در نشست استادان دانشگاه و کتابداران کتابخانه‌ها مطرح شد:
کمبود نهادهای فرهنگی از ارزش و جایگاه شهرها می‌کاهد/برای ایجاد نظام یک‌پارچه شهری گام اول را باید شهرداری بردارد
مدیر کل کتابخانه‌های عمومی فارس گفت:کتاب‌های چاپی، الکترونیک و صوتی سه روش نشر کتاب هستند که از این میان کتاب‌های صوتی بیشترین مخاطب را دارند.
به گزارششیرازه، به مناسبت هفته پژوهش نشست مشترک استادان علم اطلاعات و دانش‌شناسی و کتابداران کتابخانه‌های عمومی با عنوان «کتابخانه عمومی، دانشگاه مردمی» با حضور پروفسور جعفر مهراد و دکتر زهیر حیاتی برگزار شد.
دکتر سعیده ابراهیمی در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه کتابخانه‌ها خواستگاه پژوهش‌اند، گفت: به واقع سنگ‌بنای هر پژوهش از کتابخانه شکل می‌گیرد و از این رو معرفی و حضور پررنگ کتابخانه‌ها در هفته پژوهش الزامی است. وی به حضور غرفه کتابخخانه‌های عمومی فارس در نمایشگاه هفته پژوهش اشاره و عنوان کرد: امسال نخستین سالی بود که اداره کل کتابخانه‌های عمومی در این نمایشگاه حضور داشت و خدمات ویژه خود به پژوهشگران را معرفی کرد.
مدیر کل کتابخانه‌های عمومی فارس در ادامه به اهمیت کتاب کتاب‌های الکترونیک اشاره کرد و گفت: کتاب‌های چاپی، الکترونیک و صوتی سه روش نشر کتاب هستند که از این میان کتاب‌های صوتی بیشترین مخاطب را دارند؛ اما نمی‌توان این مسئله را نادیده گرفت که که کتاب‌های الکترونیکی در حال رشد و مخاطبان آنها در حال فزونی هستند. وی قیمیت پایین و راحتی استفاده از کتاب‌های الکترونیک را از مهم‌ترین علل استقبال مردم به این کتاب‌ها دانست و گفت: ای‌بوک‌ریدرها (ebook reader) امکانات و جذابیت‌های متنوعی را فراهم کرده‌اند؛ افزون بر آن قابلیت جست‌جوی کلید‌واژه در کتاب‌های الکترونیک نیز امکان دیگری است آن را کاملا ً از فضای کتاب‌های چاپی متمایز می‌کند.
ابراهیمی در ادامه به ضرورت لزوم برنامه‌ریزی برای ارائه کتاب‌های الکترونیک در کتابخانه‌های عمومی کشور به‌ویژه استان فارس اشاره و عنوان کرد: برنامه‌ریزی برای ورود کتاب‌های الکترونیک به کتابخانه‌های عمومی ایران برای ارائه خدمات به طیفی از مخاطبان که گرایش به خواندن الکترونیکی دارند اجتناب ناپذیر است. وی با عنوان اینکه مسئله حق مؤلف مهم‌ترین چالش این مقوله است، اضافه کرد: ناشران معتقدند که یک کتاب الکترونیکی از سوی جمعیت عظیمی استفاده می‌شود بنابراین قیمت یک کتاب الکترونیکی سه برابر کتاب چاپی می‌شود.
پروفسور جعفر مهراد نیز در این نشست با بیان اینکه در حال حاضر کشور با روند رو به تزاید کتابخانه‌های عمومی روبه‌روست؛ گفت: در سال جاری در استان فارس نیز شاهد افتتاح چندین کتابخانه عمومی بوده‌ایم اما این به معنای کفایت تعداد کتابخانه‌ها نیست.
کمبود نهادهای فرهنگی از ارزش و جایگاه شهرها می‌کاهد
وی با تاکید براینکه کمبود نهادهای فرهنگی از ارزش و جایگاه شهرها می‌کاهد، عنوان کرد: برای ایجاد نظام فناوری واحد و یک‌پارچه شهری و همچنین ایجاد نهادهای فرهنگی گام اول را باید شهرداری بردارد.
استاد دانشگاه شیراز در ادامه به تعریف شهرهای اطلاعاتی و نقش کتابخانه‌های عمومی در این شهرها پرداخت و گفت: شهرهای اطلاعاتی شهرهایی هستند که به عنوان شهر جهانی شناخته مي‌شوند و به شهر دیجیتالی، هوشمند یا خلاق معروفند و موفقیت این‌گونه شهرها بسته به نیروی انسانی است.
مهراد با تصریح اینکه کتابخانه‌های عمومی در تمامی دنیا برند و نماد شهر به حساب می‌آیند، اضافه کرد: در کشورهای دنیا کتابخانه‌های عمومی ارزش اقتصادی دارند و از آنها به عنوان دانشگاه مردمی یاد می‌شود زیرا این کتابخانه‌ها می‌توانند نیازهای شهروندان و کسب و کارهای کوچک کارآفرینان را تأمین کنند.
کتابداران باید توانایی افراد را بشناسند
دکتر زهیر حیاتی نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه کتابخانه‌ها با عامل مهمی همچون مردم سروکار دارند، اظهار داشت: کتابخانه‌ها باید مردم را ارزیابی کرده و متاسب با نیازهای آنها فعالیت کنند.
وی از وجود یک مثلث فرهنگی در هر جامعه‌ای نام برد و عنوان کرد: کتابخانه‌ها و کتابداران، صنعت نشر و مردم سه ضلع یک مثلث‌اند که نمی‌توان آنها را از هم تفکیک کرد و خللی در این در این مثلث وجود دارد به دلیل این است که هر سه عامل ضعیف عمل کرده‌اند.
استاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه صنعت نشر کشور تقریباً صنعتی شکست خورده است، گفت: کتابداران کتابخانه‌ها با شناسایی کاربران و تعیین کتاب‌های پرمخاطب و اعلام به ناشران، می‌توانند این صنعت را بهبود بخشند.
حیاتی با اشاره به اینکه کتابداران منفعل نمی‌توانند مردم را به حرکت وادارند، کتابداران باید باید پژوهشگر باشند و با علومی همچون روان‌شناسی اجتماعی، جامعه شناسی آشنا باشند تا بتوانند با شناخت افراد، سرویس‌هایی مختلف مدنظر را به مخاطبان ارائه کنند.
وی با اشاره به اینکه کتابداران باید توانایی افراد را بشناسند، اضافه کرد: شناخت خصوصیات عاطفی، اجتماعی، مسائل و مشکلات اجتماعی ، وضعیت دینی و آداب و رسوم مردم برای کتابداران ضروری است تا بتوانند با ارائه خدمات مورد نیاز کتابخانه‌ها را از انفعال خارج کنند.
شایان ذکر است چهار عنوان پژوهش دیگر با عنوان‌های «بررسی وضعیت کتابخانه‌های عمومی استـان فارس در مقـایسه با سند چشم‌انداز نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در افق 1404»، «پدیده بازگشت به بی سوادی و نقش کتابخانه های عمومی در آن از نظر کتابداران کتابخانه های عمومی»، «طرح اضطراری: حفظ میراث فرهنگی در کتابخانه‌های عمومی استان فارس» و «طراحی مدلی جهت دسته‌بندی شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه‌های عمومی با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی» از سوی کتابداران استان فارس ارائه شد و در پایان از کتابداران پژوهشگر اداره کل کتابخانه‌های عمومی خانم‌ها افسانه مظفری، فاطمه صفری‌راد، زینب محبی، معصومه عبداللهی و آقای روح‌الله منوچهری تقدیر شد.
دکتر سعیده ابراهیمی در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه کتابخانه‌ها خواستگاه پژوهش‌اند، گفت: به واقع سنگ‌بنای هر پژوهش از کتابخانه شکل می‌گیرد و از این رو معرفی و حضور پررنگ کتابخانه‌ها در هفته پژوهش الزامی است. وی به حضور غرفه کتابخخانه‌های عمومی فارس در نمایشگاه هفته پژوهش اشاره و عنوان کرد: امسال نخستین سالی بود که اداره کل کتابخانه‌های عمومی در این نمایشگاه حضور داشت و خدمات ویژه خود به پژوهشگران را معرفی کرد.
مدیر کل کتابخانه‌های عمومی فارس در ادامه به اهمیت کتاب کتاب‌های الکترونیک اشاره کرد و گفت: کتاب‌های چاپی، الکترونیک و صوتی سه روش نشر کتاب هستند که از این میان کتاب‌های صوتی بیشترین مخاطب را دارند؛ اما نمی‌توان این مسئله را نادیده گرفت که که کتاب‌های الکترونیکی در حال رشد و مخاطبان آنها در حال فزونی هستند. وی قیمیت پایین و راحتی استفاده از کتاب‌های الکترونیک را از مهم‌ترین علل استقبال مردم به این کتاب‌ها دانست و گفت: ای‌بوک‌ریدرها (ebook reader) امکانات و جذابیت‌های متنوعی را فراهم کرده‌اند؛ افزون بر آن قابلیت جست‌جوی کلید‌واژه در کتاب‌های الکترونیک نیز امکان دیگری است آن را کاملا ً از فضای کتاب‌های چاپی متمایز می‌کند.
ابراهیمی در ادامه به ضرورت لزوم برنامه‌ریزی برای ارائه کتاب‌های الکترونیک در کتابخانه‌های عمومی کشور به‌ویژه استان فارس اشاره و عنوان کرد: برنامه‌ریزی برای ورود کتاب‌های الکترونیک به کتابخانه‌های عمومی ایران برای ارائه خدمات به طیفی از مخاطبان که گرایش به خواندن الکترونیکی دارند اجتناب ناپذیر است. وی با عنوان اینکه مسئله حق مؤلف مهم‌ترین چالش این مقوله است، اضافه کرد: ناشران معتقدند که یک کتاب الکترونیکی از سوی جمعیت عظیمی استفاده می‌شود بنابراین قیمت یک کتاب الکترونیکی سه برابر کتاب چاپی می‌شود.
پروفسور جعفر مهراد نیز در این نشست با بیان اینکه در حال حاضر کشور با روند رو به تزاید کتابخانه‌های عمومی روبه‌روست؛ گفت: در سال جاری در استان فارس نیز شاهد افتتاح چندین کتابخانه عمومی بوده‌ایم اما این به معنای کفایت تعداد کتابخانه‌ها نیست.
کمبود نهادهای فرهنگی از ارزش و جایگاه شهرها می‌کاهد
وی با تاکید براینکه کمبود نهادهای فرهنگی از ارزش و جایگاه شهرها می‌کاهد، عنوان کرد: برای ایجاد نظام فناوری واحد و یک‌پارچه شهری و همچنین ایجاد نهادهای فرهنگی گام اول را باید شهرداری بردارد.
استاد دانشگاه شیراز در ادامه به تعریف شهرهای اطلاعاتی و نقش کتابخانه‌های عمومی در این شهرها پرداخت و گفت: شهرهای اطلاعاتی شهرهایی هستند که به عنوان شهر جهانی شناخته مي‌شوند و به شهر دیجیتالی، هوشمند یا خلاق معروفند و موفقیت این‌گونه شهرها بسته به نیروی انسانی است.
مهراد با تصریح اینکه کتابخانه‌های عمومی در تمامی دنیا برند و نماد شهر به حساب می‌آیند، اضافه کرد: در کشورهای دنیا کتابخانه‌های عمومی ارزش اقتصادی دارند و از آنها به عنوان دانشگاه مردمی یاد می‌شود زیرا این کتابخانه‌ها می‌توانند نیازهای شهروندان و کسب و کارهای کوچک کارآفرینان را تأمین کنند.
کتابداران باید توانایی افراد را بشناسند
دکتر زهیر حیاتی نیز در ادامه این نشست با اشاره به اینکه کتابخانه‌ها با عامل مهمی همچون مردم سروکار دارند، اظهار داشت: کتابخانه‌ها باید مردم را ارزیابی کرده و متاسب با نیازهای آنها فعالیت کنند.
وی از وجود یک مثلث فرهنگی در هر جامعه‌ای نام برد و عنوان کرد: کتابخانه‌ها و کتابداران، صنعت نشر و مردم سه ضلع یک مثلث‌اند که نمی‌توان آنها را از هم تفکیک کرد و خللی در این در این مثلث وجود دارد به دلیل این است که هر سه عامل ضعیف عمل کرده‌اند.
استاد دانشگاه شیراز با بیان اینکه صنعت نشر کشور تقریباً صنعتی شکست خورده است، گفت: کتابداران کتابخانه‌ها با شناسایی کاربران و تعیین کتاب‌های پرمخاطب و اعلام به ناشران، می‌توانند این صنعت را بهبود بخشند.
حیاتی با اشاره به اینکه کتابداران منفعل نمی‌توانند مردم را به حرکت وادارند، کتابداران باید باید پژوهشگر باشند و با علومی همچون روان‌شناسی اجتماعی، جامعه شناسی آشنا باشند تا بتوانند با شناخت افراد، سرویس‌هایی مختلف مدنظر را به مخاطبان ارائه کنند.
وی با اشاره به اینکه کتابداران باید توانایی افراد را بشناسند، اضافه کرد: شناخت خصوصیات عاطفی، اجتماعی، مسائل و مشکلات اجتماعی ، وضعیت دینی و آداب و رسوم مردم برای کتابداران ضروری است تا بتوانند با ارائه خدمات مورد نیاز کتابخانه‌ها را از انفعال خارج کنند.
شایان ذکر است چهار عنوان پژوهش دیگر با عنوان‌های «بررسی وضعیت کتابخانه‌های عمومی استـان فارس در مقـایسه با سند چشم‌انداز نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در افق 1404»، «پدیده بازگشت به بی سوادی و نقش کتابخانه های عمومی در آن از نظر کتابداران کتابخانه های عمومی»، «طرح اضطراری: حفظ میراث فرهنگی در کتابخانه‌های عمومی استان فارس» و «طراحی مدلی جهت دسته‌بندی شاخص‌های ارزیابی عملکرد کتابخانه‌های عمومی با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی» از سوی کتابداران استان فارس ارائه شد و در پایان از کتابداران پژوهشگر اداره کل کتابخانه‌های عمومی خانم‌ها افسانه مظفری، فاطمه صفری‌راد، زینب محبی، معصومه عبداللهی و آقای روح‌الله منوچهری تقدیر شد.
نظرات بینندگان
