به گزارش سرویس فرهنگی شیرازه، با توجه به فرا رسیدن  ایام نوروز و تعطیلات ابتدایی سال، بخشی از مردم کشورمان در صدد سفر و بازدید از جاذبه های گردشگری دیگر نقاط کشور بر می آیند. استان فارس نیز با توجه به وضعیت جغرافیایی، تاریخی و حضور شخصیت های بزرگ ایرانی، یکی از مناطق مورد توجه گردشگران و شگفت انگیز برای مخاطبان خود بوده است.
به همین مناسبت به معرفی شهرستان های استان فارس و معرفی جاذبه های این استان پهناور خواهیم پرداخت.


نی‌ریز

نی‌ریز یکی از شهرهای استان فارس در ایران است. این شهر، مرکز شهرستان نی‌ریز است. نی‌ریز در جنوب دریاچه بختگان و شهرستان بختگان و در مغرب سیرجان و شهربابک در استان کرمان و در مشرق استهبان و جنوب غربی شهرستان خاتم در استان یزد و در شمال داراب و حاجی‌آباد استان هرمزگان واقع است.نی ریز از مهم ترین شهرهای جنوب ایران می باشد. نی ریز نقطه تلاقی استان های فارس، کرمان، یزد، هرمزگان و اصفهان می باشد.


وجه تسمیه

بعضی گفته‌اند به علت وجود معادن آهن و صنعت اسلحه سازی در قبل از میلاد واژه نی ریز به معنای نیزه ریزنده‌است. روایت دیگر به معنی نی ریزنده به علت وجود نی زارها در اطراف دریاچهٔ بختگان می‌باشد.

عقیدهٔ دیگری دربارهٔ نام «نی ریز» وجود دارد که آن را مرکب از «نی» به معنای «شهر» و «ریز» به معنای «رود» ویا به‌طور کلی «آب» می‌شمارد. واژهٔ «نی» و صورت تغییریافتهٔ آن «نِه» – به معنای شهر – را می‌توان در نام شهرهای نیشابور، نهبندان، نهاوند یافت. واژهٔ «ریز» و صورت تغییریافتهٔ آن «لیس» -به معنی آب – را هم در نام شهرهای تبریز، مهریز، تفلیس، بدلیس می‌توان سراغ کرد. با این تحلیل ریشه‌شناختی، نام نی‌ریز به معنای شهرِ رود، یا شهر دریاچه خواهد بود که با توجه به نزدیکی نیریز به دریاچهٔ نیریز، دور از ذهن نمی‌باشد.

قلعه اس پی آر

این قلعه در شرق نی ریز توسط انگلیسی‌ها ساخته شده‌است. هم اکنون این قلعه در بلوار نصر می‌باشد که در حال ویرانی می‌باشد و میراث فرهنگی توجه چندانی به این بنای تاریخی ندارد باید متذکر شد که اولین خطوط ارتباطی تلگراف و مورس در نی ریز توسط انگلیسی‌ها و در همین مکان افتتاح شد. گفته می شود این قلعه با نیروی کاری مردم درحدود ۱۰۰ سال قبل ساخته شده است.

چشمه پلنگان

چشمه پلنگان ، واقع در نی‌ریز در استان فارس است. این چشمه که از دامنه کوه سلطان‌ شهباز در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی نی‌ریز سرچشمه می‌گیرد، سیراب‌کننده باغات انجیر، انار و بادام اطراف شهر نی‌ریز و باعث رونق تفرجگاه پلنگان است.منطقه پلنگان پذیرای گردشگران و حتی توریست‌ها بخصوص در فصل بهار و تابستان می‌باشد. و تفرجگاه اصلی مردم شهر نی ریز در روز ۱۳فروردین هر سال می‌باشد.

مسجد جامع کبیر

مسجد جامع کبیر نی‌ریز، یکی از کهن‌ترین مسجدهای ایران و به باور برخی از آتشکده‌های زرتشتیان بوده که در دوره اسلامی به مسجد تبدیل شده است. ایوان‌های به جا مانده از این مسجد به شیوه معماری دوره ساسانیان ساخته شده است.این بنا در نهم مرداد 1312 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

شهرستان نی‌ریز با پیشینه تاریخی کهن در استان فارس، آثاری ارزشمند و در خور توجه از دوره‌های مختلف تاریخی به ویژه بناهای مذهبی از سده‌های نخستین ورود اسلام به ایران را در خود جای داده است.


یکی از این بناهای ارزشمند، مسجد جامع نی‌ریز به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران به شمار می‌رود. این بنا با تأثیر از معماری ساسانی و نقشه‌ای تک ایوانی ساخته شده و در طول دوره‌های مختلف، بخش‌هایی به آن افزوده و تعمیراتی در آن صورت گرفته و در زمره  آثار برگزیده از سیر تکامل هنر و تزئینات معماری ایران قرار گرفته است.

کتیبه‌های گچبری این بنا علاوه بر مدارک تاریخی، حاوی مضامینی مذهبی در مدح و ستایش پیامبر و امامان شیعه بوده و به خوبی انعکاس‌دهنده اندیشه‌ها و اعتقادات پیدا و پنهان بانیان آن است.

برخى این مسجد را آتشکده دانسته و گفته‌‌‌‌اند که در دوره ساسانیان، آتش مقدس را از آتشکده کاریان به آنجا مى‌‌‌‌آورده‌‌‌‌اند در اینکه در نی‌ریز آتشکده بوده، تردیدى نیست، امّا اینکه این مسجد در مکان آتشکده بنا شده، جاى تردید است.

مقدسى در احسن التقاسیم  در نیمه اول سده چهارم هجرى قمرى  ذیل معرفى نی‌ریز از مسجدى در کنار بازار یاد کرده و گفته است: «و نیریز کبیره الجامع الى جانب السوق …» . به احتمال منظور از «جامع کبیر» مسجد جامع کبیر کنونى است. مهم‌ترین تحقیق درباره این مسجد، توسط آندره‌‌‌‌گدار در اوایل سده بیستم میلادى انجام گرفته و با عنوانِ «مسجد جمعه نی‌ریز » به زبان فرانسوى در آثار ایران به طبع رسیده است.


قدیمی‌ترین تاریخى که در این مسجد بر جاى مانده سالِ 363 ه . ق. تاریخ محراب است که البته بناى مسجد به احتمال زیاد به پیش از این تاریخ باز مى‌‌‌‌گردد. گدار معمارى این مسجد را از نوع معمارى دوره ساسانى مى‌‌‌‌داند که تا سده‌‌‌‌هاى نخستین اسلامى هنوز رواج داشته است.

به گفته وى مسجداولیه ایوان ساده‌‌‌‌اى بیش نبوده است که در طى قرون متمادى بیوتات و بناهاى دیگرى به آن افزوده‌‌‌‌اند. چنانکه گفته‌‌‌‌اند: «در ابتدا نوعى مسجد وجود داشته است که تنها مشتمل بر یک ایوان بوده و ساختمان‌‌‌‌هاى وابسته عموما در دوره‌‌‌‌هاى بعدى به آن اضافه شده است».

طاق عمارت از نوع ناودانى شکسته ممتد اواسط قرن چهارم هجرى است. ایوان که سر در اصلى آن سرتاسر باز و ضلع انتهایى که محراب در آن تعبیه شده کاملاً بسته و بى‌‌‌‌روزن است. در گذشته بر هر یک از اضلاع جانبى خود پنج طاق‌‌‌‌نماى گود داشته است.

آبشار تارم

این آبشار در پنج کیلومتری نی ریز و در دامنه کوه های جنوبی این شهرستان واقع بوده و تلفیقی از زیبایی های طبیعی چون چشمه، کوه، جنگل یک قنات زیبا به نام ابازردشت بر زیبایی آن افزوده است. شهرستان نیریز در ۳۵ کیلومتری شمال شرق استهبان و دویست کیلومتری شیراز واقع است و طبیعت زیبای آن از نی ریز گرفته تا ارسنجان، در نوع خود دیدنی و جذاب است.آب آبشار و چندین چشمه در نزدیکی آن پس از عبور از میان درختان انجیر به گورآب میریزد. آبشار در حدود ۱۱۵ متر ارتفاع دارد و آبشاری فصلی است.

دریاچه بختگان و دریاچه طشک

دو دریاچه طشک و بختگان در فاصله 10 کیلومتری غرب شهر نی ریز قرار دارد و از بزرگترین و پرآب ترین دریاچه های کشور به شمار می روند؛ این دو دریاچه از هم فاصله ای ندارند و در برخی از سال های پرباران به هم می پیوندند.

دریاچه های طشک و بختگان و مناطق کوهستانی بین آن ها همراه با جزایر متعددی که در این دریاچه ها وجود دارند، مجموعه بسیار باارزشی را به وجود آورده اند.

مهم ترین منبع تامین کننده آب این دریاچه ها، آب رودخانه های کُر و سیوند می باشد؛ این دو رودخانه در محل پل خان مرودشت به هم متصل شده و شاخه اصلی آن به طول حدود 100 کیلومتر پس از آبیاری مزارع منطقه کُربال، به دریاچه بختگان می ریزند.

در سال های کم باران و به ویژه در فصل تابستان، ورودی دریاچه بسیار ناچیز است که در برخی سال ها منجر به خشک شدن این دو دریاچه می شود؛ آب این دریاچه ها شور بوده و نوع پوشش گیاهی اطراف دریاچه بستگی به میزان شوری آب دارد و در محل هایی که آب از شوری کمتری برخوردار است بیشه زارها و نی زارهای بزرگی را تشکیل داده است.


این دریاچه ها تعدادی جزایر خالی از سَکَنه دارند که مهم ترین آن ها جزیره نرگس است که از زیستگاه های مهم پرندگان مهاجر است. در اطراف این دریاچه ها، درخچه های پسته وحشی، بادام کوهی، کِیکُم و قیچ دیده می شود. علاوه بر آن پرندگان قابل شکاراز قبیل کبک تیهو  کبوتر وقمری  دارکوب جغد  وهوبره در اطراف دریاچه زندگی می کنند.

زیستگاه های این دریاچه نیز هر ساله در فصل پاییز میزبان ده ها هزار پرنده مهاجر از قبیل فلامینگو، درنا، غاز، آنقوت و تیجه می باشند. کف دریاچه ها در محل ورود آب شیرین پوشیده از گیاهان آبزی بوده و در نتیجه محل بسیار مناسبی برای زندگی آبزیان و ماهی ها می باشد. دریاچه های بختگان و طشک علاوه بر قابلیت های گردشگری، از ارزش اکولوژیکی و زیست محیطی قابل توجهی برخوردار می باشد.

انتهای پیام/م