شیرازه - مدافعان حرم واژه‌ای است که طی چند ماه اخیر در رسانه‌ها و تبلیغات به گوش می‌رسد و بر اساس این عنوان تعداد قابل توجهی از جوانان مذهبی با هدایت مداحان و برخی روحانیون سرشناس کشور آمادگی خود را جهت اعزام به سوریه و دفاع از حرم شریف حضرت زینب(س) و دیگر شخصیت‌های اسلامی مدفون در سوریه اعلام می‌کنند.

همچنین  تصاویر تعدادی از مداحان معروف نیز که در قالب همین نام و عنوان خود را به حرم حضرت زینب(س) رسانده‌اند در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری بازخورد فراوانی داشته است.

با نگاهی به سیر تاریخی اعلام آمادگی جهت اعزام به خط درگیری با دشمن می‌توان در این باره به چند نکته قابل تامل دست یافت؛ شاید بتوان ستاد پاسداشت شهدای نهضت جهانی اسلام را احیاگر دوباره این عنوان و روش در دهه گذشته دانست که با ثبت نام از جوانان علاقه‌مند بدنبال راهی برای حضور در خطوط نبرد با اسرائیل در لبنان و فلسطین و عراق بود.

از آن پس نام گردان‌های استشهادی بیش از پیش شنیده شد و در هر گوشه از کشور به‌عنوان گامی موثرتر از راهپیمایی و تجمع بکار گرفته می‌شد. 

در حین جنگ 33 روزه اسرائیل ضد لبنان، اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی پرچمدار این عنوان شد و با راه‌اندازی کاروانی قصد اعزام نیرو به لبنان و کمک به نیروهای حزب الله کرد.

اما شاید قضیه جنگ 22 روزه غزه به نوعی تفاوت خاصی با قضایای مشابه خود داشته باشد؛ پس از  اعلام  موضع رهبری در قبال جنگ 22 روزه که به تعبیری حکم جهاد مسلمانان ضداسرائیل بود تعداد قابل توجهی از جوانان و تشکل‌های انقلابی خود را به فرودگاه‌ها، به‌عنوان مرزهای رهایی رسانده و خواستار اعزام به خطوط نبرد شدند و این حرکت تحسین رهبری را با تجلیلی از روحیه جهادی این جوانان در پی داشت.

در این قضایا اما شاید بتوان رفتار جوانان علاقه‌مند به جهاد و شهادت را در چارچوب الگوی جهادگران برون مرزی سال‌های دفاع مقدس و پس از آن در لبنان، بوسنی و ... تفسیر کرد چنانکه حضور مستمر برخی فرماندهان و پیشتازان آن سال‌ها در میان این تجمع‌ها به تعبیری مشروعیت‌بخش این حرکت‌ها و تداعی‌کننده هم راستابودن حرکت‌های موجود و حرکت‌های سالهای طلایی دفاع مقدس است؛ آن هم به‌عنوان راهبرد خروج از بن بست برای نسلی که راهکاری عملی برای پیوستن به الگوی  سال‌های دفاع مقدس را نمی‌یابد.

وجهه اشتراک تمامی حرکت‌های مذکور در محور قرارگرفتن مقاومت در منطقه و قضیه فلسطین به‌عنوان مهمترین مسئله جهان اسلام است.

لیکن قضیه مدافعان حرم از جهات گوناگونی با موارد مذکور متفاوت است؛ شاید بتوان مهمترین تفاوت میان بحث مدافعان حرم و موارد مذکور را در خاستگاه آنها جست‌وجو کرد تفاوت عملکرد جامعه مذهبی، روحانیون و مداحان در این دو دسته حرکت‌ها مسئله‌ای است که بحث اصلی این نوشته را تشکیل می‌دهد.

در قضایای مربوط به جنگ 33 روزه، جنگ 22 روزه و موارد مشابه علی رغم تلاش‌های بسیار گردانندگان این حرکت‌ها موفقیت چشم‌گیری در همراه کردن هیئت‌های مذهبی، مداحان و سخنرانان کشور بدست نیامد؛ حتی همزمانی دهه عاشورا با جنگ اسرائیل علیه غزه نیز نتوانست موج مطلوبی ایجاد کند لیکن در قضیه مدافعان حرم استعداد و توان هیئت‌های مذهبی و مداحان به‌خوبی بکار گرفته می‌شود، به شکلی که در مناطق مختلف کشور به‌صورت خودجوش حرکت‌های مشابه تحت همین عنوان ترتیب داده می‌شود.

تحرک خودجوش هیئت‌های مذهبی ظرفیتی است که در قالب هیئت‌های موتلفه اسلامی به‌عنوان شبکه اجتماعی عظیمی در اختیار انقلاب و تحت رهبری امام خمینی(ره) قرار گرفت و نقش عظیمی در به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی داشت.

هیئت‌ها به‌عنوان کانون‌های تولید محبت به اهل بیت(ع) و تزریق و توسعه معارف بلند عاشورایی و همچنین ایجاد و بسط عصبیت مذهبی و دینی نقشی حیاتی دارند لذا همین نکته اخیر یعنی عصبیت مذهبی است که به وقت خود به یاری حسین زمان می‌شتابد و یاری‌گر رهبر دینی می‌شود.

در این میان با توجه به اهداف گردانندگان صحنه درگیری سال‌های اخیر در سوریه که به دنبال القای جنگ مذهبی و درگیری فرقه‌ای میان شیعه و سنی در سوریه هستند و به‌خصوص در سال‌های اخیر با برنامه‌های هدفمند در فکر تحریک روحیه عصبیت مذهبی میان شیعیان و اهل‌سنت هستند بکارگیری نابجای روحیه مذهبی مداحان و تشکل‌های مذهبی می‌تواند به‌عنوان آسیبی بالقوه در نظر گرفته شود که در شکلی مشابه اما غیر منطبق، در قضیه سوریه مورد استفاده قرار گیرد؛ به‌خصوص اینکه حضور برخی چهره‌های مطرح در این حوزه در سوریه و بارگاه حضرت زینب(س) ناخودآگاه به‌عنوان الگویی قابل اجرا در اذهان مطرح می‌شود.

با توجه به سخنان رهبر انقلاب که قضیه سوریه را جنگ ضدمحور مقاومت در منطقه تعبیر کرده‌اند و جنگ شیعه و علوی علیه اهل‌سنت را مردود دانسته‌اند به‌نظر می‌رسد جامعه مداحان و سخنرانان کشور که در قضیه مدافعان حرم فعالیت می‌کنند باید سطح درگیری را از یک قضیه مذهبی به محوریت تعدی به مرقد مطهر حضرت زینب(س) و دیگر بارگاه‌های اهل بیت(ع) در سوریه به درگیری محور مقاومت تعبیر کرده و با مدیریت روحیه اهل بیت(ع) دوستی جوانان مذهبی با عبور از تحرکات هدفمند تکفیری‌های مسلح در سوریه دشمن اصلی و صحنه گردان اصلی را مد نظر قرار بدهند و زمینه آسیبی که می‌تواند با گسترش عصبیت مذهبی و درنهایت درگیری فرقه‌ای به جای نقش‌آفرینی در محور مقاومت پیش بیاید را از بین ببرند.

همچنین فعالیت‌های برون مرزی هر چهره مطرحی در این حوزه نیز باید در چارچوب قانون و نهادهای رسمی و مهمتر از آن در  پازل دفاع از محور مقاومت و جلوگیری از تعدی به بارگاه اهل بیت(ع) و اصحاب ائمه و رسول اکرم(ص) مطرح شود.

وجه بدبینانه این آسیب، محور قرار گرفتن عصبیت مذهبی، ایجاد جنگ فرقه‌ای میان شیعیان و اهل‌سنت، حرکت‌های خودسرانه در چارچوب‌هایی غیر از نهادهای رسمی کشور و به حاشیه رفتن درگیری در زمین محور مقاومت و دشمنانش است که همگی از جمله اهداف برنامه‌ریزی شده دشمن است.