شیرازه؛ به گفته مدیرکل ثبت احوال استان فارس در نیمسال اول 96 تعداد 2 هزار و 780 ازدواج ثبت شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 3/9 درصد کاهش پیدا کرده است که با این وضعیت فارس رتبه 15 کشوری را در ثبت ازدواج دارد.

علیرضا انصاری علاوه بر خبر کاهش ازدواج در استان از افزایش طلاق هم خبر داده و با اشاره به اینکه در بحث طلاق رتبه 15 کشوری به فارس اختصاص دارد، اعلام کرده امسال  4 هزار و 251 فقره طلاق ثبت‌شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد افزایش طلاق در استان بودیم.

رئیس اداره کل ثبت‌احوال استان فارس میانگین سن طلاق در مردان 8/35 و در زنان 7/31 اعلام کرد و گفت: متاسفانه این روزها از هر 5 ازدواج یک مورد به طلاق منجر می‌شود که البته وضعیت فارس نسبت به دیگر استان‌ها بهتر است.

برای تجزیه وتحلیل این آمار و اطلاع از علت افزایش طلاق در فارس به سراغ مرکز آموزش و مشاوره تخصصی ازدواج و خانواده بهار نکو رفتیم که از سال 89 با این هدف تحکیم بنیان خانواده کار خود را شروع کرد. یکی از شاخص‌های کمی تحکیم بنیاد خانواده، میانگین طول زندگی مشترک است که این شاخص سال 88 در شیراز 8 سال بود و سال 95 به 10 سال رسید و این نشان دهنده رشد شاخص کمی تحکیم بنیاد خانواده در شیراز بود که در نتیجه فعالیت این مرکز ایجاد شد و مسئولین کشوری را هم به تحسین وحیرت واداشت.

اعتیاد و خیانت
مرضیه نادری کارشناس ارشد روانشناسی عمومی و مشاور مرکز بهار نکو در مصاحبه با خبرنگار ما در خصوص اینکه آیا عوامل بومی بر افزایش آمار طلاق استان موثر بوده یا خیر پاسخ داد: اعتیاد وخیانت خیلی منطقه ای وبومی نیست وبه طور کلی ریشه خیلی از  طلاق های جامعه امروز در کل کشور به این دو عامل برمی گردد.

وی با اشاره به تغییرماهیت اعتیاد از سنتی به صنعتی که تحکیم بنیان خانواده را تحت تاثیر قرار داده تصریح کرد: معمولا برای افرادی که احتمال درمان آن ها وجود دارد یاقشری که می توان درمان نگهدارنده برای آنها تجویز کرد که تا آخر عمر با دارو در این حالت بمانند، سعی میشود به زندگی بازگردانده شوند و تدریجا فعالیت های زندگی که مختل شده به حالت معمول برگردد واصل خانواده حفظ شود اما متاسفانه تعداد زیادی از مراجعین به دلیل اعتیاد همسر به مواد صنعتی مراجعه می‌کنند و راه بازگشتی هم برایشان وجود ندارد.

چون اعتیاد به مواد صنعتی خصوصا شیشه متفاوت است و درمان سختی دارد. کسانی که با این درد مراجعه می‌کنند اعتقاد دارند چندین بار برای ترک معتادشان اقدام کرده و انها را کمپ فرستادند ولی نتیجه ای نگرفتند. از طرفی مواد روی مغز مرد تاثیر گذاشته و امنیت جانی خانواده در خطر قرار گرفته و پرونده های کیفری دیگری هم بین زوجین تشکیل شده علاوه بر آن زوج هم از ترس اعتیاد به مشاور مراجعه نمیکند به آن ها دسترسی نداریم.

نادری توضیح داد: متاسفانه اعتیاد به مواد صنعتی سوء ظن زیادی ایجاد می‌کنند تا جایی که منجر به اقدام به قتل هم می‌شود. بخاطر این گونه مسائل برای نگهداشتن این رابطه ریسک نمی کنیم.

وی با بیان اینکه خیانت و روابط فرا زناشویی قسمت عمده ای از مراجعات ما را تشکیل می دهد ابراز داشت: در اینگونه مراجعات معمولا زوج با ادعای اینکه زن من بد اخلاق و پرخاشگر است، خودش را در خیانتی که کرده محق  می داند. طبیعتا زن مطلقه که خانه و ماشین دارد و نیازهای اولیه خودش را تامین می‌کند خوش اخلاق تر از زنی است که نیازهایش را از شوهرش طلب می کند. این مشاور خانواده اختلالات شخصیت را ریشه بسیاری از خیانت ها دانست و گفت: علت اینکه امروز انقدر اختلالات شخصیتی در جامعه به چشم می‌خورد مشخص نیست. کارشناسان عوامل ژنتیکی و مسائل اجتماعی و تغذیه  را تاحدودی دخیل می دانند ولی مشخص نیست دقیقا علت اصلی این اختلالات چیست. اما کاملا واضح است که نشانه های اختلال شخصیت در جامعه بیشتر از قبل بروز پیدا کرده است.

متاسفانه نسل امروز ما پدر و مادران آگاهی ندارند
این کارشناس خانواده می گوید: بعد از اعتیاد و خیانت، عدم تفاهم هم تا حد زیادی می تواند منجر به طلاق مخصوصا در سال های اولیه زندگی مشترک شود. بسیاری از مشکلات عاطفی زیر مجموعه مشکل عدم تفاهم است. جوان های زیادی امروز با مشکل عدم تفاهم به ما مراجعه می‌کنند. گاهی اوقات نیز عدم تفاهم بین زوجین نیست اما خانواده ها با هم مشکل دارند و آرامش زندگی مشترک زوجین را بهم می زنند. یا چون خانواده ها ‌مفاهیم اولیه ازدواج رعایت نکردند بارسنگین را بر دوش جوان‌ها گذاشتند. برای به حداقل رساندن این مشکلات از خانواده‌ها خواهش می‌کنیم در دوره شناخت ۶ ماهه زوج های جوان را یاری کنند. ازدواج های هیجانی و بدون شناخت صحیح آمار طلاق های  جامعه ما را افزایش میدهد. متاسفانه نسل امروز ما پدر و مادران آگاهی هم ندارند که مفاهیم اولیه را به آنها یاد دهند.

نادری مشکلات اقتصادی را به عنوان چهارمین عامل از عواملی که می تواند منجر به طلاق شود برشمرد و گفت: البته الزاما همیشه این ترتیب صدق نمی کند. گاهی این عوامل با هم، هم پوشانی دارد. مثلا در موارد زیادی مشکلات اقتصادی باعث دعوا و دلخوری و فاصله گرفتن زوجین شده و پس از آن پای خیانت یا اعتیاد به زندگی مشترک باز شده است.

متاسفانه در چند سال اخیر در موارد بسیاری دیده شده که آقایان با قاطعیت تمام تقاضای طلاق می دهند چون نمیتوانند زندگی را تامین کنند. این گروه ناخواسته تر از گروه‌های دیگر وارد پروسه طلاق می‌شوند. ازدواج های اجباری و اختلافات دینی و مذهبی هم معمولا  منجر به طلاق می شود اما امروزه این  موارد کمتر دیده می شود.

رونق توریست طلاق در شیراز!
نادری تصریح کرد: ما معتقدیم بخشی از آمار بالای طلاق در فارس مربوط به فارسی ها نیست. زوج های زیادی از شهرها و استان‌های مختلف به ما مراجعه می کنند. ما مراجعات زیادی از یزد بوشهر آبادان داشتیم که چون نمی خواهند در محل خودشان کسی از وضع زندگی شان مطلع شود برای طلاق به شیراز مراجعه کردند. اطلاع دقیقی در این باره ندارم اما با توجه به مراجعاتی که از شهرهای مختلف داریم فکر می کنم قانونی وجود ندارد  که زوجین در همان محل عقد یا  سکونت برای طلاق اقدام کنند. اگر این ابهام رفع شود آمار طلاق هر استان دقیق تر خواهد شد.

این کارشناس ارشد روانشناسی عمومی به طرح پیشگیری از طلاق اشاره کرد که حدود چهار سال است که اجرایی شده ومطابق آن متقاضیان طلاق قبل از صدور رای از دادگاه خانواده به مراکز مشاوره ارجاع داده می شوند تا با صلح و سازش از افزایش آمار طلاق جلوگیری شود و توضیح داد: مراجعین ما بین چندین مرکزمشاوره ای که در شیراز در این طرح مشارکت دارند زیاد است چون تعداد مشاورین و فضا و امکانات بیشتری داریم. وقتی زوجین از دادگاه ارجاع داده می شوند هزینه های مشاوره از نرخ مصوب مشاوره های آزاد پایین تر است و دادگاه بین سه تا هشت جلسه مشاوره را برای زوجین الزام می کند، اما حدود نود درصد افرادی که برای مشاوره پیش از طلاق مراجعه می کنند وکالت حق طلاق دارند و این وکالت کار ما را سخت تر می کند و آمار سازش را کاهش می دهد.  معمولا آقایان برای مشاوره قبل از طلاق حضور پیدا نمی کنند و وقتی دسترسی به یکی از زوجین نداشته باشیم مشاوره خیلی کاری از پیش نمی برد و درهمان جلسات اول مجبوریم کار را تمام کنیم.

وی تصریح کرد: چون در قانون مدنی تعریف شده نمی توانیم حق وکالت طلاق را نپذیریم و برخی وکلا قوی هستند اگر حضور زوجین را اجبار کنیم از ما شکایت می کنند.

نادری اظهار داشت: آنچنان هماهنگی واراده قوی برای پیشگیری از طلاق بین دستگاه ها وجود ندارد، برای پیشگیری موثرتر همکاری قوی تری لازم است.

مشاوره پیش از ازدواج را نباید دقیقه نودی انجام داد
وی عدم اطلاع از مهارتهای زندگی زناشویی را از مهم ترین عوامل موثر در طلاق دانست و گفت:  برای مقابله جدی با طلاق و کاهش آمار آن باید  مرحله پیش از ازدواج را غنی کرد.

هرچه ازدواج های منطقی تر و آگاهانه تر رخ بدهد بهتر می توان زندگی مشترک پایدار تشکیل داد و آن را حفظ کرد. جامعه نیاز به افراد و خانواده های سالم دارد آسیب های پس از ازدواج خیلی مهم است وهیچ جایی متولی رسیدگی به این آسیب ها نیست.افراد وبه تبع آن جامعه به خاطر ازدواج های اشتباه تاوان سنگینی را پس می دهند.

نادری توضیح داد: بعضی ازدواج ها واضح است که منجر به طلاق می شود، طرفین به وضوح تردید ما را هنگام مشاوره می فهمند، اما یا بدموقع برای مشاوره آمدند و تاریخ عقد مشخص شده و مهمان دعوت کردند و نمی توانند درست تصمیم بگیرند یا درگیر هیجانات هستند و نمی توانند درست تصمیم بگیرند. مشاوره پیش از ازدواج را نباید دقیقه نودی انجام داد.

شاید اگر دو واحد درسی در دبیرستان در این باره داشته باشیم نتایج موثرتری در کاهش طلاق شاهد باشیم.یا اینکه مثل واکسن های چندگانه در نوجوانی و جوانی زمانی برای این نوع مشاوره ها تعیین کنیم ومراکز بهداشت آن را الزامی کنند. همچنین از صدا و سیما و رسانه ها هم برای ترویج ازدواج پایدار و پیشگیری از طلاق بیشتر انتظار می رود. از طرفی به نظر می رسد غیر از مشاوره پیش از ازدواج برای زوجین مشاوره اجباری برای والدین هم پیش از ازدواج فرزندان شان لازم است. متاسفانه همه فکر می کنند خودشان مشاور هستند و از مراجعه به موقع  به مشاور خودداری می کنند این مشکلات را بغرنج تر می کند.

ریسک طلاق برای چه خانواده هایی بیشتر است؟

نادری توضیح داد: موسسه بهار نکو فعالیت های گسترده ای دارد علاوه بر مشاوره پیش از طلاق فعالیت متمرکزی هم در مشاوره های پیش از ازدواج دارد. در این مقطع چهار گروه که ریسک بالایی دارند علاوه بر 6ساعت کلاس اجباری پیش از ازدواج باید مشاوره تکمیلی هم بگذرانند.


ازدواج مجدد زوجین، اختلاف سن منفی یعنی زوج کوچکتر از زوجه باشد و اختلاف سن بیشتر از ده سال و ازدواج دختر زیر18سال و پسر زیر 20 سال جزو چهار گروهی هستند که مستعد طلاق هستند و اگر به درستی تصمیم نگیرند بیشترین آمار طلاق را تشکیل می دهند. البته ما برای هیچ زوجی چه در مشاوره های پیش از ازدواج چه پیش از طلاق تعیین تکلیف قطعی نمی کنیم. ما فقط توصیه می کنیم، تصمیم نهایی با خودشان است. اینها پس از مشاوره هم اگر تصمیم به ازدواج بگیرند به باشگاه زوج های جوان هدایت می شوند تا در طول زندگی مشترک هم از راهنمایی مشاورین استفاده کنند.

وی در خصوص ساعات کاری مجموعه و میزان زمان انتظار هر فرد برای مشاوره گفت: از شنبه تا چهار شنبه از هشت صبح تا هشت شب و پنج شنبه ها از 8 صبح تا شش بعداز ظهر موسسه بهار نکو پذیرای متقاضیان است و با این حجم کار صف انتظار خیلی طولانی نیست.

هزینه هر جلسه مشاوره
نادری در خصوص هزینه ای مشاوئره برای زوجین نیز توضیح داد: هزینه ها بستگی به وضعیت مشاورین دارد و  متغیر است. مسئولین مرکز مشاوره بهار نکو در پاسخ به خبرنگار ما در خصوص هزینه هر جلسه مشاوره توضیح دادند:  به طور متوسط افراد  ارجاعی از دادگاه برای مشاوره پیش از طلاق با مشاور در مقطع  کارشناسی ارشد جلسه اول 39تومان جلسات بعدی در صورت نیاز 37 تومان، مشاور مقطع دکترا جلسه اول 47 تومان جلسات بعد در صورت نیاز 45 تومان. وقت مشاوره عادی  کارشناسی ارشد هر جلسه 45 دقیقه ای 43 تومن دکترا 57 تومان اعضای باشگاه زوج های جوان هم از تخفیف برخوردارند و برای مشاورمقطع کارشناسی ارشد هر جلسه 27تومان و دکترا هر جلسه 36 تومان می پردازند.

بیشتر طلاق‌های استان فارس در 5 سال نخست زندگی روی می دهد
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان فارس در حالی به برشمردن علل طلاق در استان فارس می‌پردازد که نداشتن مهارت‌های زندگی و ارتباطی را مهم‌ترین و نخستین عامل طلاق ذکر می‌کند امری که سبب شده بیشتر طلاق‌های استان فارس در 5 سال نخست زندگی رخ دهد.

حلیمه عنایت، رئیس مرکز مطالعات زنان دانشگاه شیراز نیز  افزایش آمار طلاق در سال‌های ابتدایی زندگی را نشانگر این مسئله می‌داند که آموزش‌ها و مشاوره‌های پیش از ازدواج کافی نبوده و خانواده‌ها نیز نتوانسته‌اند مطابق با روز آموزش‌های لازم را به فرزندان خود بدهند.

وی با تاکید بر اینکه امروزه جایگاه خانواده برای نسل جوان مانند دهه‌های قبل نیست که فرد مهارت‌های لازم را از خانواده کسب کند معتقد است آموزش‌ها و مشاوره‌های قبل از ازدواج و طلاق نیز باید متناسب با تغییرات جامعه باشد نه اینکه صرفا محتواهای سنتی و مربوط به گذشته باشد.