به گزارش گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، در دنیای امروز، تصویر زن بیش از پیش در معرض تناقض‌های فرهنگی، ایدئولوژیک و رسانه‌ای قرار گرفته است. از یک سو، منشور اسلامی، با ریشه در قرآن و سیرهٔ پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، جایگاهی برای زن ترسیم می‌کند که بر کرامت انسانی، مسئولیت معنوی و مشارکت فعال در جامعه استوار است.

 از سوی دیگر، رسانه‌های غربی، به‌ویژه در فضای سرگرمی، تبلیغات و شبکه‌های اجتماعی، اغلب زن را در قالبی سطحی، مصرف‌گرایانه و جنسیتی به تصویر می‌کشند: گاه به‌عنوان شیئی برای جلب توجه،  

گاه به‌عنوان «قهرمانی» بی‌نهایت قوی اما بی‌پایهٔ اخلاقی و گاه به‌عنوان رقیبی در یک رقابت ساختگی میان زن و مرد.

این تقابل، نیازمند نگاهی فراتر از کلیشه‌هاست؛ چرا که حقیقت در ظرافت‌های تاریخی، فقهی و روان‌ اجتماعی نهفته است؛ نه در ساده‌انگاری‌های عمومی.

اسلام، از همان آغاز، زن را هم‌خلقت مرد دانسته است: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاکُم مِّن ذَکَرٍ وَأُنثَىٰ» و نه تنها بر برابری ذاتی تأکید کرده، بلکه حق مالکیت، تحصیل، انتخاب همسر و مشارکت در فضای عمومی را برای زن پایه‌ریزی کرده است. حضور خدیجه «اولین مسلمان و حامی اقتصادی پیامبر»، فاطمه الزهرا الگوی فرهیختگی و عدالت‌طلبی، گواه این است که زن در اسلام، فاعل تاریخ بوده؛ نه مفعول آن.

البته، لازم است تفاوت را میان اصول دین و تفسیرهای فرهنگی - تاریخیِ بعدی بشناسیم؛ چرا برخی محدودیت‌های نسبی در جوامع اسلامی، ریشه در سنتهای پیش از اسلام دارند، نه در خود دین.

در مقابل، رسانه‌های غربی، در حالی که شعار «آزادی زن» را سر می‌دهند، اغلب استانداردهایی از زیبایی، موفقیت و هویت را ترویج می‌کنند که فاصلهٔ گسترده‌ای با واقعیت زندگی بیشتر زنان دارند.

 زن یا به‌صورت «سوپر‌استاری» بی‌پایان قدرتمند و بی‌اعتماد به دیگران تصویر می‌شود، یا به‌عنوان موجودی جذاب و مصرفی در تبلیغات به کار گرفته می‌شود. این دوگانگی، باعث بحران هویت در میان نسل جوان شده است.

سازمان جهانی بهداشت گزارش داده که نوجوانان دختر در کشورهای غربی با نرخ بالایی از اضطراب تصویر بدن، اختلالات خوردن و احساس ناکافی‌بودن مواجه‌اند. بیماری‌هایی که ریشه در فضای رسانه‌ای دیجیتال دارند؛ اسلام، زن را در چارچوبی جاودانه می‌بیند: زنی که در خانه، عشق و ثبات می‌آفریند، و در جامعه، دانش و عدالت.  

زنی که نه به‌خاطر «ظاهرش» مورد توجه است؛ بلکه به‌خاطر وجودش محترم دانسته می‌شود.

در مقابل، جهان غرب، در عین ادعای «آزادی مطلق»، زن را مجبور می‌کند انتخاب کند؛ یا موفق باشی، یا مادر‌. چون در سیستمی که موفقیت را فقط در بازار کار تعریف می‌کند، مادری، گاه به «خطای شغلی» تبدیل می‌شود.

اسلام چنین نمی‌گوید. اسلام می‌گوید: هم مادر باش، هم دانشمند؛ هم خانه‌دار، هم مسئول. چرا؟ چون در این دیدگاه، موفقیت، فدای انسانیت نمی‌شود. در اسلام، والدین، «نیمی از دنیا» هستند. نه «ریسک استخدامی».

و زن، تنها زمانی «کامل» است که بتواند هم به خودش، هم به دیگران، هم به آینده، بپردازد.

برتریِ این نگاه، در سه ویژگی عمیق نهفته است: اول، ثبات: احترام به زن، در اسلام، وابسته به جوانی، زیبایی یا سودمندی اقتصادی نیست.

دوم، جامعیت: زن به‌عنوان یک کلِ انسانی دیده می‌شود؛ نه فقط به‌عنوان کارمند، همسر یا مادر.

سوم، مسئولیت: آزادی در اسلام، یعنی آزادیِ با معنا؛ نه آزادیِ رها شدن از پیوندها، بلکه آزادیِ انتخابِ هوشمندانه در چارچوب ارزش‌ها.

این،صرفا غرورِ فرهنگی نیست. این، اعتماد به منشوری است که ۱۴۰۰ سال پیش، در جهانی که زن را شی‌ء می‌دانستند؛ زن را فردی با حق، عقل و کرامت خواند.  

و امروز، در عصری که بحران خانواده و بی‌معنایی، گریبان‌گیر جوامع غربی شده، همان منشور، تنها پاسخِ پایدار را در اختیار بشریت می‌گذارد.

نویسنده: فیروزه دارا

مدرس سواد رسانه