گزارش شیرازه از برج مراقبت فرودگاه شیراز؛ قلب تپنده فرودگاه و چشم های همیشه بیدار
رئیس اداره مراقبت پرواز فرودگاه شهید دستغیب شیراز در گفتگو با شیرازه گفت:برای مدیریت ترافیک هوایی سه رکن اساسی وجود دارد که عبارتند از، 1- ارتباط بین خلبان و کنترلر و واحد های مختلف مراقبت پرواز 2- مسیریابی یا ناوبری پرواز ها 3- نظارت برفضای کشور.
شیرازه؛ وقتی که در هفدهم دسامبر سال 1903 میلادی، برادران "رایت" موفق شدند آرزوی دیرینه بشر را به واقعیت تبدیل کنند، توجهی به این انقلاب نشد و حتی روزنامه های آن زمان هم ارزشی برای این موفقیت بشری، در آن صبح سرد پرتلاطم قائل نشدند. در ابتدای قرن بیستم اکثر مردم هوانوردی را یک سرگرمی مخصوص افراد بی باک و جسور به حساب می آوردند و بسیار مشکل بود که بتوان تصور کرد این پرنده کوچک، چنان رشد کند و توسعه یابد که تبدیل به پرطرفدارترین شیوه حمل و نقل گردد و حتی شاخص پیشرفت صنعتی و اقتصادی کشورها به شمار آید.
هوانوردی از سال 1903 تا 1925 مرحله اول توسعه را گذراند و از همان سال تلاش ها بر بهبود و تجهیز هواپیمای برادران رایت بود، در اوایل 1911 اولین سرویس پست هوایی انجام شد و در سال 1919 دپارتمان کشاورزی آمریکا برای سم پاشی مزارع از هواپیما بهره برد، در همان سال اولین پرواز عبور بر فراز دریای آتلانتیک انجام شد و برای نخستین بار از رادیو به عنوان یک سیستم مسیریابی استفاده شد.
در سال 1926 قانون هوانوردی تجاری با هدف توسعه و تقویت هوانوردی غیرنظامی توسط رئیس جمهور وقت آمریکا امضا شد و مسیر رشد این صنعت هموارتر گردید و با افزایش تعداد هواپیما ها و پیشرفت های شگرفی که در قابلیت پرواز هواپیماها به بوجود آمد، مشکل تراکم پرواز ها در حوالی محل فرود خودنمایی کرد، زیرا علاوه بر عدم حضور یک سیستم نظم دهنده به جریان ترافیک در طول مسیر و هنگام نشست و برخاست فرودگاه های اولیه نیز شباهتی به فرودگاه های امروزی نداشت بلکه بیشتر به یک منطقه مستطیل شکل بزرگ پوشیده از چمن یا خاکستر شبیه بود.
در حدود سال 1929 میلادی بود که احساس شدیدی به وجود یک سیستم سازماندهی جریان ترافیک هوایی به وجود آمد، آنچه که امروز در ایران به نام مراقبت پرواز می شناسیم و نماد اصلی آن هم برج کنترل فرودگاه ها در جای جای دنیا می باشد.
آنچه که در مقدمه خواندید بخشی از صحبت های
مهندس فخرالدین کشاورز، رئیس اداره مراقبت پرواز فرودگاه بین المللی شهید آیت الله
دستغیب شیراز می باشد که پذیرای خبرنگار شیرازه در محل کار خود بود و به تفصیل
در رابطه با تخصص کنترل ترافیک هوایی با ما به صحبت نشست.
اولین فرودگاهی که تصمیم گرفت نظم دهی و کنترل ترافیک هوایی را اجرایی کند، فرودگاه سنت لوئیس در ایالت میزوری آمریکا بود که در سال 1929 شخصی به نام "آرچی لیگ" را بدین منظور استخدام کرد. او در یک منطقه مشخص و کمی مرتفع در فرودگاه می ایستاد و با استفاده از پرچم های رنگی به خلبانان پیام هایی را برای پرواز، نشستن یا چرخش در هوا مخابره می کرد.
در گام بعد این پرچم ها جای خود را به چراغی دادند که چراغ هشدار دهنده یا تفنگ نوری نام داشت. با پیشرفت صنعت مخابرات و حضور رادیوها و از طرفی احساس نیاز به وجود ارتباط دوطرفه بین خلبان و کنترلر، مسئولین شهر کلولند در ایالت اوهایو با ساخت برج کنترل مجهز به سیستم های رادیویی(گیرنده-فرستنده) سرآغاز سیستم مدرن کنترل ترافیک هوایی را رقم زدند، سیستمی که کنترلر قادر بود با خلبان هواپیما مجهز به رادیو، مکالمه دوطرفه داشته باشد و اطلاعات لازم فرودگاهی و هواشناسی را در اختیار خلبان گذاشته و به ایجاد جریان منظم ترافیک هوایی جامه عمل پوشاند و باعث شد تا از این الگو نمونه برداری شود و سایر فرودگاه های بزرگ و پرترافیک اقدام به ساخت و تجهیز برج کنترل نمایند.
کشاورز در ادامه ضمن بیان تاریخچه استفاده از سیستم های رادیویی پیشرفته و راداری، به ساختار سازمانی مراقبت پرواز در ایران اشاره کرد و گفت: در کشور ما سه سطح عملیاتی-نظارتی، شاکله اصلی مراقبت پرواز هستند که عبارتند از مرکز کنترل فضای کشور، واحد کنترل پایانه های فرودگاهی و برج های کنترل فرودگاه، مرکز کنترل در جهت زمان‌بندی و ایجاد جریان منظم ترافیکی در مسیرهای هوایی سراسر کشور و حتی کشورها و حتی کشورهای مجاور و تخصیص ارتفاع پروازی، فعالیت می کند و نقش نظارتی عالی بر دو سطح دیگر دارد.
واحد کنترل پایانه های فرودگاهی (که البته به تناسب حجم عملیات پرواز برای فرودگاه ها تعریف می شود) در همکاری تنگاتنگ با مرکز کنترل وظیفه جداسازی پرواز های ورودی و خروجی به فرودگاه ها را به انجام میرساند و نهایتاً برج های کنترل که پروازهای حوالی فرودگاه و ترافیک سطح فرودگاه ها را هدایت و راهبری می نماید.
وی در ادامه ضمن اشاره به پیشرفت کشورهای توسعه یافته در استفاده از فن آوری ماهواره ای برای مدیریت ترافیک هوایی اظهار داشت: برای مدیریت ترافیک هوایی سه رکن اساسی وجود دارد که عبارتند از، 1- ارتباط بین خلبان و کنترلر و واحد های مختلف مراقبت پرواز 2- مسیریابی یا ناوبری پرواز ها 3- نظارت برفضای کشور.
امروزه در کشورهای پیشرفته این صنعت موضوع ارتباط و ناوبری بر مبنای فن آوری ماهواره ای انجام میگردد و مفهوم کلی GUSS در همین راستا شکل گرفته است و اکثر پروازها با مخابره داده های پروازی از طریق ارتباط ماهواره ای و استفاده از سیستم GPS برای موقعیت یابی با دقت بیشتر و ایمنی بالاتر انجام می شود که کمابیش در حوزه ناوبری برای بخشی از پروازهای منظقه ما نیز امکان پذیر است اما اینکه خودمان در حوزه فن آوری ماهواره ای در این زمینه اقدامی انجام داده باشیم، در حد مطالعه و پژوهش است.
این مقام مسئول در خصوص حساسیت کار مراقبت پرواز گفت: بی شک متخصصین این حوزه یک منبع استراتژیک و عامل اصلی رقابت ها در منطقه برای جذب پروازهای بیشتر هستند، زمانی که فلسفه وجود این حرفه را جلوگیری از بروز سوانح و رویدادهای هوایی معرفی می‌کنیم بی شک نیازمند افرادی هستیم که دارای دانش در حوزه های موقعیت یابی و نقشه خوانی، هواشناسی هوانوردی، زبان بین المللی ارتباطات بین فردی و هوانوردی باشند و همچنین از نظر فردی خصیصه هایی مثل حفظ خونسردی در شرایط بحرانی، قدرت تصمیم گیری بالا در زمان کوتاه، حضور ذهن عالی، هوش هیجانی بالا و مهارت ایجاد ارتباط موثر را دارا باشند، لذا چنین اشخاصی هم خودشان حائر اهمیت و توجه هستند و هم اینکه به عنوان کارشناس مراقبت پرواز حساسیت شغلی بالایی دارند.
رئیس اداره مراقبت پرواز در پاسخ به سئوال خبرنگار شیرازه در خصوص مسیر شغلی این تخصص، گفت: متاسفانه ساختار سازمانی حاکم در این صنعت و قوانین اداری- استخدامی کشور نمی تواند شایستگی تخصص مراقبت و شاغلین این حرفه را پاسخگو باشد.
علیرغم اینکه این کارشناسان نمایشگر توانمندی و عزت کشور جمهوری اسلامی ایران در سطح بین المللی به دلیل وضع قوانین نامناسب به عنوان صرفاً یک کارمند شاخته می شوند که پس از طی 30 سال خدمت بازنشته و خانه نشین می گردند، در حالیکه به دلیل فشار کاری و استرس ناشی از مسئولیت حرفه ای ایجاب میکند که سنوات بازنشستگی دچار اصلاحاتی گردد یا جبران خدمات این حوزه به صورت خاص و فارغ از نظام کارمندی پرداخت شود.
وی در پایان ضمن عرض خداقوت به تمامی همکاران کنترلر در ایران اسلامی، بویژه کنترلرهای فرودگاه های استان فارس اظهار امیدواری کرد که با کاهش مقاومت های بوروکراتیک اداری، مسیر احقاق عادلانه حقوق کنترلر ها هموار گردد و این تخصص به عنوان یک حرفه، نه صرفاً کار اداری، ارزیابی شود و جبران زحمات بر مبنای جایگاه بین المللی و میزان عزت آفرینی این عزیزان برای کشور، صورت پذیرد.
نظرات بینندگان
