خرمای جهرم مشهور اما گمنام!/ طعم «عسل درختی» برای نخل داران تلخ شد
به گزارش شیرازه به نقل از پسین جهرم، استان فارس با داشتن 33 هزار هکتار نخلستان یکی ازبزرگترین تولید‌کنندگان خرما در سطح کشور است و شهرستان‌های جهرم، لارستان و خنج دارای بیشترین میزان تولید خرما در سطح استان هستند.
در این بین وجود 6 هزار هکتار نخلستان در شهرستان جهرم گواه قدمت بالای مردم این دیار در عرصه کشاورزی و سخت‌کوشی و تلاش مردمان آن دارد هرچند این روزها به بهانه‌های مختلف نخلستان‌های جهرم یک به یک رو به نابودی است اما هنوز افراد بسیاری هستند که رزق و روزی خود را از این درختان تنومند و با برکت به دست می‌آورند.
بر اساس گفته مسئولان، سالانه 40 هزار تُن خرما از نخلستان‌های جهرم برداشت می‌شود که این می‌تواند سود قابل توجهی را نصیب کشاورزان کند اما در صورتی این امر محقق می‌شود که زمینه حمایت مسئولان از تولید با کیفیت محصول و ایجاد صنایع بسته‌بندی مطلوب و بهداشتی مهیا شده تا نخلداران از تولید محصول خود سود بیشتری عایدشان شود.
کارشناسان اعتقاد دارند تغییر شیوه کشاورزی از سنتی به علمی که این روزها از زبان مسئولان حوزه کشاورزی نیز زیاد شنیده می‌شود ضرورتی است که انجام آن نتایجی چون اقداماتی در جهت مقابله با بحران کم‌آبی، به عمل آمدن محصول پربار، فروش مناسب و بازارپسندی محصولات را در پی خواهد داشت.
اما متاسفانه تولید این محصول با هزینه بالا و فروش آن با قیمت ناچیز و دخالت دلالان که منجر به تغییر کاربری باغ‌های مرکبات و نخلستان‌ها، به برج‌های تجاری و ساختمان‌های چند طبقه شده است، علاوه بر کشاورزان و نخلداران، مردم و مسئولین شهرستان جهرم را نیز نگران کرده است.
کارشناسان، وجود دلالان را عامل خرید خرما، با قیمت اندک و ناچیز از کشاورزان این شهرستان می‌دانند و خرید تضمینی محصول و عدم ضرر و زیان نخلداران را در گرو تقویت تشکل و تعاونی‌ها عنوان می‌کنند.
علیرضا صحرائیان فرماندار ویژه جهرم در گفتگو با پسین جهرم، می‌گوید: باید تسهیلات مناسب در اختیار تعاونی‌ها قرار بگیرد تا صادرات محصول به خوبی انجام شود و کار نخلداران نیز رونق بگیرد.
وی ادامه می‌دهد: البته برای رسیدن به این هدف باید اقداماتی نظیر؛ خرید توافقی محصولات، زمینه‌سازی برای ذخیره مقداری از تولیدات، راه‌اندازی و توسعه صنایع تبدیلی و تشکل‌ها نیزصورت پذیرد تا بتوان به نخل داران کمک کرد.
وی با اشاره به اینکه سهم تولیدکننده‌ها در ارزش نهایی محصول بسیار ناچیز است، می‌گوید: سود حاصل از دسترنج کشاورزان در جیب واسطه‌ها و دلالان است و باید برای مقابله با آنها به توسعه صنایع تبدیلی پرداخت.
صحرائیان می‌گوید: کیفیت بالای تولید خرمای شاهانی در جهرم این امکان را به ما می‌دهد که نسبت به ذخیره‌سازی این محصول اقدام کنیم و ما در این زمینه، نیازمند به احداث و توسعه سردخانه‌ها هستیم و جهاد کشاورزی از بخش خصوصی برای توسعه صنایع تبدیلی حمایت می‌کند.
وی اضافه می‌کند: در بخش صنایع تبدیلی خرما، محصولاتی همچون شکلات خرما، عسل خرما، شهد و کلوچه خرما تهیه می‌شود، و باید در اوج برداشت محصول و تنزل قیمت‌ها با ذخیره‌سازی محصولات در سردخانه‌ها، زمینه ورود دلالان و واسطه‌ها را از میان برداشت.
فرماندار ویژه جهرم با بیان اینکه قیمت تمام شده هر کیلو خرما در جهرم 700تومان است، عنوان می‌کند: چرخه و هزینه تولید خرما سخت‌ترین کار برای نخلداران است وخشکسالی‌های چند سال اخیر باعث غیراقتصادی شدن بخشی از نخلستان‌های فارس و کاهش قابل توجه کمی و کیفی محصول شده است به‌طوری که بخشی از محصول تولیدی، در صنایع وابسته مصرف یا حتی به صورت خوراک دام استفاده می‌شود.
وی با بیان اینکه باید با فراهم‌سازی زیرساخت‌ها و فراهم شدن امکانات، بخشی از مشکلات کشاورزان را برطرف کرد، می‌گوید: نخلداران نیز باید نسبت به حذف و جایگزینی برخی از رقم‌های خرما اقدام کنند.
صحرائیان ادامه می‌دهد: بیش از 35 رقم خرمای تجاری در جهرم وجود دارد که شاهانی از ارقام با کیفیت و متداول نخلداران این شهرستان است که متاسفانه به دلایل که صحبت شد در بازار قیمت چندانی ندارد و جزء خرماهای درجه 2 به حساب می‌آید.
وی در پایان می‌گوید: متاسفانه امروز در بازارهای داخلی و خارجی خرمای شاهانی خریدار چندانی ندارد ولی ارقامی مثل «پیارم»، «زاهدی» و «مضافتی» و از همه گران‌تر خرمای رقم «مجول» است كه همه اینها در جهرم وجود دارد.
«فرهنگ» از نخلداران جهرمی هم می‌گوید: تا چندی پیش خرمای شاهانی جهرم در بازارهای داخلی از بازارپسندی خوبی برخوردار بود و به عنوان عسل درختی شهرت داشت اما متاسفانه امروزه به دلایل بسیاری مشتری چندانی ندارد.
وی می‌گوید: متاسفانه ما فقط حرف می‌زنیم و عمل نمی‌کنیم، زمانی ما می‌توانیم از نخل‌کاران حمایت کنیم که کارخانه‌های تولیدی را در جهرم راه‌اندازی کنیم، و نگذاریم این خرماهای با کیفیت را برای استفاده‌های نامعقول به کشورهای دیگر صادر کنند.
وی اعتقاد دارد از آنجا که بیمه نیز عملکرد چندان مطلوبی ندارد و سهم چندانی از خسارتها را پوشش نمی‌دهد، 90 درصد باغداران محصولات خود را بیمه نمی‌کنند که این امر سبب شده است نخلداران رغبت چندانی به ادامه این کار نداشته باشند.
چیزی که کارشناسان اعتقاد دارند استفاده از علم هواشناسی، آبیاری صحیح و به موقع و تغذیه درختان خرما با کودهای پتاسیم، فسفر و کلسیم‌دار، کاشت ارقام مقاوم‌تر از جمله شاهانی، تقویت خاک، حفظ میزان رطوبت محصول و سطح باغ، خوشه‌بندی صحیح و افزایش میزان جذب سولفات پتاسیم از جمله اقداماتی است که در کاهش این خسارات به اثبات رسیده است.
کارشناسان همچنین بر این باورند خرید خرما با درجه‌بندی متفاوت توسط تعاون روستایی یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند به نخلداران کمک کند، به این ترتیب باغداران استان، می‌توانند خرمایی را که قادر به فروش آن نبوده‌اند با هدف استفاده خام یا فرآوری آن به دولت می فروشند.
با وجود تولید محصول مرغوب و با کیفیت در این استان، از مجموع 34 واحد بسته‌بندی و فرآوری خرما در استان فارس فقط 12 واحد و آن هم نَه با ظرفیت کامل درحال فعالیت است که نشان‌دهنده این است که توسعه صنایع بسته‌بندی و فرآوری، بسیار ضعیف است که توجه بیشتر مسئولان استانی را می‌طلبد.
در پایان باید گفت بسته‌بندی و بازاریابی نامناسب، آشنا نبودن به ذائقه بازارهای هدف، آگاه نبودن عموم با مزیت‌های مصرف محصولات تهیه شده از فرآوری خرما و درنهایت مشکلات مالی و اقتصادی واحدهای بسته‌بندی و فرآوری، از دلایل کاهش فعالیت شرکت‌های بسته‌بندی خرماست که در نتیجه سبب کم رونقی در تولید محصول خرما و تبدیل نخلستان‌ها به ساختمان‌های تجاری و مسکونی شده است.
