«شیرازه» از مطالبات شهری نابینایان گزارش می‌دهد؛
عصای سفید، نیازمند رعایت حقوق شهروندی
مدیریت شهری موظف است تمام ظرفیت‌های موجود را جهت افزایش زیست‌پذیری شهر برای تمام شهروندان فراهم آورد که در این میان جمعیت نابینایان، جزو اولویت‌ها است.
به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی پایگاه تحلیلی خبری «شیرازه»، دو روز پیش بیست و سوم مهرماه مصادف با ۱۵ اکتبر به نام روز جهانی نابینایان یا همان روز «عصای سفید» نام‌گذاری شده و سال‌هاست که کشورهای متعدد دنیا این روز را به‌پاس احترام به روشندلان جامعه گرامی داشته و در قالب برنامه‌های نمادین از آنان یاد می‌کنند درحالی‌که در دیگر ایام سال حتی نامی از این قشر مظلوم به میان نیست و در بسیاری از زمینه‌ها از جمله زیرساخت‌های شهری، امکانات رفاهی، اعتبارات ورزشی دولت و... دیده نمی‌شوند و فقط گاه با پیگیری مجدانه یک یا چند تن از همراهان آنها اقدامی موقت انجام می‌شود.
این معضل تنها مختص به کشور و یا استان ما نیست؛ بلکه بسیاری از نابینایان دنیا از این امر گلایمند هستند و دراین‌بین بیشترین خواسته و مطالبه این قشر مظلوم، مناسب‌سازی و طراحی مبلمان شهری زیرساخت‌ها و معماری ادارات، معابر، سیستم حمل‌ونقل و فضای پیرامون آنهاست. اقدامی که حق قانونی آنان است و به‌صراحت در قانون اساسی گنجانده شده است.
در بسیاری از کشورهای دنیا، مناسب‌سازی طراحی شهری برای حرکت معلولان، امری ثبت شده در قانون است، ولی به‌اجراگذاشتن آن زمان بسیاری می‌طلبد و حتی گاه توجه چندانی نمی‌شود. در ایران نیز همانند دیگر کشورها این قانون با عنوان «قانون جامع حمایت از حقوق معلولان» در تاریخ شانزدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۳ به تصویب نمایندگان ملت رسید و در تاریخ ۶ خرداد همان سال جهت اجرا به ریاست‌جمهوری ابلاغ شد. اما اگر با نگاهی دقیق‌تر قانون اساسی را بررسی کنیم، در می‌یابیم که ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی - حرکتی مورخ ۱۳۶۸/۳/۸ شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تحت عنوان «ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری برای افراد معلول جسمی - حرکتی مصوب شده که ویرایش دوم آن در تاریخ ۱۳۷۸/۱۰/۶، به‌عنوان اولین اقدام جدی در وضع قوانین حمایتی از افراد دارای محدودیت حرکت در زمینه مناسب‌سازی محیط شهری حمایت می‌کند.
در ماده یک این قانون، دولت موظف شده است که زمینه‌های لازم را برای تأمین حقوق معلولان فراهم و حمایت‌های لازم را از آنها به عمل آورد. ماده دو این قانون که شامل ۴ تبصره است، کلاً به مناسب‌سازی ساختمان‌ها و فضاهای شهری جهت دسترسی و بهره‌مندی معلولان اختصاص دارد و حتی شهرداری‌ها را ملزم می‌نماید از صدور پایان‌کار برای آن تعداد از ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند خودداری نماید.
اما باید دید آیا این قوانین در جامعه و مدیریت شهری به‌درستی اجرا می‌شود؟ آیا شهرداری‌ها آن‌گونه که شایسته است این قانون را عملی کرده و محیط شهری را آماده حضور معلولان به‌ویژه نابینایان کرده‌اند؟ و آیا در اعتبارات و بودجه‌های دولتی غیر از استخدام یک یا دو نیروی دارای معلولیت که ان هم قانون مکلف کرده، اقدام درخورشانی برای این قشر انجام می‌شود؟
برای پاسخ به این پرسش‌ها با چند تن از عزیزان روشندل استان فارس و شهر شیراز به گفتگو نشستیم. افرادی که با تمام معضلات و مشکلات خود را به جایگاهی رسانده‌اند که شاید انسان‌های سالم هم‌توان آن را ندارند. این افراد که ورزشکاران نابینای شهر شیراز هستند در گفتگو با خبرنگار شیرازه اولین معضل خود برای حضور راحت‌تر در شهر را معابر و پیاده‌راه‌هایی عنوان می‌کنند که پر است از موانع ریزودرشت که حرکت را برای آنان سخت کرده است.
امیر حسین‌پور که ورزشکار هم است در این باره می‌گوید: شهر شیراز اگر چه در برخی مناطق آن طراحی معابر و خیابان‌هایش تا حد زیادی مناسب برای عبور معلولان و نابینایان است؛ اما در بیشتر نقاط آن معابر پیاده و کنار جدول‌ها درخت و درختچه‌هایی وجود دارد که برای ما به‌شدت دردسر ایجاد می‌کند و برای عبور موجب می‌شود شاخه درختان در چشممان فروبرود. وی با ابراز تأسف از فضاسازی شهر برای نابینایان عنوان کرد در خیلی مواقع بنده شخصاً اگر قرار است به فروشگاه یا مکانی مراجعه کنم با مشکلات زیادی مواجه می‌شوم و همین امر ما را از حضور مستمر در جامعه دور نگاه می‌دارد که برخی مثل من و دوستانم به سمت ورزش و دورهمی‌های جمعی حرکت کرده‌ایم؛ اما عده دیگری منزوی شده و در جامعه حضور پیدا نمی‌کنند.
این روشندل شیرازی با گلایمندی از رانندگان گفت: وقتی می‌خواهیم از چهارراهی عبور کنیم برخی از رانندگان اصلاً رعایت عصای سفید ما را نکرده و انگار که این نماد را اصلاً نمی‌شناسند که این بر می‌گردد به فرهنگ‌سازی بین مردم.
یاسر کلاوانی دیگر شهروند شیرازی و ورزشکار رشته گلبال در خصوص محیط شهر شیراز و میزان رضایتمندی از مناسب‌سازی شهر برای نابینایان گفت: سرامیک یا همان کاشی‌هایی که به‌اصطلاح برای ما طراحی شده به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند یک نابینا را به مقصد برساند چرا که هم از نظر استاندارد ساخت و هم از نظر طراحی ما را با موان بسیاری روبرو می‌کند.
وی با بیان اینکه مناسب‌سازی شهری برای معلولان یکی از اولویت‌های مهمی است که باید اتفاق بیفتد، اظهار کرد: علاوه بر محیط شهر، ناوگان حمل‌ونقل عمومی نیز آن‌گونه که باید، مناسب حضور افراد نابینا نیست و این امر می‌طلبد کارگروهی تشکیل شود تا مشکلات قشر روشندل و معلول بررسی شود به‌شرط آنکه چند عضو ان از بین جامعه دارای معلولیت باشد.
خانم محبی شهروند نابینایی که در گوشه خیابان زند با وی به گفتگو پرداختم هم شرایط محیطی شهر را کاملاً نامناسب دانست و گفت: علاوه بر مدیریت شهری، مردم هم این امر را رعایت نکرده و گاه با سد معبر در خیابان، یا گذاشتن موانع بر روی مسیر عبور نابینایان حرکت را برای ما دشوار می‌کنند.
اینها تنها نمونه اندکی از درد دل و معضلات نابینایان بود پس می‌طلبد روز عصای سفید را فقط با یک نام‌گذاری ساده و چند مراسم نمادین به پایان نبریم؛ بلکه لازم است مدیریت شهری هم از خدمت‌رسانی مؤثر به آنها جا نماند، زیرا شهر عرصه حضور شهروندان است و تمام ساکنان، حق استفاده برابر از آن را دارند، در این میان گروه‌هایی با نیازهای ویژه، همواره به‌واسطه محدودیت‌های موجود، فرصت ابرازگری کمتری در سطح شهر دارند و نمی‌توانند به‌اندازه‌ای شایسته از خدمات شهری استفاده کنند.
در این راستا مدیریت شهری موظف است تمام ظرفیت‌های موجود را جهت افزایش زیست‌پذیری شهر برای تمام شهروندان فراهم آورد که در این میان جمعیت نابینایان، جزو اولویت‌ها است.
کلام آخر اینکه:
ازآنجایی‌که آگاهی از ملاحظات کلی در برخورد با افراد نابینا، زیست آنها را بهبود خواهد بخشید، لازم است با استفاده از ظرفیت‌های در اختیار، به اطلاع‌رسانی دراین‌خصوص پرداخته شود. آگاه‌سازی جامعه و تعامل صحیح شهروندان با افراد دارای نیازهای ویژه، از جمله مهم‌ترین موضوعاتی است که به‌تنهایی می‌تواند کیفیت زندگی این گروه‌ها را افزایش دهد. استفاده از ظرفیت این گروه‌ها در اجرای فعالیت‌ها و رویدادهای حوزه فرهنگی و اجتماعی نشانگر باور عمیق به توانمندی‌های آنها است در نهایت باید از ظرفیت‌های در اختیار مدیریت شهری بهترین بهره را ببریم، همکاری هر چه بیشتر با جمعیت هدف و انجمن‌های فعال در حوزه کم‌بینایی و نابینایی می‌تواند به تدقیق سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات منجر شود.
انتهای پیام/224224
نظرات بینندگان
