به گزارش گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، گاهی یک ایده از دل محدودیت‌ها سر برمی‌آورد و مسیری تازه پیش پای یک شهر و یک ملت می‌گذارد. اکسپو شیراز ۲۰۲۵ نیز از همین جنس است؛ طرحی که با ابتکار دکتر مجرب، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت فارس، شکل گرفت تا شیراز را از صرفاً شهر شعر و هنر به شهری با نقش‌آفرینی اقتصادی و صادراتی بدل کند.

در نگاه نخست، این رویداد اقتصادی به نظر می‌رسد؛ تابلویی از ظرفیت‌های صادراتی ایران برای کشورهای حوزه خلیج‌فارس. اما لایه‌های پنهان‌تر آن فراتر از تجارت صرف است: صحنه‌ای برای بازنمایی قدرت، شکل‌دهی ذهنیت‌ها و روایت خاصی از توسعه.

جزئیات کوچک این نمایشگاه معنا می‌یابند؛ از معماری غرفه‌ها و چینش سالن‌ها تا شیوه تبلیغات و نحوه پذیرایی از هیأت‌های خارجی. همه چیز در خدمت ساخت تصویری تازه است؛ تصویری از «ایران توانمند»، «ایران آینده‌نگر» و «ایران قابل‌سرمایه‌گذاری».

شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع معدنی و ظرفیت‌های شهرستان‌ها در کنار هم به نمایش درمی‌آیند. اما این هم‌نشینی الزاماً به معنای برابری نیست. پرسش اینجاست که کدام حوزه‌ها در مرکز توجه قرار می‌گیرند و کدام ناگزیر به حاشیه رانده می‌شوند. سالن‌های بزرگ فناوری نمادی از پیشرفت‌اند، اما هم‌زمان ابزاری برای جهت‌دهی به نگاه‌ها به‌سوی نوع خاصی از توسعه.

اکسپو شیراز تنها اقتصاد را عرضه نمی‌کند، بلکه بدن‌های اجتماعی را نیز نظم می‌دهد. از انتخاب غرفه‌داران برتر تا جایگاه میزهای خدمات عمومی، همه در خدمت بازتولید تعریفی خاص از توانمندی و شایستگی قرار دارند.

در نهایت، این نمایشگاه را می‌توان یک میدان گفتمانی دانست؛ جایی که توسعه نه فقط در آمار و نمودار، بلکه در زبان فضا، انتخاب و حتی سکوت بیان می‌شود. قدرت در این میدان بی‌آنکه فریاد بزند، خود را تثبیت می‌کند.

آنچه اکسپو شیراز را به رویدادی تاریخی بدل می‌کند، تنها ابعاد اقتصادی آن نیست، بلکه توانایی‌اش در گشودن روزنه‌هایی تازه در دل تحریم‌هاست. این نمایشگاه می‌تواند به بستری برای دیپلماسی اقتصادی غیررسمی تبدیل شود؛ فرصتی برای گفت‌وگو، اعتمادسازی و خلق مسیرهای جدید همکاری.

برای شیراز، اکسپو فرصتی است برای بازتعریف جایگاه خود در نقشه توسعه ملی؛ از شهری فرهنگی و گردشگری به قطبی اقتصادی با ظرفیت‌های صادراتی. برای فارس، محرکی برای سرمایه‌گذاری‌های تازه و تقویت صنایع بومی و برای ایران، پاسخی به محدودیت‌های تحمیلی: اثبات اینکه توسعه تنها به روابط رسمی وابسته نیست، بلکه در توانایی بازآفرینی فضاهای گفت‌وگو، قدرت روایت و جسارت دیده‌شدن معنا می‌یابد - حتی وقتی جهان چشم بر ما می‌بندد.

زهرا رزمجویی

 دانشجوی ارشد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی تهران

انتهای خبر/