به گزارش گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، خداوند در آیه ۱ و ۲ سوره آل‌عمران می‌فرماید: 

 بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ

« الم (۱) اللَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْحَییّ الْقَیومُ (۲)»

«الف، لام، میم (از حروف مقطعه و اسرار قرآن است). خدای یکتا که جز او هیچ معبودی نیست، زنده و قائم به ذات [و مدبّر و برپا دارنده ونگه دارنده همه مخلوقات] است.»

نکته‌های آیه ۱ و ۲ سوره آل‌عمران

در جلد اوّل تفسیر نور، دربارهٔ آیهٔ «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ» گفته شد که آن از جایگاه خاصّی برخوردار و خود آیه‌ای مستقل است. گفتن آن در اوّل هر کار سفارش شده و تکرار آن در ابتدای هر سوره، نشانهٔ اهمیّت آن است.

«بسم‌الله» مخصوص اسلام نیست و بعضی از پیامبران دیگر نیز این آیه را با همین عبارت بکار برده‌اند. این‌که «بِسْمِ اللَّهِ» با حرف «باء» شروع شده که به معنای استمداد و کمک‌خواهی است، نشانهٔ آن است که بدون خواست و اراده او هیچ کاری صورت نمی‌گیرد.

استعانت از خدا، یعنی کمک گرفتن از تمام صفات او. خداوند رحمن و رحیم است و چشم امید ما به رحمت اوست، رحمتی گسترده و عمومی برای این جهان و آن جهان. آری! دیگران یا رحم ندارند و یا رحمشان محدود به افراد خاص و یا زمان و مکان خاصّی است و هدفشان از رحم کردن، بازگشت سود آن به خودشان است، نظیر علفی که به حیوان یا دانه‌ای که به مرغ می‌دهند تا از او بهره‌مند شوند. رحمتی گسترده و ابدی برای همه بدون قصد بازگشت مخصوص خداوند است. پس از چنین خدای رحمن و رحیمی استمداد کنیم و بگوییم: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ»

چنان که در سوره‌ی بقره ذکر شد «الم» از حروف مقطعه است. شاید مشهورترین و بهترین جلد ۱ - صفحه ۴۶۳

 نظر درباره حروف مقطعه همین باشد که بگوییم رمزی است میان خدا و پیامبرش. امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «الم» در اوّل سوره آل‌عمران، رمز این جمله است: «انا الله المجید» یعنی منم خدای مجید. «۱» و یا اعلام این موضوع باشد که قرآن، کلام الهی نیز از همین حروف الفبا تألیف یافته، ولی با این حال معجزه است. اگر شما هم می‌توانید از همین حروف، کتابی همچون قرآن بیاورید. همان‌گونه که قدرت الهی از خاک، انسان می‌آفریند ولی بشر از خاک، سفال و آجر و کوزه می‌سازد. این تفاوت قدرت الهی با قدرت بشری است.

حروف مقطّعه «الم» در ابتدای شش سوره بقره، آل‌عمران، عنکبوت، روم، لقمان و سجده آمده است.

«قَیّوم» به کسی گفته می‌شود که خود به دیگری تکیه نداشته باشد، ولی دیگران به او تکیه دارند و یا قوام‌بخش همه چیز است.

خداوند در آفریدن، تدبیر و تسلّط کامل دارد. عوامل و اسباب مادّی وسیلهٔ پیدایش می‌شوند، ولی مستقل نیستند و سبب بودنشان از خودشان نیست.

موجودات دیگر، علم، حیات و قدرت مستقلّی ندارند. تنها او زنده‌ای است که زندگی هر موجود زنده وابسته به اوست.

در دعای جوشن کبیر می‌خوانیم: او قبل از هر زنده‌ای زنده و بعد از هر زنده‌ای زنده است.

هیچ زنده‌ای شریک او نیست و به کسی نیاز ندارد. جان همه‌ی زنده‌ها و رزق آنها به دست اوست. او زنده‌ای است که زنده بودن خود را از کسی به ارث نبرده است. «۱». تفسیر نورالثقلین، ج ۱، ص ۳۰۹. جلد ۱ - صفحه ۴۶۴

پیام‌های آیه ۱ و ۲ سوره آل‌عمران

۱- توحید، سرلوحهٔ کتب آسمانی است. «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ»

۲- شرط معبود شدن، داشتن کمالات ذاتی است و تنها خداوند است که قائم به ذات خویش و بی‌نیاز مطلق است. «الْحَییّ الْقَیّومُ»

انتهای خبر/224224