دستان خالی جنگلهای فارس برای بزرگترین گوشتخوار ایران
استان فارس از جمله استانهای مهم کشور است که خرس قهوه ای در برخی مناطق حفاظت شده آن وجود دارد.
اما مدتی است زیستگاه این حیوان در استان فارس ناامن شده و همواره با خطراتی دست و پنجه نرم می کند. چندی قبل زیستگاه خرس قهوه ای در منطقه تنگ خرسی پاسارگاد طعمه حریق شد و ساعتها در آتش سوخت.
در برخی نقاط استان نیز زیستگاه این گونه به دلیل ساخت باغ و یا حتی جاده کشی ناامن شده و این امر منجر به سرگردانی خرسها با توله هایشان شده است.
ساعت یک بامداد پنجشنبه اهالی روستایی در آباده فارس با اداره محیط زیست این شهرستان تماس گرفته و از برخورد یک خودرو با دو خرس قهوه ای در یکی از محورهای فرعی منطقه خبر دادند.
به دنبال این تماس نیروهای یگان محیط زیست آباده عازم محل مذکور شده و با یک ماده خرس قهوه ای و توله اش مواجه شدند که هر دو بر اثر شدت ضربه از بین رفته بودند.
جنگلهای فارس زیستگاه های خرس قهوه ای در ایران
دبیر موسسه ۱۳ فروردین در خصوص وضعیت این گونه در استان فارس گفت: خرس یکی از بزرگترین گوشتخواران ایران است که در جنگلهای زاگرس و کوهستانهای این استان وجود دارد.
علی اکبر کاظمینی با بیان اینکه خرس حیوانی همه چیز خوار است، ادامه داد: این گونه در زیستگاه خود علاوه بر خوردن حشرات، از عسل و علف نیز استفاده می کند اما رژیم اصلی آن علف و حشرات است.
وی با اشاره به اینکه جنگلهای فارس زیستگاه های خرس قهوه ای در ایران به شمار می روند، اظهار داشت: طی چند سال اخیر به دلیل گسترش باغات در کوهستان به خصوص زاگرس و وجود باغات انگور، بادام، گردو و... زیستگاه این گونه در معرض خطر قرار گرفته است.
این فعال حوزه محیط زیست بیان کرد: به طور حتم وقتی زیستگاه ناامن شود موادغذایی کمتری در اختیار خرس قرار می گیرد همانگونه که شاهد بودیم میزان قابل توجهی از پوششهای گیاهی در زیستگاه خرس قهوه ای منطقه پاسارگاد در آتش سوخت.
وی ادامه داد: علاوه بر تبدیل برخی زمینها به باغات، آتش سوزی، جاده کشی و... طی چند سال گذشته باعث ایجاد مشکلاتی در زیستگاه این گونه شده به طوری که رفتار اکولوژیکی و جنسی این گونه تحت تاثیر این موضوعات قرار گرفته است.
خرس حیوانی ترسو
کاظمینی ترک کردن زیستگاه توسط خرسها را ناشی از موضوعات مذکور دانست و افزود: این گونه برخلاف جثه بزرگی که دارد اما حیوان ترسویی است که طی چند سال گذشته مورد بی مهری هایی از سوی انسانها قرار گرفته است.
دبیر موسسه ۱۳ فروردین ادامه داد: انسانها به طرق مختلف این گونه را تحت فشار قرار داده و حتی در برخی استانها نیز شاهد کشتن این گونه به شیوه های غیرانسانی بوده ایم.
کاظمینی افزود: در برخی زیستگاه های این گونه شاهد ایجاد ایستگاه های مخابراتی و حتی جاده کشی برای دسترسی به آن هستیم که این موضوع ناامن شدن منطقه برای خرسها را به همراه داشته است.
حیوانی بزرگ در منطقه ای کوچک
وی گفت: تمام این اقدامات انسانها باعث شده که زیستگاه این حیوان بزرگ به منطقه ای کوچک تبدیل شود که خرس در آن محبوس شده باشد و در برخی موارد که قدرت دفاع از توله های خود را در این وضعیت نداشته باشد رفتارهای پیش بینی نشده ای از خود نشان می دهد.
دبیر موسسه ۱۳ فروردین ادامه داد: سه سال قبل نیز در منطقه حفاظت شده ارژن توله خرسی در یک حادثه رانندگی تلف شد که متاسفانه راننده خودرو این گونه را به حواشی جاده منتقل و متواری شده بود، تمام این موضوعات نشاندهنده ناامن شدن زیستگاه خرس است.
سیستم پویایی جنگلهای فارس در معرض آسیب
وی با اشاره به اینکه اگر این گونه از بین رود سیستم پویایی جنگلهای فارس نیز مورد آسیب قرار می گیرد، اظهار داشت: مصرف برخی هسته های جنگلی توسط خرس و دفع آن در دیگر نقاط جنگل باعث می شود این هسته ها در دیگر نقاط روییده که این امر پویایی سیستم جنگلها را به همراه دارد.
وی با اشاره به اهمیت خرسها در اکوسیستم های جنگلی گفت: وجود خرس ها در اکوسیستم های جنگلی بسیار مهم است زیرا در راس هرم غذایی قرار دارد.
کاظمینی اظهار داشت: در این خصوص باید دستگاه های متولی امر وارد شده و نسبت به بازپس گیری زمینهای ملی که هم اکنون توسط برخی افراد سودجو به باغ تبدیل شده اقدام کنند.
وی ادامه داد: با ایجاد حساسیت بین مردم و اینکه حضور این گونه ها چه تاثیری در اکوسیستم منطقه دارد می توان مردم را نسبت به این موضوعات آگاه کرد.
تدابیر ویژه محیط زیست
سرپرست معاونت فنی اداره کل حفاظت محیط زیست فارس نیز در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: چند روز قبل یک خرس قهوه ای و توله اش در مسیر آباده طشک در یک سانحه رانندگی تلف شدند.
سیاوش محمدی بیگدلی ادامه داد: این حادثه در جاده ای مابین دو منطقه حفاظت شده رخ داد برای اینکه خرس و توله اش برای استفاده از میوه باغات از منطقه خود خارج شده بودند.
وی با اشاره به اینکه خرس به میوه علاقه شدیدی دارد، اظهار داشت: متاسفانه طی چند سال اخیر شاهد وقوع این گونه حوادث در جاده مابین دو منطقه حفاظت شده بوده ایم از این رو طی تفاهمنامه ای بین سازمان محیط زیست و وزارت راه در این خصوص قرار است اقداماتی انجام شود.
محمدی به برخی از این اقدامات اشاره کرد و گفت: در این راستا مقرر شده در برخی جاها نسبت به ایجاد پلهای روگذر یا زیرگذر برای عبور حیات وحش اقدام شود، همچنین بر اساس این تفاهمنامه مقرر شده نسبت به نصب تابلوهای هشداردهنده عبور حیات وحش نیز اقداماتی صورت گیرد.
وی تاکید کرد: شناسایی این نقاط در دستور کار محیط زیست استان فارس قرار دارد تار هرچه سریعتر اقدامات لازم انجام شود.
