به گزارش سرویس قرآن و اندیشه‌های دینی شیرازه، طرح ملی حفظ قرآن کریم از طرح‌های فرهنگی برزمین‌ مانده است که حدود ۱۰سال از آغاز آن می‌گذرد، اما عملا اقدامی صورت نگرفته و علاقه‌مندان و فعالان قرآنی یک‌ دهه چشم‌انتظار آغاز طرح ملی حفظ قرآن هستند.

ماجرا از مطالبه رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۰ آغاز شد که رهبر معظم انقلاب در جمع فعالان قرآنی در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۹۰ فرمودند: «یکی از چیزهایی که می‌تواند تدبر در قرآن را به ما ارزانی بدارد، حفظ قرآن است. ما حافظ قرآن کم داریم. من قبلاً گفتم که در کشور ما حداقل باید یک میلیون نفر حافظ قرآن باشند، حالا یک میلیون که عدد کمی است نسبت به این جمعیتی که ما داریم. اما حالا چون دوستان الحمدللَّه یک مقدماتی فراهم کرده‌اند، کارهایی را مشغول شده‌اند و دارند برنامه‌هایی را فراهم می‌کنند برای اینکه ان‌شاءاللَّه حفظ راه بیفتد، ما هم امیدمان بیشتر شده و به جای یک میلیون، میگوئیم ان‌شاءاللَّه ما باید ۱۰ میلیون نفر حافظ قرآن داشته باشیم

رهبر معظم انقلاب پیش از این دیدار، مطالبات متعددی در حوزه قرآن داشتند اما این‌بار در رابطه با حفظ قرآن، مطالبات به صورت جدی‌تر و با طرح عدد و رقم از سوی ایشان مطرح شد. بلافاصله پس از فرمایش ایشان؛ موضوع حفظ در دستور کار نهادهای حاکمیتی و مردمی قرار گرفت و تلاش‌هایی نیز در این راستا صورت گرفت که از جمله آنها می‌توان به تهیه سند طرح ملی حفظ قرآن توسط تشکل‌ها و نهادهایی نظیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی،فعالیت‌های سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان تبلیغات، وزارت آموزش و پرورش، وزارت ارشاد و مؤسساتی همچون، بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س)، جامعة‌القرآن، مهد قرآن، مکتب‌القرآن ثارالله اشاره کرد.

هرچند طی مطالبه رهبر معظم انقلاب، مسوولان نهاد‌های مختلف سراسیمه کار‌هایی را آغاز کردند اما بعد از گذشت حدود ۱۰ سال از آن، وحدت و انسجامی در این طرح ملی وجود ندارد و با وجود آمار‌های عجیب و غریب و هیچ‌گاه تکلیف آمار و ارقام‌های ارائه شده از سوی مسئولان دستگاه‌ها روشن نشد.

البته توجیه برخی از مسوولان این بود که منظور رهبر معظم انقلاب از تربیت حافظ قرآن، تربیت حافظ کل نیست و کسی که در مسیر حفظ قرآن قرار گیرد، حافظ قرآن محسوب می‌شود تا اینکه سال ۱۳۹۶ دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی اعلام کرد: این امر از رهبر معظم انقلاب سؤال شده و معظم‌له فرموده‌اند: منظور تربیت ۱۰ میلیون حافظ کل قرآن کریم است.

رونمایی از سند طرح ملی حفظ قرآن، روزنه‌های امید را دوباره روشن کرد. براساس این سند باید در افقی ۱۰ ساله و تا سال ۱۴۰۴ تعداد ۳.۵ میلیون حافظ قرآن تربیت می‌شد، یعنی سالانه حدود ۳۵۰ هزار حافظ کل قرآن کریم. افق نهایی طرح هم به این صورت عنوان شد که از سال ۱۴۰۴ طرح ملی حفظ شتاب بیش‌تری به خود بگیرد و نهایتاً تا سال ۱۴۱۴ پرونده طرح ملی حفظ قرآن کاملاً بسته شده و ۱۰ میلون حافظ کل قرآن محقق شود.

البته بر اساس این سند، امروز پس از پنج سال باید حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار حافظ کل قرآن داشته باشیم.

شیرازه بر اساس رسالت خود مبنی بر پیاده سازی مطالبات رهبر معظم انقلاب در استان فارس، طرح ملی حفظ قرآن کریم را با توجه به درخواست اخیری که جمعی از تشکل‌های قرآنی فارس طی بیانیه‌ای خطاب به آیت‌الله دژکام نماینده ولی فقیه در استان و رئیس شورای فرهنگ عمومی فارس مبنی بر تشکیل شورایعالی قرآن و عترت استان فارس به عنوان بالادستی‌ترین و اصلی‌ترین نهاد حاکمیتی در عرصه فعالیت‌های قرآنی ذیل شورای فرهنگ عمومی فارس داشتند، در دستور کار خود قرار داده تا نقشه راه فعالیت‌های قرآنی استان فارس به درستی ترسیم و سهم استان فارس در بحث تحقق ۱۰میلیون نفر حافظ قرآن مشخص و پیگیری شود.

در بخشی از بیانیه تشکل‌های قرآنی فارس خطاب به آیت‌الله دژکام که در اختیار شیرازه قرارگرفته بود، آمده است: به نظر می‌رسد در استان فارس تشکل‌های قرآنی و سازمان‌های متولی امر ترویج معارف قرآنی، آنچنان که باید منسجم نبوده و با یک برنامه و نقشه راه مشخص و دقیق، طی طریق نمی‌کنند.

از وجود ابهام در هزینه‌کرد بودجه‌های قرآنی دستگا‌ه‌های مختلف تا موازی کاری و عدم تخصص گرایی در زمینه‌های مختلف حفظ، قرائت و تفسیر قرآن کریم و نهایتا عدم انسجام و هم افزایی در انجام فعالیت‌های قرآنی و نهایتا فقدان رویدادهای فرهنگ ساز قرآنی در سطح استان فارس و شهر شیراز، ازجمله مسائل و مشکلاتی است که ما امضا کنندگان این بیانیه را بر آن داشته است تا از حضرتعالی به عنوان و نماینده مقام معظم رهبری و رئیس شورای فرهنگ عمومی در استان فارس تقاضا کنیم در صورت امکان، شورای عالی قرآن و عترت استان فارس را به عنوان بالادستی ترین و اصلی‌ترین نهاد حاکمیتی در عرصه فعالیت‌های قرآنی ذیل شورای فرهنگ عمومی فارس تشکیل داده تا با رفع آسیب‌ها و مشکلات موجود در این عرصه، نقشه راه فعالیت‌های قرآنی استان فارس به درستی ترسیم شده و با هم‌افزایی دستگا‌ه‌های مسوول و تشکل‌های مردم نهاد فعال در این عرصه، اهداف متعالی در این عرصه ان شالله محقق شود.

محمدحسین اسلامی مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت فارس در این راستا طی گفتگو با شیرازه با ابراز تاسف اظهار کرد: استان فارس در مسائل قرآنی طی چندسال گذشته پیشرفت چندانی و هیچ گونه حرکتی عمیق و زیرساختاری در زمینه قرآن نداشته است. به همین دلیل یک طوماری نوشته و تقدیم آیت‌الله دژکام نماینده ولی فقیه در استان فارس شد.

وی با عنوان اینکه نیاز است تا شاهد تلنگر و جان تازه‌ای در مسئله قرآنی استان باشیم، افزود: باتوجه به اینکه بودجه‌های قرآنی در دست دولت است و نگاه سازمان‌های دولتی به مجموعه های مردم نهاد مطلوب نبود، ما برآن شدیم که این مسئله را به صورت جدی پیگیر بشویم و باید نماینده ولی فقیه محور این موضوع بشوند و دستگاه‌های دولتی و مردم نهاد در کنار یکدیگر برای بهبود وضع کنونی قرآن قرار گیرند.

مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت فارس با بیان اینکه توانمندی موسسات و تشکلات قرآنی در استان بسیار بالا است اما ابزار آن را در اختیار مجموعه‌های مردمی قرار نگرفته است، کفت: سال‌های گذشته شورای توسعه قرآنی وجود داشت و باوجود اینکه این شورا از توانمندی خوبی برخوردار بود اما به یک باره در کل کشور منحل و ذیل شورای فرهنگ عمومی قرار گرفت.

مسائل قرآنی باید زیر ساخت کار‌های فرهنگی شود

اسلامی با اشاره به مطرح نشدن امور قرآنی در شورای فرهنگ عمومی استان فارس اظهار داشت: در چند سال گذشته موضوع قرآنی در شورای فرهنگ عمومی فارس به عنوان یک مسئله اولیه قرار نگرفته و اگر مطرح شده، به فاز اجرا نرسیده است که این موضوع را یک ضعف بسیار بزرگی می‌توان دانست.

به عقیده مدیر مؤسسه قرآنی مدینة‌النبی(ص) شیراز، مسائل قرآنی باید به صورت مستقل و زیرساخت کارهای فرهنگی دیگر مطرح بشود، تشکیل شورایعالی قرآن می‌تواند هم‌افزایی دستگاه‌های متولی در راستای ارتقا و اعتلای فعالیت‌های قرآنی را به همراه داشته باشد.

به عنوان یک پیشرو در زمینه حفظ قرآن کریم نبوده‌ایم

اسلامی که از امضاکنندگان بیانیه درخواست تشکیل شورایعالی قرآن و عترت استان فارس خطاب به آیت‌الله دژکام بود، در خصوص تحقق فرمان رهبر انقلاب مبنی بر تربیت حافظان قرآن اظهار داشت: من معتقد هستم که در کل کشور نتوانستیم حرکت خوبی را در زمینه حفظ قرآن کریم داشته باشیم و نگاه رهبری را دنبال کنیم.

به گفته مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت فارس؛ نتوانسته‌ایم در استان فارس به عنوان یک پیشرو در زمینه حفظ قرآن گام برداریم و در این امر نیازمند به حمایت مجموعه های دولتی هستیم.

این فعال قرآنی با بیان اینکه تعداد حافظان قرآن عدد قابل توجهی نیست و دلیل آن را مشکلات جامعه و گرایش مردم به امور دیگر دانست، تصریح کرد: نتوانسته ایم شیرینی و حلاوت قرآن را به مردم بچشانیم و الگو های خوبی را در این زمینه توسط مطبوعات، رسانه ها برای ترغیب مردم نشان بدهیم.

موسسات قرآنی در آستانه تعطیلی هستند/ سایه سنگین کرونا بر روی فعالیت‌های قرآنی

وی با عنوان اینکه منابع بودجه‌ای به صورت قطره چکانی به سازمان‌های مردم نهاد تعلق می‌گیرد و خیلی سخت دیده می‌شود، بیان کرد: با توجه به اینکه موسسات قرآنی در کرونا آسیب جدی دیده‌اند، اما کمک قابل توجهی از سوی نهادهای دولتی دریافت نکرده‌اند و همین امر باعث شده تا اکثر مجموعه‌های قرآنی استان به تعطیلی کشیده شود. 93

اسلامی گفت: 400موسسه و خانه قرآنی در استان وجود دارد که تنها تعداد انگشت‌شماری توانسته است فعالیت خود را در فضای مجازی ادامه دهد و بقیه موسسات زمین گیر شده‌اند.

مدیرعامل اتحادیه تشکل‌های قرآن و عترت فارس همچنین خواستار توجه بیشتر نهادهای دولتی به موسسات قرآنی شد و از رسانه ها خواست تا این موضوع را جهت اطلاع مسئولین و مردم مطرح کنند.

سید حمید موسوی سرپرست امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی استان فارس نیز که از دیگر امضاکنندگان بیانیه درخواست تشکیل شورایعالی قرآن و عترت استان فارس خطاب به آیت‌الله دژکام بود، طی گفتگویی با شیرازه اظهار داشت: تاکنون 52 موسسه و حدود 300 خانه قرآنی از این اداره پروانه فعالیت دریافت کردند، تعدادی نیز که به دلیل نداشتن شرایط زیرساختی مجوز فعالیت ندارند اما همکاری می‌کنند.

وی با اشاره به درخواست تشکل‌های قرآنی از نماینده ولی فقیه در استان فارس مبنی بر تشکیل شورایعالی قرآن، گفت: برکات عظیمی در کار های جمعی است و با توجه به وضعیت کنونی و کاهش بودجه مسائل فرهنگی، هر کدام از دستگاه‌های فرهنگی ممکن است شرایطی خاصی را داشته باشند اما وقتی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، توان آن‌ها در اجرای فعالیت ها چند برابر می‌شود.

شرط تشکیل و تداوم شورایعالی قرآن، نیت خالص اعضا است

بنابه اظهار سرپرست امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی استان فارس؛ در شورایعالی قرآنی جهت اجرای برنامه‌ها، همفکری و هم‌اندیشی می‌شود تا از موازی‌کاری جلوگیری شود و شرط تشکیل شورایعالی قرآن این است که اعضای مجموعه با نیت خالص و عمل صالح در این شورا حضور پیدا کنند.

وی با بیان اینکه تجربه نشان داده است که بعضی از عوامل در شوراهای گذشته نیت خالصی را نداشتند و به کج‌راهه کشیده شد، گفت: تشکیل شورایعالی قرآن استان فارس خواسته ما نیز است و حمایت می کنیم و آمادگی داریم تا در این شورا حضور پیدا کنیم و در راستای اعتلای فرهنگ قرآن با همیاری دیگر نهاد ها گام های موثری را برداریم.

خواسته رهبر معظم انقلاب برای تربیت حافظ قرآن به صورت کامل تحقق نیافته است

موسوی در خصوص تربیت حافظان قرآن کریم در سطح استان فارس بیان داشت: اقدامات زیادی در زمینه حفظ قرآن کریم صورت گرفته و موسساتی به صورت تخصصی در زمینه حفظ مشغول فعالیت هستند و ارگان‌های دولتی تا حدودی حمایت داشته‌اند اما خواسته رهبری در سال 1390 مبنی بر تربیت حافظان به دلیل شرایط اقتصادی تحمیل شده به جامعه و کسری بودجه، به طور کامل انجام نشد.

این فعال قرآنی با تشریح چگونگی حفظ قرآن کریم، رویه برخی از موسسات قرآنی را عامل شکست دوره‌های حفظ دانست و افزود: برخی از موسسات رویه تربیت حافظ کل قرآن را بر روی یک سال گذاشته‌اند، در صورتی که در ابتدا توانمندی افراد را باید مورد ارزیابی قرار می دادند که همین امر باعث شکست در دوره های حفظ قرآن کریم می‌شد.

به گفته موسوی؛ بعد از یادگیری و اتمام دوره حفظ معمولا برای افراد جلسات تثبیت گذاشته نمی‌شود و این موضوع باعث کم‌رنگ شدن مطالب می‌شود و به فرموده رهبر معظم انقلاب کسی که حتی یک جزءاز قرآن را حفظ باشد با قرآن مانوس است.

آمار جامعی در خصوص حافظان قرآن کریم در سطح استان وجود ندارد

وی با عنوان اینکه آمار جامعی در خصوص حافظان قرآن کریم در سطح استان وجود ندارد، خاطرنشان کرد: بعضا از طرف موسسات قرآنی آمار قابل توجهی اعلام می شود اما می‌توان گفت که حقیقی نیست، مبنای صدور پروانه فعالیت بر این است که عوامل اجرایی، خیرین قرآنی باشند و توانمندی لازم را در راه‌اندازی خانه قرآنی دارند، به هیچ وجه بر روی کمک‌های دولتی مجموعه خودتان را راه‌اندازی نکنید.

سرپرست امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی استان فارس در خصوص منابع بودجه‌ای موسسات قرآنی اظهار داشت: عموم تشکل‌های قرآنی از طریق خیرین کمک‌هایی را دریافت می‌کنند و برخی‌ها نیز شهریه‌ای برای کلاس‌ها در نظر می‌گیرند، در کنار این منابع مالی، کمک بسیار ناچیزی در طول سال از طرف نهادهای دولتی انجام می‌شود که بعضا شاید به اندازه یک ماه اجاره این موسسات باشد.

برخی از موسسات قرآنی به انحلال رسیده است

وی با عنوان اینکه بعضی از مجموعه‌ها آسیب‌های جدی در ایام شیوع کرونا دیده‌اند، گفت: بیشتر افراد سواد دیجیتال ندارند و گاهی شاید در فضای مجازی حضور نداشته باشند و تشکل‌های قرآنی در شرایط فعلی دامنه فعالیتشان گسترده‌تر شده و یکی از پایگاه‌های ما از سه کشور همسایه متعلم قرآنی دارند.

موسوی با بیان اینکه یک موسسه قرآنی با علوم پزشکی طی تفاهم‌نامه‌ای برای بالغ بر 500 نفر از کارکنان آموزش قرآن گذاشته است، تصریح کرد: مجموعه هایی داشته‌ایم که به حد انحلال رسیده‌اند و جا داشت که دولت در این خصوص اقدام جدی انجام دهد. تسهیلاتی برای موسسات قرآنی اعلام شده اما زمان محقق شدن آن معلوم نیست.

به گفته سرپرست امور قرآنی اداره کل تبلیغات اسلامی استان فارس؛ تجربه خوبی را در سال 93 و 94 همکاری و خوبی را در شورای توسعه قرآنی با وصول بخشی از اعتبارات شاهد بوده‌ایم که باید موسسات و تشکل‌های مردمی در برنامه‌ریزی‌ها بیشتر دیده شود چراکه می‌تواند در آینده قرآنی استان نقش مهمی را ایفا کنند.

جایگاه قرآن در جامعه گم گشته است

موسوی با تصریح بر این موضوع که قرآن یک دارو و شفا بخش جامعه است و ما جایگاه این دارو را گم کرده‌ایم، اظهار داشت: بسیاری از مشکلات مردم در کلاس‌های قرآنی رفع می‌شود، تشکل‌های مذهبی بودند که در میدان مبارزه به کرونا وارد شدند؛ قرآن اصل زندگی و خیر دنیا و آخرت است، نیاز است که این موضوع توسط دولت مردان ما بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

درواقع مدیر مؤسسه بیت‌الاحزان حضرت زهرا(س)؛ هدف از تربیت حافظ قرآن، تشکیل کادر قرآنی است و باید مطالبات رهبر معظم انقلاب در تربیت ۱۰میلیون حافظ قرآن محقق شود و منظور اصلی ما در تربیت حافظان، تربیت کادر قرآنی است که اعتقاد داریم هر کدام از حافظان، می‌توانند افراد دیگر را تربیت کنند.

حجت‌الاسلام علی شاهسونی نیز طی گفتگویی که پیش از این با یکی از رسانه‌‌های رسمی استان فارس داشت، تصریح کرده بود: تلاش می‌کنیم تا نیروی جهادی قرآنی تربیت کنیم؛ چراکه رهبر معظم انقلاب فرمودند اگر ۱۰ میلیون حافظ قرآن داشته باشیم، کشور ما نفوذ ناپذیر خواهد بود .

حمایت آیت‌الله دژکام از ایجاد و ساماندهی شورایعالی قرآن استان فارس

بنابرگزارش شیرازه، آیت‌الله دژکام رئیس شورای فرهنگ عمومی استان فارس نیز در ۱۱۵مین نشست شورای فرهنگ عمومی فارساز ایجاد و سامان یافتن شورایعالی قرآن استان فارس ذیل این شورا حمایت و اظهار کرد: با همسوسازی تشکل‌های قرآنی در راستای جامعه‌سازی قرآنی و هم‌افزایی و جلوگیری از موازی‌کاری‌ها، شاهد یک تحول جدی در فعالیت‌های قرآنی باشیم.

آیت‌الله دژکام با اشاره به تشکیل شورایعالی قرآن استان فارس اظهار داشت: این شورا ذیل شورای فرهنگ عمومی استان فارس تشکیل خواهد شد که از ایجاد و سامان یافتن آن حمایت می‌کنم.

نماینده ولی‌فقیه در فارس با بیان اینکه سازوکار و ساختار شورایعالی قرآن استان فارس، دستور کار جلسه بعدی شورای فرهنگ عمومی استان خواهد بود، اظهار امیدواری کرد: با همسوسازی تشکل‌های قرآنی در راستای جامعه‌سازی قرآنی و با هم افزایی و جلوگیری از موازی کاری‌ها، شاهد یک تحول جدی در فعالیت‌های قرآنی باشیم.

به گزارش شیرازه، بنابر این تفاسیر و گذشت حدود ۱۰ سال از مطالبه رهبر معظم انقلاب مبنی بر تربیت ۱۰میلیون حافظ قرآن عملاً کار خاصی رخ نداده است و در خوشبینانه‌ترین حالت و مشخص نبودن آمار این حافظان در فارس، امروز حافظان کل قرآن در استان فارس عدد معدودی هستند.

حال با این شرایط و حرکت لاک‌پشتی طرح ملی حفظ  قرآن چه افقی می‌توان برای انجام سهم فارس در تربیت ۱۰ میلیونی حافظ قرآن متصور بود؟

انتهای پیام/ ح/ م