بازیهای رایانه‌ای؛ ابزار جنگ نرم
مدیرعامل بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای با دفاع از عملکرد این بنیاد گفت: «مجوز هیچ بازی خارجی ضد ارزشی و غیر قانونی از سوی این بنیاد صادر نشده است اما دیگر بنیاد مسئول نظارت بر بازار نیست بلکه مسئولیت ممانعت از توزیع و قاچاق بازیهای بدون مجوز به عهده نهادهای دیگر گذاشته شده است.»
9 خرداد ماه سال 85 بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی در یک مصوبه 11 ماده ای تصویب کرد، موسسه ای غیر دولتی زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مسئولیت تولید و توزیع بازیهای رایانه ای را بر عهده بگیرد.
این موسسه که بنیاد ملی بازیهای رایانه ای نام گرفت و وظیفه تهیه و تنظیم راهبردها و سیاستها را در زمینه بازیهای رایانه‌ای برای ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی، برنامه‌ریزی و طراحی کلان بازیها و واردات و صادرات بازیهای رایانه ای بر عهده گرفت. همچنین یکی از مهمترین اهداف و سیاستهای این بنیاد تبیین، تقویت و ترویج مبانی فرهنگی و هویت اسلامی-ایرانی از طریق این صنعت، با نگاه ویژه به کودکان و نوجوانان، حمایت کامل از ظرفیتهای موجود این صنعت در کشور با رویکرد بومی‌سازی و تقویت تولیدات داخلی است که در اساسنامه این بنیاد هم به آن اشاره شده است.
با مدیرعامل این بنیاد در حالی به گفتگو نشستیم که موج عظیمی از بازیهای رایانه ای مخرب که مروج بی بند و باری و زندگی ضد اسلامی و سکولاریسم هستند، به عنوان محصولات فرهنگی در اختیار کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرد.
"بهروز مینایی" با بیان اینکه صنعت بازی از تولید تا عرضه یک زنجیره چند لایه را تشکیل می دهد، گفت: «بازیکن (استفاده کنندگان از بازی)، توزیع کنندگان بازی، تکثیرکنندگان بازی، تولیدکنندگان ابزار و تامین بازیها، استودیوهای تولید بازی، ناشران یا پاپلیشرهای بازی (سرمایه گذاران و سفارش دهندگان تولید بازی) در مجموع زنجیره بازیهای رایانه ای را تشکیل می دهند.»
موج توزیع بازیهای دانلود شده و قفل شکسته خارجی در ایران
وی افزود: «شرکتهای توزیع کننده در ایران به دلیل عدم رعایت قوانین بین المللی کپی رایت یا بازیها را از اینترنت دانلود کرده و یا از خارج از کشور وارد می کنند و با شکستن قفل بازی امکان رایت و تکثیر بازی را پیدا می کنند و متاسفانه هیچگونه حق رایتی را به تولیدکننده بازی نمی پردازند. ولی به عنوان مثال در حوزه فیلمهای سینمایی شاهد آن هستیم که شرکت ویدئو رسانه فیلمها را از خارج از کشور خریداری کرده و بعد اقدام به توزیع می کند.»
مینایی گفت: «این چالش موجب شده تا بهترین بازیهای رایانه ای با کمترین قیمت از 500 تا 1500 تومان در بازار ایران عرضه شود.»
بر اساس چه ضوابطی مجوز توزیع بازی به شرکتهای توزیع کننده داده می شود؟
وی گفت: «پیش از این مجوز از طریق وزارت ارشاد داده می شد ولی از تیر ماه سال 90 بنیاد ملی متولی صدور مجوز شد که بر اساس آیین نامه مفصلی اعم از التزام به موازین قانونی و اسلامی کشور، عدم داشتن سوءپیشینه، تاهل، تولید بازی بر روی سی دیهای نقره ای و… مجوز توزیع ارائه می شود.»
چند غول توزیع کننده بازیهای رایانه ای در کشور فعالند؟
مینایی گفت: «شاید بتوان شرکت لوح زرین نیکان و اربطان بیست پویا را به عنوان بزرگترین شرکتهای توزیع کننده بازیهای رایانه ای در کشور نام برد که فعالیت آنها برای قبل از ورود وزارت ارشاد و حتی تشکیل بنیاد بازیهای رایانه ای در حوزه بازیها بوده و به بیش از 15 سال قبل بر می گردد. اینگونه شرکتها زیر نظر اتحادیه لوازم ورزشی فعال بوده است.»
وی افزود: «بعد از تشکیل بنیاد و صدور مجوز حدود 50 شرکت خواستار مجوز توزیع بازیهای رایانه ای بودند که با تشکیل کمیته ای ویژه به 23 شرکت مجوز داده شد. ولی در این میان برخی شرکتها مانند این دو شرکت بزرگ چون کارخانه تولید سی دی نقره ای داشتند بهتر توانستند در بازار حضور پیدا کنند. به دلیل اینکه اینگونه شرکتها هزینه ای برای خرید یا دانلود بازی پرداخت نمی کنند از هر دی وی دی حدود 1300 تومان سود می برند ولی ما برآورد نداشتیم. می توان اینگونه عنوان کرد که سود این شرکتها میلیاردی است به عنوان مثال یک بازی فیفا ده ها هزار فروش سالانه دارد.»
بازیهای خارجی ارزان قیمت با کیفیت، تبدیل به سونامی علیه بازیهای ایرانی شده است
مینایی یکی از مشکلات و چالشهای موجود در بازار بازیهای رایانه ای را پیشی گرفتن بازیهای خارجی نسبت به بازیهای داخلی عنوان کرد و افزود: «ارزان تمام شدن یک بازی رایانه ای خارجی موجب می شود که مصرف کننده 1500 تومان را به بازی ایرانی 2500 تومانی ترجیح دهد. همچنین بازیهای خارجی هم کیفیت بالایی دارند و هم معروف هستند.»
زنجیره درخواست برای صدور مجوز تولید یک بازی تا مرحله تایید و صدور مجوز توزیع چگونه در بنیاد تعریف شده و اجرایی می شود؟
مدیرعامل بنیاد ملی بازیهای رایانه ای در پاسخ گفت: «ابتدا باید بگویم که ایجاد نظام رده بندی بازیهای رایانه ای به نام اسراء یکی از مهمترین اقدامات بنیاد بوده است که در این نظام 178 معیار تعریف شده که بر اساس آن رده سنی بازیها بر روی سی دی بازی درج می شود، اما در زنجیره صدور مجوز توزیع ابتدا بازی از سوی شرکت توزیع کننده برای اخذ مجوز به نظام رده بندی سنی ارائه می شود. پس از آن تمام مراحل بازی از 30 ساعت تا 90 ساعت بازدید می شود و هم زمان این مراحل فیلمبرداری می شود. پس از آن گروه تحلیل فیلمهای بازی را بازبینی کرده و تمامی صحنه ها ثانیه به ثانیه اعم از تصاویر مستهجن، پوشش نامناسب، موسیقی، ترویج شیطان پرستی و… ثبت می شود. در مرحله بعدی ایجاد پرونده برای بازی است که شامل فیلم بازی، موضوع بازی، داستان بازی و… است که تا کنون برای بیش از دو هزار بازی پرونده تشکیل شده است.
در مرحله بعدی کمیته اخلاق با گروه کارشناس ویژه، بازیها را دوباره رصد می کنند و نتیجه نهایی به شورای طبقه بندی ارائه می شود. این شورای 7 نفره متخصص در امور فرهنگی پیشنهادات اسراء را بررسی می کنند. در این شورا بازیهای ممنوع مطرح می شوند که برخی بازیها با حذف یک صحنه و ویرایش برخی مواد امکان صدور مجوز توزیع دارد و برخی دیگر که روایت خاصی پشت بازی گنجانده شده حذف می شوند.»
مینایی اظهار داشت: «اگر شورا به این نتیجه رسید که بازی مورد نظر در صورت ویرایش امکان صدور مجوز دارد بازی به شرکت توزیع کننده عودت داده شده تا ویرایش شود. که در کشور سه شرکت بزرگ می توانند بازیها را ویرایش کنند. پس از ویرایش دوباره مراحل صدور مجوز طی می شود.»
چه نوع تخلفاتی ممکن است از شرکتهای توزیع کننده بازیهای رایانه ای سر بزند؟
مدیرعامل بنیاد ملی بازیهای رایانه ای در پاسخ گفت: «وقتی مجوز توزیع بازی صادر می شود بنیاد هولوگرام بازی با 8 لایه امنیتی را برای نصب بر روی سی دی ها به توزیع کننده تحویل می دهد که این هولوگرام تنها برای همان سی دی بازی است ولی متاسفانه برخی هولوگرام را بر روی جلد سی دی نصب می کنند ولی داخل بسته سی دی بازی دیگری که بعضا مجوز ندارد، قرار می دهند.
تخلف بعدی اینکه برخی بازیها را بدون هولوگرام پخش می کنند. برخی هم هولوگرام را نصف کرده و نصفه می چسبانند. البته جعل هولوگرام هم بسیار گزارش شده است.»
نظارت بر نحوه توزیع بازیهای رایانه ای در کشور بر عهده کدام نهاد است؟
مینایی در پاسخ گفت: «در مقطعی بنیاد وارد نظارت بر توزیع بازیها شد که در آن زمان با پلیس و اماکن همکاری داشتیم که گاهی هم همکاری نمی کردند، ولی بعد از تشکیل ستاد مبارزه با محصولات فرهنگی مخرب که بعد ستاد حمایت و صیانت از محصولات فرهنگی نام گرفت دیگر این وظیفه از عهده بنیاد خارج شد و ما دیگر مسئول توزیع سی دی ها نیستیم.»
آیا بنیاد خواهان بازگشت وظیفه نظارتی در بازار است؟
مدیرعامل بنیاد ملی بازیهای رایانه ای گفت: «به هیچ عنوان ولی متاسفانه همه ما را مقصر می دانند در حالی که ما مسئول نیستیم. ولی در آن دوران که ما مسئول نظارت بودیم شعبه 31 دادسرای ویژه رسیدگی به جرائم رایانه ای برای بازیهای رایانه ای تشکیل شد که در همان دوران یکی از غولهای بزرگ توزیع کننده که تخلف بزرگی انجام داده بود دستگیر شد.»
مینایی در مورد پرونده این متهم گفت: «این متهم مدیرعامل یکی از بزرگترین شرکتهای توزیع کننده بازیهای رایانه ای در کشور بود که اولین اتهامش فعالیت بدون مجوز در بازار بود. این متهم از فاصله میان تغییر دولت نهم و دهم و برخی تغییرات در نهاد فرهنگی کشور استفاده کرد و از گرفتن هولوگرام و گرفتن مجوز قانونی برای توزیع بازی ها خودداری کرده و با آرم و هولوگرام خود برای توزیع بازیهای بعضا مستهجن خارجی استفاده کرد.»
وی افزود: «دادسرا با استناد به پرونده و توزیع برخی بازیهای مستهجن حکم داد تا متهم بازداشت شود و متهم پس از سه روز با قرار وثیقه آزاد شد و پرونده همچنان مفتوح است. البته این متهم پرونده دیگری در دادسرای فرهنگ و رسانه دارد که موجب پلمپ شرکت و 500 شعبه اش در شهرستانها شد. او اکنون نیز با به خدمت گرفتن وکلای مجرب به دنبال رهایی از چنگال قانون است.»
مافیا فرهنگ مردم ایران را نشانه رفته اند
مدیرعامل بنیاد ملی بازیهای رایانه ای از وجود مافیای زیرزمینی در حوزه بازیهای رایانه ای خبر داد و افزود: «عده ای سودجو با کپی کردن و عرضه بازیهای مطرح و معروفی مانند سیمس، بتل فیلد و… بازار را در اختیار خود گرفته اند که این بازیها به نوعی ترویج بی بند و باری و زندگی سکولاریسمی و فساد و فحشا هستند.»
وی افزود: «به عنوان نمونه در بوشهر و برخی شهرهایی که سمبل دلاوری و جوانمردی است برخی بازیها مانند بتل فیلد توزیع می شود که بر خلاف قیمت 7 هزار تومان در تهران در این شهرها 1500 تومان عرضه می شود. یا بازی جی تی ای و سیمس در تبریز بسیار توزیع می شود که می توان در مجموع این اقدام را جنگ نرم نامید.»
منبع: مهر
انتهای گفتگو/ص
