فضای مجازی؛ تکنولوژی‌ای که بلای جان مردم شده است
صمیمیت واقعی نیز دشواری‌ها و موانعی دارد. فنّاوری دنیای امروز در عالم روابط، چیزی مشابه آن را عرضه می‌کند، بدون تحمل استرس و دشواری زیاد.
آسیب و تنش در روابط، تراژدی بزرگ حاصل فناوری‌های جدید است، حتی کم‌مصرف‌ترین افراد نیز وقت روابط مهم خانوادگی و اجتماعی خود را این‌گونه صرف می‌کنند، بدیهی است که هر چه بیشتر از این فنّاوری‌ها بهره ببریم وقت کمتری را با همسر، خانواده و دوستان خواهیم بود.
اهمیت این موضوع به‌قدری است که مهمترین آسیب علم جدید را صدمه به روابط مهم زندگی می‌دانند.
اگر بخواهیم بخشی از این صورت‌مسئله را با ذکر مثالی روشن سازیم می‌توان به بهره گرفتن از اینترنت و فضای مجازی گذری زد.
به‌تدریج برای فرد وابسته به اینترنت، دوستان بدون چهره چَتی، همبازی‌ها و اعضای گروه‌های اینترنتی مهم‌تر از افرادی می‌شوند که عمری در زندگی‌اش حاضر بوده‌اند، درجایی که ایمیل وسیله برقراری رابطه است، تکلیف ارتباط با عزیزانی چون پدر و مادربزرگ و ... که توانایی کار با کامپیوتر و یا دسترسی به اینترنت را ندارند، چه می‌شود؟
علاوه بر این، وقتی روابط لطمه بیشتری می‌خورد که فرد شروع به پنهان‌کاری نیز می‌کند، چنین رفتاری به حسن اعتماد در یک ارتباط لطمه بسیار می‌زند. مردی که چت‌های شبانه‌اش را از همسرش پنهان می‌کند، ناخواسته به حسن اعتماد و امنیت زندگی زناشویی نیز آسیب می‌رساند. ساعت‌هایی که باید صرف ابراز محبت شود با ارتباطات اینترنتی می‌گذرد.
هر رابطه‌ای اگر تقویت نشود روبه‌زوال می‌رود. آنجا که ما به‌جای تقویت مهمترین روابط زندگی‌مان به این روابط صدمه می‌زنیم چه انتظاری از عاقبت کار می‌رود؟ آسیب به روابط، مختص افراد معتاد و وابسته به اینترنت نیست.
آگاهی و اطلاع، مقدمه تغییر، اصلاح رفتار و رشد است. یک پزشک نیز تا دست به آزمایش و شناسایی عامل اختلال نزند، نمی‌تواند با اطمینان به درمان و اصلاح اختلال اقدام کند ما هم اگر بخواهیم تغییری در رفتار و عادت خود و یا فرزندمان در استفاده از اینترنت ایجاد کنیم، باید پیشاپیش اطلاعات کافی را از خود عادت، شدت آن و همین‌طور انگیزه‌ها و علل آن کسب کنیم. بسیاری از عادت‌ها و وابستگی‌های ما به این دلیل شدت و دوام دارد که واقعاً نمی‌دانیم از کجا و از کدام نیاز ما ریشه گرفته و چون علت آنها را نمی‌شناسیم، قادر به کنترل و رفع عادت نیز نیستیم.
اگر از نوجوانی که مصرف سیگار را شروع کرده بپرسیم که چرا سیگار می‌کشد، پاسخ درست و روشنی در توضیح علل آن نمی‌تواند بدهد. در مورد کامپیوتر و اینترنت هم برخلاف انتظار گاهی همین‌طور است، خیلی وقت‌ها زدن دکمه و روشن کردن کامپیوتر و ورود به فضای اینترنت به‌صورت رفتاری شرطی و عادت‌وار انجام می‌شود و نه لزوماً به‌صورت فعالیتی آگاهانه و هدفمند و با برنامه قبلی و این هم مثل خیلی از رفتارهای جبری، خودکار و غریزی ما از مراکز پائین‌تر مغزی سرچشمه می‌گیرد، نه از قشر مغز که مرکز بصیرت تسلط و آگاهی است.
علاوه بر این، نوع فعالیتی که در اینترنت انجام می‌دهیم هم سرنخ و راهنمای خوبی است که ما یا فرزندانمان رفع چه نیازی را پیگیری می‌کنیم. مثلاً کسانی که بیشتر به دنبال مسائل فنی و نرم‌افزاری و یا بازی‌های تک‌نفره و یا جمع‌کردن اطلاعات و تصاویر هستند و کمتر به سراغ چت و گروه‌های اینترنتی می‌روند، درواقع فعالیت‌های غیراجتماعی اینترنت را دوست دارند. برعکس، در بین آنها که فعالیت‌های اجتماعی را ترجیح می‌دهند نیز تفاوت‌هایی هست. مثلاً ایمیل فرستادن و یا پیغام خاموش، از درجه اجتماعی بودن کمتری نسبت به چت‌های دیداری و صوتی برخوردار است.
علی 19 ساله از فعالان فضای مجازی در این خصوص گفت: دیگر زمان نگاه کردن خوب و بد به اتفاقات جدید و اختراعات جدید گذشته است، باید با علم روز پیش رفت و از آن استفاده کرد، اگر بخواهیم در این حوزه تقسیم‌بندی کنیم از دنیا عقب خواهیم ماند و این برای هیچ کسی مناسب نیست.
شهناز رسولی مدیر دبیرستان دخترانه شبانه‌روزی شهدای والفجر۸ نی‌ریز در این خصوص اظهار داشت: اکنون که در عصر ارتباطات زندگی می‌کنیم اینترنت و فضای مجازی نقش بسیار بسزایی در زندگی روزمره ما دارد.
وی ادامه داد: از فواید آن می‌توان به دسترسی آسان به اخبار جهان پیرامون خود و بروز بودن اشاره کرد.
رسولی افزود: متاسفانه کسانی هستند که به‌درستی از آن استفاده نمی‌کنند و فرهنگ و دین ما را مورد هدف قرار می‌دهند که تاثیر منفی در خانواده‌ها و به‌خصوص تربیت فرزندان دارد.
وی عنوان کرد: امروزه مطالبی در فضای مجازی ردوبدل می‌شود که فرد را از فرهنگ غنی اسلامی خالی می‌کند و یا اینکه وسیله‌ای می‌شود برای به خطر انداختن بنیان خانواده که این زنگ خطری است برای خانواده‌ها.
همچنین مسعود طبیعی مدیر دبیرستان پسرانه شبانه روزی متوسطه اول دراین باره گفت: آنچه امروز می‌توان از مهمترین مزیت فضای مجازی نام برد، سرعت بخشیدن به انتقال اطلاعات است که باعث شده فعالیت‌های جامعه با حداکثر سرعت انجام شود.
وی ادامه داد: از دیگر مزایای فضای مجازی می‌توان به ایجاد اشتغال اشاره کرد که روزانه تعداد زیادی از مردم در سرتاسر دنیا از این موقعیت ایجاد شده بهره‌مند هستند.
طبیعی می‌گوید: متاسفانه از بدترین مضرات فضای مجازی باید به کلاهبرداری و سوءاستفاده اشاره کرد که امروزه افراد زیادی در جامعه درگیر آن هستند.
یک مشاور و کارشناس خانواده در گفتوگو با خبرنگار فارس در نی‌ریز درخصوص پیشرفت تکنولوژی و اثرات آن در زندگی امروزه انسانها اظهارداشت: اینترنت دنیا را کوچک و کوچکتر کرده است ومرزهای فیزیکی در حال شکسته شدن‌اند، اگر در روزگاری نه چندان دور بسیاری از مردم در بی‌خبری از شهرهای همسایه خود زندگی می‌کردند امروزه به لطف تکنولوژی و توسعه اینترنت حتی کودکان نیز ساعاتی از عمر خود را با اینترنت سر می‌کنند و به کاوش دردنیای جدید می‌پردازند.
مرجان خواجه‌احمدی ادامه می‌دهد: نوجوانان نیز وقت زیادی با اینترت می‌گذارند و حتی با همسالان خود در کشورهای دیگر با زبان و قومیت‌های مختلف صحبت می‌کنند.
وی افزود: البته این فضای گسترده باحجم روز افزون اطلاعات ، موجب تهدیداتی برای کشورهای جهان سوم و کشورهای در حال توسعه شده چرا که ورود و پیشرفت تکنولوژی بسیارمقدم تر و سریعتر از آموزش صحیح آن بوده است.
«شبکه‌های اجتماعی نه تنها تهدید نیستند بلکه می‌توان آنهارا در مسیر منافع ملی و معرفی فرهنگ غنی ایرانی – اسلامی به کار گرفت» خواجه‌احمدی با بیان این جمله گفت: متاسفانه عدم آموزش صحیح، سوءاستفاده و همچنین به روز نبودن اکثر افراد نسل گذشته، یعنی پدران و مادران همواره مانع استفاده صحیح و موثر از شبکه‌های مجازی بوده است و امروزه به دلیل تمایل جوانان به استفاده از اینترنت، والدین نیز باید با سرعت بیشتری به دهکده جهانی وارد شوند.
وی عنوان داشت: نسل جوان با شتاب بسیار زیاد وارد دنیای مجازی شده در حالیکه نسل پیش از آنها باکندی به این عرصه پا می‌گذارد و همین امر منشا مخاطرات زیاد وکشاف بین مسلما شده است و برای پر کردن این کشاف باید پدر و مادر با سرعت بیشتری به دهکده جهلنی ورود پیدا کنند.
این کارشناس خانواده در پاسخ به این سوال که حضور پرشتاب نسل جوان در شبکه‌های مجازی یک مزمت است یا چالش؟ بیان داشت: باید گفت اگر تلاش کنیم تا فاصله بین نسلی را کمتر کنیم و والدین در این مقوله به فرزندان خود نزدیک‌تر شوند، فقط ابزارهای پیشرفت تکنولوژی یک فرصت محسوب می‌شوند در غیراین صورت بودن نظارت و اطلاعات والدین، ابزارها و شبکه‌های مجازی تهدیدی جدی محسوب خواهند شد.
خواجه‌احمدی ادامه داد: والدین باید در کنار فرزندان به ابزارهای تکنولوژی، گوشی‌های هوشمند و شبکه‌های مجازی ورود پیدا کنند و در کنار فرزندان خود علاوه‌بر استفاده از محتویات و اطلاعات مفید این شبکه‌ها، آنها را کنترل کنند.
وی گفت: همان‌طور که فرزندانمان را در خارج از خانه تحت کنترل و نظارت داریم و از آنها حمایت می‌کنیم در فضای مجازی نیز کنار آنها باشیم تا از خطرها در امان باشند، خطرهایی که گاه بسیار مخرب‌تر و نابودکننده‌تر از فضای حقیقی است.
به گزارش فارس، هر چه نیاز اساسی فرد در زندگی واقعی و بیرونی بیشتر نادیده گرفته و یا سرکوب‌شده باشد، بیشتر در فضای اینترنت در جستجوی آن خواهد بود. شدت اشتیاق و اصرار فرزند ما به گفتوگو با دوستان در اینترنت حکایت از نیاز او به روابط اجتماعی دارد که شاید برخلاف پندار ما نادیده گرفته‌شده و یا توجه به آن ناکافی بوده است.
چنین سرنخ‌هایی ما را در درک بهتر احساسات و نیازهای فرزندان یا خودمان یاری می‌کند. به‌طور خلاصه، اینترنت محیطی است بسیار غنی و متنوع که نیازهای مشترکین را در ابعاد گوناگون پاسخ می‌دهد و ارزیابی نوع فعالیت اینترنتی می‌تواند آگاهی بیشتری از انگیزه‌ها و نیازهایمان به ما بدهد که چه نیازهایی ما را به‌سوی این محیط می‌کشاند و ساده‌تر اینکه از فنّاوری روز چه می‌خواهیم؟
