از ماه اسفند تقریباً تا آخرین روزهای فرودین یا اواسط اردیبهشت ماه، دشت برم مناظر زیبایی را از خود نشان می دهد که به همین دلیل تفرجگاه و گردشگاه مردم شهرستان کازرون و شهرستان های اطراف می شود.

این دشت پهناور را جنگل های بلوط ( که در زبان محلی به آن بلی گفته می شود) پوشانده است که چشم انداز و پوشش کلی آن را تشکیل می دهد.

علاوه بر آن روستاهای زیبایی در این دشت قرار دارد که مهم ترین آن روستای دشت برم است. این دشت را دشت برم یا تفرجگاه میان کتل نیز می نامند. دشت برم در فاصله 20 کیلومتری از شرق کازرون و در میانه راه جدید و اسبق کازرون به شیراز قرار دارد.

چهار سوی این دشت را کوه های زاگرس گرفته اند. که به دلیل ارتفاع بلند این قسمت، معمولاً در زمستان ها برف گیر است.

این دشت را بزرگترین دشت بلوط ایران نیز می دانند.

ز جاذبه های تاریخی این دشت می توان به تنها کاروانسرای سنگی ایران اشاره کرد.

ز ماه اسفند تقریباً تا آخرین روزهای فرودین یا اواسط اردیبهشت ماه، دشت برم مناظر زیبایی را از خود نشان می دهد که به همین دلیل تفرجگاه و گردشگاه مردم شهرستان کازرون و شهرستان های اطراف می شود.

ین منطقه یک منطقه حفاظت شده می باشد که گوزن های زرد در این منطقه زندگی می کنند علاوه بر گوزن زرد در این منطقه جاندارانی چون شیر ایرانی، آهو، قوچ، پلنگ، خرس، کبک و سنجاب نیز در آن زندگی می کردند. البته هنوز شاهدانی از وجود این حیوانات به غیر از شیر در این منطقه حکایت دارند. همچنین جانورانی چون روباه، گرگ، گول زنگلو(نوعی مورچه خوار) و... در این منطقه زندگی می کنند.

در زیر بخشی از طبیعت دشت برم را می نگریم. عکس ها در روز سوم فروردین 1397 گرفته شده است.

1- بادام تلخ کوهی(الوک یا آخورک): این گیاه در دشت برم به وفور یافت می شود. اما به دلیل داشتن بوته های کوتاه خود، زیاد به چشم نمی آید. این بادام از انواع پوشش های گیاهی زاگرس به خصوص در اطراف شهر کازرون می باشد. درخت وحشی بادام کوهی بومی ایران بوده و بسیار قدیمی می‌باشد. آثار و بقایای این گیاه در دامنه‌های زاگرس به دوران چهارم زمین‌شناسی (میوسن) نسبت داده شده است. میوه این درخت، کوچک و حدود ۲ در ۱ سانتیمتر و یا کمی کوچکتر بوده و در حالت خام، تلخ می‌باشد. از میوه تلخ بادام کوهی یا الوک بیشتر در تهیه روغن یا ضماد استفاده می‌شود و مصرف خوراکی ندارد. با این حال شیرین شده این میوه خوشمزه بوده و طرفداران زیادی دارد به‌گونه‌ای که اکثر افرادی که با این محصول آشنایی دارند، آن را بر انواع تخمه ترجیح می‌دهند. (مردم کازرون از دیرباز با شیرین نمودن این میوه، آن را آخورک نامیده و به عنوان تنقلات اصلی خود استفاده می کردند.) خواص بادام کوهی به میوه آن محدود نبوده و خواص ریشه، صمغ و روغن آن را نیز شامل می‌شود. بدیهی است آشنایی با خواص مربوطه می‌تواند در تمایل افراد به این نوع خشکبار و یا میزان مصرف آن تاثیرگذار باشد.

خوردن بادام کوهی در درمان تنگی نفس، سرفه و ورم‌های سینه و ریه موثر است.

مخلوط آسیاب شده بادام تلخ و سرکه، ضماد خوبی برای سر درد می‌باشد و در صورت مالیدن آن بر دور چشم، در تقویت بینایی نیز موثر است. جالب اینکه در صورت قراردادن همین ضماد بر روی لکه‌های صورت، می‌تواند آنها را از بین ببرد. ضماد بادام تلخ همچنین در درمان زخم‌های کهنه، خارش و مخملک کاربرد دارد.

خوردن بادام تلخ به همراه عسل برای قولنج مفید بوده و در سلامت کبد و طحال نیز موثر است.

مصرف بادام تلخ به همراه نشاسته و نعناع برای رفع درد کلیه مفید است.

خوردن مخلوط بادام تلخ و شیره انگور در درمان ناراحتی‌های کلیه و از بین بردن سنگ کلیه موثر است.

قرار دادن شیاف بادام تلخ در مهبل برای درمان عقب افتادگی عادت ماهیانه کاربرد دارد.

خمیر بادام تلخ بوی بد پا و زیر بغل را رفع می‌کند.

خمیر بادام تلخ همچنین در درمان افراد مبتلا به اگزما مفید است. این دسته افراد بایستی نقاط مبتلا به اگزما را بجای صابون با این خمیر شستشو دهند.

برای بادام تلخ خاصیت ضد سرطانی نیز ذکر شده اما این موضوع به اثبات قطعی نرسیده است.

به یاد داشته باشید مصرف حالت خام و تلخ بادام کوهی، به دلیل وجود سیانید در آن خطرناک بوده و ممکن است مسمومیت شدید به دنبال داشته باشد. بنابراین در صورتی که تمایل به مصرف خوراکی این میوه طبیعی را دارید از محصول فرآوری شده آن استفاده کنید.

برای تهیه روغن بادام تلخ، پس از خشک کردن و تمیز کردن مغز بادام، آن را به کمک آسیاب به‌صورت خمیر درمی‌آورند. پس از آن خمیر حاصله در دستگاه فشار قرار داده شده و روغن آن استخراج می‌گردد. این روغن دارای خواص زیر است:

    دارای خاصیت نرم‌کنندگی و ضد التهاب بوده و در تهیه انواع داروهای بهداشتی کاربرد دارد.

    مالیدن آن بر روی صورت، چین و چروک و لکه‌های صورت را از بین می‌برد.

    برای از بین بردن ترک‌های دست و پا که از سرما ایجاد می‌شود کاربرد دارد.

    برای تنگی نفس، درمان سیاه سرفه، درد کلیه و خارج کردن سنگ مثانه مفید است.

توجه داشته باشید روغن بادام تلخ بایستی در شیشه‌های پر و کاملا در بسته نگهداری شود.

دم کرده ریشه بادام تلخ در پاک کردن طحال، کلیه و دفع کرم روده کاربرد دارد. برای درمان انواع دردها نیز از ضماد ریشه بادام تلخ استفاده می‌شود. خاکستر حاصل از ریشه این درختچه برای درمان سوختگی مفید است.

یکی از مواردی را که می‌توان از آن به عنوان خواص بادام کوهی یاد کرد، استفاده از ساقه جوان و ایستای این درختچه در تهیه سبدهای دستی است. تهیه جایگاهی خاص برای نگه‌داری مرغ‌های خانگی در روستاها به کمک ساقه‌های مذکور نیز در گذشته مرسوم بوده است. این موارد به نوعی صنایع دستی مرتبط با این گیاه بوده که توسط افراد متبحر در بافت ساقه‌های نرم و ایستای گیاه فوق تهیه می‌گردد.

صمغ گیاه بادام کوهی به زدو یا جدو معروف است. با افزایش فشار و سیلان شیره گیاه در فصل گرما، این صمغ به‌طور طبیعی از تنه درخت تراوش می‌کند. زدو دارای مواد معطر بوده و از آن در تهیه مواد خوشبو کننده دهان و دندان و نیز در صنایع آرایشی استفاده می‌شود. برخی از خواص منتسب به این صمغ به‌صورت زیر است:

*    در تحریک اشتها موثر است.

*    برای رفع درد دندان مفید است.

*    در خرد کردن و خارج کردن سنگ مثانه موثر است.

*    در صنایع نساجی برای آهار پارچه بکار می‌رود.

*    در صنایع کاغذسازی، جوهرسازی، لیتوگرافی و چسب کاربرد دارد.

2- بابونه: یکی از گل های بهاری منطقه کازرون و دشت برم گل های بابونه هستند. گل های بابونه به دو شکل بزرگ و کوچک در روزهای منتهی به نوروز تا اردیبهشت ماه می رویند. به گل های بزرگ بابونه گاوی نیز میگویند. معمولاً مردم کازرون با چیدن این گل و خشک کردن آن در طول سال از آن به صورت دم کرده استفاده می کنند. مردم کازرون از دیرباز گاه به جای چای آن را دم کرده و استفاده می کنند. از خواص دارویی گل بابونه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1) یکی از مهمترین خواص بابونه درمان زخم معده و ورم معده است

2) بابونه اعصاب و قوای جنسی را تقویت میکند .

3) بابونه مقوی مغز است .

4) بابونه ادرار آور و قاعده آور است .

5) این گیاه ترشح شیر را در مادران شیر ده افزایش می دهد .

6) درمان کننده سردرد و میگرن است .

7) استفاده از بابونه سنگ مثانه را خرد و دفع می کند .

8) اگر کسی قطره قطره ادرار می کند به او چای بابونه دهید تا درمان شود .

9) بابونه درمان کننده کمی ترشحات عادت ماهیانه است .

10) برای درمان چشم درد ، بابونه را در سرکه ریخته و بخور دهید .

11) برای تسکین دردهای عضلانی چای بابونه بنوشید .

12) جویدن بابونه برای التیام زخم های درمان مفید است .

13) خوردن 5 گرم ریشه بابونه با سرکه رقیق محرک نیروی جنسی است. (ریشه بابونه گرم تر و خشک تر از گل بابونه است)

14) بابونه تب بر و تسکین دهنده درد است .

15) بابونه تقویت کننده معده است .

16) برای تسکین درد در هنگام دندان درآوردن بچه ها ، به آنها چای بابونه بدهید .

17) برای رفع بیخوابی و داشتن یک خواب آرام و راحت ، کافی است ده دقیقه قبل از اینکه به رختخواب بروید یک فنجان چای بابونه بنوشید .

18) بابونه درمان کننده بی اشتهایی است .

19) بابونه برای رفع ورم روده موثر است .

20) چای بابونه درمان کننده کم خونی است .

21) از بابونه برای رفع کرم معده و روده استفاده کنید .

22) بابونه تسکین دهنده دردهای عادت ماهیانه است .

23) بابونه برای رفع زردی مفید است .

24) حمام بابونه اثر نیرو دهنده دارد . برای این منظور چند قطره اسانس بابونه را در وان حمام ریخته مدت یکربع ساعت در آن دراز بکشید .

25) برای تسکین درد ، چند قطره اسانس بابونه را با یک قاشق روغن بادام مخلوط کرده و روی محل های دردناک بمالید درد را تخفیف می دهد .

26) اسانس بابونه مخلوط با روغن بادام برای رفع ناراحتی های پوستی نظیر اگزما ، کهیر و خارش مفید است .

27) برای رفع گوش درد و سنگینی گوش ، یک قطره روغن بابونه را در گوش بچکانید .

28) اسانس بابونه چون اثر قی آور درد در مورد مسمومیت های غذایی مصرف می شود .

29) روغن بابونه را برای از بین بردن کمردرد ، درد مفاصل و نقرس روی محل درد بمالید .

30) با چای بابونه اگر موهای بلوند را بشوئید آنها را روشن تر و شفاف تر می کند .

31) آنهائیکه یائسه شده اند بهتر است همه روزه چای بابونه بنوشند زیرا اختلالات یائسگی را برطرف می کند .

32)بابونه ضد آلرژی است.

3-بلوط (بلی): همچنان که گفته شد در سراسر دشت برم و اطراف کازرون از هر جهت که حرکت کنیم درختان بلوط را به وفور فراوان می بینیم. این درختان تنومند، میوه هایی شبیه فشنگ دارند که دارای سه پوسته هستند. پوسته اولیه که در پس رسیدن میوه نیمی از آن جدا شده و پوسته فشنگی آن مشخص می گردد. پوسته اولی به سختی پوسته اولیه نیست و سطحی پرچین دارد. ولی پوسته دوم صاف و دقیقاً مثل یک فشنگ است. اندازه این میوه هم تقریباً اندازه فشنگ اسلحه کلاشینکف است. هر چند میوه هایی کوچکتر و بزرگتر نیز دیده می شود. این درختان تا سه دهه پیش به نوعی تمام زندگی روستاییان و حتی مردم کازرون را تحت پوشش قرار میدادند. از چوب آن برای سوخت، از میوه آن جهت تنقلات، آرد میوه آن جهت پخت نان و .... استفاده می شد. شیوه خوردن آن نیز متفاوت بود. گاه آن را در آتش می انداختند که اگر پوسته فشنگی تمام بسته بود گاه مثل یک فشنگ منفجر می شد و تکه تکه می شد پس روی پوسته فشنگی زخمی ایجاد می کردند که از ترکیدن آن جلوگیری می کرد. گاه نیز آن را آب پز می نمودند. همچنین برای پخت نان نیز مغز آن را آرد می کردند و از آن نان می پختند. نان آن سیاه رنگ و به نام کلگ شناخته می شود. این گیاه نیز دارای مصارف دارویی می باشد که به برخی از آن ها اشاره می شود:

- بواسیر را برطرف می کند.

- اسهال ساده و اسهال خونی را رفع می کند.

-درد معده و گاز معده را برطرف می کند.

-برای رفع کم خونی موثر است.

-نرمی استخوان را درمان می کند.

-برای تقویت عمومی بدن موثر است.

-برای معالجه اسهال اطفال ، بلوط را با کاکائو مخلوط کرده و دم کرده آن را به اطفال می دهند.

علاوه بر میوه آن از پوست درخت بلوط نیز استفاده می کنند. برای استفاده از پوست درخت بلوط می توان آن را دم کرده و با عسل مخلوط کنید و یا این که یک قاشق آن را در یک لیوان آبجوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید . خوردن پوست آن نیز دارای مصارف دارویی است که در زیر به برخی از آنها اشاره می گردد:

-خونریزی ها را متوقف می سازد .

-درمان کننده بواسیر خونی است .

-خاصیت ضد عفونی درد .

-ادرار را زیاد می کند .

-ترشحات زنانه را از بین می برد .

مصارف خارجی پوست درخت بلوط:

-برای استفاده خارجی از جوشانده پوست درخت استفاده می شود . بدین منظور باید ۱۵ گرم پوست درخت را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید به آرامی بجوشد تا حجم آن به دو سوم تقلیل یابد .

-از این جوشانده می توان به عنوان کمپرس استفاده کرد و یا آن را در وان حمام ریخته ودر آن استراحت نمود .

-خون مردگی را درمان می کند.

-اگزما را از بین می برد.

-برای درمان بیماریهای پوستی در وان حمام که در آن جوشانده پوست درخت بلوط را ریخته اید به مدت یک ربع ساعت استراحت کنید.

اگر واریس دارید این قسمت ها را با جوشانده پوست بلوط کمپرس کنید .

گز علفی: در اثر نیش زدن حشره ای مخصوص به برگ و یا شاخه های درخت بلوط ماده ای به بیرون تراوش می کند که در اثر مجاورت با هوا سفت شده و به صورت دانه هایی به قطر ۲ سانتیمتر بر روی ساقه و یا برگ ظاهر می شود . برای استفاده از گز شاخه های درخت را تکان می دهند تا دانه های گز به زمین بریزد . البته این دانه ها مخلوط با برگ و پوسته درخت است که باید تمیز شود. گز علفی از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است . برای استفاده طبی از گز علفی می توان آن را با عسل مخلوط کرد و یا جوشانده آن را تهیه نمود .( ۵۰ گرم در یک لیتر آب جوش )

این گز نیز دارای خواصی است که در زیر به برخی از آن ها اشاره می گردد:

-قابض است.

-خونریزی ها را متوقف می سازد .

-مقوی معده است .

-تقویت کننده دستگاه تنفسی است .

-سینه را نرم و صدا را صاف می کند .

-سرفه ها را برطرف می کند .

-تنگی نفس را درمان می کند.

-برای معالجه بواسیر گز علفی را با عسل مخلوط کرده و بر روی بواسیر بگذارید .

 اما بلوط همچنان که فواید بسیاری دارد، مضراتی نیز دارد که اگر به درستی به فواید آن توجه شود مضرات آن را نیز می توان فهمید. در زیر برخی از مضرات این میوه را بیان می کنیم:

مصرف زیاد بلوط باعث خستگی معده و درد عضلات قلبی می‌شود و زیاده‌روی در مصرف آن به دلیل تانن زیاد از میزان جذب آهن بدن می‌کاهد و مصرف بلوط در دوران شیردهی و بارداری باید تحت نظر پزشک باشد.

لازم به ذکر است که جمعی از مردم و رسانه‌های منطقه زاگرس، روز هفتم فروردین ماه را به نام «روز پاسداشت جنگل‌های بلوط» نامگذاری کرده‌اند، این اقدام به دنبال وخیم شدن وضعیت بلوط‌های زاگرس به دنبال پدیده «زوال بلوط» و تأثیرات مخرب ریزگردها و سایر عوامل انسانی و طبیعی تهدیدکننده درختان بلوط، به منظور جلب حمایت‌ها و مشارکت‌های مردمی برای حفظ این منابع صورت گرفته‌است.

4- بر فراز کوه های مشرف به دشت برم راه سنگی وجود دارد که گفته می شود از آثار به جا مانده از عصر ساسانیان است.

5- شقایق: گل شقایق در منطقه دشت برم وفور دیده می شود. تا آن جا که منطقه ای از دشت برم را دشت شقایق می نامند. این گل نیز همچون سایر گل های دشت برم در فاصله اواخر بهمن تا اوایل اردیبهشت در این منطقه سر از خاک سرد بر می آورند. در این ایام تقریباً سه ماهه، درختان بلوط سبز، در زیر درختان علف ها سبز می شوند و در میان آنان شقایق های سرخ بر سبزی می نشینند. به برخی از خواص این گیاه نیز در زیر اشاره می شود:

۱. طبع آن سرد و خشک است.

۲. مسمومیت با شقایق مانند خشخاش است اما خفیف‌تر است. جهت درمان مسمومیت نیز مانند خشخاش استفاده شود.

۳. گل برگ‌های شقایق تقریباً مشابه خشخاش بوده اما فاقد مرفین می‌باشد سمیت و خطرات آن کمتر از خشخاش است.

۴. جهت رفع بی‌خوابی ۵ گرم برگ شقایق را در ۲۰۰ سی‌سی آب جوشانده شب وقت خواب ۴ قاشق مرباخوری بنوشند.

۵. جهت درمان برونشیت، آسم، سیاه‌سرفه و سرفه‌های ‌مقاوم ۵ گرم گل برگ شقایق را در ۲۰۰ سی‌سی آب جوشانده روزی ۳ بار هر بار ۲ قاچ میل کنند.

۶. جهت درمان سیاتیک ریشه این گیاه را جوشانده تا آب آن به نصف برسد سپس محل درد را کمپرس کنند.

۷. جهت یرقان از دمکرده گل‌برگ‌های این گیاه ۲ گرم در ۱۵۰ سی‌سی آب‌جوش دم‌کرده روزی ۳ فنجان بنوشند.

۸. جهت ذات‌الجنب یا سینه پهلو از روش شماره ۷ استفاده شود.

۹. برای رفع خشکی پوست صورت و برطرف کردن چین و چروک دمکرده شقایق را با روغن زیتون مخلوط کرده به پوست صورت بمالند.

۱۰. برای رفع جوش‌های آکنه ۱۰ گرم گلبرگ شقایق را در یک لیتر آب جوشانده پوست صورت را با این محلول تمیز کنند.

۱۱. دمکرده گل شقایق خلط‌آور است.

۱۲. جهت سیاه کردن مو گلبرگ آن را با پوست سبز گردو مخلوط کرده مانند حنا استفاده شود.

۱۳. شستشوی با دکرده گلبرگ آن ضد اگزما می‌باشد.

۱۴. کسانی که تپش قلب دارند از دمکرده این گیاه به مقدار ۳ گرم در ۲۰۰ سی‌سی آب‌جوش ۲۰ دقیقه دم‌کرده روزی ۳ فنجان بنوشند.

6- پشموک (چای کوهی) : گاه گاه در میان درختان و بوته ها، به بوته ای بر میخوریم که به نسبت بقیه گیاهان متفاوت است. حتی گل آن نیز متفاوت است. این گیاه همان پشموک یا چای کوهی است. از نظر طب قدیم ایران این گیاه گرم و خشک است . ماده قرمز رنگی که در برگهای چای کوهی وجود دارد وبا فشار دادن برگها از آن استخراج می شود برای التیام زخم ها و درمان سوختگی ها بکار می رود. برای تهیه جوشانده و یا دم کرده این گیاه باید حدود یک قاشق چایخوری برگ و گل خشک گیاه را در دو فنجان آب جوش ریخته و آنرا آنقدر بجوشانید تا یک فنجان باقی بماند سپس آنرا مصرف کنید. از خواص آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1)ضد کرم معده و روده می باشد.

 2)ادرار آور وقاعده آور است .

 3)گرفتگی صدا را باز می کند و خلط آور است.

 4)برای درمان مرض کزاز بکار می رود.

 5)اگر برگ آنرا بصورت پودر دارورید و روی زخم های عمیق و متعفن بپاشید این نوع زخم ها را خوب می کند.

 6)درمان کننده اسهال و اسهال خونی است .

 7)برای درد دنبالچه بهترین دارو است .

 8)اگر مشکوک به خونریزی مغزی هستید و یا احتمال خونریزی مغزی وجود دارد حتما از این دارو استفاده کنید .

 9)ضعف جنسی را درمان می کند.

 10)درمان کننده بیماری مننژیت است .

 11)برای درمان فلج بکار می رود .

 12)سیاه سرفه را از بین می برد.

 13)درد پشت و گردن و خشکی گردن را درمان می کند .

 14)برای کم خونی مفید است .

 15)چای کوهی اشتها را باز می کند بنابراین می توان آنرا به بچه ها و افراد مسن که اشتها ندارند داد.

 16)ضد افسردگی می باشد .

 17)درمان کننده بیخوابی است .

 18)در درمان سرمخوردگی معجزه می کند .

 19)برای درمان تب و اثر نیش سمی حشرات بکار میرود.

 و بالاخره با تحقیقات جدیدی که دانشمندان روی این گیاه معجزه آسا انجام داده اند و دریافته اند دریافته اند که چای کوهی می تواند ویروسها را از بین ببرد و حتی روی ویروس بیماری AIDS نیز اثر درد .مدتی است که بیماران مبتلا به ایدز ازاین گیاه استفاده میکنند که سیستم دفاعی بدن آنها را تقویت کرده وبیماری را تخفیف می دهد .

همانطوریکه قبل گفته شد این دارو اثر بسیار خوبی بر روی افسردگی درد البته اگر سه متوالی از این دارو استفاده شود حالات افسردگی را از بین برده بیخوابی را مداوا می کند و بیماران اعتماد بنفس خود را باز می یابند . به صورت دم کرده و در گاهی از اوقات برای مرحم زخمها به کار میرود.

7

- زنبق بنفش: زنبق بنفش و سفید نیز به کرات در دشت برم دیده می شود. در اساطیر زرتشتی این گل ویژه امشاسپند اَمُرتات (امرداد) است. زنبق گیاهی چند ساله با گل های درشت، سفیدرنگ و معطر است. برگ زنبق دارای میزان بالای اسیداسکوربیک استکه برای استخراج ویتامین c استفاده می شود. از خواص دارویی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

▪ امروزه برای سم زدایی بدن و افزایش ادرار مورد استفاده قرار می گیرد.

▪ ضماد تهیه شده از آن با ریشه آسیاب شده زنبق و آب برای درمان ناراحتی های پوستی، زخم و دردهای روماتیسم به کار برده می شود.

▪ ضماد گرم برگ های تازه زنبق نیز برای رفع تومور و خستگی موثر است.

▪ برای تهیه چای زنبق، یک قاشق مرباخوری ریشه خشک آن را در یک لیوان آب جوش به مدت 10 دقیقه دم کنید و روزی 3 بار مصرف کنید.

▪ چای زنبق با تحریک کبد در درمان هپاتیت و یرقان مفید است.

▪ با عوارض پوستی مانند آکنه مبارزه می کند.

▪ سوءهاضمه را برطرف می کند.

▪ به درمان بیماری روماتیسم کمک می کند.

▪ در کاهش وزن موثر است.

8- کنگر: کنگر گیاهی خاردار است که تقریباً از اواسط اسفند تا اواسط اردیبهشت ماه در منطقه زاگرس خود را نشان می دهد. مردم منطقه با شیرین نمودن این گیاه آن را به مصرف خوراکی و دارویی می رسانند. در کنار جاده ها بخصوص در جاده کازرون به شیراز به کرات افراد محلی را می بینیم که کنار جاده به فروش این گیاه مبادرت می نمایند. معمولاً آن را به صورت ماست کنگر استفاده می کنند. کنگر طبیعتی گرم و خشک دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی که گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود. علاوه بر این، کنگر منبع غنی پتاسیم است. در زیر برخی از خواص کنگر را متذکر می شویم:

* کنگر ضدعفونی‌کننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌کننده غذاست و درضمن، مصرف آن باعث تقویت دستگاه گوارش می‌شود.

 * این گیاه و به‌خصوص برگ آن ادرارآور و نیروبخش است و در ضمن قلب را نیز تقویت می‌کند.

 * کنگر در درمان یرقان، نارسایی کبد و کم‌خونی مؤثر بوده و از کبد در برابر سموم شیمیایی محافظت می‌کند.

 * محققان معتقدند وجود ماده‌ای به نام سینارین در عصاره برگ کنگر، باعث کاهش کلسترول و تری‌گلیسیرید خون می‌شود. در ضمن همین ماده به همراه ماده دیگری به نام اسید کافئیک موجود در کنگر، کبد را در برابر عفونت حفظ می‌کنند.

افرادی که ناراحتی‌های کلیوی و کبدی شدید دارند از مصرف برگ کنگر پرهیز کنند.

باتوجه به اینکه کنگر باعث انقباض کیسه‌ صفرا می‌شود، افرادی که سنگ کیسه‌ صفرا دارند، از خوردن آن صرف‌نظر کنند.

9- خار گُونی (بادبادک): این گیاه نیز به وفور در در اطراف کازرون به خصوص در دشت برم دیده می شود. گاه بادبادک ها(گل ها) آن صورتی و گاه سفید هستند. البته باید اشاره کرد که رنگ صورتی آن حکم شکوفه و سفید آن حکم شکوفه های رسیده آن را دارند. خار گونی با نام علمی Asbragalus gummifer از خانواده ی Leguminosae (خانواده ی نخود) است. گیاهی است چند ساله، بوته مانند و دارای ساقه ی چوبی با برگ هایی مرکب از برگچه های متعدد که این برگ ها اکثرا فرد می باشند. گونه های مختلف گون که کتیرا از آن ها تولید می شود دارای گل هایی به رنگ های صورتی، قرمز، آبی، بنفش، زرد و یا سفید هستند. گل ها به صورت مجتمع، خوشه یا سنبله مانند بوده و گاهی در محور ساقه قرار دارند. در صورتی که پایین ساقه و یا در یقه ی ساقه خراش(طبیعی و یا مصنوعی) ایجاد شود ماده ی صمغ مانندی ترشح می شود که در اثر هوا خشک شده و به صورت های مختلف: قطره ای، مفتولی، پهن و خرمنی با رنگ های زرد تا قهوه ای و یا بی رنگ در می آید که به نام ” کتیرا ” و یا در زبان محلی ” گُوزَه "مشهور است.

10- گل کاسنی زرد: گلی بسیار کوچک که بسیار هم دیده می شود. بیشتر معمولاً عرق این گیاه مورد استفاده قرار می گیرد. از خواص آن می توان به:

• تصفیه خون و شستشوی کبد از جمله خواص کاسنی و عرق آن است. این گیاه یکی از گیاهان دارویی موثر است که در انواع مختلف در طبیعت وجود داشته و همه اجزای آن خواصی بسیار مفید برای بدن دارد، البته اگر به‌ اعتدال مصرف شود.

• گیاه کاسنی دارای خواص تب‌بر می‌باشد،همچنین اندام هوایی این گیاه مانند برگ و ساقه آن، برای هضم غذا مفید است.

• شستشو دهندهٔ کبد و کلیه، خون ساز است.

• این گیاه دارویی باعث افزایش نیروی جنسی و افزایش حجم اسپرم در مردان میشود.

• کاسنی و عرق کاسنی، از دیرباز در میان ایرانیان جایگاه و منزلتی خاص داشته و همه مادربزرگ‌ها، در میان تمام شیشه‌های عطر و ادویه در مطبخ خانه‌هایشان، یک قرابه کوچک، عرق کاسنی را در کنار شاتره، گل گاوزبان، نعناع و … نگه‌داری می‌کردند.

عطاران و محققان در حوزه گیاهان دارویی و طب سنتی، عرق کاسنی را سرد می‌دانند که تاثیراتش در از بین بردن حرارت و التهاب بدن احساس رخوت و سستی، رنگ پریدگی و زردی چهره و خصوصاً تنبلی کبد است و اگر با دقت و مستمر استفاده شود، تاثیراتش کاملا قابل مشاهده است. این گیاه دارویی سرد است، و تقویت کننده کبد، و مسکن حرارت و عطش، و گرمی و تقویت کننده کلیه و فشار خون و صفرا و پاک کننده مجرای ادرار و کلیه‌ها است.

• این گیاه برای تنظیم فشار خون بسیار مفید است.

• آب برگ این گیاه دارویی بهترین داروی یرقان و کلیه‌ها و کبد است، و جوشیده و صاف کرده آن برطرف کننده تب های کهنه و تقویت کننده معده همراه با گل قند درمان کننده تب های جزئی مداوم است.

• ضماد آن برطرف کننده ورم های گرم و درد چشم و افزاینده بینائی است.

• تهیه ضمادی از کاسنی و سرب سائیده و روغن گل درمان کننده سرطان زخم دار است.

• این گیاه دوست خوب کبد است و کم‌ کننده قند خون بیماران مبتلا به دیابت می‌باشد.

• هرگاه آب این گیاه و آب خیار چمبر را مخلوط کنید و در ابتدای شرع آنژین و بیماریهای حلقوی با آن غرغره کنید، آن را درمان خواهد نمود.

• تخم کاسنی در ترکیب با سایر داروهای خنک مفید و برطرف کننده تبهای صفراوی، یرقان، خفقان، بیماری های کبدی و سردرد است.

• تخم این گیاه هرگاه همراه با صندل و تخم رازیانه پخته شود، دفع کننده سموم و ضعف کلیه و طحال و تحریک کننده اشتها می‌باشد.

• تخم کاسنی در جمیع حالات جانشین برگ کاسنی می‌تواند بشود.

• مقدار مجاز خوراک طبی تخم کاسنی تا ۱۰ گرم است، و شربت آب آن ۴ تا ۱۰ گرم و داخل سایر جوشیدنی ها برای پختن دارو ۲۰ تا ۵۰ گرم است.

• ریشه کاسنی گرم و خشک است، برطرف کننده گیر و سده، نرم کننده اخلاط سینه، افزاینده ادرار، برطرف کننده تب ها، تصفیه و پاک کننده خون، و رفع کننده ورم احشاء و درد مفاصل و استسقاء.

• برای درمان یبوست، جوشانده برگ و ریشه کاسنی به مقدار ۲ فنجان صبح ناشنا بسیار مفید است.

• برای تهیه ماسک زیبائی از این گیاه،ابتدا این گیاه را بکوبید و آب آن را بگیرید و با سفیده تخم مرغ مخلوط کنید و به صورت بمالید. پس از یک ربع ساعت آن را با آب ساده بشوئید. این ماسک غدد را تحریک می‌کند و عرقپوست را زیاد می‌کند. برای مبتلایان به امراض جلدی و اگزما مفید است.

• این گیاه منبعی مفید برای فروکتوز است و اینولین به خودی خود شکلی از فیبر طبیعی است که اگر در برنامه غذایی گنجانده شوند به کنترل و کاهش وزن کمک شایانی می‌کنند. هر دوی این اهداف به تنظیم گرلین که نخستین اسید آمینه‌ای است که با احساس گرسنگی و رفتارهای غذاجویانه مرتبط است، کمک می‌کند. مصرف این گیاه موجب کاهش ترشح هورمون گرلین و منجر به کنترل پرخوری و ایجاد احساس سیری یا پری شکم می‌شود، که این امر در راستای تلاش برای کاهش وزن است.

• کاسنی به طور سنتی برای درمان آرتروز به کار گرفته می‌شد، و مطالعات نشان دادند که این گیاه به طور قابل توجهی دارای خواص ضدالتهابی می‌باشد که به همین دلیل موجب کاهش دردهای مفصلی – استخوانی می‌شود. در مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۰ ، گزارشات حاکی از آن است که ۷۰٪ از بیمارانی که از دردهای مفصلی-استخوانی رنج می‌بردند و با این گیاه دارویی تحت درمان قرار گرفتند و به طور قابل ملاحظه‌ای دردهایشان بهبود یافت. همچنین این گیاه را عموما برای کاهش دردهایی که عامل التهابی دارد، دردهای ماهیچه‌ای و درد مفاصل می‌توان مصرف نمود.

• این گیاه خواصی همچون داروهای مسکن دارد که اضطراب را کاهش داده و ذهن را آرام می‌سازد، بنابراین استرس و تاثیرات خطرناک آن بر بدن را از بین می‌برد. عصاره ریشه کاسنی به دلیل خواص آرامش‌بخشی به خواب راحت کمک می‌کند و از بسیاری از قرص‌های خواب‌آور مرسوم سالم‌تر است. کاهش استرس و اضطراب خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، عدم توازن هورمون‌ها، مرض بی‌خوابی، زوال عملکرد شناختی و پیری زودرس را تاحدودی تقلیل می‌دهد.

کاسنی در طب سنتی

پزشک بزرگ ایرانی ابن سینا، در مورد گیاه کاسنی و خواص دارویی آن گفته است:

• کاسنی بازکننده است و سموم کبد را دفع می کند.

• این گیاه در درمان التهابات معده و پاک کردن مجاری ادراری مۆثر است.

• مالیدن آب کاسنی به محل های خارش بدن بسیار مفید است.

• غرغره آب این گیاه دارویی گلودرد و تورم مفصلی را از بین می برد.

کازرون خبر