بیابان زایی، پنجه در پنجه تالاب های فارس

شهرستان نی ریز، که همواره به عنوان سدی در برابر بیابان زایی استان‌های کویری همجوار یعنی کرمان و یزد بود، حالا خود به درد هجوم بیابان دچار شده است.

به گزارش شیرازه، نی ریز با یک میلیون و ۷۰ هزار هکتار وسعت، هم اکنون ۳۲۰ هزار هکتار بیابان دارد و این یعنی ۲۹ درصد از بیابان‌های استان فارس؛ بیابان‌هایی که به دلایل مختلف همچنان در حال گسترش هستند.
محمد جانی رئیس محیط زیست پارک ملی بختگان می‌گوید: عوامل طبیعی از جمله بارش‌های کم سال‌های اخیر و نیز عوامل انسانی نظیر حفر چاه‌های عمیق و نیمه عمیق و برداشت بی رویه آب از منابع آب‌های زیرزمینی و در نتیجه هجوم آب شور به سطح زمین، تبدیل زمین‌های حاصلخیز به مناطق مسکونی، راه سازی و توسعه غیر اصولی فعالیت‌های صنعتی و عمرانی و تخریب جنگل‌ها به سبب تبدیل جنگل به کشتزار، چرای بی رویه دام در مراتع و قاچاق چوب از جمله دلایل تبدیل زمین‌های حاصلخیز به بیابان است.
یکی از عرصه‌های طبیعی شهرستان نی ریز که روزگاری سبب شادابی و حیات این شهرستان بود دریاچه بختگان است. دریاچه پهناور بختگان، دومین دریاچه بزرگ ایران، با وسعت ۱۲۶ هزار هکتاری خود، تا چند سال پیش، زیستگاه پرندگان مهاجری مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آب‌چلیک، مرغابی و غاز بود و با ایجاد رطوبت در منطقه باعث ثمردهی درختان انجیر، بادام، رز و زیتون در کوه‌ها و روستا‌های اطراف می‌شد؛ اما حالا به یکی از عرصه‌های بیابانی شهرستان نی ریز تبدیل شده است.

رئیس محیط زیست پارک ملی بختگان می‌گوید: خشک شدن دریاچه بختگان، تبعات فراوانی را از جمله افزایش ریزگرد‌ها و شیوع بیماری تنفسی و پوستی برای مردم منطقه در پی داشته و در بلند مدت می‌تواند سلامت مردم مناطق اطراف این دریاچه را تهدید کند .
بیات از باغداران روستای کوشکک که در دو کیلومتری دریاچه بختگان قرار دارد نیز معتقد است روزگاری این دریاچه با رطوبت خود، بخشی از نیاز آبی باغ‌های اطراف را تامین می‌کرد، اما حالا ریزگرد‌های شوری که از زمین خشکیده این دریاچه بلند می‌شود و بر باغ‌های اطراف می‌نشیند ، سبب شور شدن زمین‌های اطراف و بخش زیادی از باغ‌های این منطقه شده است.

بیابان‌زایی، اما تأثیرات اجتماعی فراوانی نیز دارد. از خالی شدن روستا‌ها و مهاجرت به شهر‌ها گرفته تا مشکلات اجتماعی گوناگون که هریک برای برطرف شدن نیازمند وقت، انرژی و هزینه هستند.

آقای نگهداری که سال ها ساکن روستای دولت آباد است ، می‌گوید: روزگاری در این روستا ۵۰ خانوار ساکن بودند که عمدتا به کار کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند، اما حالا اکثر آن‌ها به شهر‌ها مهاجرت کرده اند.
روند بیابان زایی که در سال‌های اخیر با تشدید خشکسالی‌ها و پیامد‌های ناشی از آن در شهرستان نی ریز مانند بسیاری از نقاط کشور افزایش یافته هر چند خطرناک، اما قابل پیشگیری است.

در این میان اداره منابع طبیعی نی ریز به عنوان متولی عرصه‌های طبیعی نقشی گسترده‌تر دارد.
رئیس منابع طبیعی نی ریز می‌گوید: هم اکنون یک ایستگاه مبارزه با بیابان زایی در این شهرستان با هدف تولید نهال سازگار با شرایط عرصه‌های بیابانی و مقابله با بیابان زایی تاسیس شده است.
بنی اسدی می‌گوید: تاکنون در سه هزار هکتار از عرصه‌های بیابانی نی ریز، ۴۵۰ هزار اصله نهال از گونه‌های آتریپلکس، تاغ، اشنیان و شورگز که دارای نیاز آبی کمی هستند ، غرس و سعی شده است با ایجاد چاله‌ها و هلالی‌های آبگیر با مدیریت صحیح روان آب‌های سطحی، از هدر رفت آب جلوگیری شود.

کارشناس حقوقی منابع طبیعی نی ریز هم، یکی از راهکار‌های جلوگیری از گسترش بیابان‌ها را جلوگیری از چرای بی رویه دام‌ها در عرصه‌های طبیعی می‌داند و می‌گوید: در جا‌هایی که از ورود بی رویه و غیر اصولی دام به عرصه‌های طبیعی جلوگیری و وضعیت این عرصه‌ها تثبیت شده با اقدامات احیایی، روند رو به بهبود نیز یافته است .
سلیمانی می‌گوید: طبق قانون، دامدارانی که خارج از فصل، دام خود را به مراتع ببرند و مازاد بر پروانه و مجوز خود از مراتع استفاده کنند، مشمول جریمه می‌شوند و در صورت تکرار، جریمه آن‌ها افزایش می یابد و حتی ممکن است پروانه آن‌ها نیز ابطال شود.
مبارزه با بیابان‌زایی با توجه به خطراتی که این پدیده برای محیط زیست و مردم در پی دارد ضروری به نظر می‌رسد، اما این مهم جز با برنامه ریزی صحیح و همراهی همه -مردم و مسولان- امکان پذیر نخواهد بود.
منبع: خبرجنوب

گزارش خطا

نظرات بینندگان