به گزارش شیرازه، 4 سال پیش در چنین روزهایی یکی از بزرگترین طرح های ترافیکی شیراز عقیم شد. قرار بود شیراز یکی از شهرهای بزرگ ایران باشد که در آن طرح زوج و فرد اجرا می شود. همان موقع پلیس مخالف سرسخت اجرای این پروژه بود و شهرداری حامی سرسخت آن. پلیس استدلال می کرد که شهرداری زیرساختهای لازم را فراهم نکرده ولی شهرداری نسبت به اجرای آن اصرار داشت.

در نهایت مخالفت سردار سجادیان فرمانده وقت نیروی انتظامی فارس و اعتراض تاکسی داران و کسبه مناطق مرکزی شهر باعث شد طرح اجرا نشده بماند که به نظر مسئولان شهرداری، می توانست راه بندان را در مرکز شهر شیراز کاهش دهد ولی مخالفان و پلیس می گفتند اين طرح هنوز زيرساخت هاي لازم را براي اجرا ندارد. ضمن اينكه زماني كه قرار بود این طرح اجرا شود در ساعت اوج راه بندان نبود؛ دست كم عصرها.
در 4 سالی که از منتفی شدن اجرای این طرح گذشته البته انبوهی از طرح های ترافیکی مبتنی بر آزمون و خطا در شیراز اجرا شده که تقریبا هیچ کدام چندان در کاهش ترافیک مركز این کلانشهر موثر نبوده اند.
اينك اما دو رويكرد در برابر طرح ترافيك وجود دارد؛ گروهي كه مي گويند بايد رينگ هاي شهري شيراز را تكميل كرد تا خودروهاي عبوري به مركز شهر نيايند و به ترافيك مركز شهر اضافه نكنند. به باور اين دسته، بايد ساخت و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومي را در اولويت گذاشت. خريد اتوبوس هاي نو و به بهره برداري رساندن خط يك و همچنين، پيشبرد عمليات اجرايي خط دو مترو در راستاي همين سياست صورت گرفت. گروه ديگر مي گويند شيراز نياز به اين همه پل و رينگ شهري نداشته چون تغيير در ترافيك اين شهر ديده نمي شود.
در عين حال، هر دو گروه معتقد به توسعه مترو و ناوگان حمل و نقل همگاني هستند.
ورود خودروهای شخصی ممنوع!
اینکه ورود خودروهای شخصی به مرکز شهرهای بزرگ باید محدود شود چیزی است که کمابیش همه عالمان علم شهرسازی بر سر آن اتفاق نظر دارند. مسئولان شهرداری هم از اجرای طرح ترافیک در چارچوب همین تفکر دفاع می کردند.
استدلال پلیس البته این بود که اجرای چنین طرحی به انبوهی از زیرساخت ها همچون مسیرهای اتوبوس تندرو، دوربین، پارکینگ های پرشمار در نقاط مختلف شهر به ویژه ورودی منطقه طرح ترافیک و... نیاز دارد ولی فراهم نشده اند، كه البته امروز و پس از چهار سال همه اين زيرساخت ها آماده هستند، هرچند ديگر قرار نيست طرح ترافيك اجرايي شود.
آن طرح در نهایت اجرایی نشد؛ ولی ترافیک شیراز به قدرت خود باقی ماند. شهرداری البته پس از آن نسبت به ایجاد و تکمیل رینگ های شهری پیرامون کلانشهر شیراز اقدام کرد تا خودروهای عبوری نیاز نباشد برای رفتن از شرق به غرب و شمال به جنوب شهر وارد محدوده مرکزی شیراز شوند و راهبندان ایجاد کنند ولی این طور که برخی صاحبنظران علم شهرسازی می گویند، برای راه بندان شیراز باید فکر بیشتری کرد.
بسیاری از آنها، این وضع را در ساختاری گسترده تر می بینند. برای نمونه محمد کبگانی، استاد شهرسازی و عضو هیئت علمی دانشگاه هنر و معماری شیراز می گوید: «وقتی به صورت تاریخی، مطالعات جامع و طرح های ترافیکی شهر شیراز و همچنین روند افزایش شمار خودروها در کلانشهر شیراز را بررسی می کنیم، می بینیم که در طرحهای قبلی به این صورت به شهر نگاه نشده که بخشهای مسکونی، صنعتی و مرکزی شهر از هم جدا هستند و باید به ویژگی های خاص هر کدام به طور جداگانه توجه کرد».
به نظر این استاد دانشگاه، برای ساخت پروژه هایی مانند تقاطع های غیرهمسطح نباید از محل تراکم فروشی هزینه کرد وگرنه این پروژه ها آن کارایی که از آنها انتظار می رود را پیدا نمی کنند: «در یک کلام، از شهرسازی نباید برای حمل و نقل خرج شود برای همین در نظر داشته باشیم که صنعت و تولید ارتباط نزدیکی با هم دارند».
در همین چارچوب، به نظر آقای کبگانی ساخت پروژههایی مانند مترو با تراکم فروشی امکان پذیر نیست. به عبارت دیگر، مترو و زیرساخت هایی این گونه، با متراکم شدن جمعیت پیرامون آن به سرعت کارایی خود را از دست می دهند. این چیزی است که باعث می شود اهمیت ایجاد درآمدهای پایدار برای کلانشهر شیراز بیش از همیشه احساس شود. آن هم در شرایطی که درآمدهای شهرداری از محل عوارض ساختمان به شدت کاهش پیدا کرده و این طور که اعضای شورای شهر شیراز میگویند، بعید به نظر میرسد از بودجه 3 هزار میلیارد تومانی شهرداری شیراز بیش از 50 درصد محقق شود.
40 درصد سفرهای شهری با خودروی شخصی
برای کاهش راهبندان البته همیشه به ایجاد زیرساخت های بیشتر نیاز نیست. بلکه در دو حوزه دیگر باید وارد عمل شد. یکی اعمال شدید قانون برای هنجار شکنان ترافیکی در خیابانها و دیگر استفاده از همه ابزار در دسترس برای اصلاح رفتار ترافیکی شهروندان. بسیاری از شهروندان به خیال اینکه «زرنگی» می کنند، قوانین راهنمایی و رانندگی را زیرپا می گذارند كه نه تنها این عمل راه بندان را بیشتر می کند بلکه خودروهای خودشان هم سوخت بیشتری می سوزاند و در نتیجه بیشتر زیان می بینند و همچنین آلودگی هوا به بار می آید که هزینه های درمانی آنها را بالاتر می برد. آن هم در شرایطی که طبق تازه ترین برآوردها، نزديك به 700 هزار دستگاه خودرو و بیش از 120 هزار موتور سیکلت در شیراز تردد می کنند. به عبارتی در برابر هر دو نفر جمعیت شیراز یک وسیله نقلیه در این کلانشهر هست و اگر از همین الان برای ترافیک این کلانشهر فکری نشود،
می تواند راه بندان آن مانند تهران مزمن شود.
دکتر کبگانی می گوید: «در سال 50 در این شهر تنها 10 هزار خودرو تردد می کرد؛ وقتی تعداد خودروها به میزان کنونی می رسد، باید برای هرکدام از آنها 30 تا 40 متر آسفالت به شهر افزوده شود. خیابان ملاصدرا که ساخته شد، پیرامونش را خانه های دو طبقه فرا گرفته بودند ولی اکنون
خانه های مسکونی به ساختمانهای تجاری تغییر کاربری داده اند و این گونه جذب سفر به مناطق مرکزی شهر افزایش پیدا کرده است و با این روند مشکلات بیشتر می شود». اما آیا محدود کردن ورود خودروها به مرکز شهر و اجرای طرحی چون طرح ترافیک می توانست یک رویکرد اثرگذار باشد؟ به نظر این استاد دانشگاه یکی از نیازهای مرکز شهر شیراز توسعه حمل و نقل عمومی به ویژه سامانه اتوبوس تندرو است. آن هم در شرایطی که مرکز شهر شیراز هر روز بیش از 40 درصد سفرهای شهری را با خودروي شخصي به خود جذب می کند ولی در طرحهای جامع شهر شیراز تاکنون مرکز شهر دیده نشده است: «در نظر داشته باشیم که در یک خانه 300 متری در مرکز شهر چند خانواده 4 نفری می توانند ساکن شوند ولی در مرکز شهر شیراز با همان زمین می توان 10 مغازه 30 متری ساخت كه هر کدام هزار سفر را جذب می کنند؛ این در شرایطی است که 40 درصد سفرهای شهری در شیراز با حمل و نقل خصوصی انجام می شود؛ در این شرایط باید رینگ های شهری شیراز را تکمیل کنیم تا خودروهایی که در مرکز شیراز گرفتار می شوند بتوانند به سرعت از ترافیک مرکز شهر راه خروج پیدا کنند».
خیابان های شیراز با راهبندان های شدید بیگانه نیستند؛ برای نمونه اگر قطرهای باران ببارد، ترافیک در همه خیابان ها قفل می شود؛ در عصر روزهای تعطیل هم در بولوارهایی چون چمران جای سوزن انداختن نیست. اما بسیاری از راهبندانها در خیابان های شهر را می توان پیش بینی کرد. البته مشکلات فرهنگ ترافیک در کلانشهر شیراز تنها به همین منحصر نمی شود؛ هر سال شماری از شهروندان شیرازی در حوادث رانندگی جان خود را از دست می دهند و این گونه که به نظر می رسد، در ترافیک شیراز، خانه از پای بست ویران است.
منبع: خبرجنوب