علی جنتی در بیان ویژگی‌های شخصیت پر رمز و راز حافظ گفت: حافظ، ادیب و اندیشمند فراملی است که کهنگی و مرور زمان مشمول شعر وی نمی‌شود.

حافظ خوشه چین قرآن است

وی با یادآوری اینکه حافظ همه توفیق خویش را از دولت قرآن می‌داند، اضافه کرد: این نابغه ادبیات و صاحب حافظه معجزه گون با مصحف شریف موانست داشته و قرآن را با چهارده روایت به خوبی به ذهن سپرده بود که چنین توفیقی حاصل عنایت الهی، حافظه‌ای قوی و تلاش خستگی ناپذیر است.

وزیر ارشاد حافظ را چیره دست ترین غزل سرا دانست و گفت: حافظ خوشه چین قرآن است؛ بی تردید شعر او بیت الغزل معرفت و برگرفته از وحی و کلام الهی است. سرسبزی و طراوت شعار حافظ نیز حاصل پیوند با آیه های نور است.

وی خاطرنشان کرد: قرآن، همان شراب لدنی است که در شعر حافظ در قالب غزل جاری شده است. هر کلام منظور و منثور که به قرآن آراسته باشد، رنگ و بویی قرآنی می گیرد و شباهت عجیب میان شعر حافظ و قرآن نیز به همین سبب است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بیان دیگر ابعاد و ویژگی های شعر حافظ خاطرنشان کرد: رمزپردازی یکی از زیبایی های شعر حافظ به شمار می رود که معنای بسیاری را در لفظ دارد و دیوانش را خانه راز کرده است.

جنتی گفت: حافظ غزل عارفانه مولانا و عاشقانه سعدی را به زیباترین شکل ممکن پیوند زده و مبدع شکل جدیدی از غزل فارسی است.

وی شعر حافظ را شرح طلب توصیف و خاطرنشان کرد: این شرح طلبی به دلیل دیر یابی شعر حافظ نیست بلکه چند پهلویی شعر وی را می نماید تا منظورش را در لابه لای الفاظ موسیقیایی بیان کند و جهانی آرمانی بیافریند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با یادآوری اینکه برای هر یک از آیات کلام الله مجید هفت بطن عنوان کرده اند، یادآور شد: مفسران قرآن برای شرح و بسط این کلام الهی قلم ها فرسوده اند تا آن را آنگونه که باید به مردم بنمایانند و شعر حافظ هم برگرفته از قرآن است و همین رمز آلودگی را دارد و طالب تفسیر است.

موج انتظار موعود در سراسر دیوان حافظ

وی انتظار و طلب موعود را از دیگر ویژگی های غزل های حافظ برشمرد و گفت: حافظ گاه به زبان رمز و اشاره و گاه با استعاره و کنایه در طلب موعود آرمانی است و این آرمان در سراسر دیوان وی به صورت آشکار وجود دارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تصریح اینکه هر بیت از اشعار حافظ به شکل مستقل قابل تفسیر است، این ویژگی ابیات را برگرفته از ساختار قرآن دانست و گفت: به کار گیری هنرمندانه آرایه های ادب که صورت شعر را زیبا می کند از شباهت های دیگر اشعار این شاعر به قرآن است و از منظر همین شباهت هاست که فارسی زبانان دیوان حافظ را در کنار قرآن بر سر سفره هفت سین قرار می دهند.

وی زبان رندانه و مبتنی بر طنز را از دیگر مختصات شعر حافظ عنوان کرد و گفت: ظرفیت طنز شعر را شور و حیاتی عمیق می بخشد که حافظ به مدد طنز نه چندان واضح نوش و نیش را کنار هم می آورد.

جنتی شخصیت حافظ را آزادمنش و مخالف ریاکاری دانست و تصریح کرد: حافظ ریاکاری را به هیچ وجه نمی پسندد و شیخ، مفتی، قاضی و محتسب از کنایه های شعرش آسیب می بینند چرا که ریاکاری را بدتر از می نوشی می پندارد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان گفت: حافظ غواص معانی والا و واژه های ناب در دریای ادب است که اگر با چشم دل به کنه شعرش بنگریم عنایت پروردگار به این بنده به روشنی دیده می شود.

نماینده ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز گفت: هزار نکته باریکتر از مو در شعر و هنر خواجه نهفته که هرچه زمان می گذرد، آن را دلپذیرتر می کند و کهنه نمی شود و مقبول طبع صاحب نظران و اندیشمندان همه قرون و اعصار می گردد.

برای تامین مخارج زندگی شاگردی نانوایی می کرد

آیت الله اسدالله ایمانی هم در هفدهمین یادواره گرامیداشت حافظ در شیراز افزود: شناخت حافظ می تواند راهگشای این باشد که چرا صدر نشین دیوان غزل است و شعرش را چون کاغذ زر می برند و غزل هایش نه در ایران و جهان که در آسمان و توسط فرشتگان از بر می شود.

وی ادامه داد: آنچه درس آموز است اینکه چگونه کودکی یتیم و تهی دست از مال دنیا که برای تامین مخارج زندگی شاگردی نانوایی می کرد در معارف اسلامی و قرآن به تحصیل می پردازد و در مدتی کوتاه به این جایگاه می رسد.

امام جمعه شیراز با اشاره به زندگی پر رنج حافظ و تلاش او در کسب معارف الهی و علوم عقلی و نقلی، طی طریق خواجه راز در مسیر عرفان را یادآور و متذکر شد: وی از محضر سیدشریف جرجانی بهره جست و مدارج کمال را طی کرد اما با این همه روح و بلند و تشنه او از علوم ظاهری سیراب نمی شد و به دنبال مقام یقین و تسلیم رفت تا آنجا که به مقام شهود رسید.

وی با ترسیم شرایط و زمانه حافظ و نابسامان خواندن آن دوران گفت: حافظ در آن زمان که شیراز ثبات سیاسی لازم را نداشته و فضای نا امنی بر جامعه حاکم بود، میراث ارزش مندی برجای می گذارد و در قالب غزل هایی نغز، یافته ها و اندیشه های بلند و آسمانی خود را به جهانیان عرضه می کند.

آیت الله ایمانی گفت: او توانست در حوزه معرفتی کلام خدا و احادیث نبوی و علوی ورود کرده و با دریافت های خود راه نجات را به انسان ارائه نماید.

امام جمعه شیراز با اشاره به اینکه نص اشعار حافظ نشان دهنده ارادت و توجه او به قرآن و احادیث است، گفت: محمد گل اندام یکی از دلایل جمع آوری اشعار حافظ را محافظت بر درس قرآن برمی شمارد.

آیت الله ایمانی با بیان اینکه تا قرن ها نام حافظ با ملک القرایی مزین بوده است، گفت: اطلاعات فراوان و گاه اعجاب انگیز حافظ در جای جای اشعارش نمایان است، تلمیح به قصه های قرآنی، بهره گرفتن از بلاغت و فصاحت قرآنی و تضمین و اقتباس از کلام خدا در اشعار حافظ به خوبی دیده می شد.

استاندار فارس با بیان اینکه مدتی است مفقود شدن مجسمه حافظ، تیتر روزنامه های کشور است؛ پرداختن به آن را به حق دانست و در عین حال گفت: ای کاش به جای توجه به مجسمه، به نشر اندیشه های حافظ توجه می شد.

حسین صادق عابدین در هفدهمين بزرگداشت يادروز حافظ افزود: آموزه های اخلاقی، فرهنگی و اندیشه های حافظ سال ها است که در زندگی ما کمرنگ و با کمال تاسف مفقود شده است، اما دریغ از اعتراض و تلاشی برای جبران این ضایعه.

وی با بیان اینکه دیوان حافظ فکر بشر را تغییر می دهد، گفت: نیکوترین پاسداشت حافظ، توجه به نصایح و پندهایی است که از قرآن به ودیعه گرفته و در اشعارش به ما توصیه کرده است و باید آن ها را در رفتار خود متجلی کنیم.

استاندار فارس تصریح کرد: از آموزه های مهم اشعار حافظ اعتدال، مدارا، سازگاری و گذشت است. دیوان حافظ همانند آموزه های دینی ما، راه زندگی سالم را به بشر می نمایاند؛ اگر این معیارها که از ابتدای خلقت با انسان بوده از زندگی او زدوده شود، جامعه شکل نخواهد گرفت.

صادق عابدین گفت: حافظ که میراث دار فرهنگ اسلامی ایرانی تا زمان خویش است، این میراث را بیش از هر کس قدر می داند و از این گنجینه بهره می برد و این می تواند زندگی بشری را تغییر دهد و او را به سمت و سوی زندگی معنوی و آرام سوق دهد.

وی با اشاره به آیاتی از کلام خدا در خصوص شیوه تبلیغ رسول مکرم اسلام(ص)، لزوم توجه به رحمت الهی و رعایت نرم خویی در برخورد با مردم را یادآور شد و خاطرنشان کرد: قرآن به پیامبرش می فرماید که اگر درشت خو بودی مردم از اطرافت پراکنده می شدند.

استاندار فارس همچنین با بیان اینکه نگاه احترام آمیز به انسان ها که از آموزه های دینی ما است در شعر پارسی رخ نموده است، تصریح کرد: در این روزگار که بشر بیش از هر زمان دچار کج رفتاری های اخلاقی و قربانی جنگ و خونریزی است، بیشتر به این نوع نگاه نیازمند است.

وی ادامه داد: در منظومه فکری حافظ، آزردن دیگران گناه نابخشودنی است و حافظ به شفقت و مهر ورزی اعتقاد دارد.

استاندار فارس در بیان ویژگی های اشعار حافظ گفت: در سراسر دیوان حافظ مولفه هایی همچون بردباری، صبر و شکیبایی، خدمت به خلق، پرهیز از پیش داوری های بی خردانه، احترام به اندیشه دیگران، انتقادپذیری و توصیه به تواضع، فروتنی و خیرخواهی دیده می شود.