کمبود امکانات و تجهیزات مورد نیاز اطفاء حریق؛ عامل تشدید آتش‌سوزی

حسن فیاض‌پور، مدیرکل بحران استانداری فارس عدم وجود نقشه پهنه‌بندی خطر آتش‌سوزی که نشان‌دهنده احتمال خطر بروز حریق در عرصه‌های منابع طبیعی باشد، کمبود بانک اطلاعاتی قابل استناد و بروز از راه‌های دسترسی مراتع و جنگل‌ها جهت حضور سریع برای اطفاء حریق، عدم شناسایی، برخورد و پیگیری قضایی لازم و کافی در مورد عاملین ایجاد حریق که به صورت عمد یا غیر عمد باعث آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی می‌شوند و کمبود امکانات و تجهیزات مورد نیاز اطفاء حریق در ادارات منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست را از مهمترین عوامل و دلایل تشدید آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی استان فارس در سال‌های اخیر ذکر کرد.

وی با بیان اینکه کمبود افراد متخصص و آموزش‌دیده به منظور اطفاء حریق در ادارات منابع طبیعی و حفاظت محیط زیست و تجهیزات ناکافی شبکه رادیویی در بخش پیشگیری و اطفاء حریق در این ادارات از دیگر عوامل آتش‌سوزی‌ها است، گفت: عدم وجود برنامه دقیق و علمی به منظور چرای دام در مناطق تحت حفاظت و قرق، کمبود تابلوهای هشداردهنده و آموزشی در مناطق جنگلی و مراتع با پوشش بالای مرتعی و جنگلی و همچنین عدم وجود استخرهای ذخیره آب به منظور آبگیری توسط بالگرد و تانکرهای سیار و عدم وجود پد فرود بالگرد در مکان‌های پرخطر مستعد آتش‌سوزی از دیگر عوامل آتش‌سوزی‌ها است.

مدیرکل بحران استانداری فارس در بخش دیگری از سخنان خود به‌کارگیری قرقبان‌های محلی فصلی در فصول گرم و خشک سال به خصوص از اول اردیبهشت تا آخر مهرماه که احتمال بروز آتش‌سوزی بیشتر است و شناسایی مراتع و جنگل‌های پر خطر و تهیه نقشه پهنه‌بندی و احتمال خطر بروز حریق و پیشتیبانی منابع و عوامل موثر اطفاء حریق را از راهکارهای مقابله با آتش‌سوزی‌های فارس دانست و خاطرنشان کرد: تهیه بانک اطلاعاتی از راه‌های دسترسی مراتع و جنگل‌ها جهت حضور سریع برای اطفاء حریق احتمالی و پیگیری مجدانه فنی مهندسی مبنی بر شناسایی علت بروز حریق و شناسایی و پیگیری قضایی در راستای برخورد قانونی و شایسته مبنی بر اعمال اشد مجازات جهت افراد متخلف و اطلاع رسانی برخورد با متخلفین که این مهم می‌تواند نقش مؤثری در کاهش تعداد وقوع آتش‌سوزی‌های عمدی داشته باشد از دیگر عوامل مهم است.

فیاض‌پور با اشاره به اینکه بروزکردن امکانات و تجهیزات انفرادی مورد نیاز اطفاء حریق مانند لباس کار، کفش، فلکس بگ، بیلچه، اره تاشو، آتش‌کوب و تربیت و آموزش افراد متخصص و کار آزموده اداری به منظور اطفاء حریق به ویژه از بین اعضا تشکل‌های مردم‌‌نهاد (سمن‌ها) و نیروهای مردمی بسیج می‌تواند راهکاری مناسب جهت مقابله با آتش‌سوزی باشد، عنوان کرد: باید برنامه دقیق و علمی به منظور چرای دام در مناطق تحت حفاظت و قرق به وجود آید.

باید استخرهای ذخیره آب به منظور آبگیری توسط بالگرد و تانکر و احداث پد بالگرد ایجاد شود

وی با بیان اینکه تجهیز و توسعه شبکه رادیویی در بخش پیشگیری و اطفاء حریق در ادارات کل حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی و نصب تابلوهای هشداردهنده و آموزشی در مناطق جنگلی و مراتع با پوشش بالا نیز از راهکارهای مناسب دیگر این موضوع است، گفت: باید استخرهای ذخیره آب به منظور آبگیری توسط بالگرد و تانکر و همچنین احداث پد بالگرد ایجاد شود.

مدیرکل بحران استانداری فارس با اشاره به اختصاص بالگرد مجهز به سبد آب‍پاش به استان‌های مستعد حریق در مراتع و جنگل‌ها از اول اردیبهشت تا پایان مهرماه هر سال، تصریح کرد: عملیاتی‌کردن طرح جامع مدیریت پیشگیری و اطفاء حریق در جنگل‌ها و مراتع کشور توسط اداره‌کل مدیریت بحران استان فارس تهیه شده که با همکاری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اجرایی می‌شود.

حسین‌علی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست فارس نیز گفت: آتش‌سوزی در مناطق تحت مدیریت و شکار ممنوع استان در شش ماه اول امسال 180 میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشته است.

وی با اعلام افزایش میزان آتش‌سوزی‌ها نسبت به سال گذشته افزود: امسال تاکنون بیش از 75 مورد آتش‌سوزی در بیش از سه هزار هکتار از اراضی تحت مدیریت و شکار ممنوع استان  رخ داده است.

یکی از عوامل بروز این آتش‌سوزی‌ها خشکسالی بوده اما بیشتر موارد منشأ سهوی و عمدی انسانی داشته است

مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست فارس بی‌توجهی عمومی افرادی که به نوعی از این اراضی بهره‌برداری می‌کنند را از عوامل اصلی افزایش آتش‌سوزی در اراضی ملی دانست و خاطرنشان کرد: درست است که یکی از عوامل بروز این آتش‌سوزی‌ها خشکسالی بوده اما بیشتر موارد منشأ سهوی و عمدی انسانی داشته به‌گونه‌ای که در برخی موارد گردشگران و بهره‌برداران از محیط‌های طبیعی با رعایت‌نکردن و در مواردی نیز سودجویان به منظور  توسعه اراضی خود و تجاوز و تخریب منابع طبیعی و منابع ملی از بین بردن زیستگاه‌های حیات وحش و حتی مشغول‌کردن محیط‌بان برای اطفاء حریق در مکانی و انجام شکار در مکان دیگر اقدام به آتش‌زدن منابع ملی می‌کنند.

 کمبود نیرو؛ یکی از دلایل بروز خسارات بیشتر در آتش‌سوزی‌ها

ابراهیمی کارنامی در خصوص مشکل کمبود نیرو به عنوان یکی از دلایل بروز خسارات بیشتر در آتش‌سوزی‌ها نیز گفت: در موضوع آتش‌سوزی کمبود محیط‌بان دو مشکل ایجاد می‌کند یکی اینکه وجود نیرو و محیط‌بان کافی ‌در بحث پایش مؤثر است و سبب می‌شود در ابتدای رخ‌دادن حریق، در کانون بروز حادثه ‌مهار شود اما به علت نداشتن نیرو در زمان مناسب از بروز آتش‌سوزی مطلع نمی‌شویم؛ همچنین در مرحله اقدام یعنی عملیات اجرایی برای کنترل و اطفاء نیز کمبود نیرو مشکلاتی را ایجاد می‌کند و نداشتن نیروی آموزش‌دیده در خصوص اطفاء حریق نیز سبب بروز خسارات بیشتری می‌شود.

وی اضافه کرد: بر اساس تبصره ماده 47 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع در مواقع بروز آتش‌سوزی در منابع ملی تمامی دستگاه‌های کشوری و لشگری مکلف هستند که با همه امکانات خود در مهار آتش همکاری کنند اما متأسفانه هنوز این همکاری به طور کامل در استان وجود ندارد و از ظرفیت این نهادها استفاده نمی‌شود و همه همچنان چشم به آن دارند که منابع طبیعی و محیط زیست با همکاری مردم محلی و بومی به این مسئله بپردازند که این مسئله به عنوان یک الزام قانونی باید نهادینه شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس از تهیه طرح‌های پایش الکترونیک در مناطق حساس، جهت کنترل آتش سوزی‌ها خبر داد و تصریح کرد: در صورت اختصاص اعتبار به این طرح می‌توانیم شاهد کاهش آتش‌سوزی‌ها باشیم.

ابراهیمی کارنامی با اشاره به اینکه کمبود نیرو منحصر به بخش محیط‌بانی نیست و در بخش کارشناسی و ادارات تابعه نیز با این مشکل مواجه هستند، خاطرنشان کرد: در زمینه کمبود نیرو چندین سال است در حال مذاکره و پیگیری هستیم اما متأسفانه تاکنون هیچ‌گونه نتیجه‌ای به دست نیامده و این کمبود نیز هر روز بیشتر می‌شود که این می‌تواند هم برای زیستگاه‌ها و هم برای زیست‌مندان ما آسیب‌زا باشد.

افزایش تراکم پوشش گیاهی؛ یکی از دلایل اصلی آتش‌سوزی‌ها 

مهرزاد بوستانی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس نیز یکی از دلایل اصلی آتش‌سوزی‌ها را افزایش تراکم پوشش گیاهی دانست و گفت: پس از چند سال خشکسالی پی‌در‌‌‌پی در سال گذشته از بازندگی با پراکنش مناسبی برای مراتع برخوردار بودیم که پوشش گیاهی گسترش قابل توجهی پیدا کرد و این خود یکی از دلایل آتش‌سوزی‌ها را رقم زد.

وی با اشاره به اینکه بی‌اطلاعی‌ها و کم‌کاری‌هایی که بهره‌برداران دارند نه تنها بهره‌برداران دامدار و مرتع‌داران بلکه بهره‌بردارانی از محصولات جنگلی و مرتعی استفاده می‌کنند نیز موجب ایجاد حریق در جنگل و مراتع شده‌اند و خاطرنشان کرد: تلاش می‌کنیم با استفاده از کمک‌های مردمی و بهره‌برداران از مراتع و نیروهای مردمی میزان آتش‌سوزی‌ها را به حداقل برسانیم.

با بودجه‌ای که در اختیار داریم تنها توانسته‌ایم بر روی قرق‌بان‌های فصلی برنامه‌ریزی کنیم

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری فارس همچنین مشکل مالی این اداره‌کل در اختصاص بودجه کافی برای قرق‌بان را از دلایل عدم قرق‌بان دائمی در مناطق تحت پوشش منابع طبیعی و آبخیزداری فارس ذکر و خاطرنشان کرد: با بودجه‌ای که در اختیار داریم تنها توانسته‌ایم بر روی قرق‌بان‌های فصلی برنامه‌ریزی کنیم. در شش ماه اول امسال 9 هزار هکتار از مراتع و چنگل‌های استان در آتش سوخته‌اند که بیشترین آتش‌سوزی‌ها در مناطق جنوبی و همچنین در شهرستان‌های جهرم و فیروزآباد بوده است.