انسان ها با درجات و طبقات مختلف در جامعه خواستار مفید بودن و رشد و پیشرفت هستند. حال آنکه در این میان اگر افرادی باشند که به خواست ها و اهداف خود نرسیده باشند و یا احساس کمبود و سرخوردگی در مقایسه با سایر افراد کنند ، احتمال بروز واکنش های منفی در آنها وجود دارد. یکی از این واکنش های منفی ، تخریب اموال عمومی (وندالیسم) در سطح جامعه است.

وندالیسم یا تخریب گرایی پدیده اجتماعی که در محلات، کوی و برزن شهر شیوع پیدا کرده و دارای عوارض مادی و معنوی برای شهر و شهروندان می باشد.

وندالیسم یعنی تخریب کنترل نشده اشیاء و آثار با ارزش فرهنگی یا اموال عمومی که یک ناهنجاری اجتماعی به حساب می آید. وندالیسم یک آسیب و درد اجتماعی که از آن به عنوان انحراف و کج روی اجتماعی یاد می شود.

وندالیسم نه تنها سلامت و امنیت جامعه را به خطر می اندازد، بلکه هزینه های مالی گزافی را به ساکنین شهر ها تحمیل می کند.

در گوشه کنار شهری که مهد تمدن می باشد متاسفانه شاهد رفتارهای نابهنجارانه ای از افراد هنجارشکن هستیم که به طور خلاصه می توان به چند نمونه از وندالیسم، به شرح ذیل اشاره نمود:

 شکستن شیشه های کیوسک تلفن در خیابان های شهر،نوشتن یادگاری در دیوار ها آثار جهانی تخت جمشید، سرقت دریچه چدنی منهول فاضلاب در محلات، مخدوش کردن تابلو های نامگذاری معابر، بریدن صندلی های اتوبوس ، سرقت تابلو های راهنمایی و رانندگی، تخریب و سرقت صندوق صدقه ، پنچر کردن و خط انداختن اتوموبیل های پارک شده، شکست درختان در بلوار ها و پارک های شهر، سرقت شیر آب در پارک ها ، شعار نویسی و ....

در ادامه قصد آن داریم به طور خلاصه علل وندالیسم و راهکار های آن را ارائه نماییم.

براساس نظر کارشناسان و صاحب نظران، وندالیسم ریشه اکتسابی دارد و از شرایط محیطی ناشی می شود.

نوجوانان و جوانان متهم اصلی این نوع رفتار خرابکارانه و وضعیت اجتماعی شهرها نظیر سطح درآمد ،تسهیلات رفاهی و معیشتی ، محرومیت طبقاتی، مهاجرنشینی و ....وقوع آن را تشدید می کند.

علل وقوع وندالیسم مجموعه به هم تنیده ای عوامل فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی می باشد که در جامعه معضل بیکاری ، پر نشدن اوقات فراغت و تخلیه نشدن هیجانات روحی از مهمترین آنهاست.

از میان علل شایع وندالیسم که در جوامع بشری شناخته شده اند برخی از آنها که در جامعه شهری نقشی جدی و پر رنگ دارند به شرح زیرند : 

1-عوامل فردی، روانی و زیستی(الف-هیجانات روحی ب-خودنمایی)

2-عوامل خانوادگی(الف-تنبیه و سختگیری افراطی ب- نظم و انظباط نامعقول پ- زیاده روی در ابراز مهر و محبت ت- توقعات نابجا از فرزندان )

3-عوامل اجتماعی(الف- تضاد طبقاتی ب- تربیت اجتماعی)

4-عوامل اقتصادی(مالیات و خدمات )

راهکارها و پیشنهادات :

-افزایش مراکز مشاوره ی اجتماعی در محلات و مدارس جهت مشاوره که در شهر مرودشت کمبودش به شدت احساس می شود.

-توجه به امر آموزش و فرهنگ سازی که در این زمینه نیز اقداماتی همچون تدوین کتاب اصول شهروندی توسط شهرداری و آموزش و پرورش مرودشت انجام شده و نیاز به آموزش های بیشتری است .

-افزایش مشارکت جمعی و از طریق فراهم آوردن همبستگی میان مسئولان و مردم.

-مطلوب ساختن شرایط محیط زیست و توجه به امور زیباسازی در ساخت اموال و احداث اماکن عمومی

-افزایش نظارت اجتماعی رسمی(ابزارهای قانونی،پلیس) و غیر رسمی(ابزارهای اخلاقی،ارزشی و فرهنگی ) جهت مقابله با وندالیسم.

نویسنده：مسعود احمدی