به گزارش گروه اجتماعی پایگاه خبری تحلیلی «شیرازه»، زینت آریان‌پور گفت: به نقل از علم و فناوری سالمندان به دلیل ابتلا به بیماری‌های مزمن، ضعف سیستم ایمنی و تغییرات فیزیولوژیک مرتبط با سن، بزرگ‌ترین گروه سنی مصرف کننده دارو در جهان محسوب می‌شوند و همین موضوع ضرورت توجه ویژه نظام‌های بهداشتی را دوچندان کرده است.

وی ادامه داد: تقریباً نیمی از داروهای موجود در بازار در درمان بیماری‌های مختلف سالمندی به کار می‌رود با وجود این اغلب تحقیقات دارویی نمونه‌های خود را از افراد زیر ۵۵ سال انتخاب می‌کنند به همین دلیل تصمیم گیری در مورد نوع مصرف و دوز مصرفی و مسمومیت احتمالی اغلب در سالمندان بررسی نمی‌شود به‌ویژه آنکه توزیع و متابولیسم داروها در سالمندی به شدت تغییر می‌یابد. 

وی خاطرنشان کرد: جذب بسیاری از داروها در سالمندان تغییر یافته و اغلب به کندی انجام می‌شود از این رو بسیاری از داروهای شیمی درمانی در سالمندان از طریق وریدی مصرف می‌شود. 

این کارشناس دارو گفت: توزیع دارو که بستگی به ترکیب بدنی بیمار دارد در سالمندان مختل شده که ناشی از تفاوت ترکیبی در سالمندان «2 برابر شدن درصد چربی و کاهش ۳۳ درصدی آب بدن» است. 

آریان‌پور افزود: کبد محل اصلی سوخت و ساز بسیاری از داروها است که متأسفانه در سالمندان اغلب به شکل طبیعی عمل نمی‌کنند. گفته می‌شود پس از سن ۲۵ سالگی جریان خون کبد بین ۰.۳ تا ۱.۵ درصد در سال کاهش می‌یابد علاوه بر این ترشح داروهای شیمی درمانی در سالمندی کاهش می‌یابد. 

وی ادامه داد: ازاین‌رو شیمی درمانی در سالمندان باید با احتیاط کامل انجام شود چون ممکن است دوز استاندارد یک دارو در مورد سالمندان سمی باشد و ضرورت دارد پیش از تجویز دارو دوز بندی مناسبی شود. 

این کارشناس و متخصص دارو اضافه کرد: فرمول‌های خاص برای دوز بندی داروهای مختلف در سالمندان ارائه شده که می‌تواند از بروز مسمومیت جلوگیری کند. 

آریان‌پور افزود: نکته دیگر در درمان سالمندان تبعیت دارویی در مصرف داروهای خوراکی است. متأسفانه عدم پیروی از دستورات داروهای خوراکی شکلی شایع در سالمندان بوده و در درمان سرطان نیز شایع است. 

وی خاطرنشان کرد: عدم تکمیل درمان و یا درمان‌های کمکی میزان بقا و بهبودی سالمندان را به‌شدت کاهش داده است؛ علاوه بر این مدت بستری بیماران سالمند در بیمارستان را افزایش داده و هزینه‌های درمان را چند برابر کرده است. 

آریان‌پور گفت: بسیاری از سالمندان با مجموعه‌ای از بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی، عروقی، آرتروز، پوکی استخوان، مشکلات تیروئید، اختلالات خواب و بیماری‌های گوارشی دست و پنجه نرم می‌کنند. پزشکان می‌گویند اغلب این بیماری‌ها نیازمند درمان‌های مستمر و دارودرمانی طولانی مدت است، ازاین‌رو طبیعی است که افراد سالمند بیش از سایر گروه‌ها با نسخه‌های متعدد و مصرف هم‌زمان چند دارو روبه‌رو شوند.

این کارشناس دارو بیان کرد: این وضعیت با عنوان «پُلی‌فارماسی» یا «چند دارویی» شناخته می‌شود؛ وضعیتی که در آن فرد به طور هم‌زمان پنج دارو یا بیشتر مصرف می‌کند. کارشناسان معتقدند چند دارویی در صورتی که تحت نظارت دقیق پزشک و داروساز انجام نشود، می‌تواند منجر به تداخلات دارویی خطرناک، عوارض جانبی شدید و حتی بستری شدن در بیمارستان شود.

وی به این نکته اشاره کرد و گفت: پزشکان هشدار می‌دهند که بدن سالمندان قادر نیست داروها را مانند دوران جوانی متابولیزه یا دفع کند. کاهش عملکرد کلیه‌ها و کبد، کاهش توده عضلانی، اختلال در تعادل مایعات بدن و حساسیت بیشتر سیستم عصبی، همگی بر نحوه اثرگذاری داروها در افراد مسن تأثیر مستقیم دارند.
 
آریان‌پور در ادامه این مطلب افزود: این موضوع باعث می‌شود داروهایی که برای افراد میان‌سال بی‌خطر هستند، در سالمندان با دوز کمتر هم عوارض بیشتری ایجاد کنند. از همین رو، بسیاری از داروهای رایج مانند آرام‌بخش‌ها، خواب آورها، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، داروهای ضد افسردگی و برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها باید با نهایت دقت برای سالمندان تجویز شود.

وی در ادامه بیان کرد: متخصصان فارماکولوژی تأکید می‌کنند که تداخلات دارویی یکی از مهم‌ترین دلایل مراجعه سالمندان به اورژانس است. هنگامی که چند دارو هم‌زمان مصرف می‌شود، احتمال اینکه یک دارو اثر داروی دیگر را کم یا زیاد کند افزایش می‌یابد. این تداخل‌ها ممکن است باعث بروز علائمی مانند سرگیجه، افت فشار خون، ضعف، بی‌نظمی ضربان قلب، خونریزی داخلی، مشکلات کلیوی یا اختلال در سطح هوشیاری شود.

زینت آریان پور در ادامه گفت: داروسازان توصیه می‌کنند سالمندان هیچ داروی گیاهی و مکمل را بدون مشورت پزشک مصرف نکنند و در هر ویزیت فهرست کامل داروهای خود را به همراه داشته باشند تا از بروز تداخلات احتمالی جلوگیری شود.

وی به این نکته اشاره کرد و گفت: کارشناسان حوزه سلامت می‌گویند یکی از مهم‌ترین اقداماتی که باید برای کاهش خطرات ناشی از مصرف دارو در سالمندان انجام شود، «پایش دارویی» است. طی این روند، پزشک یا داروساز به طور دوره‌ای داروهای بیمار را بررسی کرده، داروهای غیر ضروری را حذف و دوز مصرفی را اصلاح می‌کند.

این کارشناس دارو بیان کرد: با توجه به اینکه بسیاری از سالمندان به کمک اعضای خانواده یا مراقبان خود دارو مصرف می‌کنند، آموزش صحیح آن‌ها در زمینه نحوه مصرف داروها، زمان‌بندی، دوز مصرفی و توجه به علائم هشداردهنده ضروری است. کارشناسان توصیه می‌کنند خانواده‌ها از نگهداری داروها در جاهای نامناسب، مصرف داروی تاریخ گذشته یا تغییر خودسرانه دوز دارو جلوگیری کنند.

آریان‌پور در خاتمه کلام افزود: در حالی که روند سالمندی جمعیت در بسیاری از کشورها سرعت گرفته، ضرورت دارد سیاست‌گذاران حوزه بهداشت به موضوع مدیریت مصرف دارو در سالمندان توجه بیشتری نشان دهند. تجویز صحیح، پایش مستمر، آموزش خانواده‌ها و توسعه نظام‌های مراقبتی می‌تواند نقش مهمی در کاهش عوارض دارویی و ارتقای کیفیت زندگی این گروه جمعیتی ایفا کند. کارشناسان تأکید می‌کنند در صورت همکاری پزشکان، داروسازان و خانواده‌ها، می‌توان از بسیاری از خطرات دارویی در سالمندان پیشگیری کرد و سلامت آن‌ها را به شکل مؤثرتری حفظ نمود.

انتهای خبر/