از کتیبه بیستون تا مجسمه هرکول
شهرستان کرمانشاه به عنوان یکی از غنی‌ترین مناطق ازنظر آثار تاریخی، جاذبه های طبیعی و قابلیت های توریستی کشور یکی از مقاصد مهم گردشگری است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه تحلیلی خبر ی «شیرازه»،شهرستان کرمانشاه در غرب ایران و در استان
کرمانشاه قرار دارد که به عنوان یکی از غنی‌ترین مناطق ازنظر آثار
تاریخی، جاذبه های طبیعی و قابلیت های توریستی کشور محسوب می شود.
این شهر نهمین شهر پرجمعیت کشور است که به‌واسطه وجود آثار تاریخی کهن از جمله «بیستون»، یکی از مقاصد مهم گردشگری است و از لحاظ استراتژیکی و موقعیت جغرافیایی از دیر زمان اهمیت بسزایی داشته و با شاهراه های ارتباطی پراهمیتی همچون جاده شاهی، جاده ابریشم، جاده بزرگ خراسان و راه اصلی مرز عراق مرتبط بوده است و بنا بر گفته هرتسفلد، "کرمانشاه در سده ۱۹ میلادی به دروازه آسیا شهرت داشته است و اکنون نیز بزرگراه کربلا و عتبات عالیات از این منطقه می‌گذرد".
سینه ستبر کشور با مردمانی میهمان نواز، طبیعت ۴ فصل و هوایی مطبوع، تفرجگاهی مناسب برای گذراندن تعطیلات نوروزی است و با پروراندن هنرمندان و استادان چیره‌دست صنایع دستی در دل خود همچون می‌توان قالی‌بافی و قالیچه، قلم‌زنی، نقره‌کاری، مسگری، زرگری، فلزکاری، ریخته‌گری، شیشه گری، طلا و نقره‌کاری، سفالگری، چرم‌سازی، تسبیح‌سازی، منجوق‌دوزی، موتابی، سراجی، نمدمالی، جاجیم‌بافی، موج‌بافی، گلیم‌بافی، گیوه‌بافی، سبدبافی، چیق بافی، پرده بافی، معرق، منبت و ظریف کاری با چوب، نساجی سنتی و حجاری نقش بسزایی را در رونق انواع هنرهای دستی و بومی منطقه ایفا کرده است.
در استان کرمانشاه ۳ هزار اثر تاریخی برآورد شده است که ۷۱۶ اثر آن به ثبت آثار ملی و یک اثر گرانبهای آن به نام بیستون به ثبت اثر جهانی رسیده است، در یک نگاه کلی در همه جای استان آثار گران بهایی دیده می شود.
سنگ نبشته داریوش در دل بیستون
کتیبه بیستون بزرگ‌ترین سنگ نبشته جهان یادگاری ارزشمند از سخنان داریوش بزرگ هخامنشی برای تمامی ایرانیان است که در بیستون کرمانشاه قرار دارد. این سنگ نگاره هفتمین اثر ثبت شده ایرانی در فهرست جهانی یونسکو در ۳۰ کیلومتری شرق شهر کرمانشاه قرار دارد.
سنگ نبشته بیستون در ارتفاع چند ده متری از سطح زمین و بر دامنهٔ جنوبی کوه پرآو ساخته‌شده است و از آثار به‌جای مانده از پلکانی در قسمت بالایی کوه بیستون احتمال می‌رود که سنگ تراشان از این راه برای رسیدن به محل سنگ‌نبشته استفاده می‌کرده‌اند و پس از پایان کار پلکان را به‌منظور غیرقابل‌دسترس کردن اثر تراش داده‌اند. سنگ‌نبشتهٔ بیستون بر صخره‌ای از جنس سنگ‌آهک ایجادشده که بنا به آثار لعاب قهوه‌ای‌رنگی که سطح سنگ‌نبشته را پوشانده و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده‌شده است به نظر می‌آید که در پایان کار برای افزایش طول عمر اثر تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشانده‌اند.
محدوده بیستون با یک هزار و ۶۵۰ هکتار وسعت و حریم ۳۶ هزار هکتاری دارای ارزش‌های تاریخی، طبیعی و زیست‌محیطی متنوع و فراوانی است که هر یک به‌تنهایی در فهرست میراث جهانی می‌توانند ثبت شوند، اما آنچه بیستون را در جهان معرفی می‌کند، کتیبه بزرگ داریوش است که به ۵۲۰ سال پیش از میلاد برمی‌گردد.
آثاری که در پرونده بیستون برای ثبت در فهرست میراث جهانی بازشناسانده شدند دربرگیرنده سنگ‌نبشته بیستون، پیکره هرکول، دیواره فرهاد تراش، بنای ساسانی، کاروانسرای ایلخانی، کاروانسرای بیستون (صفوی)، نقش برجسته بلاش، محوطه تاریخی پارت و سراب بیستون است که به‌عنوان عرصه تاریخی با مرکزیت سنگ‌نبشته بیستون پیشنهادشده بود. بر اساس مدارک و مستندات موجود هم‌اکنون کمینه ۲۸ اثر ثبت‌شده در محدوده بیستون جای گرفته‌اند و کاوش‌های باستان‌شناسی این محدوده، پیشینه باشندگی در دشت بیستون را هفتاد هزار سال گمانه زده‌اند که در این دوره، زندگی به‌گونه‌ای پیوسته دنباله داشته است.
طاق بستان
طاق بستان مجموعه‌ای از سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نبشته‌های دوره ساسانی به‌جامانده از قرن سوم میلادی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه در غرب ایران واقع‌شده است. وجود کوه و چشمه در این مکان، آن را به گردشگاهی روح‌افزا تبدیل نموده که از زمان‌های دیرین تا به امروز موردتوجه بوده است.
محوطه تاریخی طاق‌بستان در دامنه کوهی به همین نام و در کنار چشمه‌ای در شمال شرقی حاشیه کنونی شهر کرمانشاه واقع‌شده است در این محوطه، آثاری از دوره ساسانی وجود دارد که شامل سنگ‌نگاره اردشیر دوم و دو ایوان سنگی بنام‌های ایوان کوچک و بزرگ است.
ایوان کوچک در سمت چپ سنگ‌نگاره اردشیر دوم و ایوان بزرگ در سمت راست ایوان کوچک قرار دارد، مورخین و جغرافی نویسان دوره اسلامی ضمن توصیف سنگ‌نگاره‌های طاق‌بستان، از این محوطه بانام‌های متفاوتی یادکرده‌اند، بطوریکه ابن فقیه و ابن رسته این مکان را «شبدیز» و یاقوت آن را «قصرشیرین» نامیده است، همچنین حمدالله مستوفی آنجا را «طاق وسطام» عده‌ای دیگر آن را «طاق بهستون»، «طاق بیستون» و «تخت بستان» نامیده‌اند، اهالی محل نیز محوطه را بانام «طاق وسان» و «طاق بسان» می‌شناسند زیرا «سان» در لفظ محلی به معنی سنگ است و به‌این‌ترتیب «طاق وسان» یعنی طاقی که در سنگ کنده‌شده است و امروزه نیز در اکثر محافل ایران‌شناسی از این مکان بانام «طاق‌بستان» یاد میشود.
مجسمه هرکول
مجسمه هرکول در نزدیکی بنای بیستون کرمانشاه به دوران اشکانیان و سلوکیان تعلق دارد و جزو معدود آثار باقی‌مانده از این دوره‌های تاریخی است. این مجسمه در حین عملیاتی عمرانی در سال ۱۳۳۷ کشف شده است. مجسمه هرکول یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه محسوب میشود که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند. متاسفانه بخشی‌هایی از این اثر تاریخی در حین عملیات عمرانی آسیب دیده است. مجسمه هرکول جزو آثار به ثبت رسیده در یونسکو است و در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
گور دخمه دکان داوود یادگاری تاریخی از دوره ماده‌ها
مقبره سنگی دکان داوود که از آثار تاریخی دوره مادها یا هخامنشی‌ها به‌حساب می‌آید، در نزدیکی شهرستان سرپل ذهاب، روستای کل داوود قرار دارد. دکان داوود گور دخمه‌ای تاریخی است که در ۳ کیلومتری جنوب شرقی سرپل ذهاب در ابتدای جاده انزل و در فاصله حدود ۱۰۰ متری از جاده اصلی کرمانشاه به سرپل ذهاب واقع‌شده است. این گور دخمه که ازجمله جاذبه‌های گردشگری استان کرمانشاه است، در نزد مردم بومی آن منطقه به‌کل داوود (کل داو) و دکان داوود شهرت یافته است.
درواقع یکی از مکان‌های تاریخی زیبا و جالب در کشورمان که درواقع رسمی برای به خاک‌سپاری مردگان در ایران باستان بوده، گور دخمه‌ها است که نظریه‌های گوناگونی در مورد قدمت این گور دخمه مطرح‌شده است، عده‌ای بر این باورند که این گور مربوط به دوران مادها است و دکان داوود هم مقبره‌ی آخرین پادشاه مادها یعنی ایشتوویگو است که توسط کوروش بزرگ از سلطنت خلع شد، اما در تحقیقات جدید به این نتیجه رسیده‌اند که این گور دخمه متعلق به دوران هخامنشیان است و به‌احتمال‌قوی نقش برجسته‌ی آن‌هم به دوره‌ی سلوکیان بازمی‌گردد. با توجه به اینکه مقبره‌ی تمامی پادشاهان هخامنشی در پاسارگاد و تخت جمشید است، این گور دخمه باید متعلق به پادشاه خون‌خوار هخامنشی، ضحاک (پدربزرگ مادری کوروش)، باشد.
معبد "آناهیتا"
معبد معروف "آناهیتا" دومین بنای سنگی ایرانیان باستان، در مرکز شهر کنگاور قرار دارد. این شهر، بر سر راه همدان به کرمانشاه واقع شده است. این معبد بر روی تپه ای طبیعی با ارتفاع 32 متر ساخته شده است. نقشه بنای کنگاور چهار ضلعی است که هر ضلع آن به شکل صفه ای به قطر 18 متر است.
معبد آناهیتا متعلق به آناهیتا، الهه پاکی و محلی برای نیایش آب بوده که یکی از چهار عنصر مقدس و مورد احترام ایرانیان باستان است. آناهیتا ایزد بانوی آب‌های روان، زیبایی، فراوانی و برکت در دوران پیش از اسلام بوده است.
محققین این بنا را کاخی ناتمام برای خسرو پرویز معرفی کرده‌اند. عده‌ای نیز زمان ساخت آن را به اواخر سده سوم و آغاز سده دوم قبل از میلاد و عده دیگر آن را به سده اول قبل از میلاد نسبت داده اند. م‍ص‍‍ال‍ح ع‍م‍ده این دی‍و‌ار را سنگ غیر حجاری شده و ض‍خ‍ی‍م‍‍ی ت‍ش‍ک‍ی‍ل م‍‍ی‌‌د‌ه‍د که با استفاده از م‍لاط گ‍چ، روی هم ت‍ث‍ب‍ی‍ت ش‍ده‌‌‌ان‍د.
آخرین بخش از معماری بنای کنگاور را بقایای معماری ف‍ر‌از تپه ت‍ش‍ک‍ی‍ل م‍‍ی‌‌د‌ه‍د، این بخش شامل دی‍و‌اره‌‌‌ا‌ی به قطر ۶ متر است که م‍ح‍دوده‌‌‌ا‌ی در حدود یک هزار و ۲۰۰متر م‍رب‍‍ع را شامل میشود که در جهت شرقی غربی ساخته شده است.
این معبد در سال ۱۳۱۰ توسط وزارت فرهنگ و هنر در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
سراب نیلوفر
سراب نیلوفر چشمه‌ای جوشان مملو ازگل‌های نیلوفر در چهارده کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه، در ابتدای منطقه سنجابی و در دامنه کوه «کماجار» قرار دارد. سراب نیلوفر به‌صورت استخر وسیعی، مملو ازگل‌های نیلوفر است و غنچه‌ها و برگ‌های این گل‌ها سر از آب برآورده و سطح وسیعی از سراب را پوشانده است، این سراب ظرفیت بهره‌دهی آب فراوان دارد و برای پرورش ماهی نیز مناسب است و در سال‌های اخیر جهت رفاه بازدیدکنندگان در اطراف این سراب، تأسیسات و پارکی احداث‌شده است.
نیلوفر یکی از زیباترین گل‌هایی است که به دلیل تقدسی که دارد دارای جایگاه ویژه‌ای در بین سایر گل‌هاست، زیباترین مجموعه این گل را در سراب نیلوفر کرمانشاه می‌توان نظاره‌گر بود. نیلوفر مظهر صلح و صفا و هدیه‌ای شاهانه جهت پیشکشی برای شرفیاب شدن است. طبق افسانه‌های قدیمی کرمانشاه گنجینه‌ای از خسروپرویز شاه ساسانی در اعماق این سراب وجود دارد، عمق بعضی از جاهای این سراب به بیش از ۳۲ متر ثبت‌شده و دارای غارهای زیرزمینی هم هست. سراب زیبای نیلوفر دارای چند چشمه جوشان است که آب این سراب را تأمین می‌کند. آب سراب نیلوفر آن‌چنان زلال است که ساقه گل‌های نیلوفر از زیر آن به‌وضوح نمایان است و با وزش نسیم و حرکت آب، این گل‌ها به رقص درآمده و اوج آرامش را به انسان می‌بخشند.
تالاب هشیلان
تالاب هشیلان به‌صورت ناودیسی در گستره دشتی و اراضی پست دامنه کوه‌های خورین و ویس در فاصله ۳۶ کیلومتری شمال غربی شهر کرمانشاه در ارتفاع ۱۳۱۰ متری از سطح دریا قرار دارد. مساحت این تالاب تقریباً ۴۵۰ هکتار است که از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان کرمانشاه، به‌عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع در نظر گرفته‌شده است. آب تالاب در بالادست به‌صورت سراب و چشمه‌های جوشان است و در پهنه تالاب به‌صورت کانال‌های بزرگ و کوچک پخش‌شده است.
در این تالاب حدود ۱۱۰ جزیره کوچک و بزرگ با مساحت تقریبی از ۱۰۰ مترمربع تا حدود یک هکتار وجود دارند که در فصل زمستان و در روزهای پرباران، در اثر افزایش دبی آب تالاب، بعضی از آن‌ها در زیرآب پنهان می‌شوند. میانگین بارش سالانه در تالاب هشیلان ۴۵۱ میلی‌متر است و در سراسر سال باد در جهات مختلف در این منطقه می‌وزد.
طاق گرا
بنای طاق گرا یا تاق شیرین در گردنه پاتاق بر سر راه کرمانشاه به سرپل ذهاب و در ۱۵ کیلومتری شهرستان سرپل ذهاب در کنار راه باستانی سنگفرشی بناشده که فلات ایران را به بین‌النهرین ارتباط می‌داده است. به علت تغییر مسیر، این راه و بنای تاق گرا اکنون درشیب‌های پائین جاده آسفالته قرارگرفته است و ازنظر معماری، بنای تاق‌گرا، فضای ایوان مانندی است که تماماً از سنگ ساخته‌شده است.
بر اساس یافته‌های تاریخی، ریشه کلمه طاق‌گرا به عبارت «طایفه گراوند» برمی‌گردد، این طایفه از گروه لک و لر زبان است که مرزبانی غرب ایران را بر عهده داشته‌اند، بعضی از باستان‌شناسان زمان ساخت این طاق را به دوره اشکانی و بعضی دیگر به دوره ساسانی نسبت می‌دهند. اما تحقیقات انجام‌شده حاکی از آن است که این بنا در اواخر دوره ساسانیان و به‌احتمال‌زیاد در دوره حکومت خسرو دوم ساخته‌شده است. این بنا سنگ‌نوشته‌ای ندارد و فقط دو علامت کنده‌شده از زمان پارت‌ها باقی‌مانده است.
سراب صحنه
سراب صحنه در قسمت شمالی شهر صحنه است و یکی از مناطق خوش آب‌وهوا در این شهر محسوب میشود. آبشارهای زیبا، طبیعت چشم‌نواز و آب‌وهوای فوق‌العاده این منطقه باعث شده مسافران و گردشگران زیادی این مکان را مقصد سفر خود دهند.
سراب صحنه در محلی به نام دربند قرار دارد که دره‌ای پر از درختان سرسبز است که احتمالاً تفرجگاه شاهان زیادی در طول تاریخ بوده است. طبیعت بی‌نظیر باعث شده که در این دره امکانات تفریحی و اقامتی زیادی درست شود و گردشگران بسیاری به اینجا بروند. آب دره از چهار چشمه که در سمت شمالی دره قرارگرفته سرچشمه می‌گیرد در آنجا در زمان‌هایی نه‌چندان دور آبشار کوچکی قرار داشت که خشک‌سالی آن را به آبشار خشکه معروف کرده است.
غار قوری قلعه
غار قوری قلعه در استان کرمانشاه در فاصله ۸۷ کیلومتری شهر کرمانشاه و ۲۵ کیلومتری پاوه قرار دارد، غار در دامنه رشته‌کوه شاهو و داخل کانی‌های آهکی ایجادشده و ارتفاع دهانه آن از سطح دریا حدود ۱۲۰۰ متر است، در حال حاضر غار از دو بخش تشکیل‌شده است بخش اول که حدود ۵۰۰ متر طول دارد، از دو تالار و دالان‌های رابط بین آن‌ها تشکیل‌شده و نورپردازی از زوایای مختلف آن را تبدیل به مکانی زیبا برای گردشگری کرده است.
غار قوری قلعه که به «قوری قالا» نیز شهرت دارد، از مشهورترین آثار طبیعی کشور است که در استان کرمانشاه قرارگرفته و کارشناسان قدمتی بالغ‌بر ۶۵ میلیون سال را برای این غار کهن، تخمین زده‌اند. اما از مهم‌ترین ویژگی‌های منحصربه‌فرد غار قوری قلعه، وسعت آن است که در میان دیگر غارهای آبی قاره‌ی کهن، مقام نخست را کسب کرده است.
باغ گل‌ها
باغ گل های کرمانشاه به‌عنوان یکی از منحصر به فردترین پارک گل ها در کشور، در شهر کرمانشاه تأسیس‌شده است. باغ گل کرمانشاه در زمینی ۵ هکتاری باقابلیت کشت ۴ هزار گونه گیاهی و نیز ۴ باغ گل‌های ایرانی، ژاپنی، فرانسوی و ایتالیایی ساخته‌شده تا شهروندان در فصل بهار و تابستان شاهد رویش گل‌های بهاری باشند. از این میزان مساحت، ۱۲ هزار مترمربع برای طراحی معابر دسترسی و ۳۵۰۰ مترمربع نیز برای طراحی آب‌نما به‌کاررفته است. اغلب گیاهان موجود در باغ با استفاده از بذر درجه‌یک هلندی در محل باغ کشت‌شده است.
رودخانه‌های استان کرمانشاه
استان کرمانشاه از مناطق نسبتاً پرآب کشور محسوب میشود. استان کرمانشاه شـــامل دو حوزه بزرگ آبخیز کـرخه علیا و سیـروان است. حــــوزه آبخیز کـرخه علیا (حوزه آبریز داخلی) شامل ۱۵ زیر حوزه اصلی است که در مرکز و شرق استان شامل شهرستان‌های کرمانشاه، اسلام‌آبادغرب، کنگاور، جوانرود (بخش روانسر)، صحنه و هرسین میشود و آب رودخانه‌های آن به رودخانه سیمره می‌ریزد. حوزه آبریز سیروان (حوزه آبریز خارجی) با ۱۹ زیر حوزه اصلی در شمال غرب استان شامل شهرستان‌های قصرشیرین، پاوه، سرپل ذهاب، گیلان غرب، بخشی از سنقر، جوانرود (غیر از بخش روانسر) و بخــــشی از شهرستان اسلام‌آبادغرب بوده و آب رودخانه‌های آن از کشور خارج‌شده و وارد کشور عراق می‌گردد.
پارک کوهستان
پارک کوهستان در شمال شهر کرمانشاه و در نزدیکی محوطه تاریخی طاق‌بستان قرار دارد. این پارک از بزرگ‌ترین و زیباترین پارک‌های توریستی کرمانشاه است. نورپردازی زیبا و دو آبشار مصنوعی که در این پارک ساخته‌شده، زیبایی خاصی به این پارک بخشیده است.
پارک کوهستان بام کرمانشاه بوده و از این پارک می‌توانید منظره‌ی زیبای شهر را نظاره کنید، همچنین غار دو اشکفت نیز در این پارک قرار دارد.
واقع امر این است که کرمانشاه با چشم‌اندازی بدیع و کوه‌های سر به فلک کشیده، سراب‌های پرآب ورودهای خروشان، طبیعتی بکر و غارهای اعجاب‌انگیز همچون نگینی در غرب ایران می‌درخشد و پارک کوهستان کرمانشاه از بزرگ‌ترین و زیباترین پارک‌های غرب کشور است که با داشتن دو آبشار و شب‌های بسیار زیبا با نورپردازی‌هایی خوشایند از نقاط گردشگری کرمانشاه محسوب میشود. این پارک همه‌ساله پذیرای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است. از بالای پارک کوهستان شهر کرمانشاه به شکلی فوق‌العاده زیبا نمایان است.
غذاهای محلی کرمانشاه
پرشت، پلو سیب، خمار آشی، خورش خلال بادام، شلمین، دوینه، زورده، زو و کره.
سوغات کرمانشاه
بخش شیرینی: کاک تخم مرغی، نان برنجی یا کلوچه برنجی، نان خانقی یا نان خرمایی
بخش دامداری: روغن کرمانشاهی یا روغن حیوانی که از شهرت جهانی برخوردار است.
بخش صنایع دستی: انواع آلات موسیقی چون: دف، تنبور، تار، دیوان و سه تار، انواع حصیرها، جاجیم، قالی، قلم زنی های روی مس، گلیم، گیوه
گفتنی
است؛ شهر کرمانشاه آب و هوایی سرد و کوهستانی و در نتیجه زمستان‌هایی
بسیار سرد و تابستان‌هایی نسبتا مطبوع دارد. از طرفی مجسمه هرکول نیز در
دامنه کوهستان واقع شده است. ازاین‌رو برای سفر به کرمانشاه بهتر است از
آغاز بهار تا اواسط پاییز که هوای نسبتا گرم‌تری بر این استان چیرگی دارد،
به این شهر سفر کنید.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
