یکی از راهکارهای کاهش پدیده ترافیک در کلانشهرها و شهرهای بزرگ و همچنین یکی از روشهای تاثیرگذار در توسعه حمل و نقل شهری، ایجاد مترو یا قطار شهری است.

قطار شهری همان طور که فرصتهایی برای حمل و نقل مردم فراهم می کند، به صورت طبیعی چالشهایی و تهدیداتی نیز برای بافتهای شهری در پی دارد.

ایجاد تونلهای مترو برای تشکل شبکه های ارتباطی قطار شهری باعث می شوند بافتها و محدوده های مختلف و متنوع شهر با تبعات عملیاتهای اجرای پروژه درگیر شده و به این ترتیب آثاری نیز بر این محدوده ها برجای خواهد گذاشت.

بخشی از ارگ کریم خان

یکی از بافتهایی که در شهرها با پدیده مترو در تماس و درگیر خواهد بود بافتهای میراثی، تاریخی و تمدنی هر شهر است که عبور قطار شهری و حتی ایجاد مسیر برای عبور مترو برای چنین بافتهایی که استحکام چندان زیادی ندارند برای این محدوده ها خطر ساز است.

در کلانشهر شیراز نیز پرو‍ژه قطار شهری که چند سالی است آغاز شده امروز علاوه بر اینکه فضای بصری شهر را طی سالهای مختلف مورد آسیب قرار داده، امروزه با چالشی دیگری نیز مواجه است و آن پیامدهای عبور مترو از میان بافت تاریخی زندیه است.

ارگ کریم خان یکی از مجموعه آثار زندیه است که پروژه قطار شهری در چند 10 متری آن عبور خواهد کرد و فعالان میراث فرهنگی نیز در رابطه با پیامدهای عبور مترو از کنار این اثر تاریخی و لرزشهای ناشی از آن نگران هستند.

قطار شهری با این روند گویا قرار است تمام داشته های زندیه در این محدوده را بپیماید و در این رهگذر تاثیرات مخربی را بر ارگ کریم خان باقی بگذارد.

آسیبهای وارده شد به اماکن تجاری درپی اجرای زیرگذر زند

یک کارشناس میراث فرهنگی در این رابطه به خبرنگار مهر گفت: بدون شک با راه اندازی قطار شهری، بافت تاریخی زندیه و به ویژه ارگ کریم خان صدمات زیادی خواهد دید.

وی بیان کرد: از روز اول طراحی این قطار برای شیراز مسیرهای عبور کاملا مشخص شده بودند و همه چیز به روشنی دیده شده بود و اجرای عملیات قطار شهری شیراز از مسیر زندیه با سکوت میراث فرهنگی روبه رو شده است.

این فعال میراث فرهنگی با تاکید بر لزوم توجه کردن به تجربه قطار شهری شهرهای دیگر به ویژه شهر تهران گفت: با راه اندازی قطار شهری در کشورشاهد تخریبهای زیادی بوده ایم و کارشناسانه تر این بود که برای قطار شهری شیراز از تجربه سایر شهرها در این زمینه استفاده می کردیم.

وی با اشاره به تخریب زود هنگام بافت زندیه با راه اندازی قطار شهری اظهار کرد: گود برداری عمیق زمین برای عبور قطار شهری از مسیر زندیه و نصب دستگاه های لرزش گیر نمی تواند از عمق فاجعه ای که در انتظار بافت زندیه است جلوگیری کند.

آسیبهای وارده شد به اماکن تجاری درپی اجرای زیرگذر زند

کارشناس میراث فرهنگی با انتقاد از سیاستهای کلان دولت نسبت به میراث فرهنگی بیان کرد: سیاست گذاریهای دولت نسبت به بناهای میراث فرهنگی غیر کارشناسانه است و به هیچ عنوان متناسب با شایستگیهای بناهای تاریخی نیست.

این فعال میراث فرهنگی ادامه داد: در عهد نامه آمستردام و پاریس حدود فعالیت در بافتهای تاریخی مشخص شده اند که عدول از این قانونها بر خلاف ضوابط و مقررات است.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان فارس ضمن تائید احتمال تخریب بافت تاریخی زندیه با راه اندازی قطار شهری از مسیر بافت تاریخی گفت: به دلیل نزدیک بودن مسیر عبور قطار شهری شیراز با بافت زندیه در زمان بهره برداری از قطار شهری شاهد وارد شدن آسیبهای جدی به بافت زندیه خواهیم بود.

مسعود منیعاتی بیان کرد: در راستای حفاظت از آثار تاریخی باید از تجربه تلخ شهرهای دیگر استفاده کنیم.

آسیبهای وارده شد به اماکن تجاری درپی اجرای زیرگذر زند

وی ضمن تاکید بر ناکارآمد بودن پدهای لرزش گیر برای جلوگیری از تخریب بافت تاریخی زندیه اظهار داشت: حرکت سریع قطار و لرزشهای ناشی از آن بزرگترین دلیل آسیب به بافت زندیه در زمان راه اندازی قطار شهری است همچنین استفاده از پدهای لرزش گیر تاثیر بسزایی در کاهش خطرات برای بافت تاریخی زندیه ندارد.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی استان فارس بیان کرد: در صورت حمایت مسئولان قطار شهری و مسئولان سازمان میراث فرهنگی از عبور قطار شهری در بافت زندیه، لازم است تمامی اطلاعات برای عموم مردم شفاف سازی شود تا همگان در جریان امر قرار بگیرند. 

اما مدیر عامل قطار شهری شیراز با اشاره به تائید سازمان میراث فرهنگی فارس برای ساخت قطار شهری از مسیر بافت زندیه گفت: در زمان طراحی مسیر عبور قطار شهری شیراز با سازمان میراث فرهنگی هماهنگیهای لازم انجام شده بود و شرح عملکرد قطارشهری در مسیر بافت زندیه از طریق ارائه سه گزارش فنی از سوی مسئولان قطار شهری به تائید میراث رسیده بود.

فرج الله رجبی ادامه داد: در زمان حفاری تونلها در مسیر بافت تاریخی زندیه که تحت مانیتورینگ سازمات میراث فرهنگی انجام می گرفت، مشکلی برای این بافت به وجود نیامد و در زمان بهره برداری نیز کوچکترین مشکلی برای آثار زندیه رخ نخواهد داد.

وی بیان کرد: به منظور حفاظت از آثار تاریخی بافت زندیه در مسیر عبور قطار شهری از پدهای لرزش گیر استفاده می کنیم که دارای استانداردهای لازم هستند و می توانند میزان لرزشها و صدا را به صفر برسانند و دارای ضریب اطمینان بالایی هستند.

به گزارش مهر، زمانی که محدوده زیرگذر خیابان زند به مرحله عملیات اجرایی رسید تاکنون بناهای تجاری این محدوده با آسیبهای جدی مواجه شده اند.

ترک برداشتن دیوارها، شیب تند در پیاده رو خیابان در محدوده بهارستان، نشست زمین و... ازجمله آسیبهایی بود که کسبه از بروز آنها در محل کسب خود ومحدوده این پرو‍ژه زیرگذر خبر داده اند. 

با این روند دوست داران میراث فرهنگی از این امر نگران هستند که با توجه به خسارتهایی که زیرگذر به این محدوده وارد کرده، اکنون ایجاد تونلهای قطاری شهری درست در همین منطقه و پس از آن، عبور مترو احتمال خسارت به آثار زندیه را بیش از پیش افزایش می دهد.

مهر