داغی که سالک بر چهره معصوم کودکان روستایی در فارس می زند
در گام نخست، یک نوع پشه بسیار کوچک بهنام پشه خاکی موش را میگزد و این انگل وارد بدن پشه میشود. چنانچه شخصی را نیش بزند، این موجود تک سلولی یعنی لیشمانیا وارد پوست شخص شده و بیماری سالک را بهوجود میآورد.
به اعتقاد اساتید انگلشناسی، بیماری سالک از آب آلوده سرایت میکند و پشه ناقل انگل سالک نیز تنها از طریق نیش زدن فرد بیمار به فرد دیگر سرایت میکند و انتقال آن شبیه بیماری مالاریا است.
سالک پوستی به دو صورت خشک و مرطوب دیده میشود، در نوع شهری که بیشتر در شهرها مشاهده میشود، زخمها بیشتر خشک و دوره بیماری حدود یک ساله دارد.
مهمترین مخزن آلودگی پشهها انسان است. البته گاهی سگها هم آلوده میشوند و در این حالت پشهها از روی زخمهای افراد مبتلا خونخواری کرده و آلوده میشوند و این پشهها پس از یک هفته تا 10 روز، انگل تکثیر خود را کامل کرده و در دهان بهوفور یافت میشوند و با خونخواری از انسان او را آلوده میکنند.
در نوع روستایی که در بیشتر مناطق روستایی ایران ملاحظه میشود، مخزن اصلی جوندگان هستند که از طریق موشهای بزرگ صحرایی که در دشتها زندگی میکنند بسترها فراهم میشود.
کافی است بستری برای حضور و تخمگذاری پشههای خاکی در این دشتها مهیا باشد، موش هم که وجود دارد و با آن چرخه بیماری تکمیل میشود و در نهایت ضرر اصلی به افرادی میرسد که در آن منطقه زندگی میکنند.
با توجه به وضعیت و آثار بدی که بیماری سالک از خود در مناطق مختلف بهجای میگذارد خبرگزاری تسنیم در استان فارس به بررسی وضعیت سالک در لیت استان و آخرین برنامههای دانشگاه علوم پزشکی برای پیشگیری از آن پرداخته است.
کنترل سالک در استان فارس همکاری 18 سازمان متولی را میطبلد
در این زمینه قائم مقام وزیر بهداشت در استان فارس و رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز در گفتوگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به شیوع سالک در استان فارس اظهار داشت: در فارس روی یک کمربند، تعدادی از شهرستانها بهصورت طولی سالکخیز است که از مهمترین آن میتوان به شهرستانهای سپیدان، شیراز، مرودشت، پاسارگاد، ارسنجان، شهر آباده، طکشک شهرستان نیریز و بخشهایی از شهرستان استهبان بهویژه در اطراف دریاچه بختگان اشاره کرد.
محمدهادی ایمانیه با اشاره به آغاز طرح اجرایی مبارزه و پیشگیری از سالک در این شهرستانها تصریح کرد: در این زمینه دانشگاه علوم پزشکی یک تیم از اساتید و کارشناسان برجسته دانشگاه را تشکیل داده تا موضوع ساماندهی سالک در شهرستانها را انجام دهند.
وی افزود: جلسهای با حضور فرماندارانی که شهرستانهای آنان در خطر شیوع سالک است نیز برگزار شد و در این زمینه علاوه بر معرفی این بیماری و خطرات آن برنامههای لازم نیز ارائه شده است.
ایمانیه با بیان اینکه 18 سازمان در استان فارس متولی کنترل سالک هستند گفت: کنترل این بیماری نیازمند همکاری و هماهنگی دستگاههای مرتبط از جمله شهرداری و حتی نیروی انتظامی است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شیراز بیان کرد: باید با یک همدلی و انسجام موضوع سالک در استان فارس را به سرانجام مطلوب رسانده و مردم شهرستانهایی که با این بیماری درگیر هستند را نجات داد.
این استاد دانشگاه وجود گاوداریها، مکانیابی نامناسب محل تخلیه زبالههای ساختمانی و خانگی و همچنین عدم رعایت بهداشت در برخی از شهرستانهای استان فارس را مهمترین عامل بیماری سالک اعلام کرد و گفت: مسئولان مربوطه استان باید تلاش مضاعفی برای انتقال گاوداری و زبالههای ساختمانی و خانگی از مرکز شهرستانها داشته باشند تا بتوان بیماری سالک در شهرستانهای استان فارس را ریشهکن کرد.
قائم مقام وزیربهداشت در استان فارس همچنین گفت: آمارها نشاندهنده کاهش تعداد نفرات مبتلا به سالک در سال 93 نسبت به 92 است و باید برنامهریزی لازم برای مهار اساسی آن اقدام شود.
ایمانیه در پاسخ به سئوال خبرنگار تسنیم مبنی بر زندگی موشها در کنار اردکهای موجود در پارک آبی فروزان شیراز و امکان شیوع سالک در این پارک گفت: بررسی لازم در مورد این مکان تفریحی توسط معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی انجام و کنترلهای لازم نیز صورت میگیرد.
آمار بالای سالک روستایی در استان فارس
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در پاسخ به سئوال خبرنگار تسنیم، در مورد آخرین اقدامات صورت گرفته برای کنترل سالک در استان فارس گفت: با تفاهمنامههای منعقد شده با فرمانداریهای شهرهای آلوده استان فارس کنترل این بیماری با همکاری بین بخشی آغاز شده است.
محسن مقدمی با اشاره به شناسایی کانونهای آلوده به سالک در استان فارس افزود: مناطق مختلف در شهر مرودشت، لپویی شیراز، اطراف دریاچه بختگان و طشک، اطراف شهر نیریز و شهر آباده طشک از کانونهای پرخطر سالک هستند و براساس آمارهای موجود نوع سالک روستایی در استان بیشتر از سالک شهری است.
وی بیان کرد: در شهر بزرگی همانند مرودشت که هنوز فاضلاب روز باز دارد و انواع فضولات و آب پسماند در آن ریخته میشود چگونه میتوان انتظار داشت که سالک ریشهکن شود.
مقدمی با بیان اینکه در بیشترین کانونهای آلوده سالک استان فارس مردم آب زاید خانهها را به خارج از خانه سرازیر کرده و در پی آن محل رویش و زیست جانواران موذی و حشرات انتقال دهنده بیماری سالک فراهم میشود گفت: در این شرایط نباید انتظار داشت اجرای برنامههای بهداشتی، به تنهایی سالک را ریشهکن کند.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با اشاره به اینکه نخالههای ساختمانی، مخروبهها، زبالهها و آب راکد محیط خوبی برای رشد پشهها و موشهای صحرایی به عنوان ناقلان بیماری سالک است، گفت: دانشگاه علوم پزشکی با کمک دستگاههای متولی کنترل شیوع سالک را در اولویت برنامههای بهداشتی قرار داده است.
تغییرات زیست محیطی عامل مهم شیوع سالک در مناطق اطراف تالاب بختگان
دبیر کمیته پیشگیری از بیماری سالک دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در گفتوگو با خبرنگار ما، با اشاره به شیوع سالک در برخی شهرستانهای استان فارس اظهار داشت: موضوع کنترل این بیماری با تشکیل کمیتهای ویژه توسط دانشگاه علوم پزشکی شیراز در این شهرستانها در حال انجام است.
حسین فرامرزی با بیان اینکه آمار افراد مبتلا به سالک در فصول و نقاط مختلف استان فارس متفاوت است تصریح کرد: بیشترین شیوع سالک از شهرستانهای مرکزی استان فارس گزارش شده و باید با یک عزم همگانی و همکاری دستگاههای متولی با دانشگاه علوم پزشکی شیراز این موضوع را به سرانجام مطلوب رساند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تغییرات زیست محیطی در منطقه بختگان را یکی از عوامل مهم شیوع بیماری سالک در سکونتگاههای اطراف آن عنوان کرد و گفت: در این زمینه در کنار اقدامات پیشگیری بهداشتی، مهمترین اصل احیای تالاب بختگان است که باید متولیان مربوطه در این زمینه برنامهریزی لازم را داشته باشند.
مدیر گروه بیماریهای واگیر دانشگاه علوم پزشکی شیراز، از دهیاران و شوراهای اسلامی در مناطق روستایی درخواست کرد: بهمنظور جلوگیری از شیوع بیمارک سالک نسبت به اجرای طرحهای جوندهکشی و دفن بهداشتی زبالههای ساختمانی و خانگی در خارج از روستاها توجه ویژه داشته باشند.
دبیر کمیته پیشگیری از بیماری سالک دانشگاه علوم پزشکی شیراز همچنین در مورد شیوع سالک و همکاری دستگاههای مربوطه با شبکههای بهداشت و درمان در حاشیه شهرها افزود: علاوه بر جمعآوری بهموقع زبالهها و جلوگیری از رهاسازی فاضلاب خانگی اقدام مهم اتلاف سگهای ولگرد است که باید شهرداری در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهد.
فرامرزی به مردمی که در مناطق سالکخیز زندگی استان فارس زندگی میکنند، توصیه کرد: برای پیشگیری از ابتلا به سالک همواره از پشهبند و قلم دافع حشرات که در داروخانهها قابل تهیه است، استفاده کننده کنند.
این متخصص بیماریهای عفونی خاطرنشان کرد: در صورتی که زخم صورت گرفته بر روی دست و پای افراد تا دو هفته باقی بماند این افراد باید برای مشخص شدن علت این موضوع، به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند.