به گزارش گروه فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، به نقل از سایت جامع نهج البلاغه و تفسیر، باتوجه‌به تقارن خجسته آغاز سال ۱۴۰۴ با نام مبارک حضرت علی علیه‌السلام، ازاین‌پس بامدادان را با انوار قدسی نهج‌البلاغه منور می‌سازیم.

امام علی علیه‌السلام در حکمت ۶۲ نهج‌البلاغه فرموده‌اند:

«إِذَا حُیِّیتَ بِتَحِیَّةٍ فَحَیِّ بِأَحْسَنَ مِنْهَا، وَ إِذَا أُسْدِیَتْ إِلَیْکَ یَدٌ فَکَافِئْهَا بِمَا یُرْبِی عَلَیْهَا، وَ آلْفَضْلُ مَعَ ذلِکَ لِلْبَادِی».

امام علیه‌السلام در این کلام حکمت‌آمیز به یک اصل مهم قرآنى و اسلامى اشاره کرده، مى فرماید: «هنگامى که به تو تحیتى گویند به صورتى بهتر پاسخ گوى و هرگاه هدیه‌اى براى تو فرستند آن را به صورت افزون‌تر پاداش ده، با این حال، فضیلت از آنِ آغازگر است»؛ 

اخلاق اسلامى مى‌گوید: هیچ کار خوبى را نباید بدون پاداش گذاشت؛ خواه سخن احترام‌آمیزى باشد یا اقدامى عملى، بلکه بهتر این است که پاداش برترى داشته باشد؛ مثلاً اگر کسى به ما بگوید: «سلام علیکم» بهتر این است که در پاسخ بگوییم: «سلام علیکم و رحمة الله» و هرگاه کسى هدیه مختصرى براى ما بفرستد ما در موقع مناسب هدیه بهتر و بیشترى براى او بفرستیم.

این کار سبب مى شود پیوند محبت و دوستى در میان افراد جامعه روزبه روز بیشتر شود و روح حق‌جویى و حق‌طلبى و حق‌شناسى تقویت شود و زندگى در چنین جامعه اى توأم با آرامش بسیار خواهد بود.

در حالات بزرگان اسلام نمونه‌هاى عملى این دستور به وضوح دیده مى شود؛ از جمله این که یکى از راویان اخبار مى گوید: من نزد حسن بن على علیه‌السلام بودم کنیزى بر آن حضرت وارد شد و دسته گلى تقدیم آن حضرت کرد. حضرت فرمود: «أنْتِ حُرَّةٌ لِوَجْهِ اللّهِ تَعالى؛ تو براى خدا آزادى». بنابراین حضرت دربرابر اهداى یک دسته گل آن کنیز را براى همیشه آزاد کرد.

راوى مى‌گوید: عرض کردم: او فقط یک دسته گل به شما داد که قیمت چندانى ندارد، شما او را آزاد کردید؟! امام علیه‌السلام در پاسخ فرمود: «(هکذا) أدَّبَنی اللّهُ تَعالى؛ خداوند این گونه ما را تربیت کرده است». سپس آیه شریفه «وَ إذا حُیِّیْتُمْ بِتَحِیَّةٍ... » را تلاوت فرمود و افزود: این که خدا فرموده به صورت بهتر پاداش دهید بهتر از آن همین بود که او را آزاد کنم.

این که امام علیه‌السلام در ذیل این کلام حکمت‌آمیز مى فرماید: برترى و فضیلت از آنِ کسى است که ابتدا تحیّت گفته یا هدیه فرستاده، به سبب این است که شخص دوم هرکارى کند جنبه پاداش عمل دارد در حالى که شخص اول بدون این که خدمتى به او بشود اقدام به نیکى کرده و مطلقآ جنبه پاداش نداشته است، بنابراین شخص اول بر دومى برترى دارد.

به همین دلیل در حدیثى از امام حسین «علیه‌السلام مى خوانیم که فرمود: «لِلسَّلام سَبْعُونَ حَسَنَةً تِسْعٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدىٌ وَ واحِدَةٌ لِلرّادِّ؛ سلام، هفتاد حسنه دارد که ۶۹ حسنه آن از آنِ کسى است که سلام کرده و یک حسنه، از آنِ کسى که پاسخ مى‌گوید».

این حدیث از‌امیرمؤمنان علیه‌السلام نیز در بحارالانوار و مستدرک الوسائل نقل شده است.

اضافه بر این، کسى که ابتدا سلام و تحیت مى‌گوید یا کار نیک مى کند یک فضیلت اخلاقى دیگر را نیز براى خود آشکار ساخته و آن مسأله تواضع در برابر برادر دینى است در حالى که پاسخ گوینده تواضع خاصى ندارد جز این که حق‌شناسى مى کند.

انتهای خبر/