- گروه : سیاسی
- شماره : 5611
استاد حوزه علمیه الزهرا گراش مطرح کرد:
میراث رضاشاهی از جنگ تحمیلی تا کریدور زنگزور
استاد حوزه علمیه الزهرا گراش، بخشش‌های ارضی رضاخان به کشورهای همسایه را «خیانت به ملت» دانست و گفت: این اقدامات، ریشه بسیاری از بحران‌های امروز از خشک شدن دریاچه هامون گرفته تا جنگ تحمیلی و نفوذ ناتو در شمال ایران است.
حجت‌الاسلام علی مویدی در گفتگو با خبرنگار گروه سیاسی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، با بررسی پیوند میان رخدادهای گذشته و بحران‌های امروز ایران، اظهار کرد: «حوادث حال و آینده معلول حوادث گذشته است و تحلیل سیاسی امروز بدون شناخت ریشه‌های تاریخی آن ممکن نیست.»
وی با اشاره به پایان جنگ جهانی اول در آبان سال ۱۲۹۷ و سیاست‌های توسعه‌طلبانه بریتانیا برای محاصره سرزمین شوروی افزود: «انگلستان به عنوان قدرتمندترین امپراطوری جهان در آن زمان برای ایجاد کمربند امنیتی از فنلاند در اروپا تا افغانستان در آسیای مرکزی، رژیم‌های دیکتاتوری در کشورهای مسیر روی کار آورد.»
استاد حوزه علمیه الزهرا گراش به نام این دیکتاتورهای دست‌نشانده انگلستان اشاره کرد: مارشال مانرهایم در فنلاند، مارشال پیلودسکی در لهستان و مارشال آنتونسکی در رومانی تا آتاتورک در ترکیه، رضا شاه در ایران و امان‌الله خان در افغانستان. این کشورها را با پیمان‌های منطقه‌ای مثل «لوکارنو»، «اتحاد صغیر» و «سعدآباد» به هم پیوند دادند.»
پیامدهای پیمان‌های منطقه‌ای در راستای اهداف انگلستان
مویدی یکی از پیامدهای پیمان سعدآباد را که بین کشورهای ایران، عراق، ترکیه و افغانستان بسته شد، واگذاری سرچشمه آب هیرمند توسط رضاخان به پادشاه افغانستان دانست و تصریح کرد: «این تصمیم بیش از ۸۰ سال است سیستان و بلوچستان را با بحران کم‌آبی، خشک شدن دریاچه هامون و گرد و غبار مواجه کرده است.»
واگذاری اروندرود و شروع ۱۰۰ نزاع مرز آبی و جنگ تحمیلی
وی همچنین به واگذاری اروندرود در زمان پهلوی اول اشاره کرد و گفت: «اروند که در زمان امیرکبیر مرز رسمی ایران و عراق بود، به پادشاه عراق واگذار شد و حق کشتیرانی در اروندرود نیز به دولت عراق داده شد «به جز محدوده خرمشهر و آبادان».
استاد حوزه علمیه الزهرا گراش افزود: «همین بخشش رضاخانی باعث حدود ۱۰۰ درگیری مرزی بین سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۳ شد و در نهایت به قرارداد «الجزایر» بین ایران و عراق در اجلاس رؤسای دولت‌های عضو اوپک منجر شد که به موجب آن مرزهای آبی میان دو کشور خط تالوگ یعنی عمیق‌ترین خط طولی در عمق رودخانه تعیین شد.»
مویدی ادامه داد: «صدام بعد از انقلاب، خواهان بازگشت به پیمان امضا شده توسط رضاخان شد و تعیین مرز جدید را بهانه جنگ هشت‌ساله کرد.»
بخشش آرارات کوچک و منطقه قره‌سو
وی از دیگر بخشش‌های رضاخانی نام برد و گفت: «رضاشاه در قراردادهای ۱۳۱۰ و ۱۳۱۶، مناطق آرارات کوچک و بزرگ و تنگه قره‌سو را به ترکیه واگذار کرد؛ باریکه‌ای که امروز پل اتصال زمینی ترکیه ـ به عنوان مرزبان شرقی ناتو ـ با نخجوان شده است».
استاد حوزه علمیه الزهرا گراش تأکید کرد: استقرار در دریای خزر همواره یکی از اهداف ناتو بوده و پروژه «کریدور زنگزور» که از سال ۲۰۲۰ مطرح شده، تلاشی برای اتصال مستقیم ارتش‌های این پیمان به دریای خزر است.
مویدی افزود: با تحقق این طرح، قلمرو ناتو از اقیانوس اطلس تا کنار استان‌های شمالی ایران امتداد خواهد یافت و مسیر ایران به دریای سیاه و اروپا در اختیار اراده آنکارا قرار می‌گیرد؛ روندی که یادآور انحصار جغرافیایی امپراتوری عثمانی بر ایران تا عهد قاجار است.
وی تشریح کرد: کریدور زنگزور، طرحی است که آذربایجان برای اتصال به نخجوان از طریق ارمنستان دنبال می‌کند و اجرای آن ترکیه را به آذربایجان پیوند می‌دهد و نقش ایران در قفقاز را کمرنگ می‌سازد.
استاد حوزه گفت: منتقدان می‌گویند اگر رضاشاه آرارات را واگذار نکرده بود، امروز هیچ مرز زمینی بین ترکیه و آذربایجان وجود نداشت و این دو کشور ناگزیر از عبور از مسیر ایران یا ارمنستان بودند.
مویدی در پایان با تأکید بر اینکه این اقدامات راه نفوذ قدرت‌های بیگانه را به مرزهای ایران هموار کرد، گفت: «سخاوت‌های ارضی رضاخان نه‌تنها منابع و منافع ملی را تضعیف کرد بلکه پیامدهای آن تا امروز گریبان کشور را گرفته است؛ از بحران‌های زیست‌محیطی تا تهدیدات ژئوپلیتیکی و امنیتی.»
وی یادآور شد: «مورخان منتقد، بخشش رضاخانی بخش مهمی از آرارات به آتاتورک، دشت ناامید به افغانستان و مرز اروندرود به عراق در روز ۱۷ تیر ۱۳۱۶ در جریان امضای پیمان سعدآباد، را یک «بی‌لیاقتی» و «خیانتی آشکار» می‌دانند که پیامدهای ژئوپلیتیکی آن همچنان باقی است.
انتهای خبر/224224
لینک کوتاه خبر
نظر / پاسخ از
هنوز نظری ثبت نشده است. شما اولین نفری باشید که نظر می‌گذارید!
