ازدواج دانشجویی یکی از مصداق‌های بارز ازدواج آسان و به دور از تجملات است که مقام معظم رهبری درباره آن می‌گویند: «محیط دانشجویی محیط خوبی و مناسبی است برای زمینه‌سازی ازدواج. به نظر من بر روی مسأله ازدواج جوان‌ها، خود جوان‌ها، اولیای خانواده‌هایی که جوان‌ها متعلق به آنها هستند و مسئولان ذی‌ربط مرتبط با دانشگاه، فکر کنند و تصمیم بگیرند؛ نگذاریم سن ازدواج - که امروز متأسفانه بالا رفته؛ به خصوص در مورد دختران - ادامه پیدا بکند». (یک مرداد 1393)

حجت الاسلام محمد محمدیان، مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها گفته است: در میان استان‌های کشور تهران با 16 درصد، اصفهان با 11 درصد، یزد  با 6 درصد و خراسان رضوی با 5.66 درصد بالاترین آمار ازدواج دانشجویی را دارند.

به گفته حجت‌الاسلام محمدیان 61 درصد ازدواج‌ها در مقطع کارشناسی، 24 درصد ارشد، 6 درصد دکتری و 9 درصد مابقی در مقطع کاردانی است و میانگین سن ازدواج دانشجویی در پسران 24 سال و دختران 23 سال است.

ازدواج‌های دانشجویی پایدارترین زندگی مشترک هستند و پائین‌ترین میزان طلاق در این ازدواج‌ها به ثبت رسیده است به طوری که به گفته مسئول نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه‌ها آمار طلاق در ازدواج‌های دانشجویی تنها 2 درصد بوده است.

اصطلاح ازدواج دانشجویی نخستین‌بار از سوی یکی از استادان دانشگاه تهران پیشنهاد شد و اولین جشن ازدواج در زمستان سال 1376 با کمک نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه شهید بهشتی و با شرکت 60 زوج از دانشجویان این دانشگاه برگزار شد. این رویکرد در سال‌های بعد به تدریج با اشتیاق بیشتری روبه رو شد. به گونه‌ای که امسال شمار ازدواج‌های دانشجویی به حدود 30 هزار زوج رسیده است.

برای درک بهتر تلخی‌ها و شیرینی‌های ازدواج دانشجویی به سراغ چند نفر که طعم ازدواج دانشجویی را چشیده‌اند رفتیم و پای حرف‌های آنها نشستیم.

ازدواج دانشجویی بهترین گزینه برای ازدواج دختران دانشجو

فرزانه که 24 سال سن دارد و تقریبا دو سال پیش سر سفره عقد با هم دانشگاهی خود نشسته است از ازدواج دانشجویی باعنوان «ازدواج همراه با شناخت» یاد می‌کند و با قاطعیت می‌گوید: برخلاف تصوری که وجود دارد ازدواج دانشجویی نه تنها مانعی برای پیشرفت تحصیلی نیست بلکه انگیزه بیشتری برای ادامه تحصیل می‌شود.

وی داشتن تجربیات مشترک به دلیل هم‌سن و سال بودن و درک متقابل از شرایط یکدیگر را از مزایای مهم ازدواج دانشجویی می‌داند و می‌گوید: چون من و همسرم تقریبا هم سن و سال هستیم درک بهتری از غم‌ها، شادی‌های و دغدغه‌های یکدیگر داریم.

وقتی از معایب و سختی‌های ازدواج دانشجویی می‌پرسم فرزانه که هنوز در دوران عقد به سر می‌برد نداشتن شغل و سربازی نرفتن پسران دانشجو را یکی از این مشکلات می‌داند و می‌گوید: وقتی ازدواج دانشجویی را انتخاب می‌کنی باید خیلی صبور باشی زیرا مدام باید جواب اطرافیان را بدهی که کی مراسم عروسی می‌گیرید؟ چرا هنور عقد هستید؟ و سوالاهای این چنینی که دو طرف را تحت فشار روحی و روانی قرار می‌دهد.

وی دلیل بیشتر تنش‌هایی که در چنین ازدواج‌هایی رخ می‌دهد را مسائل مالی می‌داند و می‌افزاید: در واقع علاقه‌ای که در ازدواج دانشجویی بین دو طرف وجود دارد فشار مالی را قابل تحمل می‌کند در غیر این صورت مسائل مالی و اقتصادی حتی منجر به جدایی و طلاق می‌شود.

فرزانه از سختی طولانی شدن دوران عقد و فشاری که خانواده برای تشکیل زندگی مشترک به دو طرف وارد می‌کنند صحبت می‌کند و می‌گوید: اگر به جز مبلغ ناچیز وام ازدواج، کسانی که ازدواج‌های دانشجویی دارند از سوی مسئولان حمایت مالی می‌شدند قطعا بسیاری از این مشکلات نبود و شاید من و همسرم الان مراسم عروسی را برگزار می‌کردیم زیر یک سقف بودیم.

تکمیل موفقیت در دانشگاه با ورود به دانشگاه زندگی

فاطمه که همزمان با قبولی در مقطع دکترا زندگی مشترک خود را آغاز کرده است مهم‌ترین مزیت ازدواج دانشجویی را «رسیدن به امنیت و آرامش فکری» می‌داند و می‌گوید: ازدواج در دوران دانشجویی به فعالیت‌های من جهت و برنامه‌ریزی داد و به زبان خودمانی بگویم تکلیفم با خودم روشن شد.

وی با بیان اینکه با ازدواج دانشجویی قدر وقت و زمان خود را می‌دانی و کمتر به کارهای حاشیه‌ای و بی‌ارزش می‌پردازی می‌افزاید: حضور و هم‌فکری همسرم در عملکرد تحصیلی من تاثیر مثبت داشت و بسیاری از مشکلاتی که در دانشگاه به دلیل فشار درس به من وارد می‌شد با صحبت کردن و مشورت با همسرم حل می‌کردم.

فاطمه که مدتی در خوابگاه متاهلین دانشگاه ساکن بوده است می‌گوید: سال اول دوران دکترا سختی زیادی به خاطر دوری از همسرم تحمل کردم چون به دختران متاهل خوابگاه متاهلین تعلق نمی‌گرفت اما بعد که دانشگاه این شرط را برداشت و در خوابگاه متاهلین ساکن شدم اوضاع زندگی و درسم بهتر شد.

وی فشار اطرافیان و سوالات آنها که کی ازدواج می‌کنید؟ کی درستان تمام می‌شود؟ وضعیت شغل آینده‌ات چطور خواهد بود؟ را آزار دهنده می‌داند و می‌گوید: اگر دانشگاه برای دانشجویان مقطع دکترا حقوق ماهانه در نظر می‌گرفت تا آنها دغدغه مالی نداشته باشند دانشجویان نیز انگیزه بیشتری برای ازدواج و پرداختن به درس‌هایشان داشتند زیرا ترس از مسائل مالی باعث شده که خیلی از دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی سراغ ازدواج نروند.

ازدواج دانشجویی و پایین بودن سطح توقعات

رضا که در حال حاضر رزیدنت بیمارستان است در سال چهارم مقطع پزشکی با همکلاسیش ازدواج کرده است در مورد مزیت‌های ازدواج دانشجویی می‌گوید: در این نوع ازدواج‌ها چون در سنین پایین رخ می‌دهد سطح توقعات پایین و علاقه بین دو طرف بیشتر مطرح است در صورتی که در سنین بالاتر فاکتورهای دیگر غیر از علاقه به وسط می‌آید و بعد مادیات و مسائل اقتصادی پررنگ‌تر می‌شود.

وی معتقد است در محیط دانشگاه چون یک محیط فرهنگی و آموزشی است فردی که مشابهت بیشتری با اخلاقیات و روحیات تو داشته باشد بیشتر پیدا می‌شود و در واقع پیدا کردن مورد مناسب برای ازدواج در دانشگاه آسانتر از بیرون از دانشگاه است چون دو طرف فرصت بیشتری برای شناخت درست از یکدیگر دارند.

رضا از حمایت خانواده‌ها به عنوان مهم‌ترین حمایت در ازدواج دانشجویی یاد می‌کند و می‌گوید: منظورم از حمایت صرفا حمایت مالی نیست بلکه خانواده‌ها باید از کسانی که تصمیم به ازدواج دانشجویی دارند حمایت روحی و عاطفی کنند نه اینکه با توقعات مالی بی‌جا سنگ جلو پایشان بیندازند.

وی  ترس از مشکلات مالی و نداشتن شغل ثابت را یکی از موانع ازدواج دانشجویی می‌داند و می‌افزاید: بسیاری از دوستان و همکلاسی‌هایم تمایل به تشکیل خانواده دارند اما چون درآمد ندارند وقتی برای خواستگاری پا پیش می‌گذارند با جواب منفی خانواده‌ها روبه‌رو می‌شوند در صورتی که اگر دانشگاه برای این افراد که در مقاطع بالا تحصیل می‌کنند حقوق و مزایایی در نظر می‌گرفت امکان ازدواج برای آنها فراهم می‌شد.

ازدواج دانشجویی؛ انگیزه و تلاش مضاعف

حسین که دانشجوی فوق‌لیسانس تربیت‌بدنی است و تقریبا یک سال پیش عقد کرده است آرامش روحی، بالا رفتن اعتماد به نفس، جهت‌دهی به فعالیت‌ها و انگیزه و تلاش بیشتر را از مزایای ازدواج دانشجویی می‌داند و می‌گوید: ازدواج باعث شده که با مشکلات بهتر کنار بیایم چون به هر حال یک نفر در کنارم است که شناخت و درک خوبی از روحیاتم دارد و در رویارویی با مشکلات به من انگیزه می‌دهد.

وی فشار اطرافیان برای برپایی مراسم عروسی و زیر یک سقف رفتن را یکی از مشکلات ازدواج دانشجویی می‌داند و می‌گوید: مشکلات اقتصادی نیز در ابتدای زندگی همه وجود دارد اما در ازدواج‌های دانشجویی این مشکلات دو برابر می‌شود زیرا باید طوری برنامه‌ریزی کنی که به درس و کار هم‌زمان برسی و در عین حال زمانی را به خانواده اختصاص دهی.

حسین که نبود بازار کار برای فارغ‌التحصیلان را یکی از دلایل بی‌انگیزه بودن آنها برای ازدواج و ادامه تحصیل می‌داند معتقد است که اگر برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی حقوق و تسهیلاتی در نظر گرفته می‌شد دلگرمی بیشتری برای ادامه تحصیل و ازدواج داشتند.

مسائل مالی و اشتغال نقطه مشترک تمام حرفای فرزانه، فاطمه، رضا و حسین بود که تلخی و شیرینی ازدواج دانشجویی را چشیده‌ بودند دغدغه‌ای که اگر برطرف شود گره ازدواج جوانان نیز باز می‌شود.

همه کارشناسان معتقدند که ازدواج باید در سنین پایین رخ دهد تا شکاف بین نسلی و تبعات روحی و اجتماعی آن به وجود نیاید. مقام معظم رهبری نیز درباره ازدواج جوانان در سنین پایین می‌گویند: «جوان‌ها در سنین مناسب، وقتی از دوران جوانی خارج نشده‌اند، در همان حال گرمی و شور و شوق باید ازدواج کنند. این برخلاف برداشت و تلقّی خیلی از افراد است که خیال می‌کنند ازدواج‌های دوران جوانی، ازدواج‌های زودرس است و ماندگار نیست، درست برعکس است. این گونه ازدواج‌ها اگر درست صورت بگیرد، ازدواج‌های بسیار ماندگار و خوبی هم خواهد بود و زن و شوهر در چنین خانواده‌ای کاملاً با هم صمیمی خواهند بود». (23 اسفندماه 1379)

انتهای پیام/