از دسته عزاداری تا روایت عاشورا؛ نقش‌آفرینی نوجوانان در هیئت‌ها

نوجوانی که در سال‌های اخیر به دنیا آمده، حالا مسئولیت حمل پرچم هیئت محله را دارد. دیگری بلندگو به دست گرفته و نظم مراسم را برقرار می‌کند. نوجوانی دیگر با دوربین گوشی همراهش، مشغول تهیه گزارش تصویری از مراسم است و آن را با افتخار در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کند. در شهرهایی چون قم، شیراز، مشهد و حتی مناطق مرزی چون سیستان و بلوچستان، حضور نوجوانان دهه نودی و نسل چهارم انقلاب در مراسم‌های محرم کاملاً محسوس و چشمگیر است.

خبرگزاری فارس در گزارشی با عنوان «دهه‌نودی‌هایی که هیئت‌داری می‌کنند»، به روایت نوجوانی پرداخته که با ۱۲ سال سن، برای سومین سال پیاپی ایستگاه صلواتی محله‌شان را مدیریت می‌کند. او با همراهی چند دوست هم‌مدرسه‌ای‌اش، از روزهای ابتدایی محرم با جمع‌آوری نذورات، پخت غذا و توزیع چای و شربت، هیئت کوچکی را سر پا کرده‌اند که حالا به نقطه تجمع عزاداران آن منطقه تبدیل شده است.

در همین رابطه، خبرگزاری تسنیم در گزارشی تحلیلی با عنوان «نسلی که در مسیر حسین(ع) قد می‌کشد»، ضمن بررسی ابعاد تربیتی این مشارکت، تأکید می‌کند که «نسل جدید ایرانی با بهره‌گیری از ظرفیت هیئت‌ها، مفاهیم عاشورا را نه صرفاً به شکل سنتی، بلکه به صورت آگاهانه و با زبان رسانه‌ای روز، درونی و بازنشر می‌کند.»

زبان نسل نو در هیئت‌ها؛ از مداحی کودکانه تا طراحی پادکست عاشورایی

هیئت‌های مذهبی در سال‌های اخیر با ایجاد بسترهای مناسب برای مشارکت کودکان و نوجوانان، توانسته‌اند اعتماد و علاقه‌ نسل جدید را جلب کنند. برخی هیئت‌ها بخش‌هایی مجزا برای نوجوانان دارند که توسط خودشان مدیریت می‌شود. برنامه‌هایی مثل «مداحی نوجوانان»، «مسابقات معرفتی»، «روایت عاشورا به زبان کودک»، «پادکست‌های حسینی» و حتی «تئاتر عاشورایی دانش‌آموزی» نشان می‌دهد که چگونه هیئت‌ها خود را با زبان و ابزار نسل نو تطبیق داده‌اند.

روزنامه جوان در یادداشتی تحلیلی به قلم علی شریعتی، با تیتر «عاشورا در نگاه نسل جدید»، می‌نویسد: «دهه نودی‌ها، نسلی هستند که معنای آزادی و ظلم‌ستیزی را نه از کتاب‌های درسی، که از زبان علی‌اکبر(ع) و حضرت قاسم(ع) در هیئت‌ها یاد می‌گیرند. همین نسل است که در آینده نزدیک، مسیر انقلاب اسلامی را ادامه خواهد داد.»

از سوی دیگر، هیئت‌هایی مانند هیئت فداییان حسین(ع) در جنوب تهران، «هیئت نوجوانان عاشورایی» در کرج و «رسانه‌سازان کوچک حسینی» در قم، نمونه‌هایی موفق از تربیت رسانه‌ای نوجوانان در بستر فرهنگ عاشورایی هستند. این نوجوانان با استفاده از موبایل، نرم‌افزارهای ساده تدوین، و شبکه‌های اجتماعی مانند روبیکا، ایتا و بله، محتوای عاشورایی تولید و منتشر می‌کنند. محتوایی که نه‌تنها جذاب است، بلکه در بسیاری موارد، از نظر دقت تاریخی و معرفتی نیز غنای بالایی دارد.

از عزاداری تا مقاومت؛ پیوند نوجوانان با گفتمان انقلاب اسلامی

یکی از وجوه برجسته حضور نوجوانان در محرم امسال، پیوند پررنگ آن‌ها با مفاهیم مقاومت، ایستادگی و دفاع از جمهوری اسلامی در برابر تهاجم فرهنگی و رسانه‌ای دشمن است. در بسیاری از هیئت‌ها، نوجوانان با سربندهای «یا خامنه‌ای»، «ما ملت امام حسینیم» و «هیئت انقلابی»، شعارهایی را فریاد می‌زنند که حکایت از بلوغ سیاسی – اجتماعی آن‌ها دارد.

رهبر معظم انقلاب بارها در سخنان خود بر نقش نسل نوجوان در آینده کشور و انقلاب تأکید کرده‌اند. ایشان در یکی از بیانات خود فرموده‌اند: «اگر این نوجوانان امروز با عشق حسین(ع) و برای خدا گریه می‌کنند، فردا در میدان جهاد نیز با همین عشق و بصیرت خواهند ایستاد.»

از این‌رو، تحلیلگران سیاسی و فرهنگی، این موج تازه را بسیار فراتر از یک مشارکت مذهبی می‌دانند. به باور آن‌ها، این حضور فعال نوجوانان، نشان‌دهنده پیوند عمیق نسل جدید با گفتمان ایثار، عدالت‌خواهی، استقلال‌طلبی و استکبارستیزی انقلاب اسلامی است.

وب‌سایت تحلیل رسانه‌ای «مشرق‌نیوز» نیز در مطلبی با عنوان «دهه نودی‌ها؛ پرچم‌داران جهاد تبیین»، اشاره کرده است که نسل جدید با هوشمندی و شناخت رسانه‌ای، خود را وارد میدان نبرد روایت‌ها کرده‌اند؛ جایی که امروز میدان اصلی مقابله انقلاب اسلامی با هجمه دشمنان محسوب می‌شود.

بازتاب هیئت در رسانه‌های اجتماعی؛ روایتی دیگر از جوانان ایرانی

رسانه‌های معاند سال‌هاست تلاش می‌کنند تصویری از نوجوان ایرانی ارائه دهند که منفعل، بی‌اعتقاد و بریده از هویت اسلامی – ایرانی باشد. اما با ورود نوجوانان به فضای هیئت‌داری و تولید محتوای مذهبی، روایتی دیگر از نسل نو در حال تثبیت است؛ روایتی که برخلاف ادعای رسانه‌های بیگانه، نوجوان ایرانی را دین‌دار، فعال، و صاحب اندیشه معرفی می‌کند.

برخی صفحات پربازدید در شبکه‌های اجتماعی داخلی، متعلق به نوجوانانی است که به طور مستقل اخبار و تصاویر هیئت‌ها را منتشر می‌کنند، با مداحان مصاحبه می‌گیرند، کلیپ‌های عاشورایی تولید می‌کنند و درباره تاریخ کربلا محتوا می‌نویسند. این روایت‌های بومی، در برابر روایت‌های تحریف‌شده و انحرافی ایستاده و تصویر واقعی جوان انقلابی را بازتاب می‌دهد.

در بسیاری از مناطق، نوجوانان با حمایت خانواده‌ها و مدارس، هیئت‌های کوچک محلی برپا کرده‌اند. آن‌ها با ساده‌ترین امکانات، مجالس عزا برگزار می‌کنند، اشک می‌ریزند، غذا می‌پزند و عشق حسینی را از دل خانه به دل کوچه و محله می‌برند.

نسلی که عاشورا را زندگی می‌کند

امروز، اگر به میدان‌های عزاداری و خیابان‌های شهرهای ایران نگاهی بیندازیم، خواهیم دید که پرچم به دست چه نسلی افتاده است؛ نوجوانانی که نه تنها در مراسم محرم، که در گفتمان فرهنگی، اجتماعی و انقلابی کشور ایفای نقش می‌کنند. آن‌ها نه فقط در صف اول سینه‌زنی، بلکه در خط مقدم رسانه‌ای جهاد تبیین حاضرند.

حضور دهه‌نودی‌ها در محرم امسال، پیامی روشن برای آینده ایران است: نسلی که با «یا حسین» قد می‌کشد، آماده است تا در بزنگاه‌ها، از وطن، دین، و آرمان‌های شهیدان دفاع کند. نسلی که روایت عاشورا را نه فقط شنیده، بلکه آن را زندگی کرده است.

نویسنده: رضا حسین‌نیا

کارشناس فضای مجازی و خبرنگار

انتهای خبر/224224