تنهایی و افسردگی،سوغات کرونا برای سالمندان/ در دل سالمندان چه می گذرد؟
در این روزهای کرونازده پدرها و مادر های کهنسالی که روزگاری تنها تکیه گاه فرزندانشان بودند حالا به سادگی رها شده اند و بیش از گذشته روزها و شب های طولانی خود را با تنهایی و درماندگی دست و پنجه نرم می کنند، به طوری که هر روز مرگ را در مقابل چشمان خود می بینند.
به گزارش پایگاه تحلیلی-خبری"شیرازه"،جمعیت بزرگی از سالمندان جامعه را بازنشستگان تشکیل می دهند،هر چند این دو گاهی در کنار هم قرار می گیرند اما از برخی مناظر با یکدیگر تفاوت های قابل توجهی دارند.به گفته علی بیات، رئیس کانون کارگران بازنشسته سازمان تأمین اجتماعی ، ۴۸ درصد سالمندان هیچ گونه حمایت بیمه و بازنشستگی ندارند، ۵۲ درصد نیز حقوق و درآمد کافی نداشته و ۳۴ درصد از آن ها از خدمات بهداشتی و درمانی بی بهره اند که در این میان هزینه های ناشی از کرونا هم به آن اضافه می شود. حتی قبل از کرونا هزینه بیماران سالمند با رشد ۲۰ درصدی همراه بوده که در ماه های اخیر افزایش بیشتری یافته است.
غفلت و ترک سالمندان
به باور کارشناسان،شیوع بیماری کرونا بر سالمندان، بدترین تاثیر را گذاشته و عده زیادی از آن ها که حتی کنترلی بر زندگی خود نداشته و برخی امور را بر عهده مراقبین خود گذاشته اند از منظر روانی و اجتماعی مورد غفلت و ترک قرار گرفته اند، به این ترتیب خیل عظیمی از سالمندان شبکه ارتباطی خود را در این روزهای کرونازده از دست داده اند و از طرف دیگر بیشتر این افراد به طور مداوم با مسئله مرگ دست و پنجه نرم می کنند.روانشناسان معتقدند که سالمندان به دلایل متعددی نظیر؛کاهش رفت و آمدها، نبود تفریح و گشت و گذار به سمت افسرده شدن رفته اند. دردناک تر از این ها زمانی می شود که برخی از آن ها حتی هزینه درمان و مراقبت از خود را هم ندارند و از پس هزینه های سنگین و کمر شکن درمانی برنمی آیند.
به باور کارشناسان،شیوع بیماری کرونا بر سالمندان، بدترین تاثیر را گذاشته و عده زیادی از آن ها که حتی کنترلی بر زندگی خود نداشته و برخی امور را بر عهده مراقبین خود گذاشته اند از منظر روانی و اجتماعی مورد غفلت و ترک قرار گرفته اند، به این ترتیب خیل عظیمی از سالمندان شبکه ارتباطی خود را در این روزهای کرونازده از دست داده اند و از طرف دیگر بیشتر این افراد به طور مداوم با مسئله مرگ دست و پنجه نرم می کنند.روانشناسان معتقدند که سالمندان به دلایل متعددی نظیر؛کاهش رفت و آمدها، نبود تفریح و گشت و گذار به سمت افسرده شدن رفته اند. دردناک تر از این ها زمانی می شود که برخی از آن ها حتی هزینه درمان و مراقبت از خود را هم ندارند و از پس هزینه های سنگین و کمر شکن درمانی برنمی آیند.
به گفته دکتر شتی،رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت سن امید به زندگی در ایران در دو سال گذشته برای زنان ۷۹ سال و برای مردان ۷۵ سال بوده اما این آمار و ارقام هر چقدر هم که بالا برود کیفیت زندگی بر کمیت آن ارجحیت بیشتری دارد.
طبق بررسی ها از مرکز آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افراد بالای ۶۵ سال به عنوان سالمند تلقی می شوند،با این وجود ۶۰۴ هزار زن و مرد سالمند در کشور مشغول به کارند که از این تعداد ۸هزار تن آن ها زن هستند. در ایران به ازای هر ۱۰۰ دختر ۱۰۵ پسر به دنیا اما در طول زمان به دلایل متخلف حوادث ناشی از کار،ریسک بیشتر، ابتلا به بیماری و غیره از تعداد آن ها کاسته می شود.
به باور برخی کارشناسان جامعه ما در ۳۰ سال آینده جامعه سالخورده ای خواهد بود و با این وجود فشار برصندوق تامین اجتماعی بیشتر می شود.
طبق بررسی ها از مرکز آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی افراد بالای ۶۵ سال به عنوان سالمند تلقی می شوند،با این وجود ۶۰۴ هزار زن و مرد سالمند در کشور مشغول به کارند که از این تعداد ۸هزار تن آن ها زن هستند. در ایران به ازای هر ۱۰۰ دختر ۱۰۵ پسر به دنیا اما در طول زمان به دلایل متخلف حوادث ناشی از کار،ریسک بیشتر، ابتلا به بیماری و غیره از تعداد آن ها کاسته می شود.
به باور برخی کارشناسان جامعه ما در ۳۰ سال آینده جامعه سالخورده ای خواهد بود و با این وجود فشار برصندوق تامین اجتماعی بیشتر می شود.
برکسی پوشیده نیست که اولین نشانه های افسردگی، پس از تنهایی به وجود می آید. مرگ همسر و تنهایی پس از آن، یکی از بدترین اتفاقات این دوران است. بازنشستگی از کار هم، به این تنهایی ها دامن می زند. علاوه بر این، کاهش سلامتی سبب مصرف داروهایی می شود که افسردگی و ناراحتی های روحی، از عوارض جانبی این داروهای شیمیایی است.امید زندگی در دهه 1950 در بیشتر مناطق توسعه‌یافته 65 سال بوده، درحالی‌که در همان سال در مناطق کمتر توسعه‌یافته، 42 سال شده است. طی سال‌های 2010 تا 2015 امید زندگی در مناطق توسعه‌یافته‌تر به 78 سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته به 68 سال رسیده است. همچنین پیش‌بینی می شود تا سال 2050 امید زندگی در مناطق توسعه‌یافته‌تر 83 سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته به 75 سال برسد. برابر احکام صادر شده در سال جاری ۱۱۶ هزار و ۳۴۸ نفر حقوق کمتر از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند و ۹۹۱ نفر مشمول حقوق ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی هستند.با این وجود، به تازگی دولت مصوب کرده که حقوق بازنشستگان 50 درصد افزایش یابد اما این مصوبه نیز هنوز عملیاتی نشده و به اجرا نرسیده است.با این حال حدود دو ماه پیش و بر اساس بخشنامه سازمان برنامه و بودجه، نحوه تأمین پاداش بازنشستگی و افزایش ۵۰ درصدی حقوق در دستگاه‌های استانی مشخص شده است.
سازمان برنامه و بودجه کشور طی بخشنامه‌ای، ضمن الزام دستگاه‌های اجرایی مشمول نظام بودجه استانی به فروش اموال منقول و غیرمنقول مازاد، فرایند فروش و نحوه تخصیص اعتبار مربوط را مشخص کرده است.در کنار ضررهای اقتصادی ناشی از شیوع بیماری کرونا که متوجه کسبه، بازاریان، اصناف و فعالان اقتصادی شده، برخی آثار روانی نیز در جامعه وجود دارد که با شیوع این بیماری، ایجاد یا تشدید شده است.
سال های متمادی در آرزوی یک روز خوش
به گفته یکی از سالمندان، حتی راه رفتن بدون عصا برایش سخت و مشقت بار است.با این وجود فرزندانش به او سر نمی زنند و هر از گاهی به تماس های تلفنی اکتفا می کنند.یکی دیگر از سالمندان نیز گفت: متاسفانه مسئولین آنطور که باید برای سالمندان برنامه مشخصی در نظر نمی گیرند، هر چند افرادی را که در خانه سالمندان به سر می برند تنها در برخی مواقع به بیرون و گشت و گذار می برند اما برای سالمندانی که در خانه های خود به تنهایی زندگی می کنند برنامه تفریحی وجود ندارد.
سال های متمادی در آرزوی یک روز خوش
به گفته یکی از سالمندان، حتی راه رفتن بدون عصا برایش سخت و مشقت بار است.با این وجود فرزندانش به او سر نمی زنند و هر از گاهی به تماس های تلفنی اکتفا می کنند.یکی دیگر از سالمندان نیز گفت: متاسفانه مسئولین آنطور که باید برای سالمندان برنامه مشخصی در نظر نمی گیرند، هر چند افرادی را که در خانه سالمندان به سر می برند تنها در برخی مواقع به بیرون و گشت و گذار می برند اما برای سالمندانی که در خانه های خود به تنهایی زندگی می کنند برنامه تفریحی وجود ندارد.
وی افزود: بعد از ۲۵ سال کارمندی حالا باید مسافرکشی کنم تازه این در حالیست که با همه تلاش های روزانه و شبانه حقوق و درآمد چندانی برای امرار معاش زندگی ندارم.حداقل حقوق بازنشستگان از ابتدای دولت دوازدهم تاکنون ۲ برابر افزایش یافته و از رقم ۹۰۰ هزار تومان به یک میلیون و ۸۱۵ تومان رسیده اما با تورم کنونی باز هم به جایی نرسیده است.حسین محمدی نیز شهروندیست که مدت هفت ماهی می شود که با شیوع کرونا از منزل خارج نشده و تمام این مدت را با دلتنگی دیدار دوباره نوه ها و دورهمی فرزندانش سپری کرده اما با این حال ترس از ابتلا به این بیماری، وی را درباره ملاقات با فرزندانش مردد ساخته و دیدارهای کوتاه با فاصله های زمانی چندین هفته را برایش با دلشوره همراه ساخته است."لیلا سپاس" روانشناس و مشاور خانواده با بیان این که احساس تعلق خاطر به خانواده یک نیاز ذاتی است، گفت: شیوع بیماری کرونا سالمندان را بیش از پیش تنها کرده و این تنهایی و عدم ارتباط کافی با فرزندان آنها را دچار آسیب های روحی جدی و جبران ناپذیر می‌کند.
لزوم ایجاد سرگرمی های متنوع و لذت بخش
وی در ادامه با اشاره به پدیده "اضطراب مرگ" گفت: اخبار مربوط به کرونا و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری تا حد زیادی این اضطراب را در سالمندان افزایش داده است.سپاس افزود: اگرچه اضطراب تا حدی کارکرد مثبت دارد و باعث حل منطقی مشکلات شده و منجر به رعایت اقدامات خودمراقبتی می‌شود، اما فشارهای روحی بیش از حد باعث ترشح هورمون کورتیزول(هورمون استرس) شده و سطح ایمنی بدن را کاهش می دهد.
وی در ادامه با اشاره به پدیده "اضطراب مرگ" گفت: اخبار مربوط به کرونا و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری تا حد زیادی این اضطراب را در سالمندان افزایش داده است.سپاس افزود: اگرچه اضطراب تا حدی کارکرد مثبت دارد و باعث حل منطقی مشکلات شده و منجر به رعایت اقدامات خودمراقبتی می‌شود، اما فشارهای روحی بیش از حد باعث ترشح هورمون کورتیزول(هورمون استرس) شده و سطح ایمنی بدن را کاهش می دهد.
این روانشناس و مشاور به راهکارهای مقابله با استرس ناشی از شرایط موجود اشاره کرد و گفت: باید با برقراری ارتباط از طریق وسایل ارتباطی و یا ارتباط حضوری توسط افرادی که کمتر در محل‌های شلوغ تردد دارند و همچنین با رعایت مسائل بهداشتی به نیازهای روحی سالمندان توجه شده و این احساس در آنها ایجاد نشود که از جامعه حذف شده‌اند. وی افزود: ارتباط با سایر سالخوردگان که "گروه های همدردی" نامیده می شود به حفظ روحیه آنها کمک می کند.سپاس با بیان اینکه فراهم کردن فعالیت های لذت بخش برای سالمندان به حفظ روحیه آنها کمک می‌کند، گفت: انجام فعالیت هایی مانند پرورش گل و گیاه، تماشای فیلم های تلویزیونی سرگرم کننده و ایجاد دل‌مشغولی های متنوع به ایجاد حس امیدواری در سالمندان کمک می‌کند.وی گفت: یادآوری مشکلات گذشته که در دوران مختلف زندگی برای جامعه دردسر ساز بود و اکنون برطرف شده، باعث می‌شود تا با مثالی عینی این حس را در آنها ایجاد کرد که شرایط کنونی نیز بهبود می‌یابند.
ناقص بودن کارت منزلت سالمندی
هر چند به تازگی از کارت منزلت سالمندی رونمایی شده اما این کارت با تخفیف ها و برنامه هایی که برای سالمندان ارائه می کند،یکی از روش هایی است که می تواند تاحدودی از بار مشکلات آن ها بکاهد.چرا که در میان هزینه های سنگین زندگی و نیازهای کوچک و بزرگ هر فرد،تنها بخشی از هزینه هایی مثل بازدید از مکان های گردشگری، خدمات دندانپزشکی و مسائل روانشناسی را شامل می شود.چند روز پیش نیز در کلانشهر شیراز به مناسبت روزجهانی سالمند از صدور کارت منزلت سالمندان شیراز رونمایی شد و اهداء آن به ۱۸۳ هزار سالمند این کلانشهر نهم مهر ۹۹ آغاز شد.
هر چند به تازگی از کارت منزلت سالمندی رونمایی شده اما این کارت با تخفیف ها و برنامه هایی که برای سالمندان ارائه می کند،یکی از روش هایی است که می تواند تاحدودی از بار مشکلات آن ها بکاهد.چرا که در میان هزینه های سنگین زندگی و نیازهای کوچک و بزرگ هر فرد،تنها بخشی از هزینه هایی مثل بازدید از مکان های گردشگری، خدمات دندانپزشکی و مسائل روانشناسی را شامل می شود.چند روز پیش نیز در کلانشهر شیراز به مناسبت روزجهانی سالمند از صدور کارت منزلت سالمندان شیراز رونمایی شد و اهداء آن به ۱۸۳ هزار سالمند این کلانشهر نهم مهر ۹۹ آغاز شد.
لقمانی،معاون گردشگری و زیارت استانداری فارس در آیین رونمایی از کارت منزلت سالمندان شیرازی گفت: پشتوانه اعتباری هر منطقه و کشوری،بزرگان و کهنسالان آن کشور هستند و براساس فرهنگ ما پاسداشت ریش سفیدان و سالمندان امری واجب است.
علی نقی لقمانی افزود: یکی از کارهای شهرداری شیراز ارائه این کارت منزلت به این قشر مهم جامعه است که شهرداری در این زمینه با هماهنگی دستگاه‌های مختلف گام بزرگی را در این زمینه برداشته است. وی اظهار امیدواری کرد که این همدلی و همراهی ها و برای خدمات به اقشار مختلف جامعه روز به روز ترویج پیدا می کند تا شیراز همچنان در قله معرفت و شناخت قرار داشته باشد.
علی نقی لقمانی افزود: یکی از کارهای شهرداری شیراز ارائه این کارت منزلت به این قشر مهم جامعه است که شهرداری در این زمینه با هماهنگی دستگاه‌های مختلف گام بزرگی را در این زمینه برداشته است. وی اظهار امیدواری کرد که این همدلی و همراهی ها و برای خدمات به اقشار مختلف جامعه روز به روز ترویج پیدا می کند تا شیراز همچنان در قله معرفت و شناخت قرار داشته باشد.
عبدالرسول همتی، معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز نیز در این آیین گفت: حدود ۱۱ درصد جمعیت جامعه ما را سالمندان تشکیل می دهند که این آمار در سال ۲۰۲۲ به ۱۵ درصد و در سال ۲۰۳۰ نزدیک به ۲۰ تا ۲۵ درصد جامعه را شامل می شود.
احداث کلینک سالمندان در آینده ای نامعلوم
وی افزود: افزایش آمار سالمندان اهمیت توجه به زیرساخت‌ها مورد نیاز برای رفع نیازهای ضروری این قشر از جامعه را متذکر می شود تا در آینده دچار غافلگیری و بحران در این حوزه نشویم.معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز اظهار داشت: دانشگاه علاوه بر اجرای تعهداتی که در تفاهم‌نامه کارت منزلت سالمندی در نظر گرفته شده این آمادگی را دارد که خارج از تفاهم نامه خدمات دیگری را نیز به سالمندان ارایه دهد که احداث کلینک سالمندان در شیراز یکی از این موارد است.
وی افزود: افزایش آمار سالمندان اهمیت توجه به زیرساخت‌ها مورد نیاز برای رفع نیازهای ضروری این قشر از جامعه را متذکر می شود تا در آینده دچار غافلگیری و بحران در این حوزه نشویم.معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی شیراز اظهار داشت: دانشگاه علاوه بر اجرای تعهداتی که در تفاهم‌نامه کارت منزلت سالمندی در نظر گرفته شده این آمادگی را دارد که خارج از تفاهم نامه خدمات دیگری را نیز به سالمندان ارایه دهد که احداث کلینک سالمندان در شیراز یکی از این موارد است.
سالمندان، 90 درصد فوتی های کرونا
همتی با اشاره به آمار قربانیان بیماری کرونا در سطح استان فارس گفت: حدود ۹۰ درصد از جمعیت فوت شدگان ناشی از بیماری کرونا از میان سالمندان و یا افرادی با بیماری زمینهای هستند.موسوی، رییس شورای شهر شیراز هم با بیان این که انسان محور برنامه‌های مدیریت شهری می باشد، گفت: از ابتدای شورای پنجم توجه به نقش محوری انسان در همه برنامه ها مدنظر قرار داشته و در ادامه نیز این نگاه تقویت شد که نمونه آن دو مبحث شهر دوستدار سالمند و شهر دوستدار کودک است.عبدالرزاق موسوی افزود: توجه به سالمند و کودک نشان داد شورای پنجم شهر شیراز موضوع توجه به انسان را مدنظر قرار دارد.وی اضافه کرد: در طول یک سال و نیم گذشته بیش از ۱۲ تفاهم نامه با دستگاه های مختلف منعقد شد که اغلب در حوزه خدمات رسانی به مردم بوده است.
همتی با اشاره به آمار قربانیان بیماری کرونا در سطح استان فارس گفت: حدود ۹۰ درصد از جمعیت فوت شدگان ناشی از بیماری کرونا از میان سالمندان و یا افرادی با بیماری زمینهای هستند.موسوی، رییس شورای شهر شیراز هم با بیان این که انسان محور برنامه‌های مدیریت شهری می باشد، گفت: از ابتدای شورای پنجم توجه به نقش محوری انسان در همه برنامه ها مدنظر قرار داشته و در ادامه نیز این نگاه تقویت شد که نمونه آن دو مبحث شهر دوستدار سالمند و شهر دوستدار کودک است.عبدالرزاق موسوی افزود: توجه به سالمند و کودک نشان داد شورای پنجم شهر شیراز موضوع توجه به انسان را مدنظر قرار دارد.وی اضافه کرد: در طول یک سال و نیم گذشته بیش از ۱۲ تفاهم نامه با دستگاه های مختلف منعقد شد که اغلب در حوزه خدمات رسانی به مردم بوده است.
رییس شورای شهر شیراز با اشاره به اجرای تفاهم نامه ها ادامه داد: کارت منزلت سالمندان و ارتقای خدمات آن باید مورد توجه مدیران شهری قرار گیرد تا در آینده این طرح به فراموشی سپرده نشود.وی اظهار داشت: باتوجه به ظرفیت های متعدد شیراز و ویژگی های ممتاز مردم این شهر شایسته است که در بحث تعامل بین سازمان های خدمات رسان نیز شیراز الگویی برای کشور باشد.
موسوی گفت: افراد بالای ۶۰ سال ساکن شیراز می توانند برای دریافت کارت منزلت سالمندان که خدمات حمل و نقلی و فرهنگی و اجتماعی را برای آن ها در پی دارد به سایت http://Salmandshiraz.ir مراجعه و برای دریافت این کارت ثبت نام کنند.
موسوی گفت: افراد بالای ۶۰ سال ساکن شیراز می توانند برای دریافت کارت منزلت سالمندان که خدمات حمل و نقلی و فرهنگی و اجتماعی را برای آن ها در پی دارد به سایت http://Salmandshiraz.ir مراجعه و برای دریافت این کارت ثبت نام کنند.
گفتنی است،سازمان ملل در سال ۱۹۸۲ شورای جهانی سالمندی را تشکیل داد و در همان سال طرحی را برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان ارائه داد تا این که در سال ۱۹۹۰ این شورا اول اکتبر مطابف با دهم مهر را روز جهانی سالمندان تعیین کرد.
لازم به ذکر است،طی سال‌های 1950 تا 2015 تعداد درصد سال‌خوردگی جمعیت در همه مناطق قاره اروپا با فاصله فاحشی بیشتر از کشورهای آسیایی بوده، اما پیش‌بینی می‌شود با توجه به سرعت کاهش نرخ باروری و افزایش امید زندگی طی دهه‌های اخیر در میان مناطق کمتر توسعه‌یافته قاره آسیا و دیگر نقاط جهان، روند سال‌خوردگی جمعیت بر خلاف دهه‌های گذشته، در این مناطق سرعت بیشتری به خود بگیرد و درنهایت تا سال 2050 تعداد و درصد جمعیت سالخوردگان در کشورهای درحال‌توسعه از کشورهای توسعه‌یافته بیشتر شود. بنابراین می‌توان گفت کشورهای درحال‌توسعه به سازگاری سریع با این واقعیت جدید نیاز دارند. همچنین بسیاری از کشورهای توسعه‌نیافته نیازمند اتخاذ سیاست‌های جدیدی هستند که تأمین‌کننده امنیت مالی و سلامت و مراقبت اجتماعی افراد سالخورده باشد.
لازم به ذکر است،طی سال‌های 1950 تا 2015 تعداد درصد سال‌خوردگی جمعیت در همه مناطق قاره اروپا با فاصله فاحشی بیشتر از کشورهای آسیایی بوده، اما پیش‌بینی می‌شود با توجه به سرعت کاهش نرخ باروری و افزایش امید زندگی طی دهه‌های اخیر در میان مناطق کمتر توسعه‌یافته قاره آسیا و دیگر نقاط جهان، روند سال‌خوردگی جمعیت بر خلاف دهه‌های گذشته، در این مناطق سرعت بیشتری به خود بگیرد و درنهایت تا سال 2050 تعداد و درصد جمعیت سالخوردگان در کشورهای درحال‌توسعه از کشورهای توسعه‌یافته بیشتر شود. بنابراین می‌توان گفت کشورهای درحال‌توسعه به سازگاری سریع با این واقعیت جدید نیاز دارند. همچنین بسیاری از کشورهای توسعه‌نیافته نیازمند اتخاذ سیاست‌های جدیدی هستند که تأمین‌کننده امنیت مالی و سلامت و مراقبت اجتماعی افراد سالخورده باشد.
با این وجود، توجه به قشر سالمندان و کودکان یکی از اولویت های مهمی است که در راستای محقق شدن آن می بایست گام های موثری برداشته شود.چرا که این ها سرنوشتی خواهد بود که در آینده ای نه چندان دور گریبانگیر ما نیز خواهد شد. پس بهتر این است برای یک روز هم که شده خودمان را به جای آن ها گذاشته یا این که از نزدیک سختی ها و مشقت های آن را ببینیم تا درک بهتری از این ماجرا داشته باشیم و راهکارهای مفیدتری را ارائه دهیم.
انتهای پیام/
گزارش از بهاره یاری
انتهای پیام/
گزارش از بهاره یاری
نظرات بینندگان
