عواقب تک فرزندی را نادیده نگیریم
تک فرزند بودن فرد در آینده عواقب خوبی را به همراه ندارد و علاوه‌بر آن باید در راستای تمایل زوج‌ها به فرزندآوری و افزایش جمعیت راهکارهای اساسی اندیشیده و فرهنگ‌سازی در زمینه‌های مختلف به طور مستمر انجام شود.
به گزارش خبرنگار گوه اجتماعی پایگاه تحلیلی خبری«شیرازه»، تک فرزندی مشکلات خاص خود را پدید می‌آورد، در شرایط فعلی جامعه، پدیده تک فرزندی گریبان بسیاری از خانواده‌ها را گرفته است، از علل تک فرزندی بالا رفتن سن ازدواج، شاغل بودن مادر، ترس از مسئولیت‌پذیری، شرایط اقتصادی حاکم بر خانواده‌ها و کوچک شدن محیط خانه در سال‌های اخیر است.
یکی از نکات مهم در این زمینه تغییر ذائقه و نگاه نسل جوان به موضوع فرزندآوری است، امروزه برخلاف جو رسانه‌ای حتی تمایل به فرزندآوری در خانوارهای غربی نیز به دلیل آگاهی از تبعات آن رو به افزایش است و بسیاری از سلبریتی‌ها و الگوهای غربی نیز دارای خانواده‌های پرجمعیت هستند، اما در نسخه‌های هالیوودی و غربی برای سایر کشورها، فرهنگ تک فرزندی تبلیغ می‌شود که با رویکرد حاکم بر خانواده‌های غربی نیز منافات دارد.
بروز رفتارهای گوناگون افراطی، مزمن و انحرافی در کودکانی که تک فرزند هستند
ندا محمدی، کارشناس سلامت روان اظهار کرد: بیشتر پدر و مادرهایی که یک فرزند دارند سعی می‌کنند اجازه ندهند که کودک شکست را تجربه کند و در نتیجه این اقدام، کودک برای همیشه در منطقه امن خود می‌ماند و تلاشی برای بیرون آمدن از آن نخواهد کرد.
وی افزود: آمارها حاکی از آن است که میل به تک فرزندی رو به رشد و تمایل خانواده‌ها به تک فرزند بودن بیشتر شده است. والدین دوست دارند امکانات مادی و معنوی بیشتری برای فرزند خود تأمین کنند، توان مالی و فرصت بیشتری برای رشد و پیشرفت تحصیلی فرزند خود داشته باشند که از این موضوعات می‌توان به عنوان مهم‌ترین علل میل به تک فرزندی اشاره کرد.
کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز گفت: کارشناسان حوزه سلامت روان اعتقاد دارند شخصیت مستقل و واحد کودک در مراحل اولیه زندگی شکل می‌گیرد. یک کودک ممکن است از نظر ارثی گرایش به خصوصیات شخصیتی معین داشته باشد، اما بسته به اینکه این تمایلات در چه محیطی رشد یابد، شدت و ضعف آنها متفاوت است. با توجه به تمایل خانواده‌ها به داشتن فرزند کم و به ویژه ترجیح در تک فرزندی، با فرزندسالاری مواجه هستیم که خود زمینه‌ساز مشکلات متعددی برای کودک در خانه و اجتماع در آینده‌ای نه چندان دور است.
وی ادامه داد: نیازهای هر کودک برای رشد باید مورد توجه قرار بگیرد، اما توجه بیش از حد گاهی اوقات می‌تواند مشکل‌ساز باشد. از آنجایی که تک فرزندها عشق و عاطفه را به طور گسترده از پدر و مادر خود دریافت می‌کنند، تمایل دارند خود را مستحق هر چیزی که می‌خواهند بدانند و در هر بعدی از زندگی پرتوقع باشند.
محمدی تصریح کرد: اگر والدین کودک تک فرزند به او بیش از حد محبت کنند و هر خواسته‌ای کودک دارد، برای او برآورده کنند، کودک ممکن است دچار احساس کاذب مهم بودن و بیش از حد مغرور شود. این شرایط حتی منجر به ایجاد عزت نفس توخالی در او خواهد شد و در نهایت چنین فرزندی دچار تکبر و در همدلی با دیگران با مشکل مواجه می‌شود.
کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز خاطرنشان کرد: اگرچه کودکانی که تک فرزند هستند به نشان دادن عشق و محبت به والدین خود علاقه دارند، اما احتمال سرکش شدن آنها نیز وجود دارد؛ چراکه پدر و مادر به خاطر علاقه بیش از حد، ندانسته به تشویق و تقویت رفتارهای نادرست کودک دامن می‌زنند و از طرفی ممکن است به خاطر ترس از احتمال آسیب به کودک، او را به شدت محدود و کنترل کنند؛ هر دو حالت مذکور ممکن است باعث ایجاد رفتارهای گوناگون افراطی، مزمن و انحرافی شامل رفتارهای تهاجمی و برانگیختگی ناگهانی و حتی رفتارهای مشابه با افسردگی و گوشه‌گیرانه در کودک شود. در دوران نوجوانی، حس استقلال‌طلبی در نوجوان باعث می‌شود پدر و مادر با این رفتارها بیشتر مواجه شوند.
نسل جوان باید نسبت به موضوع ازدواج و فرهنگ فرزندآوری آموزش‌های لازم را دریافت کند
محمودرضا کبیری‌یگانه، فعال حوزه رسانه در این خصوص، اظهار کرد: اولین بار مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در سال ۱۳۹۱ در دیدار با کارگزاران نظام مطالبه مهم افزایش جمعیت را مطرح کردند، آنچه شجاعت و بینش عمیق رهبری را در این موضوع نشان می‌داد نگاه کارشناسی و همه جانبه رهبری به موضوع جمعیت بود.
وی افزود: مروری بر سخنان رهبری در آن دیدار قابل تأمل است «ما باید در سیاست تحدید نسل تجدیدنظر کنیم. سیاست تحدید نسل در یک برهه‌ای از زمان درست بود؛ یک اهدافی هم برایش معین کردند، آن‌طوری که افراد متخصص و عالم و کارشناسان علمیِ این قسمت تحقیق و بررسی کردند و گزارش دادند، ما در سال ۷۱ به همان مقاصدی که از تحدید نسل وجود داشت، رسیدیم. از سال ۷۱ به این طرف، باید سیاست را تغییر می‌دادیم؛ خطا کردیم، تغییر ندادیم. امروز باید این خطا را جبران کنیم».
فعال رسانه گفت: رهبر انقلاب اسلامی به عنوان متولی سیاست‌های کلان کشور، موضوع را به گزارش‌های آماری و افراد متخصص و کارشناسان علمی ارجاع دادند، نکته‌ای که پس از آن هم در قالب گزارش‌ها و آمارهای علمی تاکید و منتشر شد.
وی ادامه داد: امروز و پس از قریب به ۱۰ سال از هشدارهای مقام معظم رهبری تبعات بی‌توجهی به سیاست افزایش جمعیت در حال نمایان شدن است؛ به گونه‌ای که مسئولان شورای ملی سالمندان سال ۱۴۱۰ را سال آغاز بحران سالمندی در کشور اعلام کردند و معتقدند جمعیت سالمند ایران در سال ۱۴۱۰ از حدود ۹ میلیون نفر در سال ۱۴۰۰ به حدود ۱۳.۵ میلیون نفر در سال ۱۴۱۰ (معادل ۱۴ درصد جمعیت کل کشور) می‌رسد که چالش‌هایی از قبیل تغییر سبک و کیفیت زندگی، افزایش هزینه‌های سلامت و بیمه جامعه، کاهش نیروهای خلاق و فعال کار و … را به دنبال دارد.
کبیری‌یگانه اضافه کرد: از سویی عنصر جمعیت در کنار مولفه‌هایی همچون رشد اقتصادی، جغرافیا، فرهنگ، علم و … به عنوان شاخص‌های قدرت یک کشور به شمار می‌آید، از این رو افزایش جمعیت کشور یک ضرورت علمی و کارشناسی است و دستگاه‌های مختلف و مرتبط باید وظایف خود را برای تحقق این هدف انجام دهند، اما اینکه سند ملی سالمندان در ۷۲ ماده تنظیم شده و قرار است پس از جمع‌بندی نظرات تخصصی و کارشناسی در هیئت دولت و مجلس ثبت و سپس عملیاتی شود، در همین راستا برای موضوع افزایش جمعیت نیز باید گام‌های عملیاتی تدوین شود.
این فعال رسانه خاطرنشان کرد: برای موضوع افزایش جمعیت نیاز به رویکردهای استراتژیک و همه‌جانبه داریم، از سویی این ضرورت نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش است، شهروندان باید از پیامدهای جامعه سالمندی آگاه شوند، نسل جوان باید نسبت به موضوع ازدواج و فرهنگ فرزندآوری آموزش‌های لازم را دریافت کند.
وی گفت: موضوع معیشت شهروندان یک نکته مهم و اساسی در ترویج این فرهنگ است و باید دغدغه اشتغال، درآمد و معیشت خانوارها و جوانان مورد توجه قرار گیرد تا بتوان گام‌های مؤثری در این زمینه برداشت.
انتهای پیام/
نظرات بینندگان
