رها شدگی فضای مجازی و باز هم ترویج شایعات؛
افزایش سواد رسانه و عدم زودباوری قطع کننده زنجیره ی شایعات در جامعه/رها شدگی فضای مجازی بستر ساز ترویج شایعه
افزایش سواد رسانه و مهارت های تفکر انتقادی و عدم زودباوری در بین آحاد جامعه می تواند زنجیره ی شایعات را قطع کند.
به گزارش شیرازه، شایعه، ترویج خبری ساختگی است که بر پایه بزرگنمایی، رعب آفرینی و یا تحریف استوار است و در بیان چنین خبری، جنبه کمرنگی از حقیقت دیده می‌شود.
فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به عنوان یکی از بسترهای اطلاع رسانی، در کنار فرصت ها و مزایایی که می تواند برای افراد به همراه داشته باشد، بستری هم برای ترویج شایعات می باشد.
شایعات در مورد موضوعات و مسائلی است که برای عده ای از مردم و یا قشری از جامعه از اهمیت خاصی برخودار است و هرچه موضوع از اهمیت بیشتری برخوردار باشد و برای تعداد بیشتری از مردم، جذاب باشد ضریب انتشار آن در بستر فضای مجازی بیشتر است.
در فرآیند ساخت شایعه، فرد یا گروهی از افراد، یک جنبش یا سازمان با اهداف مختلف اقدام به ساخت شایعه می کنند و افرادی که هم از حقیقت موضوع دورهستند و هم اطلاعات اندکی در خصوص آن موضوع دارند از و موضوع پیام برایشان از اهمیت خاصی برخوردار است در زنجیره بعدی این شایعه قرار می گیرند و هرچه بیشتر این شایعه بازنشر و تکرار شود امکان پذیرش آن بیشتر است و تکرار یکی از تکنیک های عملیات روانی و اقناع مخاطب است که در فرآیند شایعه سازی در کنار سایر تکنیک ها مورد توجه شایعه سازان قرار می گیرد.
به عبارت دیگر چنانچه افراد بیشتری نسبت به یک خبر یا مطلب، جهت گیری داشته باشند و واکنش نشان دهند، آن مطلب و خبر، بیشتر مورد توجه شایعه سازان قرار می گیرد و بیشتر دیده و پرداخته می شود.
کاربران در فضای مجازی به دنبال مشاهده شایعات با توجه به اینکه از صحت و سقم مطلب خبر ندارند و همچنین با توجه با اهمیت موضوع و مطلبی که شایعه در خصوص آن ساخته شده است، واکنش های مختلفی از خود بروز می دهند و اصطلاحا به کاربران فعال و منفعل تقسیم می شوند.
کاربران منفعل افرادی هستند که بدون تحقیق و اطلاع از صحت و سقم مطلب، آن را سریعا در سایر گروه ها و کانال ها و شبکه های اجتماعی نشر می دهند اما کاربران فعال، به محض مشاهده پیام، ابتدا صحت و سقم مطلب و منبع آن را بررسی کرده و در مرحله بعد در خصوص انتشار یا عدم انتشار آن تصمیم گیری می کنند.
کاربران در واقع یا شایعات را می پذیرند یا آن را نمی پذیرند و یا در پخش شایعه موثر هستند یا در زنجیره پخش شایعه موثر نیستند.
یکی از شایعاتی که اخیرا منتشر و مورد توجه تعداد زیادی از کاربران فضای مجازی قرار گرفت بحث افزایش قیمت بنزین و حذف کارت سوخت است.
از آنجا که بنزین یک کالای مهم برای افراد جامعه است و قیمت بنزین و نحوه توزیع آن برای قشر گسترده ای از جامعه از اهمیت خاصی برخوردار است خوراکی است که مورد علاقه شایعه سازان است و هر بار عده‌ای با هدف برانگیختن مخاطبان و همچنین تشویش اذهان و برهم زدن نظم عمومی جامعه، شایعاتی را مورد افزایش قیمت بنزین مطرح می‌کنند.
روزنامه دولت اخیرا عنوان کرده که دردولت سیزدهم بیش از 15 بار شایعه افزایش قیمت بنزین مطرح شده است و آخرین باری که در فضای مجازی شایعه افزایش قیمت بنزین و حذف کارت سوخت مطرح شد، هفته گذشته بود.
صغری قاسمی کارشناس سواد رسانه ای در گفتگو با شیرازه در این خصوص اظهار کرد: رسانه ها باید تلاش کنند با انتشار خبر دقیق، صحیح و شفاف نقش و وظیفه خود را در اطلاع رسانی به خوبی ایفا کنند.
قاسمی بیان کرد: با افزایش سطح سواد رسانه ای آحاد مردم جامعه، می توان کاربران منفعل را به کاربران فعال فضای مجازی تبدیل کرد و مهارت های تفکر انتقادی، سنجش صحت و سقم مطلب و منبع آن و همچنین مهارت عدم زودباوری را در بین افراد جامعه تقویت کرد.
وی افزود: افزایش سواد رسانه و به تبع آن، تقویت مهارت های فوق در بین افراد جامعه، می تواند زنجیره شایعات را قطع نماید.
این کارشناس سواد رسانه در ادامه تصریح کرد: افراد جامعه باید تلاش کنند به محض دریافت هر مطلب در فضای مجازی، ابتدا زودباوری را کنار گذاشته و با دید انتقادی به بررسی مطلب و منبع آن بپردازند و تا از صحت و سقم آن مطلع نشدند از انتشار آن خودداری کنند.
ایمان زارع یکی از شهروندان در گفتگو با خبرنگار ما بیان داشت: متاسفانه نهادهای آموزشی نسبت به ارتقا سواد رسانه ای مردم دغدغه نداشته و نقش خود را به خوبی در این خصوص ایفا نمی کنند.
زارع اظهار کرد: از آموزش و پرورش به عنوان یک نهاد آموزشی تربیتی انتظار می رود با آموزش به دانش آموزان و والدین در این خصوص نقش خود را ایفا کنند.
محمد علی روستا یکی دیگر از شهروندان در این خصوص اذعان داشت: ما روزانه شاهد انتشار مطالب ضد و نقیض زیادی در فضای مجازی هستیم و افراد زیادی از تشخیص درست یا نادرستی این مطالب عاجز هستند و از مسئولان انتظار می رود بر این فضای بی در و پیکر نظارت بیشتری داشته باشند.
انتهای پیام/ر
نظرات بینندگان
