شیرازه گزارش میدهد؛
مساجد؛ سنگر جبهه نرم فعالان فرهنگی
روزی بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) در بیاناتی مساجد را سنگرهای اسلام معرفی کردند و فرمودند: «سنگرها را باید پر کرد»؛ اما در چند سال اخیر و با هجمههای سنگین دشمن در جنگ نرم، تلاش بر این شده تا نوجوانان و جوانان ما از مساجد و محیط تعلیموتربیت فاصله بگیرند
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی پایگاه تحلیلی خبری «شیرازه»، نقش و جایگاه مسجد در جامعه اسلامی بسیار مهم و حائز اهمیت است، از این رو انتظار میرود در شرایط کنونی مساجد پایگاه انسانسازی و بصیرتافزایی در جامعه برای ایجاد تمدن اسلامی باشند؛ توجه به موقعیت اجتماعی، امامان مساجد میتوانند بهخوبی فرهنگسازی کنند، چراکه مسجد باید در مسیر تمدنسازی اسلامی نقش اساسی داشته و پایگاه تربیت جوان مؤمن انقلابی پایکار باشد.
مسجد صورتی نگین مساجد شیراز
شهر راز مساجد بسیاری دارد که اغلب جز مساجد شاخص و الگو به شمار میروند، اما یکی از مساجدی که در این کلانشهر، مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد، مسجدی است معروف به مسجد صورتی که در محله گود عربان و خیابان لطفعلیخان زند شیراز واقع شده است.
این مسجد که از بناهای دوران قاجاریه و اندکی تأثیر پذیرفته از معماری عثمانی و در فاصله سالهای ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ هجری قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شده، مسجد نصیرالملک نام دارد.
این مسجد دارای زیربنایی برابر با ۲۲۱۲ مترمربع و مساحتی برابر با ۲۹۸۰ مترمربع است و درِ ورودی آن روبهشمال مسجد قرار گرفته و در طاق نمایی بزرگ واقع شده است. ازاره طاقنما و اطراف آن، از سنگ گندمک است و در سقف طاق نیز مقرنسکاری بهوسیله کاشیهای هفترنگ انجام شده است. درِ ورودی آن دولنگه بزرگ چوبی است و بر سردر آن نیز کتیبهای به خط نستعلیق بر روی سنگ مرمر نگاشته شده و در این سنگنوشته شعری از شوریده شیرازی در وصف سازنده مسجد و مادهتاریخ آن به شرح زیر آمده است:
«وه کز این مسجد سپهر تراز
رشک باغ بهشت شد شیراز
مسجد اسّس علیالتقوی
آمد به ابنای او انباز
ساخت این مسجد از حقیقت و زهد
نی زِ روی ریا و نی ز مجاز
مسجدی همچو مسجدالاقصی است
درِ رحمت از او به خلق فراز
معبد عاکفان کعبه سرّ
محضر محرمان پرده راز
بقعهاش را چو خانهٔ ایمان
کرد آباد از نشیبوفراز»
شبستان غربی آن که پوششی آجری دارد، از نظر هنری بیشتر موردتوجه است و دارای هفت در چوبی بزرگ مزیّن به شیشههای رنگی و دوازده ستون سنگی یکپارچه با شیارهای مارپیچ در دو ردیف ۶تایی به نیت ۱۲ امام است. این ستونها همانند ستونهای مسجد وکیل و مسجد مشیر از سنگ گندمک یکپارچه است سقف شبستان نیز با نقشهایی چون گلوبوته، خطوط اسلیمی و چند آیه از آیات قرآن کریم به خط ثلث عالی مزیّن شده است.
این شبستان، تابستانی است و عرقچینهای بین تویزهها دارای خیز کمی هستند و کف این شبستان از کاشیهای فیروزهای مفروش است و دارای دری با شیشههای رنگی است که به صحن گشوده میشود. شبستان شرقی که شبستان زمستانه است، نیز دارای سقفی کاشیکاری شده و هفت ستون است که ستونهای آن ساده (بدون شیار) است و در وسط قرار گرفتهاند و سقف آن با کاشیکاری معقلی تزیین شده و در جلو این شبستان ایوانی به عرض 6 متر قرار دارد که بهوسیله 8 طاقنما از حیاط جدا میشود و دارای هفت جرز آجری است و بر روی این جرزها و در پیشانی طاقنماها آیات قرآنی و نقشهای گلوبوته کاشیکاری شده و داخل این شبستان دری است که به چاه آبی باز میشود که بدان گاوچاه (گاو رو) میگویند.
همچنین در این قسمت یک حوضچه و یک دالان نیز قرار دارد. این شبستان هم اینک به «موزه وقف» تبدیل شده است. در دالان شمالی کتیبهای به خط نستعلیق نصب شده که این ابیات بر روی آن نوشته شده است: غرض نقشی است کزما باز ماند که هستی را نمیبینم بقایی مگر صاحبدلی روزی به رحمت کند در حق استادان دعایی و در پایان نام محمدحسن معمار و محمدرضا کاشیپز که از معماران و سازندگان بنا بودهاند و نیز تاریخ شروع آن در «۱۲۹۳ه.ق و اتمام آن در ۱۳۰۵ه.ق» ذکر شده است.
مسجد نصیرالملک دارای دو ایوان در قسمت شمالی و جنوبی است که با هم قرینه نیستند. در ضلع شمالی مسجد، طاق بلندی مشهور به طاق مروارید قرار دارد که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشیکاری هفترنگ شده است.
دو طاقنمای کوچک دیگر در دو سوی طاق مروارید قرار گرفته است. بر دیوارهای طاق مروارید آیات قرآنی و احادیث نوشته شده و در سمت چپ آن نیز تاریخ ۱۲۹۹ه.ق قید شده است.
سقف این طاق مقرنسکاری شده و در لابهلای آجرهای بدنه این طاق، قطعات چوبی جهت جلوگیری از لرزش زلزله به کار گذاشته شده است. در ضلع جنوبی نیز طاق نمایی وجود دارد که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشیکاری شده، آیات قرآنی و احادیث روی آن نوشته شده و در سقف آن نیز مقرنسکاری صورتگرفته است.
بر روی این طاق که عمق آن کمتر از طاقنمای شمالی است، دو گلدسته قرار دارد که درِ ورودی آنها در دو طاقنمای کوچکتر در دو سوی طاق اصلی قرار دارد. این مسجد در تاریخ ٣٠ خردادماه ١٣۵٨ با شماره ٣٩۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد نصیرالملک مقصد اصلی گردشگران
خبرنگار این رسانه که جهت تصویربرداری از این مسجد رفته بود، با دو توریستی که در حال بازدید از این مسجد بودند به گفتگو پرداخت.
در این میان، دوران صدر اسلام، درخشانترین دوره در طول حیات مساجد است؛ چرا که در آن زمان، مسجد نه صرفاً محل عبادت که محل فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، قضایی و نظامی به شمار میآمد. برای احیای هر چه بیشتر مساجد باید کوشید آنها هر چه بیشتر به مساجد صدر اسلام نزدیک شوند و تواناییهای فراوان خود را به فعلیت برسانند.
حتی مسجد نقش بسیار مهمی پیروزی انقلاب اسلامی دارد باید گفت که مؤمنان هشیار و آگاه، مبارزه با حکومت ستمگر پهلوی را از مسجد آغاز کردند و آن را مرکز فعالیتهای مبارزاتی خود قرار دادند. رژیم پهلوی میکوشید مساجد را به انزوا بکشاند و جوانان را از آنجا دورنگه دارد و فعالیتهای مذهبی و سیاسی مساجد را کنترل کند.
به همین دلیل، به کنترل واعظان و جلسههای سخنرانی و فعالیتهای فرهنگی مردم در مساجد میپرداخت. نقش مسجد در انقلاب اسلامی بهقدری گسترده بود که رژیم، در برخی از مساجد را بست. البته حکومت نتوانست مانع کارایی مسجد شود و مسجد، به پایگاه انقلاب و مرکز نشر آموزههای اسلامی و محل وحدت نیروهای انقلابی تبدیل شد. مساجد، مرکز تبادل اطلاعات و جلسههای مشاوره میان مبارزان بود و پخش اعلامیه در بیشتر مساجد ایران صورت میگرفت.
بر همین اساس به مناسبت روز مساجد، خبرنگار پایگاه تحلیلی خبری شیرازه با حجتالاسلاموالمسلمین حسین امیدی، مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد استان فارس و رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان فارس به مصاحبه پرداخت.
وی با بیان اینکه مسجد بهعنوان مهمترین پایگاه دینی و اجتماعی از جایگاهی ویژه در بین مسلمانان برخوردار است گفت: کمااینکه نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) نیز در بدو ورود خود به مدینه اولین اقدام خود را پایهگذاری مسجد قرار دادند و در قرآن نیز خداوند متعالی بازها از مسجد و قداست آن یاد کرده است.
امیدی در ادامه افزود: برایناساس میتوان کارکردهای مختلف و مهمی را برای مسجد تعریف کرد که با احیای این کارکردها ضمن اینکه بسیاری از مسائل و مشکلات حل خواهد شد، سعادت دنیا و آخرت را نیز بر عهده دارد.
امیدی با بیان اینکه قریب پنج هزار مسجد در سراسر استان فارس فعالیت دارند تصریح کرد: در این مساجد فعالان فرهنگی، کانونهای فرهنگی هنری، پایگاههای مقاومت بسیج، هیئتهای مذهبی، خیرین و سایر تشکلها به ایفای نقش میپردازند.
امیدی در پایان با بیان اینکه امروزه با پیشرفت علم و توسعه ابزارهای متخلف، مسجدی میتواند با این سیل و هجوم بیوقفه همراهی کند که بهروز باشد خاطرنشان کرد: مسجد میتواند ضمن شناخت نیازهای جوانان، از این ابزار برای جذب و ساماندهی آنان بهرهگیری کند.
کلام آخر:
روزی رهبر کبیر و بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) در بیاناتی مساجد را سنگرهای اسلام معرفی کردند و فرمودند: «سنگرها را باید پر کرد، این دژهای محکم را با قدرت و توان نگاه دارید، این مساجد سنگرهای اسلام است. این سنگرها را برای اسلام حفظ کنید.»؛ جملاتی که حقیقتاً در سالهای اول انقلاب، زمان هشت سال دفاع مقدس و سالهای سازندگی پس از جنگ، بهخوبی نمایان بود و مساجد سنگر و پایگاه اصلی برنامههای فرهنگی، تربیتی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در محلات بودند و همین مسجد محوری موجب شد تا نسلهایی همچون شهید محسن حججیها، شهید مصطفی صدرزاده و شهدای جوان مدافع حرم و امنیت شکلگرفته و پا به میدان بگذارند.
اما در چند سال اخیر و با هجمههای سنگین دشمن در جنگ نرم، تلاش بر این شده تا نوجوانان و جوانان ما از مساجد و محیط تعلیموتربیت فاصله بگیرند؛ به همین منظور نیاز است تا با گامهای استوارتر و برنامهریزی دقیقتر نسل نو را به مساجد و شور و شعور اهلبیت را به رگهای این جوانان باز گرداند.
انتهای پیام/224224
مسجد صورتی نگین مساجد شیراز
شهر راز مساجد بسیاری دارد که اغلب جز مساجد شاخص و الگو به شمار میروند، اما یکی از مساجدی که در این کلانشهر، مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد، مسجدی است معروف به مسجد صورتی که در محله گود عربان و خیابان لطفعلیخان زند شیراز واقع شده است.
این مسجد که از بناهای دوران قاجاریه و اندکی تأثیر پذیرفته از معماری عثمانی و در فاصله سالهای ۱۲۹۳ تا ۱۳۰۵ هجری قمری توسط حسنعلی نصیرالملک ساخته شده، مسجد نصیرالملک نام دارد.
این مسجد دارای زیربنایی برابر با ۲۲۱۲ مترمربع و مساحتی برابر با ۲۹۸۰ مترمربع است و درِ ورودی آن روبهشمال مسجد قرار گرفته و در طاق نمایی بزرگ واقع شده است. ازاره طاقنما و اطراف آن، از سنگ گندمک است و در سقف طاق نیز مقرنسکاری بهوسیله کاشیهای هفترنگ انجام شده است. درِ ورودی آن دولنگه بزرگ چوبی است و بر سردر آن نیز کتیبهای به خط نستعلیق بر روی سنگ مرمر نگاشته شده و در این سنگنوشته شعری از شوریده شیرازی در وصف سازنده مسجد و مادهتاریخ آن به شرح زیر آمده است:
«وه کز این مسجد سپهر تراز
رشک باغ بهشت شد شیراز
مسجد اسّس علیالتقوی
آمد به ابنای او انباز
ساخت این مسجد از حقیقت و زهد
نی زِ روی ریا و نی ز مجاز
مسجدی همچو مسجدالاقصی است
درِ رحمت از او به خلق فراز
معبد عاکفان کعبه سرّ
محضر محرمان پرده راز
بقعهاش را چو خانهٔ ایمان
کرد آباد از نشیبوفراز»
شبستان غربی آن که پوششی آجری دارد، از نظر هنری بیشتر موردتوجه است و دارای هفت در چوبی بزرگ مزیّن به شیشههای رنگی و دوازده ستون سنگی یکپارچه با شیارهای مارپیچ در دو ردیف ۶تایی به نیت ۱۲ امام است. این ستونها همانند ستونهای مسجد وکیل و مسجد مشیر از سنگ گندمک یکپارچه است سقف شبستان نیز با نقشهایی چون گلوبوته، خطوط اسلیمی و چند آیه از آیات قرآن کریم به خط ثلث عالی مزیّن شده است.
این شبستان، تابستانی است و عرقچینهای بین تویزهها دارای خیز کمی هستند و کف این شبستان از کاشیهای فیروزهای مفروش است و دارای دری با شیشههای رنگی است که به صحن گشوده میشود. شبستان شرقی که شبستان زمستانه است، نیز دارای سقفی کاشیکاری شده و هفت ستون است که ستونهای آن ساده (بدون شیار) است و در وسط قرار گرفتهاند و سقف آن با کاشیکاری معقلی تزیین شده و در جلو این شبستان ایوانی به عرض 6 متر قرار دارد که بهوسیله 8 طاقنما از حیاط جدا میشود و دارای هفت جرز آجری است و بر روی این جرزها و در پیشانی طاقنماها آیات قرآنی و نقشهای گلوبوته کاشیکاری شده و داخل این شبستان دری است که به چاه آبی باز میشود که بدان گاوچاه (گاو رو) میگویند.
همچنین در این قسمت یک حوضچه و یک دالان نیز قرار دارد. این شبستان هم اینک به «موزه وقف» تبدیل شده است. در دالان شمالی کتیبهای به خط نستعلیق نصب شده که این ابیات بر روی آن نوشته شده است: غرض نقشی است کزما باز ماند که هستی را نمیبینم بقایی مگر صاحبدلی روزی به رحمت کند در حق استادان دعایی و در پایان نام محمدحسن معمار و محمدرضا کاشیپز که از معماران و سازندگان بنا بودهاند و نیز تاریخ شروع آن در «۱۲۹۳ه.ق و اتمام آن در ۱۳۰۵ه.ق» ذکر شده است.
مسجد نصیرالملک دارای دو ایوان در قسمت شمالی و جنوبی است که با هم قرینه نیستند. در ضلع شمالی مسجد، طاق بلندی مشهور به طاق مروارید قرار دارد که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشیکاری هفترنگ شده است.
دو طاقنمای کوچک دیگر در دو سوی طاق مروارید قرار گرفته است. بر دیوارهای طاق مروارید آیات قرآنی و احادیث نوشته شده و در سمت چپ آن نیز تاریخ ۱۲۹۹ه.ق قید شده است.
سقف این طاق مقرنسکاری شده و در لابهلای آجرهای بدنه این طاق، قطعات چوبی جهت جلوگیری از لرزش زلزله به کار گذاشته شده است. در ضلع جنوبی نیز طاق نمایی وجود دارد که تمام بدنه و سطح بیرونی و درونی آن کاشیکاری شده، آیات قرآنی و احادیث روی آن نوشته شده و در سقف آن نیز مقرنسکاری صورتگرفته است.
بر روی این طاق که عمق آن کمتر از طاقنمای شمالی است، دو گلدسته قرار دارد که درِ ورودی آنها در دو طاقنمای کوچکتر در دو سوی طاق اصلی قرار دارد. این مسجد در تاریخ ٣٠ خردادماه ١٣۵٨ با شماره ٣٩۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد نصیرالملک مقصد اصلی گردشگران
خبرنگار این رسانه که جهت تصویربرداری از این مسجد رفته بود، با دو توریستی که در حال بازدید از این مسجد بودند به گفتگو پرداخت.
مسافر سنگاپوری در گفتگو با خبرنگار شیرازه در خصوص این مسجد بیان کرد: همهٔ ما اینجا آمدیم تا عکسهای جذابی از شیشههای رنگی و نوری که از میانشان عبور میکند بگیریم این مسجد بسیار زیباست... مسافر روسی در گفتگو با خبرنگار این رسانه گفت: بین ما گردشگران خارجی رقابتی برای دیدار از مسجد نصیرالملک به وجود آمده است.
باتوجهبه اینکه مساجد شیراز بسیار اهمیتی زیادی دارد و مساجد معروف گردشگران بسیاری را به خود جذب کرده است علاوه بر این مسجد، نمادی استوار از تمدن اسلامی در طول تاریخ بوده و ارزش و اعتبار خود را میان مسلمانان حفظ کرده است.
در این میان، دوران صدر اسلام، درخشانترین دوره در طول حیات مساجد است؛ چرا که در آن زمان، مسجد نه صرفاً محل عبادت که محل فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، قضایی و نظامی به شمار میآمد. برای احیای هر چه بیشتر مساجد باید کوشید آنها هر چه بیشتر به مساجد صدر اسلام نزدیک شوند و تواناییهای فراوان خود را به فعلیت برسانند.
حتی مسجد نقش بسیار مهمی پیروزی انقلاب اسلامی دارد باید گفت که مؤمنان هشیار و آگاه، مبارزه با حکومت ستمگر پهلوی را از مسجد آغاز کردند و آن را مرکز فعالیتهای مبارزاتی خود قرار دادند. رژیم پهلوی میکوشید مساجد را به انزوا بکشاند و جوانان را از آنجا دورنگه دارد و فعالیتهای مذهبی و سیاسی مساجد را کنترل کند.
به همین دلیل، به کنترل واعظان و جلسههای سخنرانی و فعالیتهای فرهنگی مردم در مساجد میپرداخت. نقش مسجد در انقلاب اسلامی بهقدری گسترده بود که رژیم، در برخی از مساجد را بست. البته حکومت نتوانست مانع کارایی مسجد شود و مسجد، به پایگاه انقلاب و مرکز نشر آموزههای اسلامی و محل وحدت نیروهای انقلابی تبدیل شد. مساجد، مرکز تبادل اطلاعات و جلسههای مشاوره میان مبارزان بود و پخش اعلامیه در بیشتر مساجد ایران صورت میگرفت.
بر همین اساس به مناسبت روز مساجد، خبرنگار پایگاه تحلیلی خبری شیرازه با حجتالاسلاموالمسلمین حسین امیدی، مدیر ستاد هماهنگی کانونهای فرهنگی هنری مساجد استان فارس و رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان فارس به مصاحبه پرداخت.
وی با بیان اینکه مسجد بهعنوان مهمترین پایگاه دینی و اجتماعی از جایگاهی ویژه در بین مسلمانان برخوردار است گفت: کمااینکه نبی مکرم اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) نیز در بدو ورود خود به مدینه اولین اقدام خود را پایهگذاری مسجد قرار دادند و در قرآن نیز خداوند متعالی بازها از مسجد و قداست آن یاد کرده است.
امیدی در ادامه افزود: برایناساس میتوان کارکردهای مختلف و مهمی را برای مسجد تعریف کرد که با احیای این کارکردها ضمن اینکه بسیاری از مسائل و مشکلات حل خواهد شد، سعادت دنیا و آخرت را نیز بر عهده دارد.
امیدی با بیان اینکه قریب پنج هزار مسجد در سراسر استان فارس فعالیت دارند تصریح کرد: در این مساجد فعالان فرهنگی، کانونهای فرهنگی هنری، پایگاههای مقاومت بسیج، هیئتهای مذهبی، خیرین و سایر تشکلها به ایفای نقش میپردازند.
رئیس مرکز رسیدگی به امور مساجد استان فارس با اشاره به اینکه در بین مساجد استان فارس مساجدی وجود دارند که در زمینههای مختلف و تخصصی از جمله فعالیتهای جهادی، اجتماعی، خانواده، بانوان، رسانه و فضای مجازی، کتاب و کتابخوانی، ایثار و شهادت، ورزش، هنر، قرآن و اهلبیت (ع) برنامههای ویژهای دارند بیان کرد: مساجد در این استان توانستهاند با برگزاری برنامههای ویژه اقشار مختلف مردم و بهویژه نونهالان، نوجوانان و جوانان را نیز جذب کنند.
این مقام مسئول در ادامه افزود: قطعاً مسجد شاخص و الگو که در راه رسیدن به طراز اسلامی تلاش و کوشش میکند، با بهرهگیری از اساتید مجرب و برگزاری دورههای آموزشی ویژه نسل نو و جوان امروز در تربیت نیروهای متعهد، انقلابی و کارآمد میتواند ایفای نقش کند.
امیدی در پایان با بیان اینکه امروزه با پیشرفت علم و توسعه ابزارهای متخلف، مسجدی میتواند با این سیل و هجوم بیوقفه همراهی کند که بهروز باشد خاطرنشان کرد: مسجد میتواند ضمن شناخت نیازهای جوانان، از این ابزار برای جذب و ساماندهی آنان بهرهگیری کند.
کلام آخر:
روزی رهبر کبیر و بنیانگذار انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) در بیاناتی مساجد را سنگرهای اسلام معرفی کردند و فرمودند: «سنگرها را باید پر کرد، این دژهای محکم را با قدرت و توان نگاه دارید، این مساجد سنگرهای اسلام است. این سنگرها را برای اسلام حفظ کنید.»؛ جملاتی که حقیقتاً در سالهای اول انقلاب، زمان هشت سال دفاع مقدس و سالهای سازندگی پس از جنگ، بهخوبی نمایان بود و مساجد سنگر و پایگاه اصلی برنامههای فرهنگی، تربیتی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در محلات بودند و همین مسجد محوری موجب شد تا نسلهایی همچون شهید محسن حججیها، شهید مصطفی صدرزاده و شهدای جوان مدافع حرم و امنیت شکلگرفته و پا به میدان بگذارند.
اما در چند سال اخیر و با هجمههای سنگین دشمن در جنگ نرم، تلاش بر این شده تا نوجوانان و جوانان ما از مساجد و محیط تعلیموتربیت فاصله بگیرند؛ به همین منظور نیاز است تا با گامهای استوارتر و برنامهریزی دقیقتر نسل نو را به مساجد و شور و شعور اهلبیت را به رگهای این جوانان باز گرداند.
انتهای پیام/224224
نظرات بینندگان