با عباس آقا در کوچه قدیمیِ خانه پدری اش در قصردشت شیراز هم قدم می‌شوم. اُمید نوه ۷ ساله اش هم تبلت به دست با ما همراه می‌شود.
چه قاب تصویری شده دونسل دوشادوشِ هم، قدم می‌زنند یکی کودکِ بازیگوش دیروز و دیگری کودک ساکت و تنهای امروز.
کوچه خلوت و آرام است امید بی توجه به اطراف سرش را در تبلتش فرو برده و مرتب قهرمان بازی اش را به این طرف و آن طرف می‌برد تنها صدای گه گاه اوست که خلوت کوچه را به هم می‌زند. عباس آقا با جابه جایی عینکش امید را برانداز می‌کند و آهی از عمق دل می‌کشد و می‌گوید افسوس که دیگر از آن حال و هوای گذشته خبری نیست در همین کوچه من با احمد، بهرام، سعید و بچه‌های محل بازی می‌کردیم. کارمان به گرما و آفتاب هم نبود این بازی تمام می‌شد بازی دیگر شروع می‌شد از هفت سنگ بگیر تا تیله بازی و عمو زنجیرباف، قایم باشک، کلاغ پر، لی لی و وسطی. خلاصه خستگی معنا نداشت اینقدر بازی می‌کردیم که دیگر نایی برایمان نمی‌ماند و تازه یادمان می‌آمد ساعت هاست چیزی نخورده ایم.

با یادآوری خاطرات گذشته خنده شیرینی برلب‌های عباس آقا نقش می‌بندد بعد ادامه می‌دهد گرسنگی مان که رفع می‌شد دوباره برمی گشتیم کوچه و بازی هایمان را ادامه می‌دادیم، اما حالا جز صدای رفت و آمد گه گاه چندموتور وسیکلت و رفت و آمد عابران، صدایی از این کوچه بلند نمی‌شود بچه‌ها مثل نوه من سرشان در گوشی هایشان هست و کسی برای بازی گروهی به کوچه نمی‌آید.
کودکِ تنهای امروز
مواد مورد نیاز برای یک بازی مجازی یک جای ساکت با یک فرد تنها و چه کسی بهتر از کودکِ امروز! که غرق در فضای مجازی بدون درکِ دوران شیرین کودکی زود بزرگ می‌شود. او نه تحرکی دارد نه با همسالان خود بازی می‌کند. نه مانند بزرگتر‌های خود به بازی‌های بومی محلی مشغول است. این درحالی است که به گفته خانم افشون نایب رییس هیات ورزش‌های سنتی و بازی‌های بومی- محلی فارس بیش از هزار بازی بومی محلی در این استان وجود دارد که با فعالیت، تحرک و شادی همراه هستند، اما کودک امروز بازی‌های رایانه‌ای را به این بازی‌های سنتی ترجیح می‌دهد.
دکتر قاسمی روانشناس  و متخصص رفتار درمانی علت این موضوع را تغییر سبک زندگی می‌داند. او می‌گوید والدین امروز به دلیل مشغله‌هایی که دارند مثل گذشته برای فرزندان وقت نمی‌گذارند با آن‌ها بازی نمی‌کنند وبچه‌ها را ساعت‌های طولانی با رایانه و تبلت و تلفن همراه تنها رها می‌کنند و اگر هم والدین مشغله کمتر داشته باشند مدیریت و نظارت کافی ندارند و در نتیجه بچه‌ها در دنیای بازی‌های مجازی که گاه با خشونت و هیجان کاذب همراه است تنها رها می‌شوند که بازخورد منفی آن در بزرگ سالی به صورت استرس، اضطراب، ناامیدی و سرخوردگی بروز می‌کند.

به گفته این رفتار درمان، مراجعه بیشتر والدین برای مشاوره در خصوص رفتار فرزندان نشان می‌دهد اطلاعات پدر‌ها و مادر‌ها در خصوص فضای مجازی و بازی‌های آن بسیار کم است و همین کمبود اطلاعات به معضل فرهنگی رها شدگی بچه‌ها در دنیای امروز دامن می‌زند.

بازی نیازِ امروزِ کودک
بازی‌های دسته جمعی، مهمترین نیاز دوران کودکی است. کارشناسان معتقدند شخصیت کودکان و خردسالان از طریق همین بازی‌ها شکل می‌گیرد.

تعطیلات تابستان که بهترین فرصت برای پر کردن اوقات فراغت با بازی‌های دسته جمعی و آشنایی با بازی‌های بومی محلی است بیشتر دانش آموزان به حال خود رها می‌شوند و یا در بهترین حالت در کلاس‌های مختلف شرکت می‌کنند که به قول خانواده‌ها وقت شان به بطالت نگذرد. با پیشرفت فن آوری، اوقات فراغت هم رنگ عوض کرده، رایانه، تلفن همراه و تبلت اوقات فراغت دانش اموزان را پرکرده و شادی‌های دنیای کودکی را از آنان گرفته است.

دکتر البرزی استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز در تعریف اوقات فراغت می‌گوید: این اوقات باید برای بچه‌ها با بیشترین لذت همراه باشد و تا وقتی که برنامه‌های آموزشی و تفریحی ما شکل دستوری داشته باشد بچه‌ها به سمت آن‌ها جذب نخواهند شد و تنهایی و مشغول بودن در فضای مجازی را بر شرکت دراین برنامه‌ها ترجیح می‌دهند.
اگرچه به گفته صادقی رییس اداره فرهنگی، اردو‌ها و فضا‌های پرورشی آموزش و پرورش فارس این اداره امسال برای فعالیت‌های تابستانه و اوقات فراغت دانش‌آموزان طرح "فارس مهارت" با شعار «هر دانش‌آموز یک مهارت» را اجرا کرده که تا پایان تابستان حدود ۸ هزار دانش آموز در قالب این طرح در ۴۰۰ مرکز دایمی اوقات فراغت آموزش و پرورش مهارت‌های مختلف را آموزش ببینند و اداره کل تبلیغات اسلامی فارس هم در ۲۰۰ کانون فرهنگی هنری مساجد فارس به راه اندازی کلاس‌های مذهبی، ورزشی، هنری و آموزشی اقدام کرده، با توجه به چندین ماه پشت نیمکت نشینی دانش آموزان و مشغول بودن آن‌ها به درس و مشق، روانشناسان معتقدند نیاز امروز بچه‌ها به بازی و نشاط و سرگرمی بیش از همیشه ضروری به نظر می‌رسد.

استاد روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز معتقد است آموزش و پرورش به عنوان مهمترین نهاد تربیتی باید بازی‌های دسته جمعی و بومی- محلی که با مهارت آموزی و نشاط و شادی همراه هستند درمدارس نهادینه کند و به طور مثال این فعالیت‌ها را در قالب فوق برنامه مدارس بگنجاند. زیرا در بازی‌های گروهی، بچه‌ها در حین بازی با همسن و سالان خود، علاوه برنشاط و سرگرمی، امید و آرزوهایشان در بزرگ سالی را از طریق همین بازی‌ها تجربه می‌کنند. حمایت از افراد ضعیف را می‌آموزند، قدرت ابراز وجود پیدا می‌کنند و اعتماد به نفس آن‌ها بالا می‌رود و از ترس و خجالت رها می‌شوند.

این استاد دانشگاه شیراز بر این باور است که کودکِ تنهای امروز که تنها به دنیای بازی مجازی دل بسته، به شادی و نشاط نیاز مبرم دارد و ترویج بازی‌های دسته جمعیِ سنتیِ شادی بخش به حرکت ملی و فرهنگ سازی نیازدارد. از طرفی او پیشنهاد می‌دهد کارشناسان و متخصصان رسانه با ساخت کلیپ‌های کوتاه آموزشی به آگاه سازی خانواده در جذب مشارکت آن‌ها در این حرکت ملی نقش ایفا کنند.
دکتر قاسمی روانشناس تربیتی و  متخصص رفتار درمانی نقش خانواده را مهم‌تر از همه نهاد‌های تربیتی می‌داند و می‌گوید ابتدا باید این اصل را بپذیریم که دنیای امروز را نمی‌توان بدون فضای مجازی در نظر گرفت پس نمی‌توان وسایل مربوط به این فضا را از زندگی بچه‌های امروزی حذف کرد باید در همین چارچوب به مدیریت فضای مجازی اقدام کنیم و با توجه به سن فرزندانمان با پایه ریزی یکسری قوانین و نظارت بر حسن اجرا آن‌ها با فرزندانمان ارتباط برقرار کنیم و بیش از پیش آن‌ها را تنها نگذاریم.

به گفته این رفتار درمان ، برای پرکردن اوقات فراغت دانش آموزان ابتدا باید با خود آن‌ها مشورت کنیم زیر اوقات فراغت نباید به حالت اجباری برای آن‌ها تبدیل شود و باید به نوع علاقه آن‌ها تا آن جا که به ضررشان نباشد توجه ویژه شود.

امروز خاطره شیرینِ فردا
انسانِ امروز لحظه به لحظه در نوآوری‌های فضای مجازی غرق می‌شود و در این میان اگر کودکان را در این دنیای عجیب و شگفت انگیز و در عین حال پر اضطراب و ترسناک تنها رها کنیم و غریق نجاتی برایش در نظر نگیریم او را قربانی کرده ایم. به راستی کودک امروزی در آینده کدام خاطره شیرین دوران کودکی خود را برای فرزندانش تعریف می‌کند و کدام بازی کودکانه را به آنان یاد می‌دهد.

تا دیر نشده باید کودک را از این دنیای تنهایی بیرون بکشیم و با ورودِ  او به دنیای بازی‌های دسته جمعی، بومی و سنتی فرصتی فراهم کنیم تا علاوه بر شناخت فرهنگِ اصیل اجداد و نیاکان خود، قوانین ساده و اولیه زندگی را تمرین کند و برای فردایش خاطره‌ای شیرین رقم زند.

صدا و سیمای فارس