سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو؛
کلنگزنی ۴ نیروگاه هسته‌ای در بندرعباس
سفیر ایران در روسیه با بیان اینکه طبق توافق ایران و روسیه قرار است همکاری‌ها جهت احداث ۴ نیروگاه هسته‌ای دیگر در بندرعباس آغاز شود اظهار داشت: در آینده مراسم کلنگزنی احداث چهار نیروگاه در بندر عباس برگزار خواهد شد و این نیروگاهها راشرکت"تخنو پروم اکسپو" مشترکا با شرکای ایرانی خواهد ساخت.
به گزارش شیرازه، هرچند تاریخ ایران و روسیه نشان از نقش پر رنگ این دو همسایه بر یکدیگر دارد اما ایرانی‌ها که در سده‌های اخیر خاطرات بدی از خیانت قدرت‌های جهانی نسبت به خود به یاد دارند به روس‌ها همانگونه نگاه می‌کنند که به آمریکا و انگلیس و فرانسه.
در سوی دیگر روسیه جدید که با فروپاشی شوروی به دنبال بازگشت به بازی بزرگان است، بار دیگر نگاه خود را به سمت آب‌های گرم انداخته و درصدد است تا جایگاه خود در منطقه خاورمیانه را که در غیبت آنها به محل تاخت و تاز آمریکا تبدیل شده است بازپس گیرد؛ نگاه سنتی روس‌ها به آب‌های گرم آنها را دوباره به سمت ایران کشانده است و این موضوع باعث شکل‌گیری همکاری استراتژیک میان دو کشور شده است.
اطلاع از ابعاد این همکاری ما را بر آن داشت تا در گفتگو با مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه در خصوص کم و کیفت رابطه تهران - مسکو پرس و جو کنیم؛ آنچه در ادامه می‌آید متن گفتگوی خبرنگار «نسیم آنلاین»، با سفیر ایران در روسیه است.
سطح و کیفیت فعلی روابط ایران و روسیه قابل مقایسه با هیچ دوره‌ای نیست
«نسیم آنلاین»: در بسیاری از مواقع در ایران مطرح بوده که کشورهایی مثل آمریکا و یا شوروی نمی‌توانند همکاران قابل اعتمادی برای ایران باشند. این مسئله در سال‌های اخیر از سوی روسیه به میزان قابل توجهی نقض شده و حالا می‌بینیم که همکاری ایران و روسیه در مسائلی مانند مسئله سوریه کاملا استراتژیک و نزدیک پیگیری میشود. برای مثال می‌توان از سفر تاریخی آقای پوتین به تهران و اهدای قرآن به رهبری یاد کرد. علت این نزدیکی استراتژیک را چه می‌بینید و آینده آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سنایی: ما می‌توانیم بگوییم سطح و کیفیت فعلی روابط ایران و روسیه قابل مقایسه با هیچ دوره‌ای از همکاریهای دو کشور نیست.
روند کنونی و دستاورد توسعه مناسبات در تمامی زمینه‌‌ها در طول تاریخ دو کشور بی سابقه بوده که نشانه تحقق اراده رهبران و مسئولین ایران و روسیه است.
هر چند حد کنونی همکاریهای اقتصادی نسبت به توان دو کشور مطلوب نیست و تحریم‌ها هم به آن ضربه های زیادی زد، ولی درسال 2016 شاهد رشد 80 درصدی بودیم و اینکه در این زمینه سندهای اصلی توسعه همکاری‌ها بین تهران و مسکو شامل راه‌اندازی گذرگاه سبز گمرکی، حمایت از سرمایه گذاری متقابل و اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، به امضا رسیده‌اند. همچنین برنامه گفتگوهای ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز در حال انجام است که امیدواریم موافقت‌نامه همکاری در سال 2017 امضا شود.
روابط ایران و روسیه محدود به حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی نیست و توسعه همکاری‌ها در تمامی عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، علمی، دانشگاهی و گردشگری از جمله نتایج اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده دو جانبه در سه سال گذشته است.
در همین راستا می توان به افزایش پنج برابری پروازهای ثابت بین دو کشور ظرف دو سال گذشته اشاره کرد که سبب شده است، شمار گردشگران در دو سال گذشته هر سال 100 درصد رشد کند و پیش بینی می شود که سال 2017 هم بیشتر شود.
ایران و روسیه به دنبال اصلاح دخالت کشورهای غربی در منطقه
ایران و روسیه با وجود دخالت کشورهای غربی در منطقه که باعث بروز ناامنی و مشکلات پرشمار در افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لیبی شد، دیدگاه درست را انتخاب کردند و برای اصلاح شرایط گام برداشتند. در این خصوص همکاری های ایران و روسیه در سطح منطقه نیز بارز است و آزادی حلب نشانه پیامدهای مثبت رویکردهای سازنده دو کشور و درستی اقدام های انجام شده را نشان می دهد که امیدواریم دیگران نیز جذب این همکاری ثبات بخش منطقه ای شوند.
ما امیدواریم با تشکیل اتحادیه همکاریهای دانشگاهی ایران و روسیه همکاریهای دانشگاهی، علمی و فرهنگی بین دو کشور گسترش یابد و بیشتر از اکنون مردمی‌تر شود. در این خصوص تفاهم نامه‌ای نیز در بنیاد پژوهش‌های ایران و روسیه برای حمایت مشترک از طرح‌های بنیادین توسعه روابط دو کشور امضا شده و تاکنون نیز 100 طرح در این خصوص ارائه شده است .
ایران علاقمند به توسعه همکاریهای نظامی با روسیه
«نسیم آنلاین»: شبهات و سوالاتی در فضای مجازی در مورد همکاریهای نظامی ایران و روسیه مطرح می شود. گفته شده که ایران درخواست سلاح‌هایی تهاجمی از روسیه داشته که این کشور آن را رد کرده است، چقدر این اخبار موثق هستند؟ سطح همکاری نظامی دو کشور بویژه همکاری در خصوص مبارزه با تروریسم و مسئله سوریه را در چه سطحی می‌بینید و آینده آن را چگونه ارزیابی می‌کنید.
سنایی: ایران علاقمند به ادامه همکاریهای نظامی با روسیه و حتی توسعه آن می‌باشد. من حتی امیدوار به عرصه‌هایی هستم که نیاز به توافق با شورای امنیت سازمان ملل و اجازه آن دارند. امیدوارم که در اینجا فرآیند گفتگو و بررسی امکان دریافت چنین مجوزی بوجود آید. زیرا اگر ایران و روسیه درخصوص مسئله‌ای به توافق برسند آنگاه آنها می‌توانند مشترکا به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه نمایند. در تصمیمات برنامه هسته‌ای، ممنوعیتی برای فروش به ایران (انواع مختلف تسلیحات) وجود ندارد، در آنجا گفته میشود که باید مجوز دریافت کرد. بنابراین امیدوارم که همکاری بین ساختارهای مربوطه ایران و روسیه تا چنان سطحی ارتقا پیدا کند که طرفین بتوانند در خصوص خرید حجم‌های زیاد (از طرف ایران ) به توافق برسند و طرفین پس از دستیابی به توافق به شورای امنیت سازمان ملل رجوع خواهند کرد. همچنین تحویل اس 300 در سال جاری نشان دهنده عمق همکاریهای دفاعی میان دو کشور و اعتماد متقابل است.
مشاوره‌های مکرر ایران و روسیه درباره سوریه
ایران و روسیه در مورد سوریه هم همکاری راهبردی می‌کنند. به همین دلیل در این خصوص بین ایران و روسیه مشاوره‌های مکرری در سطوح مختلف انجام می‌گیرند. برای دوکشورما مبارزه با تروریسم امری بسیار مهم تلقی میشود، این معضل شماره یک برای ایران و روسیه بشمار میرود. شاید در اینجا موضع ایران و روسیه از کشورهای غربی تمایز داشته باشد. تروریسم برای ایران و روسیه از لحاظ نظری و عملی تهدید و مشکل درجه یک بشمار میرود. به همین خاطر ما عقیده داریم که باید تمام نیروهایمان را متحد کنیم، تمام طرف‌ها متحد شوند تا اینکه این معضل حل گردد و سپس به دیگر مسائل خواهیم پرداخت. کشورهای غربی بصورت نظری می‌گویند که تروریسم معضلی محسوب میشود اما عملا گهگاهی از طرحها و اولویت‌های دیگری برخوردارند. به همین خاطر این مسئله تاکنون حل نشده است.
امیدوارم که طرف‌های غربی موضع خود را نسبت به خاورمیانه تغییر دهند. زیرا راه خروج دیگری وجود ندارد. اگر آنها به سیاستی که از سال 2011 آغاز کرده‌اند ادامه دهند، بنابراین شرایط مطابق با وضعیت واقعی و کنونی خواهد بود. این سیاست به تقویت تروریسم و ظهور داعش منجر شده است، به همین خاطر بسیار مهم است که موضع و رویکرد غرب نسبت به مسائل خاورمیانه تغییر پیدا کند. من فکر میکنم که در حال حاضر اگر حتی یک راه حل و تصمیمی مشترک (در مورد حل و فصل بحران سوریه) اتخاذ گردد، تنها پس از تصحیح موضع غرب عملی خواهد شد.
هر سامانه امنیتی برای خاورمیانه باید ماهیت فراگیر و بدور از اختلافات دینی و فرقه‌ای داشته باشد
«نسیم آنلاین»: آزادی حلب به واقع یک موفقیت چشمگیر و کاملا استراتژیک در عرصه همکاریهای ایران و روسیه در منطقه به حساب می‌آید. ارزیابی شما از روند، چگونگی و چرایی این پیروزی استراتژیک چیست؟
سنایی: ایران و روسیه با وجود دخالت کشورهای غربی در منطقه که باعث بروز ناامنی و مشکلات پرشمار در افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لیبی شد، دیدگاه درست را انتخاب کردند و برای اصلاح شرایط گام برداشتند. در این خصوص همکاریهای ایران و روسیه در سطح منطقه نیز بارز است و آزادی حلب نشانه پیامدهای مثبت رویکردهای سازنده دو کشور و درستی اقدام‌های انجام شده را نشان می‌دهد که امیدواریم دیگران نیز جذب این همکاری ثبات بخش منطقه‌ای شوند.
در سال‌های اخیر در نتیجه حوادث بیداری اسلامی در خاورمیانه، مراکز قدرت سنتی در خاورمیانه چون مصر، سوریه و عراق دستخوش بحران و درگیری شدند. حضور نیروهائی از مناطق مختلف جهان در گروه افراطی داعش بویژه از کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقار، گواه این مطلب بود که حوادث خاورمیانه با اوراسیا ارتباط تاریخی و تنگاتنگی داشته و تحولات این مناطق نسبت به هم سرایت داشته و از یکدیگر تاثیرپذیر خواهند بود تا جائی که خود سازمانهای تروریستی و افراط گرا به آسیای مرکزی به عنوان آینده حوزه نفوذ اشاره داشته و برای آن برنامه‌ریزی کردند.
به هر حال مسئولیت آینده هر منطقه‌ای و امنیت آن اولا به دوش خود کشورهای منطقه و ثانیا سایر بازیگران بین‌المللی حاضر و فعال درمنطقه خواهد بود در این راستا همه اجزاء امنیت منطقه‌ای با یکدیگر مرتبط بوده و متقابلاً به یکدیگر وابستگی دارند. هر سامانه امنیتی که برای منطقه خاورمیانه در نظر گرفته شود باید ماهیت فراگیر و بدور از اختلافات دینی و فرقه ای باشد.
جمهوری اسلامی ایران درهمه سال‌های گذشته سیاست اصولی مبتنی بر پرهیز از ایجاد هرگونه درگیری و تلاش برای ایجاد ثبات ، مخالفت با نظم تک قطبی مورد ادعای آمریکا، احترام به آراء ملت ها و حاکمیت منتخب آنها، پرهیز از استفاده استانداردهای دوگانه و دفاع از ا ستقلال و منافع ملی کشور را دنبال نموده است.
رشد 80% مبادلات ایران و روسیه در 9 ماهه اول 2016
«نسیم آنلاین»: تحریم از سوی اروپا و آمریکا از ویژگی‌های سال‌های اخیر دو کشور است. همکاریهای اقتصادی دو کشور در کنار عضویت در سازمانهای مهم منطقه‌ای تا چه حدی می‌تواند گره‌گشای مشکلات اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی دو کشور باشد و آیا با توجه به ظرفیت‌های دو کشور می‌تواند به سطحی برسد که به عنوان نقطعه عطف در پیشرفت دو کشور مطرح شود؟
سنایی: حجم مبادلات تجاری و اقتصادی ایران و روسیه با اینکه در دو سال اخیر رشد داشته و طبق آمار ارائه شده در 9 ماهه اول 2016 نسبت به دوره مشابه سال قبل 80% رشد داشته اما هنوز رضایت بخش نیست و این حجم باید افزایش یابد. طی سال های اخیر مسایلی از جمله مسأله تحریم ها مانعی در روابط ایران با روسیه هم بوده اند. به علاوه برخی موانع ساختاری و قانونی در روابط تجاری بین دو کشور وجود داشته است. یکی از دلایل مهم بالا نبودن حجم روابط تجاری دو کشور، تشابه اقتصاد دو کشور به عنوان صادر کنندگان منابع انرژی است. در صورتی که طرفین اگر نیازهای متقابل هم دیگر را تکمیل نمایند، می توان امید بیش تری به ارتقای همکاری های تجاری آن ها داشت.
برای کار در روسیه باید برنامه دراز مدت داشت
به علاوه، برای داشتن روابط اقتصادی قوی، طرفین باید شناخت گسترده‌تر و عمیق‌تری از ظرفیت‌های تجاری یکدیگر و چگونگی انجام کار تجاری در کشور مقابل داشته باشند. مسأله یادگیری زبان طرف مقابل مانعی در توسعه ارتباطات تجاری بین طرفین بوده است. برای کار در روسیه باید برنامه دراز مدت داشت و با قواعد روسیه کار کرد. کار با سرمایه خرد و اقدام با شتاب در بازار روسیه موفقیتی نخواهد داشت.
در شرایط نوین لغو تحریم‌ها به ویژه گشایشی که در زمینه تبادلات مالی و بانکی ایجاد شد و رهایی از ترس تحریم نزد برخی شرکت های روس، زمینه ساز گسترش تعاملات تجاری و اقتصادی ایران و روسیه را فراهم کرده است. سفرهای متعدد مدیران و نمایندگان شرکت های بزرگ تجاری روسیه، نشانه آشکاری از زمینه سازی برای یک جهش در روابط اقتصادی دو کشور است.
در نتیجه زمینه سازی هایی که به ویژه طی دو سال گذشته انجام شده است، وزیر انرژی روسیه در همایش اقتصادی سن پترزبورگ اعلام کرد، و آقایان روحانی و پوتین روسای جمهور ایران و روسیه در دیدارشان تایید کردند، ارزش مبادلات اقتصادی میان ٢ کشور در ٦ ماه نخست 2016 نسبت به مدت مشابه پارسال حدود ٦٩ درصد افزایش یافت. این در حالی است که به دلیل مسایل مرتبط با تحریم های روسیه، کاهش قیمت انرژی و کاهش ارزش روبل روسیه، حجم تجارت این کشور با بسیاری از شرکای اصلی آسیایی و اروپایی اش طی دو سال گذشته کاهش داشته است.
در سال 1394 و چهار ماه ابتدایی سال 1395 ایران و روسیه بسیاری از موانع توسعه روابط دو جانبه که در گذشته وجود داشت را برطرف کرده‌اند و سندهای متعددی امضا شده‌‌اند که تسهیل کننده و حامی روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور هستند.
خوشبختانه اقداماتی چون کاهش عوارض گمرکی از جمله در زمینه آبزیان از حدود 30 درصد تا حدود کمتر از 5 درصد به سرانجام رسید. در حال حاضر مسأله استفاده محصولات ایران از کریدور سبز گمرکی مطرح است و باید الزامات مرتبط با آن را تحقق ببخشیم. در زمینه کاهش تعرفه ها هم چنین به دنبال استفاده از مزایای اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستیم. براساس مصوبه اخیر شورای کمیسیون اقتصادی اوراسیا، نرخ عوارض گمرکی واردات ۸ محصول گل کلم، کلم بروکلی، پسته، مغز پسته، خرما، کشمش سیاه بی‌هسته، کشمش سلطانی و انواع دیگر کشمش به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا صفر شده است. مشکل ارتباطات بانکی هم با رفع تحریم ها تا حد زیادی تسهیل شده است. به علاوه روسیه آمادگی خود را برای تأمین اعتبار چند پروژه صنعتی اعلام کرد.
مقامات اقتصادی دو کشور نیز سفرهای پرباری داشته اند و این سفرها در چندین مورد با همراهی هیأت های بزرگ تجاری از بخش های دولتی و خصوصی انجام شده است. به ویژه سفر آقای شوالوف معاون اول نخست وزیر روسیه، آقای مانتوروف وزیر صنعت و تجارت روسیه، آقای تکاچوف وزیر کشاورزی روسیه، و آقای نوواک وزیر انرژی و رییس طرف روسی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه به تهران حایز اهمیت بوده است. هم چنین سفر آقای واعظی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و رییس طرف ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه و سفر آقای نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت مهم بوده اند. در زمان سفر آقای واعظی به مسکو، دوازدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه در مسکو برگزار شد که سکوی مناسبی برای بحث در مورد مسایل مهم در روابط تجاری و اقتصادی دو کشور، و بررسی مشکلات و راه کارها در این روابط است. سیزدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور نیز در سال 2016 در تهران برگزار گردید.
به علاوه با اقداماتی از جمله برگزاری همایش ها و نمایشگاه های تجاری اختصاصی دو کشور و هم چنین مشارکت تجار ایرانی و روس در همایش ها و نمایشگاه های تجاری بین المللی، زمینه آشنایی هر چه بیش تر طرفین با ظرفیت های کار تجاری با یک دیگر فراهم شده است.
11–13 دسامبر نیز کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در تهران برگزار شد و اسناد متعددی نیز امضا گردد و روز 13 دسامبر همایش تجاری بزرگی با حضور دهها شرکت ایرانی و روسی در تهران برگزار گردید. چنین همایشی با حضور این تعداد از شرکتها و فعالان روسی در تاریخ روابط اقتصادی دو کشور بی‌نظیر می‌باشد. این همایش با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، وزارتین صنایع و معادن و ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو، وزارت انرژی و وزارت توسعه اقتصادی فدراسیون روسیه و توسط شرکت «روس کانگرس» برگزار شد.
با هفت بانک روسی روابط کارگزاری برقرار کرده‌ایم
«نسیم آنلاین»: استفاده از واحدهای پول دو کشور یعنی روبل و ریال بارها به عنوان مسئله ای مهم و سزنوشت ساز در تبادلات اقتصادی دو کشور نام گرفته بود، این امر را تا چه حد شدنی و مفید می دانید؟
سنایی: روسیه برای ایران بسیار با اهمیت است و روابط تجاری و اقتصادی ایران و روسیه باید به مناسب ترین شکل گسترش پیدا کند و برای تحقق این هدف نیازمند روابط بانکی موثر بین دو کشور هستیم که پیش نیاز هر گونه روابط اقتصادی اعم از واردات و صادرات است. در حال حاضر ما در حوزه یورو به راحتی فعالیت داریم و با بانکهای مختلف روابط کارگزاری و بانکی خود را بر قرار کرده ایم و به غیر از دلار آمریکا می توانیم به یورو گشایش اعتبار داشته باشیم و هم پرداختهای خود را با یورو انجام دهیم. درباره روابط بانکی بین ایران و روسیه ، خوشبختانه امروز ما با هفت بانک روسی روابط کارگزاری برقرار کرده و در تعدادی از این بانکها نیز حساب یورویی و روبلی باز کرده ایم.
حجم گشایش ال سی و انتقال پول و حواله ارزی در سال 2016 میلادی نسبت به سال 2015 در روابط تجاری ایران و روسیه رشد کرده است .
برای برقراری پیمان دوجانبه پولی در مرحله نخست، بانک مرکزی ایران و بانک مرکزی روسیه نسبت به امضای پیمان‌نامه پولی دو جانبه اقدام می‌کنند و پس از آن مرحله، یک حساب به ریال برای روسیه در ایران گشایش می‌یابد و حسابی به روبل نیز در روسیه برای ایران گشوده میشود.
مذاکرات بانکی در جریان است و موفقیت هایی داشته است . اما باید اذعان کنیم که تبادل تجاری با ارزهای ملی و انعقاد پیمان ارزی میان بانک مرکزی دو کشور پیشرفت لازم را نداشته است . بانک مرکزی ایران آمادگی بیشتری دارد اما بانک مرکزی روسیه باتوجه به تفاوت ساختار با آهنگ ملایمتری حرکت می کند.
گروه‌های گردشگری از پنج تا 50 نفر نیازی به روادید فردی ندارند
«نسیم آنلاین»: مسئله ویزا مسئله دیگری است که این روزها در رسانه‌ها مکرر مطرح میشود. حضرتعالی چشم‌انداز حذف روادید برای مسافران کشور را در چه بازه زمانی شدنی می‌دانید؟
سنایی: میان ایران و روسیه هنوز مذاکره‌ای در زمینه لغو کلی روادید صورت نگرفته است. موافقت نامه تسهیل در صدور روادید برای بخش های تخصصی، تجاری و حرفه ای سال گذشته امضا شده که در حال اجرا است.
دومین مرحله مذاکرات نیز به تهیه متن پاراف شده (پیش نویس) لغو روادید گردشگری گروهی منجر شده است که روند بررسی های ثانویه و هماهنگی های درون کشوری آن ادامه دارد تا با تائید نهایی، احتمالا حداکثر تا شش ماه دیگر امضا شود.
براساس این متن، پیش‌بینی شده است که برای گروه‌های گردشگری از پنج تا 50 نفر، دیگر نیازی به دریافت روادید فردی نیست و اقدام های مربوطه برای سفر به روسیه از سوی شرکت های گردشگری مورد تائید انجام می شود.
روسیه همین توافق را با چین دارد که در حال انجام است و اجرای متقابل آن با ایران یکی از بزرگ‌ترین گام‌ها برای افزایش سطح روابط گردشگری و مردمی بین دو کشور خواهد بود.
روسیه فعلا آماده لغو کلی روادید نیست
تاکنون مذاکره ای برای لغو کلی روادید بین دو کشور انجام نگرفته است و پس از نهایی و امضا شدن توافق در باره گردشگری گروهی، شاید این موضوع بتواند قابل طرح باشد.
این درحالی است که ایران آماده گفتگو درخصوص لغو کامل ویزا برای شهروندان دوکشور می باشد. اما من فکر میکنم که طرف روسیه فعلا آماده نیست . طرف روسیه قصد تسهیل مراحل صدور ویزا برای گردشگران را دارد اما تمایلی به گفتگو درخصوص لغو کلی ویزا ندارد.
کلنگزنی 4 نیروگاه هسته‌ای در بندرعباس با همکاری ایران و روسیه در آینده
«نسیم آنلاین»: همکاریهای هسته‌ای و ساخت راکتورهای که روسیه در ایران برعهده دارد در چه مراحلی قرار دارند؟
سنایی: نیروگاه شماره 1 بوشهر بصورت کامل به طرف ایرانی واگذار شده است .لیکن همکاری در زمینه حفظ و نگهداری و تامین تجهیزات آن همچنان با مشارکت طرفین ادامه دارد. عملیات اجرایی نیروگاه شماره 2 و 3 بوشهر نیز در سال 2016 میلادی آغاز شده است. همچنین طبق توافق طرفین قرار است همکاری‌ها جهت احداث 4 نیروگاه هسته‌ای دیگر در بندرعباس آغاز می‌گردد. ضمنا در آینده مراسم کلنگزنی احداث چهار نیروگاه در بندر عباس برگزار خواهد شد. این نیروگاهها راشرکت"تخنو پروم اکسپو" مشترکا با شرکای ایرانی خواهد ساخت. هریک از این بلوکها با قدرت تولید 400 و 350 کیلووات مجموعا 1400 کیلووات برق تولید خواهند کرد.
در خصوص همکاری های هسته ای صلح آمیز در چارچوب برجام نیز می توان به همکاری های دو کشور در خصوص تغییر ساختار و اصلاحات لازم در سایت فردو و تولید ایزوتوپهای پایدار اشاره کرد. این قرارداد در سفر آقای کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی به مسکو منعقد شد. این قرارداد نقشه راه توسعه همکاری های دو کشور در خصوص انرژی صلح آمیز هسته ای است.
همچنین درچارچوب برجام خرید آب سنگین مازاد تولید ایران توسط روسیه و تامین اورانیوم مورد نیاز صنایع هسته ای ایران اجرایی گردید.
اطلاع از ابعاد این همکاری ما را بر آن داشت تا در گفتگو با مهدی سنایی سفیر ایران در روسیه در خصوص کم و کیفت رابطه تهران - مسکو پرس و جو کنیم؛ آنچه در ادامه می‌آید متن گفتگوی خبرنگار «نسیم آنلاین»، با سفیر ایران در روسیه است.
سطح و کیفیت فعلی روابط ایران و روسیه قابل مقایسه با هیچ دوره‌ای نیست
«نسیم آنلاین»: در بسیاری از مواقع در ایران مطرح بوده که کشورهایی مثل آمریکا و یا شوروی نمی‌توانند همکاران قابل اعتمادی برای ایران باشند. این مسئله در سال‌های اخیر از سوی روسیه به میزان قابل توجهی نقض شده و حالا می‌بینیم که همکاری ایران و روسیه در مسائلی مانند مسئله سوریه کاملا استراتژیک و نزدیک پیگیری میشود. برای مثال می‌توان از سفر تاریخی آقای پوتین به تهران و اهدای قرآن به رهبری یاد کرد. علت این نزدیکی استراتژیک را چه می‌بینید و آینده آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سنایی: ما می‌توانیم بگوییم سطح و کیفیت فعلی روابط ایران و روسیه قابل مقایسه با هیچ دوره‌ای از همکاریهای دو کشور نیست.
روند کنونی و دستاورد توسعه مناسبات در تمامی زمینه‌‌ها در طول تاریخ دو کشور بی سابقه بوده که نشانه تحقق اراده رهبران و مسئولین ایران و روسیه است.
هر چند حد کنونی همکاریهای اقتصادی نسبت به توان دو کشور مطلوب نیست و تحریم‌ها هم به آن ضربه های زیادی زد، ولی درسال 2016 شاهد رشد 80 درصدی بودیم و اینکه در این زمینه سندهای اصلی توسعه همکاری‌ها بین تهران و مسکو شامل راه‌اندازی گذرگاه سبز گمرکی، حمایت از سرمایه گذاری متقابل و اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، به امضا رسیده‌اند. همچنین برنامه گفتگوهای ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا نیز در حال انجام است که امیدواریم موافقت‌نامه همکاری در سال 2017 امضا شود.
روابط ایران و روسیه محدود به حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و امنیتی نیست و توسعه همکاری‌ها در تمامی عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، علمی، دانشگاهی و گردشگری از جمله نتایج اجرای برنامه‌های پیش‌بینی شده دو جانبه در سه سال گذشته است.
در همین راستا می توان به افزایش پنج برابری پروازهای ثابت بین دو کشور ظرف دو سال گذشته اشاره کرد که سبب شده است، شمار گردشگران در دو سال گذشته هر سال 100 درصد رشد کند و پیش بینی می شود که سال 2017 هم بیشتر شود.
ایران و روسیه به دنبال اصلاح دخالت کشورهای غربی در منطقه
ایران و روسیه با وجود دخالت کشورهای غربی در منطقه که باعث بروز ناامنی و مشکلات پرشمار در افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لیبی شد، دیدگاه درست را انتخاب کردند و برای اصلاح شرایط گام برداشتند. در این خصوص همکاری های ایران و روسیه در سطح منطقه نیز بارز است و آزادی حلب نشانه پیامدهای مثبت رویکردهای سازنده دو کشور و درستی اقدام های انجام شده را نشان می دهد که امیدواریم دیگران نیز جذب این همکاری ثبات بخش منطقه ای شوند.
ما امیدواریم با تشکیل اتحادیه همکاریهای دانشگاهی ایران و روسیه همکاریهای دانشگاهی، علمی و فرهنگی بین دو کشور گسترش یابد و بیشتر از اکنون مردمی‌تر شود. در این خصوص تفاهم نامه‌ای نیز در بنیاد پژوهش‌های ایران و روسیه برای حمایت مشترک از طرح‌های بنیادین توسعه روابط دو کشور امضا شده و تاکنون نیز 100 طرح در این خصوص ارائه شده است .
ایران علاقمند به توسعه همکاریهای نظامی با روسیه
«نسیم آنلاین»: شبهات و سوالاتی در فضای مجازی در مورد همکاریهای نظامی ایران و روسیه مطرح می شود. گفته شده که ایران درخواست سلاح‌هایی تهاجمی از روسیه داشته که این کشور آن را رد کرده است، چقدر این اخبار موثق هستند؟ سطح همکاری نظامی دو کشور بویژه همکاری در خصوص مبارزه با تروریسم و مسئله سوریه را در چه سطحی می‌بینید و آینده آن را چگونه ارزیابی می‌کنید.
سنایی: ایران علاقمند به ادامه همکاریهای نظامی با روسیه و حتی توسعه آن می‌باشد. من حتی امیدوار به عرصه‌هایی هستم که نیاز به توافق با شورای امنیت سازمان ملل و اجازه آن دارند. امیدوارم که در اینجا فرآیند گفتگو و بررسی امکان دریافت چنین مجوزی بوجود آید. زیرا اگر ایران و روسیه درخصوص مسئله‌ای به توافق برسند آنگاه آنها می‌توانند مشترکا به شورای امنیت سازمان ملل مراجعه نمایند. در تصمیمات برنامه هسته‌ای، ممنوعیتی برای فروش به ایران (انواع مختلف تسلیحات) وجود ندارد، در آنجا گفته میشود که باید مجوز دریافت کرد. بنابراین امیدوارم که همکاری بین ساختارهای مربوطه ایران و روسیه تا چنان سطحی ارتقا پیدا کند که طرفین بتوانند در خصوص خرید حجم‌های زیاد (از طرف ایران ) به توافق برسند و طرفین پس از دستیابی به توافق به شورای امنیت سازمان ملل رجوع خواهند کرد. همچنین تحویل اس 300 در سال جاری نشان دهنده عمق همکاریهای دفاعی میان دو کشور و اعتماد متقابل است.
مشاوره‌های مکرر ایران و روسیه درباره سوریه
ایران و روسیه در مورد سوریه هم همکاری راهبردی می‌کنند. به همین دلیل در این خصوص بین ایران و روسیه مشاوره‌های مکرری در سطوح مختلف انجام می‌گیرند. برای دوکشورما مبارزه با تروریسم امری بسیار مهم تلقی میشود، این معضل شماره یک برای ایران و روسیه بشمار میرود. شاید در اینجا موضع ایران و روسیه از کشورهای غربی تمایز داشته باشد. تروریسم برای ایران و روسیه از لحاظ نظری و عملی تهدید و مشکل درجه یک بشمار میرود. به همین خاطر ما عقیده داریم که باید تمام نیروهایمان را متحد کنیم، تمام طرف‌ها متحد شوند تا اینکه این معضل حل گردد و سپس به دیگر مسائل خواهیم پرداخت. کشورهای غربی بصورت نظری می‌گویند که تروریسم معضلی محسوب میشود اما عملا گهگاهی از طرحها و اولویت‌های دیگری برخوردارند. به همین خاطر این مسئله تاکنون حل نشده است.
امیدوارم که طرف‌های غربی موضع خود را نسبت به خاورمیانه تغییر دهند. زیرا راه خروج دیگری وجود ندارد. اگر آنها به سیاستی که از سال 2011 آغاز کرده‌اند ادامه دهند، بنابراین شرایط مطابق با وضعیت واقعی و کنونی خواهد بود. این سیاست به تقویت تروریسم و ظهور داعش منجر شده است، به همین خاطر بسیار مهم است که موضع و رویکرد غرب نسبت به مسائل خاورمیانه تغییر پیدا کند. من فکر میکنم که در حال حاضر اگر حتی یک راه حل و تصمیمی مشترک (در مورد حل و فصل بحران سوریه) اتخاذ گردد، تنها پس از تصحیح موضع غرب عملی خواهد شد.
هر سامانه امنیتی برای خاورمیانه باید ماهیت فراگیر و بدور از اختلافات دینی و فرقه‌ای داشته باشد
«نسیم آنلاین»: آزادی حلب به واقع یک موفقیت چشمگیر و کاملا استراتژیک در عرصه همکاریهای ایران و روسیه در منطقه به حساب می‌آید. ارزیابی شما از روند، چگونگی و چرایی این پیروزی استراتژیک چیست؟
سنایی: ایران و روسیه با وجود دخالت کشورهای غربی در منطقه که باعث بروز ناامنی و مشکلات پرشمار در افغانستان، عراق، سوریه، یمن و لیبی شد، دیدگاه درست را انتخاب کردند و برای اصلاح شرایط گام برداشتند. در این خصوص همکاریهای ایران و روسیه در سطح منطقه نیز بارز است و آزادی حلب نشانه پیامدهای مثبت رویکردهای سازنده دو کشور و درستی اقدام‌های انجام شده را نشان می‌دهد که امیدواریم دیگران نیز جذب این همکاری ثبات بخش منطقه‌ای شوند.
در سال‌های اخیر در نتیجه حوادث بیداری اسلامی در خاورمیانه، مراکز قدرت سنتی در خاورمیانه چون مصر، سوریه و عراق دستخوش بحران و درگیری شدند. حضور نیروهائی از مناطق مختلف جهان در گروه افراطی داعش بویژه از کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقار، گواه این مطلب بود که حوادث خاورمیانه با اوراسیا ارتباط تاریخی و تنگاتنگی داشته و تحولات این مناطق نسبت به هم سرایت داشته و از یکدیگر تاثیرپذیر خواهند بود تا جائی که خود سازمانهای تروریستی و افراط گرا به آسیای مرکزی به عنوان آینده حوزه نفوذ اشاره داشته و برای آن برنامه‌ریزی کردند.
به هر حال مسئولیت آینده هر منطقه‌ای و امنیت آن اولا به دوش خود کشورهای منطقه و ثانیا سایر بازیگران بین‌المللی حاضر و فعال درمنطقه خواهد بود در این راستا همه اجزاء امنیت منطقه‌ای با یکدیگر مرتبط بوده و متقابلاً به یکدیگر وابستگی دارند. هر سامانه امنیتی که برای منطقه خاورمیانه در نظر گرفته شود باید ماهیت فراگیر و بدور از اختلافات دینی و فرقه ای باشد.
جمهوری اسلامی ایران درهمه سال‌های گذشته سیاست اصولی مبتنی بر پرهیز از ایجاد هرگونه درگیری و تلاش برای ایجاد ثبات ، مخالفت با نظم تک قطبی مورد ادعای آمریکا، احترام به آراء ملت ها و حاکمیت منتخب آنها، پرهیز از استفاده استانداردهای دوگانه و دفاع از ا ستقلال و منافع ملی کشور را دنبال نموده است.
رشد 80% مبادلات ایران و روسیه در 9 ماهه اول 2016
«نسیم آنلاین»: تحریم از سوی اروپا و آمریکا از ویژگی‌های سال‌های اخیر دو کشور است. همکاریهای اقتصادی دو کشور در کنار عضویت در سازمانهای مهم منطقه‌ای تا چه حدی می‌تواند گره‌گشای مشکلات اقتصادی و تحریم‌های بین‌المللی دو کشور باشد و آیا با توجه به ظرفیت‌های دو کشور می‌تواند به سطحی برسد که به عنوان نقطعه عطف در پیشرفت دو کشور مطرح شود؟
سنایی: حجم مبادلات تجاری و اقتصادی ایران و روسیه با اینکه در دو سال اخیر رشد داشته و طبق آمار ارائه شده در 9 ماهه اول 2016 نسبت به دوره مشابه سال قبل 80% رشد داشته اما هنوز رضایت بخش نیست و این حجم باید افزایش یابد. طی سال های اخیر مسایلی از جمله مسأله تحریم ها مانعی در روابط ایران با روسیه هم بوده اند. به علاوه برخی موانع ساختاری و قانونی در روابط تجاری بین دو کشور وجود داشته است. یکی از دلایل مهم بالا نبودن حجم روابط تجاری دو کشور، تشابه اقتصاد دو کشور به عنوان صادر کنندگان منابع انرژی است. در صورتی که طرفین اگر نیازهای متقابل هم دیگر را تکمیل نمایند، می توان امید بیش تری به ارتقای همکاری های تجاری آن ها داشت.
برای کار در روسیه باید برنامه دراز مدت داشت
به علاوه، برای داشتن روابط اقتصادی قوی، طرفین باید شناخت گسترده‌تر و عمیق‌تری از ظرفیت‌های تجاری یکدیگر و چگونگی انجام کار تجاری در کشور مقابل داشته باشند. مسأله یادگیری زبان طرف مقابل مانعی در توسعه ارتباطات تجاری بین طرفین بوده است. برای کار در روسیه باید برنامه دراز مدت داشت و با قواعد روسیه کار کرد. کار با سرمایه خرد و اقدام با شتاب در بازار روسیه موفقیتی نخواهد داشت.
در شرایط نوین لغو تحریم‌ها به ویژه گشایشی که در زمینه تبادلات مالی و بانکی ایجاد شد و رهایی از ترس تحریم نزد برخی شرکت های روس، زمینه ساز گسترش تعاملات تجاری و اقتصادی ایران و روسیه را فراهم کرده است. سفرهای متعدد مدیران و نمایندگان شرکت های بزرگ تجاری روسیه، نشانه آشکاری از زمینه سازی برای یک جهش در روابط اقتصادی دو کشور است.
در نتیجه زمینه سازی هایی که به ویژه طی دو سال گذشته انجام شده است، وزیر انرژی روسیه در همایش اقتصادی سن پترزبورگ اعلام کرد، و آقایان روحانی و پوتین روسای جمهور ایران و روسیه در دیدارشان تایید کردند، ارزش مبادلات اقتصادی میان ٢ کشور در ٦ ماه نخست 2016 نسبت به مدت مشابه پارسال حدود ٦٩ درصد افزایش یافت. این در حالی است که به دلیل مسایل مرتبط با تحریم های روسیه، کاهش قیمت انرژی و کاهش ارزش روبل روسیه، حجم تجارت این کشور با بسیاری از شرکای اصلی آسیایی و اروپایی اش طی دو سال گذشته کاهش داشته است.
در سال 1394 و چهار ماه ابتدایی سال 1395 ایران و روسیه بسیاری از موانع توسعه روابط دو جانبه که در گذشته وجود داشت را برطرف کرده‌اند و سندهای متعددی امضا شده‌‌اند که تسهیل کننده و حامی روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور هستند.
خوشبختانه اقداماتی چون کاهش عوارض گمرکی از جمله در زمینه آبزیان از حدود 30 درصد تا حدود کمتر از 5 درصد به سرانجام رسید. در حال حاضر مسأله استفاده محصولات ایران از کریدور سبز گمرکی مطرح است و باید الزامات مرتبط با آن را تحقق ببخشیم. در زمینه کاهش تعرفه ها هم چنین به دنبال استفاده از مزایای اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستیم. براساس مصوبه اخیر شورای کمیسیون اقتصادی اوراسیا، نرخ عوارض گمرکی واردات ۸ محصول گل کلم، کلم بروکلی، پسته، مغز پسته، خرما، کشمش سیاه بی‌هسته، کشمش سلطانی و انواع دیگر کشمش به کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا صفر شده است. مشکل ارتباطات بانکی هم با رفع تحریم ها تا حد زیادی تسهیل شده است. به علاوه روسیه آمادگی خود را برای تأمین اعتبار چند پروژه صنعتی اعلام کرد.
مقامات اقتصادی دو کشور نیز سفرهای پرباری داشته اند و این سفرها در چندین مورد با همراهی هیأت های بزرگ تجاری از بخش های دولتی و خصوصی انجام شده است. به ویژه سفر آقای شوالوف معاون اول نخست وزیر روسیه، آقای مانتوروف وزیر صنعت و تجارت روسیه، آقای تکاچوف وزیر کشاورزی روسیه، و آقای نوواک وزیر انرژی و رییس طرف روسی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه به تهران حایز اهمیت بوده است. هم چنین سفر آقای واعظی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات و رییس طرف ایرانی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه و سفر آقای نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت مهم بوده اند. در زمان سفر آقای واعظی به مسکو، دوازدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه در مسکو برگزار شد که سکوی مناسبی برای بحث در مورد مسایل مهم در روابط تجاری و اقتصادی دو کشور، و بررسی مشکلات و راه کارها در این روابط است. سیزدهمین کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور نیز در سال 2016 در تهران برگزار گردید.
به علاوه با اقداماتی از جمله برگزاری همایش ها و نمایشگاه های تجاری اختصاصی دو کشور و هم چنین مشارکت تجار ایرانی و روس در همایش ها و نمایشگاه های تجاری بین المللی، زمینه آشنایی هر چه بیش تر طرفین با ظرفیت های کار تجاری با یک دیگر فراهم شده است.
11–13 دسامبر نیز کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور در تهران برگزار شد و اسناد متعددی نیز امضا گردد و روز 13 دسامبر همایش تجاری بزرگی با حضور دهها شرکت ایرانی و روسی در تهران برگزار گردید. چنین همایشی با حضور این تعداد از شرکتها و فعالان روسی در تاریخ روابط اقتصادی دو کشور بی‌نظیر می‌باشد. این همایش با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن ایران، وزارتین صنایع و معادن و ارتباطات و فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، سفارت جمهوری اسلامی ایران در مسکو، وزارت انرژی و وزارت توسعه اقتصادی فدراسیون روسیه و توسط شرکت «روس کانگرس» برگزار شد.
با هفت بانک روسی روابط کارگزاری برقرار کرده‌ایم
«نسیم آنلاین»: استفاده از واحدهای پول دو کشور یعنی روبل و ریال بارها به عنوان مسئله ای مهم و سزنوشت ساز در تبادلات اقتصادی دو کشور نام گرفته بود، این امر را تا چه حد شدنی و مفید می دانید؟
سنایی: روسیه برای ایران بسیار با اهمیت است و روابط تجاری و اقتصادی ایران و روسیه باید به مناسب ترین شکل گسترش پیدا کند و برای تحقق این هدف نیازمند روابط بانکی موثر بین دو کشور هستیم که پیش نیاز هر گونه روابط اقتصادی اعم از واردات و صادرات است. در حال حاضر ما در حوزه یورو به راحتی فعالیت داریم و با بانکهای مختلف روابط کارگزاری و بانکی خود را بر قرار کرده ایم و به غیر از دلار آمریکا می توانیم به یورو گشایش اعتبار داشته باشیم و هم پرداختهای خود را با یورو انجام دهیم. درباره روابط بانکی بین ایران و روسیه ، خوشبختانه امروز ما با هفت بانک روسی روابط کارگزاری برقرار کرده و در تعدادی از این بانکها نیز حساب یورویی و روبلی باز کرده ایم.
حجم گشایش ال سی و انتقال پول و حواله ارزی در سال 2016 میلادی نسبت به سال 2015 در روابط تجاری ایران و روسیه رشد کرده است .
برای برقراری پیمان دوجانبه پولی در مرحله نخست، بانک مرکزی ایران و بانک مرکزی روسیه نسبت به امضای پیمان‌نامه پولی دو جانبه اقدام می‌کنند و پس از آن مرحله، یک حساب به ریال برای روسیه در ایران گشایش می‌یابد و حسابی به روبل نیز در روسیه برای ایران گشوده میشود.
مذاکرات بانکی در جریان است و موفقیت هایی داشته است . اما باید اذعان کنیم که تبادل تجاری با ارزهای ملی و انعقاد پیمان ارزی میان بانک مرکزی دو کشور پیشرفت لازم را نداشته است . بانک مرکزی ایران آمادگی بیشتری دارد اما بانک مرکزی روسیه باتوجه به تفاوت ساختار با آهنگ ملایمتری حرکت می کند.
گروه‌های گردشگری از پنج تا 50 نفر نیازی به روادید فردی ندارند
«نسیم آنلاین»: مسئله ویزا مسئله دیگری است که این روزها در رسانه‌ها مکرر مطرح میشود. حضرتعالی چشم‌انداز حذف روادید برای مسافران کشور را در چه بازه زمانی شدنی می‌دانید؟
سنایی: میان ایران و روسیه هنوز مذاکره‌ای در زمینه لغو کلی روادید صورت نگرفته است. موافقت نامه تسهیل در صدور روادید برای بخش های تخصصی، تجاری و حرفه ای سال گذشته امضا شده که در حال اجرا است.
دومین مرحله مذاکرات نیز به تهیه متن پاراف شده (پیش نویس) لغو روادید گردشگری گروهی منجر شده است که روند بررسی های ثانویه و هماهنگی های درون کشوری آن ادامه دارد تا با تائید نهایی، احتمالا حداکثر تا شش ماه دیگر امضا شود.
براساس این متن، پیش‌بینی شده است که برای گروه‌های گردشگری از پنج تا 50 نفر، دیگر نیازی به دریافت روادید فردی نیست و اقدام های مربوطه برای سفر به روسیه از سوی شرکت های گردشگری مورد تائید انجام می شود.
روسیه همین توافق را با چین دارد که در حال انجام است و اجرای متقابل آن با ایران یکی از بزرگ‌ترین گام‌ها برای افزایش سطح روابط گردشگری و مردمی بین دو کشور خواهد بود.
روسیه فعلا آماده لغو کلی روادید نیست
تاکنون مذاکره ای برای لغو کلی روادید بین دو کشور انجام نگرفته است و پس از نهایی و امضا شدن توافق در باره گردشگری گروهی، شاید این موضوع بتواند قابل طرح باشد.
این درحالی است که ایران آماده گفتگو درخصوص لغو کامل ویزا برای شهروندان دوکشور می باشد. اما من فکر میکنم که طرف روسیه فعلا آماده نیست . طرف روسیه قصد تسهیل مراحل صدور ویزا برای گردشگران را دارد اما تمایلی به گفتگو درخصوص لغو کلی ویزا ندارد.
کلنگزنی 4 نیروگاه هسته‌ای در بندرعباس با همکاری ایران و روسیه در آینده
«نسیم آنلاین»: همکاریهای هسته‌ای و ساخت راکتورهای که روسیه در ایران برعهده دارد در چه مراحلی قرار دارند؟
سنایی: نیروگاه شماره 1 بوشهر بصورت کامل به طرف ایرانی واگذار شده است .لیکن همکاری در زمینه حفظ و نگهداری و تامین تجهیزات آن همچنان با مشارکت طرفین ادامه دارد. عملیات اجرایی نیروگاه شماره 2 و 3 بوشهر نیز در سال 2016 میلادی آغاز شده است. همچنین طبق توافق طرفین قرار است همکاری‌ها جهت احداث 4 نیروگاه هسته‌ای دیگر در بندرعباس آغاز می‌گردد. ضمنا در آینده مراسم کلنگزنی احداث چهار نیروگاه در بندر عباس برگزار خواهد شد. این نیروگاهها راشرکت"تخنو پروم اکسپو" مشترکا با شرکای ایرانی خواهد ساخت. هریک از این بلوکها با قدرت تولید 400 و 350 کیلووات مجموعا 1400 کیلووات برق تولید خواهند کرد.
در خصوص همکاری های هسته ای صلح آمیز در چارچوب برجام نیز می توان به همکاری های دو کشور در خصوص تغییر ساختار و اصلاحات لازم در سایت فردو و تولید ایزوتوپهای پایدار اشاره کرد. این قرارداد در سفر آقای کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی به مسکو منعقد شد. این قرارداد نقشه راه توسعه همکاری های دو کشور در خصوص انرژی صلح آمیز هسته ای است.
همچنین درچارچوب برجام خرید آب سنگین مازاد تولید ایران توسط روسیه و تامین اورانیوم مورد نیاز صنایع هسته ای ایران اجرایی گردید.
نظرات بینندگان
