به این ترتیب میزان تراز تجاری کشور در این مدت ۲۹۰ میلیون دلار بوده است و نشان از تداوم روند مثبت بودن تراز تجاری کشور دارد.

در زمینه آمار تفکیکی بخش‌های صادراتی، از صادرات ۳۵٫۳ میلیارد دلاری در این مدت، ۶ میلیارد دلار سهم صادرات میعانات گازی، ۲ میلیارد دلار سهم گاز طبیعی، ۱۰٫۹ میلیارد دلار سهم محصولات پتروشیمی و ۱۶٫۴ میلیارد دلار سهم سایر کالاها بوده است. در جدول زیر آمار صادرات کشور در ده ماه ابتدایی سال جاری به تفکیک بخش‌های صادراتی نشان داده شده است.

همانطور که از جدول بالا مشخص است میزان صادرات میعانات گازی با افزایش چشمگیری همراه بوده است اما با وجود افزایش ۸۵ درصدی در وزن، از نظر قیمت دلاری تنها ۵۹ درصد افزایش یافته است که نشان از کاهش قیمت این محصول در بازارهای جهانی دارد. به طور مشابه میزان صادرات گاز طبیعی ایران نیز گرچه از نظر وزنی در حدود ۵۲ درصد افزایش یافته ولی از نظر قیمتی حدود ۹ درصد کاهش یافته است.

همچنین میزان صادرات محصولات پتروشیمی نیز گرچه از نظر وزنی با افزایش ۲۹ درصدی همراه بوده ولی از نظر قیمت دلاری تنها ۱٫۸ درصد افزایش یافته است. در واقع محصولات پتروشیمی صادراتی نیز همچون میعانات گازی و گاز طبیعی با کاهش قیمت همراه بوده است.

صادرات سایر کالاها نیز از نظر وزنی ۲۳ درصد و از نظر قیمتی تنها ۳ درصد رشد داشته است. به طور کلی می‌توان گفت میزان صادرات کشور از نظر وزنی افزایش چشمگیر ۳۴ درصدی داشته ولی به دلیل کاهش قیمت محصولات صادراتی، از نظر قیمتی تنها حدود ۸ درصد رشد داشته است.

مقاصد اصلی میعانات گازی صادراتی ایران همچون ماه‌های گذشته کشورهای کره جنوبی، امارات و ژاپن بوده‌اند. در جداول زیر مقاصد صادراتی میعانات گازی ایران در ده ماه ابتدایی سال جاری نشان داده شده است.

کالاهای عمده‌ی صادراتی

چنانچه تقسیم بندی تعرفه‌های ۸ رقمی که کالاها را به کوچک‌ترین دسته‌ها تفکیک می‌کند در نظر بگیریم، در ده ماه ابتدایی سال ۱۳۹۵، «میعانات گازی» با ۶۰۲۶ میلیون دلار، «گاز طبیعی مایع شده» با ۱۹۵۲ میلیون دلار، «سایر گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع‌شده» با ۱۳۴۵ میلیون دلار، «سایر روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین» با ۱۰۶۸ میلیون دلار و «پروپان مایع شده» با ۹۹۰ میلیون دلار در بین کالاهای صادراتی غیرنفتی رتبه‌های اول تا پنجم را داشته‌اند.

در جدول زیر ده کالای اول در صادرات غیر نفتی ایران در ده ماه نخست سال جاری نشان داده شده‌است.

در تقسیم بندی کلی‌تر محصولات عمده‌ی صادراتی نیز «میعانات گازی» با ۶۰۲۶ میلیون دلار، «گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع‌شده» با ۴۶۵۰ میلیون دلار، «انواع پلی اتیلن» با ۲۳۷۷ میلیون دلار، «فرآورده‌های با حداقل ۷۰ درصد نفت و روغن‌های نفتی» با ۱۹۷۱ میلیون دلار و «منو و پلی الکل‌های اشباع شده» با ۱۱۱۷ میلیون دلار در صدر کالاهای صادراتی قرار دارند. در جدول زیر تقسیم بندی کلی تر محصولات صادراتی در ده ماه نخست سال ۱۳۹۵ نشان داده شده‌است.

همانطور که در جداول بالا مشخص است عمده‌ی محصولات صادراتی ایران را محصولات با فرآوری بسیار کم پالایشگاهی و پتروشیمی تشکیل داده‌اند و محصولات با ارزش افزوده جایگاه چندانی در صادرات کشور ندارند.

کالاهای عمده‌ی وارداتی

در تقسیم بندی جزئی «ذرت دامی» با ۱۱۶۱ میلیون دلار، «دستگاه‌های رادار و کمک ناوبری» با ۹۰۰ میلیون دلار، «دانه سویا» با ۷۷۴ میلیون دلار، «قطعات منفصله تولید خودرو با ساخت داخل ۱۴ تا ۳۰ درصد» با ۶۶۶ میلیون دلار و «خودرو سواری با حجم موتور ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی» با ۶۲۶ میلیون دلار عمده محصولات وارداتی کشور در ده ماه ابتدایی سال هستند. در جدول زیر ده کالای اول وارداتی ایران در این مدت نشان داده شده است.

اما در یک تقسیم بندی کلی تر محصولاتی چون «قطعات منفصله تولید خودرو» با ۱۵۰۳ میلیون دلار، «خودرو سواری» با ۱۴۵۳ میلیون دلار، «ذرت» با ۱۱۸۲ میلیون دلار، «دستگاه‌های رادار و کمک ناوبری» با ۹۰۸ میلیون دلار و «مکمل‌های دارویی» با ۸۳۳ میلیون دلار در صدر محصولات وارداتی ایران هستند. در جدول زیر تقسیم بندی کلی تر محصولات عمده وارداتی ایران در ده ماه ابتدایی سال جاری نشان داده شده است.

متوسط قیمت دلاری هر تن کالای صادراتی غیرنفتی با احتساب میعانات گازی و گاز طبیعی درحدود ۳۴۶ دلار بوده است که نسبت به سال گذشته ۱۹ درصد کاهش داشته و همچنین هر تن کالای وارداتی با متوسط قیمت ۱۲۷۰ دلار وارد کشور شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶ درصد افزایش یافته است. بنابراین میتوان گفت محصولات صادراتی ایران در مقایسه با محصولات وارداتی از قیمت واحد بسیار کمتری برخوردارند و محصولات وارداتی حدود ۴ برابر محصولات صادراتی قیمت دارند.

مقاصد عمده‌ی صادراتی

در ده ماه نخست سال ۱۳۹۵ کشورهای چین، امارات، عراق، ترکیه و کره‌جنوبی عمده‌ترین مشتری‌های کالاهای ایرانی بوده‌اند. در جدول زیر ۱۰ کشور مقصد اول صادراتی ایران نشان داده شده است.

همانطور که از جدول بالا مشخص است میزان صادرات ایران به کشورهایی چون ترکیه، ژاپن، امارات و افغانستان کاهش یافته و در مقابل میزان صادرات به کشورهایی چون کره‌جنوبی، عمان، پاکستان، چین و هند افزایش یافته است. گرچه علت قرار گرفتن کشور کره‌جنوبی در بین ۵ مقصد اول صادراتی ایران افزایش چشمگیر صادرات میعانات گازی به این کشور است و در غیر اینصورت ایران صادرات بسیار ناچیزی به کره‌جنوبی دارد.

نکته جالب توجه آنکه عمده مقاصد صادراتی ایران کشورهای همسایه هستند و هیچکدام از کشورهای غربی در بین مقاصد عمده صادراتی ایران جایگاهی ندارند و در مجموع کمتر از ۴ درصد از صادرات ایران به کشورهای اروپایی و آمریکایی صادر شده است. این مسئله نشان از آن دارد که با وجود برقراری روابط سیاسی ایران با این کشورها، همچنان روند صادرات محصولات غیرنفتی ایران به این کشورها هموار نشده است. 

مبادی عمده وارداتی

مبادی عمده محصولات وارداتی ایران نیز کشورهای چین، امارات، کره‌جنوبی، ترکیه و آلمان بوده‌اند. کاهش واردات از کشورهای هند و سوئیس و افزایش واردات از کشور آلمان موجب شده است آلمان به ۵ مبدأ اصلی وارداتی ایران بپیوندد. در جدول زیر مبادی عمده وارداتی ایران نشان داده شده‌اند.

چنانچه مشخص است میزان واردات ایران از شرکای اصلی تجاری خود همچون چین، امارات، کره‌جنوبی، ترکیه و همچنین کشورهای هند و سوئیس کاهش یافته و در مقابل میزان واردات از کشورهای آلمان، روسیه، برزیل و ایتالیا افزایش یافته است.

افزایش واردات از کشور آلمان به واردات گندم از این کشور مربوط می‌شود که در سال جاری دوباره به مبدأ اصلی گندم وارداتی ایران تبدیل شده است. افزایش واردات از کشور روسیه نیز تنها به دلیل واردات «دستگاه‌های رادار و کمک ناوبری» بوده است؛ بدون احتساب این محصول ایران در ۱۰ ماه ابتدایی سال جاری درحدود ۴۹۵ میلیون دلار از روسیه واردات داشته که از میزان واردات ایران از روسیه در سال گذشته نیز کمتر است.

منبع: فارس