مرگ گنجینه کتابخانه شهید دستغیب در آستانه جشن ۷۰ سالگی
کتابخانه شهید آیت الله دستغیب شیراز که سالها با نام کتابخانه ملی فارس شناخته می شد در آستانه ۷۰ سالگی قرار دارد و آن گونه که روح الله منوچهری مدیر کل کتابخانه های عمومی فارس از برگزاری جشنی بدین مناسبت در سال ۹۷، خبر می دهد، حال این مسئله هم مطرح می شود که برای نجات این کتابخانه دیرینه که در محور تاریخی، فرهنگی زندیه قرار دارد چه اقدامی انجام گرفته است.
آنچنانی که ناشر برتر کشوری با اشاره به اینکه کتابخانه شهید دستغیب هویت شیرازی به شمار می رود، اما متاسفانه اکنون در حال ویران شدن است و دیگر دیوارها و آجرهای آن توان گذشته را ندارند.
دوشنبه ۴ دی ماه ۱۳۹۶ بود که داریوش نویدگویی در آیین معارفه مدیرکل کتابخانه های عمومی استان فارس این مطلب را گوشزد کرد که کتابخانه شهید دستغیب در معرض تخریب آثار و گنجینه های درون آن است.
او که عضوی از انجمن خیرین شهرساز به شمار می رود با این پرسش که «چرا باید صدها نشریه و کتاب باید نابود شود و ما چشم پوشی کنیم؟»، ابراز امیداری کرد که شیراز و فارس در جایگاهی که استحقاق آن را دارد، قرار گیرد.
این ناشر برتر استانی با یادآوری این مطلب که نخستین کتابخانه کشور در دوره عضدالدوله دیلمی در شیراز راه اندازی شد و بزرگترین کاتبان قرآن از شیراز و فارس به جامعه معرفی شدند، می گوید: امید است با حضور مدیریت جدید، آینده خوبی را در کتابخانه های عمومی فارس شاهد باشیم.
کتابخوان رسانه سرآغاز رونمایی از آسیب های معتبرترین کتابخانه ایران/نگهداشت نامطلوب غنی ترین آرشیو مطبوعات جنوب کشور
این در حالیست که پیشتر در بازدید اهالی رسانه شیراز به مناسبت نشست کتابخوان رسانه که شهریور سال جاری برگزار شد؛ مسئول این کتابخانه زنگ خطر و آسیب جدی بخش مطبوعات و نشریات کتابخانه شهید آیت الله دستغیب را به صدا در آورد و از رسانه ها و خبرنگاران درخواست کرد مسئولان را ترغیب به اندیشیدن راهی برای حفظ و نگهداری این کتابخانه با پیشینه ۷۰ ساله کنند.
فیروزه قشقایی مسئول این کتابخانه با برشمردن تاریخچه، مشکلات و ظرفیت های کتابخانه شهید آیت الله دستغیب می گوید: در سال ۱۳۲۶ توسط رئیس وقت اداره فرهنگ فارس انجمنی به نام «انجمن کتابخانه ملی فارس» با شرکت ۱۲ عضو تشکیل شد؛ این انجمن برای محل کتابخانه، چندین مکان را در نظر گرفت و بالاخره با جلب موافقت وزارت فرهنگ و اداره کل باستان شناسی ایران، قسمت جنوبی باغ نظر(موزه پارس) برای ساختمان آن در نظر گرفته شد.
وی می افزاید: نقشه این بنا توسط آندره گُدار فرانسوی (طراح آرامگاه حافظ) مدیر وقت اداره کل باستان شناسی، طرح ریزی و پس از تصویب برای اجرا به شیراز فرستاده شد.
مسئول کتابخانه عمومی شهید دستغیب که خود روزگاری از کتابداران این مجموعه به شمار می رفته ادامه می دهد: این کتابخانه که در نهایت در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۲۹ آغاز به کار کرد و چهره های مطرح فرهنگ و ادب شیراز ریاست آن را بر عهده داشتند، بعدها به کتابخانه شهید آیت الله دستغیب تغییر نام داد و اکنون یکی از معتبرترین کتابخانه های ایران به شمار می رود.
قشقایی همچنین عنوان می کند: بخش منحصر به فرد کتابخانه شهید دستغیب، آرشیو نشریات این کتابخانه است که می توان آن را غنی ترین آرشیو جنوب کشور دانست و در آن کمیاب ترین نسخه های بسیاری از روزنامه ها و نشریات کشور همچون اطلاعات، کیهان، فردوسی، یغما و... وجود دارد که اینک به خاطر کوتاهی سقف، سیستم تهویه نامناسب و شرایط نامطلوب نگهداشت نشریات در معرض نابودی است.
او معتقد است که به کتابخانه شهید آیت الله دستغیب نباید فقط به دید یک کتابخانه نگریست بلکه این مکان فرهنگی و تاریخی، میراث گران بهایی است که باید برای حفظ آن تمهیدات جدی اندیشیده شود.
از سویی، روح الله منوچهری که آن هنگام سرپرست اداره کل کتابخانه های عمومی استان فارس بود در حاشیه بازدید خبرنگاران از بخش مطبوعات و نشریات همان زمان عنوان کرد: بخش نشریات این کتابخانه از غنی ترین بخش های آن و در کشور بی نظیر است با این حال مکان آن کوچک است و نیاز به نگاه ویژه مسئولان فرهنگی استان دارد.
شیراز نیازمند کتابخانه های بیشتر و مجهزتر/تغییرات در مبلمان و مقاوم سازی نیاز اولیه
او بر این باور است که سهم شیراز از مجموع ۲۲۴ کتابخانه عمومی استان فارس ۲۹ کتابخانه است که منوچهری معتقد است شیراز باید کتابخانه های بیشتر و مجهزتری داشته باشد.
این در حالیست که تاکنون نشست ها و جلسه های متعددی برای بازسازی این کتابخانه عمومی برگزار شده و چهارمین جلسه شورای بازسازی کتابخانه عمومی شهید آیت الله دستغیب در دفتر شورای بازسازی کتابخانه با حضور برخی مسئولان و صاحب نظران شهری و فیروزه قشقایی برگزار شد که در این خصوص، محمودرضا طالبان گزارش مبسوطی از گزارش کار وچگونگی روند کار، پروسه همکاری با شهرداری ارائه و بر تسریع در انجام کار تاکید کرد، سپس مهرداد ایروانیان درباره آسیب شناسی انجام شده در نقشه و ساختمان کتابخانه، مطالبی گفت و با توجه به اینکه این ساختمان نباید از مفهوم کتابخانه خارج شود، بر این باور است که اصلاحاتی باید در بدنه، کف ، قفسه ها و … صورت بگیرد و المان ها تغییر نمی کند.
به اعتقاد او خلق فضای معماری یعنی ایجاد فضای نازک کاری و تغییرات در مبلمان و نه در ساختمان صورت می گیرد که تغییر با نازک کاری انجام خواهد شد و در فاز بعدی باید تاسیسات نیز مدنظر قرار گیرد.
در ادامه پارسا از مهندسین معمار شیراز با توجه به موارد مطرح شده درجلسات گذشته مباحثی درباره مقاوم سازی و مشخص کردن هدف از بهسازی را ارائه کرد؛ پس از بحث و بررسی ، مقرر شد پیگیری های لازم برای اتخاذ تصمیم نهایی در خصوص میزان و نحوه مقاوم سازی ساختمان و تشکیل جلسه با خیرین کتابخانه ساز به منظور ارائه گزارش اقدامات صورت گرفته انجام پذیرد.
در سال ۱۳۲۶ رضا مزینی رئیس فرهنگ فارس بر آن شد که کتابخانه عمومی شیراز را تأسیس نماید؛ همت آن مرحوم جمعی از فرهنگیان و خیراندیشان را دورهم جمع کرد و انجمنی بنام انجمن «کتابخانه ملی فارس» با شرکت: محمدحسین استخر مدیر روزنامه استخر، مرحوم حاج شیخ عبدالکریم سعادت مدیر وقت اداره اوقاف، مرحوم حاج علی جمشیدی از بازرگانان بنام شیراز، مرحوم محمد جواد ملک پور نماینده مجلس شورای ملی، مهدی صدرزاده نماینده مجلس شواری ملی، محمدرضا حقیقی رئیس اداره اوقاف فارس، علی سامی رئیس اداره فرهنگ و علی اکبر بصیری تشکیل شد. اعضای انجمن دست به فعالیت زده و هر کدام از طریقی با مردم خیر شیراز تماس حاصل کرده و مردم را به این امر خیر تشویق نمودند. قبوض اعانه از طرف انجمن چاپ گردید و خیرین زیادی به احداث این کتابخانه کمک کردند. به تدریج اداره فرهنگ نیز بودجه‌ای را برای احداث کتابخانه درنظر گرفت و ساختمان این کتابخانه پس از ۳۳ ماه تکمیل و آماده بهره‌برداری شد. ۱۵ مرداد سال ۱۳۲۹ کتابخانه با ۶۰۴ جلد کتاب شروع به کار کرد؛ ولی به صورت رسمی در ۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۱ با ۶۰۳۵ جلد کتاب و با نام «کتابخانه ملی فارس» افتتاح و مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
منبع: مهر
