پشت‌پرده کمیسیون معاملات شهرداری شیراز؛
جزئیات جدید از پرونده تجارت رانتی در شهرداری شیراز/ مطلبی حقوقی که سیاسی خوانده شد!
فارس اوایل هفته طی نامه‌ای خصوصی و دلسوزانه به شهردار شیراز خواستار برخورد با مفاسد شد، اما از آنجا که حیدر اسکندپور هیچ واکنشی نسبت به این نامه نشان نداد، به ناچار بخش دیگری از قراردادهای غیرقانونی «علیرضا قائدیان» با شهرداری شیراز منتشر می‌شود.
به گزارش شیرازه، شامگاه جمعه 22 دی‌ماه 97 بود که این خبرگزاری در گزارشی جنجالی با عنوان «واکاوی قراردادهای میلیاردی و تجارت رانتی در شهرداری شیراز» اسنادی از قراردادهای غیرقانونی و میلیاردی «علیرضا قائدیان» چهره نام‌آشنا و معروف شیراز با مجموعه شهرداری را افشاء کرد.
هرچند انتظار می‌رفت پس از انتشار این گزارش شاهد برخورد قاطع شهردار شیراز با دانه‌درشت‌های سیاسی و اقتصادی و جمع کردن بساط تجارت رانتی و مزایده‌های غیرقانونی در شهرداری شیراز باشیم، اما با وجود گذشت قریب به 20 روز از انتشار این گزارش و بازخوردهای بسیار زیاد آن در افکار عمومی، نه تنها خبری از برخورد با متخلفان نشد، بلکه حتی از انتشار یک جوابیه ساده و ارائه توضیح ازجانب شهرداری، شورای شهر و یا لااقل شرکت «چاووش‌دید» نیز دریغ شد که البته این سکوت محض در برابر اسناد منتشرشده، این ذهنیت را در هزاران نفری که گزارش فارس‌نیوز را خوانده بودند تقویت بخشید که فسادی سازمان‌یافته در شهرداری شیراز رخ داده است.
نامه غیرمعمولی که بدون جواب ماند
چند روز پیش مدیر خبرگزاری فارس در استان فارس حسب رسالت حرفه‌ای خود و به‌منظور رعایت اصول اخلاقی و جلوگیری از شائبه سیاسی شدن ماجرا، موضوع تخلفات قائدیان و ضرورت مبارزه با فساد را طی نامه‌ای خصوصی به شهردار شیراز گوشزد کرد. این در حالی است که اساساً نامه‌نگاری رسانه‌ها با مسؤولان و تذکر مشفقانه برای برخورد با مفاسد، اقدامی غیرمعمول است و خبرنگاران به‌محض دسترسی به اسناد، آن را به مثابه سوژه‌ای داغ ارزیابی کرده و فوراً منتشر می‌کنند. اما حیدر اسکندرپور ترجیح داد به این نامه دلسوزانه نیز که بدون هیاهو و جاروجنجال برای شخص وی ارسال شده بود، هیچ عکس‌العملی نشان ندهد.
در بخشی از این نامه آمده است: «خبرگزاری فارس برای جلوگیری از سیاسی شدن مقوله مهم مبارزه با فساد و چسباندن انگ مُضحک دعوای «اصلاح‌طلب و اصولگرا»، اسنادی از قراردادهای علیرضا قائدیان را منتشر کرد که هم مبلغ کمتری داشتند و هم در دوره قبلی شهرداری به امضاء رسیده و در دوره جدید هم ادامه یافته بود. این در حالی است که اسناد قراردادهایی را در اختیار داشتیم که به امضای شخص حضرتعالی و با مبلغ یک و نیم میلیارد تومان (قریب به 5 برابر مبلغ سند منتشرشده) منعقد شده است و بدیهی است که اگر هدف، تخریب شهردار اصلاح‌طلب شیراز و دعواهای نازل سیاسی بود، این سند خوراک بسیار بهتری در جنگ روانی به شمار می‌رفت!»
در پایان این نامه نیز آمده است: «اکنون دو هفته از انتشار گزارش نخست می‌گذرد و از آنجا که خبرگزاری فارس به مردم شیراز این وعده را داده است که تاحصول نتیجه موضوع را پیگیری خواهد کرد و از سوی دیگر هنوز هیچ دستوری برای برخورد با تخلفات صادر نشده (اگر دستوری داده‌اید رسانه‌ها و مردم بی‌اطلاع هستند)، لذا ناچار به انتشار بخش دوم گزارش تخلفاتِ کمیسیون معاملات شهرداری شیراز در آستانه آغاز دهه پرفروغ فجر هستیم؛ چراکه معتقدم در این دهه مبارک علیرغم تقدیر بابت افتتاح ده‌ها پروژه بزرگ و کوچک، اما هیچ چیز به اندازه مبارزه با فساد و تبعیض و رانت، کام مردم انقلابی شیراز را شیرین نخواهد کرد! مراتب فوق صادقانه با حضرتعالی در میان گذاشته شد و از آنجا که هدف اصلی سالم‌سازی سیستم و مبارزه با فساد و نه هیاهو و پروپاگاندای رسانه‌ای است، بدیهی است چنانچه تغییری در رویکرد مجموعه شهرداری شیراز طی 3 روز آینده حاصل شود و برخورد قاطع با متخلفان صورت پذیرد، در این مسیر تجدیدنظر خواهد شد و از انتشار بخش دوم گزارش صرف‌نظر می‌گردد.»
متن این نامه که روز یکشنبه مورخ هفتم بهمن‌ماه 97 در دبیرخانه دفتر شهردار با شماره 97/468096 ثبت شد و دو روز بعد یکی از نزدیکان شهردار گفت اسکندرپور بنایی برای پاسخ دادن به این نامه ندارد را در ذیل بخوانید: بخشی از این نامه آمده است: «خبرگزاری فارس برای جلوگیری از سیاسی شدن مقوله مهم مبارزه با فساد و چسباندن انگ مُضحک دعوای «اصلاح‌طلب و اصولگرا»، اسنادی از قراردادهای علیرضا قائدیان را منتشر کرد که هم مبلغ کمتری داشتند و هم در دوره قبلی شهرداری به امضاء رسیده و در دوره جدید هم ادامه یافته بود. این در حالی است که اسناد قراردادهایی را در اختیار داشتیم که به امضای شخص حضرتعالی و با مبلغ یک و نیم میلیارد تومان (قریب به 5 برابر مبلغ سند منتشرشده) منعقد شده است و بدیهی است که اگر هدف، تخریب شهردار اصلاح‌طلب شیراز و دعواهای نازل سیاسی بود، این سند خوراک بسیار بهتری در جنگ روانی به شمار می‌رفت!»
در پایان این نامه نیز آمده است: «اکنون دو هفته از انتشار گزارش نخست می‌گذرد و از آنجا که خبرگزاری فارس به مردم شیراز این وعده را داده است که تاحصول نتیجه موضوع را پیگیری خواهد کرد و از سوی دیگر هنوز هیچ دستوری برای برخورد با تخلفات صادر نشده (اگر دستوری داده‌اید رسانه‌ها و مردم بی‌اطلاع هستند)، لذا ناچار به انتشار بخش دوم گزارش تخلفاتِ کمیسیون معاملات شهرداری شیراز در آستانه آغاز دهه پرفروغ فجر هستیم؛ چراکه معتقدم در این دهه مبارک علیرغم تقدیر بابت افتتاح ده‌ها پروژه بزرگ و کوچک، اما هیچ چیز به اندازه مبارزه با فساد و تبعیض و رانت، کام مردم انقلابی شیراز را شیرین نخواهد کرد! مراتب فوق صادقانه با حضرتعالی در میان گذاشته شد و از آنجا که هدف اصلی سالم‌سازی سیستم و مبارزه با فساد و نه هیاهو و پروپاگاندای رسانه‌ای است، بدیهی است چنانچه تغییری در رویکرد مجموعه شهرداری شیراز طی 3 روز آینده حاصل شود و برخورد قاطع با متخلفان صورت پذیرد، در این مسیر تجدیدنظر خواهد شد و از انتشار بخش دوم گزارش صرف‌نظر می‌گردد.»
متن این نامه که روز یکشنبه مورخ هفتم بهمن‌ماه 97 در دبیرخانه دفتر شهردار با شماره 97/468096 ثبت شد و دو روز بعد یکی از نزدیکان شهردار گفت اسکندرپور بنایی برای پاسخ دادن به این نامه ندارد را در ذیل بخوانید:
با این توصیف خبرگزاری فارس برای احقاق حقوق مردم چاره‌ای دیگر جز انتشار عمومیِ بخش دیگری از اسناد تخلفات علیرضا قائدیان رئیس ائتلاف لیست امید در انتخابات شورای شهر شیراز پیش روی خود ندارد.
همچنان‌که در گزارش قبل خواندید (متن این گزارش را می‌توانید از اینجا بخوانید)، قائدیان چندین قرارداد میلیاردی با شهرداری شیراز امضاء کرده است، اما از آنجا که وی کارمند دولت و معاون «محمدابراهیم انصاری لاری» رئیس منطقه آزاد کیش بوده است، مشمول قانون «منع مداخلات کارکنان دولت در معاملات» به شمار رفته و قراردادهای وی باید بلافاصله پس از آغاز به کار در کیش ابطال می‌شد.
اما نه تنها اکنون یک سال و سه ماه از این تاریخ می‌گذرد و هنوز هیچ قراردادی ابطال نشده است، بلکه کانون تبلیغاتی چاوش‌دید برخلاف نصّ قانون قراردادهای میلیاردی جدیدی نیز با شهرداری شیراز منعقد کرده است.
مدافعان شهرداری و قائدیان چه می‌گویند؟
هرچند تاکنون هیچ پاسخ حقوقی و رسمی از سوی شهرداری شیراز یا شرکت چاووش‌دید به گزارش‌های قبلی فارس‌نیوز داده نشده و حتی مدیرکل بازرسی و مدیرکل ارشاد فارس نیز با مصاحبه‌هایی بر گزارش خبرگزاری فارس صحه گذاشتند، اما در فضای مجازی و محیط‌های سیاسی برخی افراد تلاش کردند با ارائه توضیحاتی از قائدیان دفاع کنند.
نائب‌رئیس شورای شهر شیراز به گزارش قبلی فارس‌نیوز بشدت انتقاد کرده و در گفتگو با شیرازه، این گزارش مستند را «مغرضانه، سیاسی و بدون ملاحظه تقوا» عنوان کرده است.
ابراهیم صبوری که به‌عنوان عضو کلیدی شورای شهر شیراز باید حامی اجرای بدون کم‌وکاست قانون باشد، در ادامه گفته: «این قانون منع مداخلات دولتی در کجای این مملکت اجرا می شود؟ شما بروید در وزارتخانه‌ها ببییند چند نفر از وزرا و معاونان وزرا شرکت‌هایشان طرف قرارداد دولت است؟!»
وی قائدیان را که پیش از این مادرخرج و رئیس ستاد ائتلاف لیست امید در انتخابات شورای شهر شیراز بوده است، تنها مدیری نامیده که به قانون عمل کرده و در این رابطه گفته است: «قائدیان با فاصله چند روز پس از اینکه مدیر دولتی شده صفر تا صدِ سهام خود را به احسان‌الله نیک‌آئین واگذار کرده است.»
صبوری البته صحت اسناد منتشرشده در خبرگزاری فارس را پذیرفته، اما گفته است: «قراردادها به اسم و امضای نیک‌آئین امضاء شده و این موضوع بدان معنا است که قائدیان دیگر مسئولیت و اختیاری در آن شرکت ندارد.»
پاسخی که در نگاه نخست منطقی و صحیح به نظر می‌رسد، اما کنکاش در پشت‌پرده ماجرا و بررسی ابعاد حقوقی آن مطالب دیگری را افشاء می‌کند.
اما رئیس قبلی روابط‌عمومی شهرداری شیراز پا را یک پله فراتر گذاشته و مدعی شده قراردادهای قائدیان کلاً مربوط به دوره قبلی شهرداری و پیش از مسئولیت دولتی وی بوده است و در دوره جدید شهرداری، وی قراردادی منعقد نکرده است.
ادعایی که در ادامه گزارش و با انتشار سند قرارداد قائدیان با «حیدر اسکندرپور» شهردار کنونی شیراز صحت و سقم آن مشخص می‌شود!
کار هوشمندانه‌ای که لو رفت!
ماجرا از اینجا آغاز می‌شود که قائدیان پس از عزیمت به کیش و برای اینکه بتواند همچنان قراردادهای میلیاردی شهرداری شیراز را حفظ کند، در اقدامی هوشمندانه سهام شرکت خود را واگذار کرده است؛ موضوعی که البته خبرگزاری فارس از روز نخست و پیش از انتشار گزارش اول نیز از آن مطلع بود. اما چرا این ترفند نمی‌تواند راهگشا باشد؟
برای اینکه پرونده این تخلف چند میلیارد تومانی را دقیق‌تر و از نگاه حقوقی دنبال کنیم، لازم است قراردادهای قائدیان را به دو بخش تقسیم کنیم:
1- بخشی از قراردادهای چاووش‌دید با شهرداری شیراز قبل از گرفتن پست دولتی توسط قائدیان در کیش منعقد شده است. این قراردادها که در دوران شهرداری قبلی منعقد شده است، در آن هنگام منع قانونی نداشته، اما از هنگامی که مدیرعامل کانون تبلیغاتی چاووش‌دید کارمند دولت شده است، طبق تعهدنامه و اقرارنامه‌ای که پیش از این به امضاء قائدیان رسیده بود، باید این مهم به‌صورت کتبی به شهرداری شیراز ابلاغ شده و قراردادهای وی فسخ می‌شد؛ اقدامی که هیچ‌گاه محقق نگشت.
2- قائدیان که از دوستان نزدیک محمدابراهیم انصاری لاری استاندار دولت اصلاحات در فارس به شمار می‌رود، پس از انتصاب انصاری لاری به‌عنوان مدیرعامل منطقه آزاد کیش، با پیشنهاد معاونت گردشگری بهشت سرمایه‌گذاری ایران مواجه شد.
وی از یک‌سو تمایل داشت مراودات سنگین اقتصادی خود با مجموعه شهرداری را حفظ کرده و از سوی دیگر این پست را هم از دست ندهد، اما می‌دانست که از این پس دیگر نمی‌تواند با نام خود در مزایده‌های شهرداری شرکت کند؛ چراکه در این‌صورت خیلی زود بدلیل قانون منع مداخلات کارکنان دولت در معاملات گرفتار می‌شد؛ از همین روی نقشه‌ای جدید ریخت و سهام شرکت خود را به دوست دیرینه خود «احسان‌الله نیک‌آیین» واگذار کرد تا از این پس او مدیرعامل جدید شرکت چاووش‌دید باشد. غافل از آنکه این اقدام هم نمی‌تواند محمل قانونی برای مراودات اقتصادی‌اش با شهرداری باشد.
ماجرایی نه چندان پیچیده
ماجرا از اینجا آغاز می‌شود که قائدیان دارای یک «کانون آگهی تبلیغاتی» بنام چاووش‌دید است که مجوز خود را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفته و با همین مجوز می‌تواند بیلبوردهای شهری را در اختیار بگیرد.
اما او یک «شرکت خصوصی» نیز با همین نامِ چاووش‌دید و البته با اضافه کردن پسوند «شیراز» در سازمان ثبت شرکت‌ها به ثبت رسانده است. قائدیان با این شرکت فعالیت‌های مختلفی ازجمله ساخت ترمینال فرودگاه شیراز، صادرات، واردات و ... را در کنار فعالیت‌های تبلیغاتی خود انجام میدهد.
طبق قانون و اسناد مزایده‌های منتشرشده توسط شهرداری شیراز، تنها کسانی می‌توانند در مزایده تصاحب بیلبوردهای شهری حضور یابند که دارای مجوز معتبر کانون آگهی تبلیغاتی از ارشاد باشند، فارغ از اینکه دارای شرکت هم هستند یا نه؟ به عبارت دیگر شرط حضور در مزایده‌های شهرداری شیراز مجوز کانون تبلیغاتی معتبر از اداره‌کل ارشاد فارس است و ثبت شرکت در خارج از مجموعه وزارت ارشاد هیچ ارتباطی با مزایده‌های شهرداری ندارد.
قائدیان پس از عزیمت به کیش، سهام خود در شرکت چاووش‌دید را به دوست دیرینش واگذار می‌کند تا این‌گونه وانمود کند که طرف حساب شهرداری شیراز، نه یک کارمند دولت، بلکه «احسان‌الله نیک‌آیین» است. این درحالی است که طرف قرارداد با شهرداری شیراز، یک «شرکت» در سازمان ثبت شرکت‌ها نیست، بلکه «کانون آگهی تبلیغاتی» چاووش‌دید با مجوز وزارت ارشاد است که صاحب‌امتیاز و مالک آن شخص قائدیان است.
امروزه هر کسی اراده کند می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان ممکن یک شرکت را بنام دلخواه خود در سازمان ثبت شرکت‌ها تأسیس کند، اما صِرف ثبت شرکت، مجوزی برای فعالیت محسوب نمی‌شود و باید حتماً متقاضیان از صنف مربوط به خود مجوز معتبر و پروانه کار کسب کنند. به‌عنوان نمونه ممکن است یک شخص شرکتی را در سازمان ثبت شرکت‌ها با موضوع خریدوفروش اتومبیل تأسیس کند و بعد با اتّکا به آن یک نمایشگاه اتومبیل راه‌اندازی کند. در این صورت در کوتاه‌ترین زمان ممکن، صنف مربوطه بدلیل عدم اخذ پروانه کسب با وی برخورد خواهد کرد، چراکه تأسیس شرکت هیچ ارتباطی با کسب مجوز پروانه کار ندارد و یک اقدام مازاد به شمار می‌رود.
انواع تخلفات
قائدیان از این ترفند استفاده کرده و با خروج اسمی خود از «شرکت» چاووش‌دید و نه از «کانون آگهی تبلیغاتی» چاووش‌دید، تلاش می‌کند منافع اقتصادی خود در شیراز را حفظ کند. او البته در این میان با استفاده از نفوذ خاص خود اقدامات غیرمعمول دیگری را هم انجام میدهد. به‌عنوان نمونه طبق تصریح متن مزایده‌های شهرداری، برنده مزایده حداکثر یک هفته فرصت دارد تا با سپردن تضامین مربوطه، قرارداد خود را منعقد کند و اگر در این مهلتِ زمانی عقد قرارداد صورت نگیرد، کانون تبلیغاتیِ برنده مزایده کنار گذاشته شده و کانون دوم فراخوانده می‌شود. این در حالی است که در برخی قراردادهای قائدیان از روز تشکیل کمیسیون معاملات تا روزی که قرارداد منعقد شده است، نه یک هفته، بلکه چند ماه تعلل صورت گرفته تا علیرضا قائدیان فرصت کافی برای واگذاری اسمیِ شرکت خود به مدیرعامل جدید را داشته باشد.
به‌عنوان نمونه در قرارداد ذیل که با مبلغی بالغ یک میلیارد و 570 میلیون تومان با حیدر اسکندرپور شهردار کنونی شیراز منعقد شده است، تاریخ برگزاری کمیسیون مزایده 23 مهرماه 96 بوده است، اما عقد قرارداد بیش از 3 ماه بعد و در تاریخ 30 دی‌ماه صورت گرفته است.
مضاف بر آنکه این سند و اسناد دیگری که فعلاً نیازی به انتشار آن نیست، به وضوح صحت و سقم ادعای کسانی که می‌گویند قائدیان تنها با شهرداری قبل قرارداد داشته است را نشان میدهد.
تماس شهرداری با خودش!
البته با بررسی دقیق اسناد قراردادهای چاووش‌دید با شهرداری شیراز، از این دست اتفاقات عجیب و غریب زیاد به چشم می‌خورد؛ به‌عنوان نمونه در هریک از قراردادها، اطلاعات هویتی و آدرس و تماس کارفرما قید می‌شود. جالب اینکه شماره تماس نماینده شرکت چاووش‌دید که در قرارداد با شهرداری قیدشده، متعلق به «محمدرسول عباسی» رئیس کنونی سازمان ساماندهی مشاغل شهرداری شیراز است!
نکته پایانی آنکه هرچند در این گزارش به تفصیل گفته شد که طرف حساب شهرداری شیراز «کانون‌های تبلیغاتی» و نه «شرکت» است و مالک کانون چاووش‌دید نیز همچنان قائدیان می‌باشد، اما حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که طرف قرارداد شهرداری، شرکت چاووش‌دید با سهامداری احسان‌الله نیک‌آیین بوده است و قائدیان هم به‌طور کامل از این شرکت خارج شده و دیگر هیچ سهامی در آن ندارد، اما باز هم بررسی چک‌هایی که شرکت چاووش‌دید به‌منظور پیش‌پرداخت قرارداد و مبلغ اجاره ماهیانه به شهرداری شیراز داده است، پرده از حقایق برمی‌دارد.
چک‌ها را چه می‌کنید؟!
در این قراردادها چندین چک چند ده میلیون تومانی به چشم می‌خورد که شرکت چاووش‌دید بعد از خروج قائدیان از این شرکت به شهرداری شیراز پرداخت کرده که از جمله می‌توان به 11 فقره چک به شماره 994602-9610-12 تا 994613-9610-12 در بانک ملی شعبه معالی‌آباد اشاره کرد. هرکدام از این چک‌ها که در فواصل دوماهه صادر شده است، به مبلغ 130 میلیون و 940 هزار تومان است که از تاریخ 5 فروردین 97 آغاز شده و به تاریخ 5 آذرماه 98 منتهی می‌گردد. اما بررسی‌های خبرنگار فارس نشان میدهد احسان‌الله نیک‌آیین مدیرعامل جدید شرکت چاووش‌دید کلاً فاقد هرگونه حساب در این شعبه بانک ملی است و تمام این چک‌ها با نام و امضاء قائدیان پاس می‌شود!
خبرگزاری فارس البته اسناد بسیار بیشتری از پرونده تخلفات میلیاردی قائدیان در شهرداری شیراز در اختیار دارد که ازجمله آن‌ها بررسی اظهارنامه مالیاتی این شرکت است که درصورت لزوم آن‌ها را نیز با افکار عمومی به اشتراک خواهد گذاشت. هرچند امید می‌رود شهردار شیراز بعد از مطالعه دومین گزارش مستند فارس‌نیوز، سکوت معنادار خود را شکسته و در آستانه دهه فجر و بزرگداشت چهلمین سال انقلاب اسلامی که هدف اصلی آن ایجاد عدالت و مبارزه با فساد بود، برای فسخ قراردادهای میلیاردی و غیرقانونی قائدیان و برخورد با افرادی که زمینه تجارت رانتی با وی را ایجاد کرده‌اند، دستور قاطع دهد.
فارس
نظرات بینندگان
