به گزارش شیرازه، آیت‌الله سیدشرف‌الدین ملك‌حسینی، نماینده ولی فقیه در استان كهگیلویه و بویراحمد امروز، ۲۹ آذرماه در همایش ملی «آیت اخلاق و حكمت» كه به‌مناسبت بزرگداشت مرحوم آیت‌الله حائری شیرازی در شیراز برگزار شد، به سفارشات مرحوم آیت‌الله حائری درباره ربا اشاره كرد و گفت: ۲۰ یا ۳۰ سال آخر عمرش را به صورت فراوان به مبارزه با مسئله ربا پرداخت و هیچ دریغ و مضایقه‌ای برای مبارزه با آن نداشت و گاه مورد تمسخر و یا حمله قرار می‌گرفت اما می‌ایستاد و هرگز زیر بار نمی‌رفت از آن مبنایش در فقه و تحلیل آیات فراوان استفاده می‌کرد و معتقد بود که ربا هم کساد و هم فساد است.

وی گفت: آن مرحوم با نگاه به بحث ربایی که در قرآن آمده بود به مفهومی رسیده بود و آن این بود که شما نمی‌توانید پول را اعتباری بدانید، اما این احکام شرعیه را جاری کنید؛ پول اعتباری که در نوسان‌های حیرت زاست نمی‌تواند به منزله یک ابزار در اقتصاد دینی موثر باشد لذا می‌گفت باید به پول اصیل یعنی طلا و نقره بازگشت كرد و آنچنان مورد تمسخر قرار گرفت که دل آدم می‌سوخت.

آیت‌الله ملك‌حسینی ادامه داد: می‌گفت این اقتصاد باید بر مدار مال باشد نه بر مدار پول اعتباری و بین مفهوم پول و مال تفاوت قائل بود؛ پول اعتباری یا کسی را ظالم می‌کند یا مظلوم و اقتضای کاهش و افزایش چنین چیزی است.

آیت‌الله ملك‌حسینی در بخش دیگری از سخنانش به پیام مقام معظم رهبری درباره ارتحال آن عالم ربانی اشاره و اظهار كرد: معظم‌له در این پیام فرمودند عالم متفکر؛ یعنی دو عنصر دانشمندی و اندیشمندی مورد تأکید رهبری قرار گرفت.

وی با بیان اینكه انسان برای کمالش به حفظ و فکر نیاز دارد زیرا با حفظ تعلم می‌کند و با فکر تعقل، افزود: آیت‌الله حائری هم از حفظ برخوردار بود و هم از فکر، فکرش بر حفظش غلبه داشت اما حافظه‌ای سحرانگیز و حیرت‌زا داشت و این حافظه معین او در سیر تفکرش بود.

آیت‌الله ملك‌حسینی افزود: حافظه داشتن مهم نیست؛ حفظ این قوه مهم است که او در خودباوری آغاز طفولیتش به این حقیقت رسید که باید تا پایان عمر آنچه را در آغاز می‌آموزد نگه دارد.

مرحوم آیت‌الله حائری یك كتابخانه متحرك بود

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: در همان دوران دبستان به لحاظ شرایط سخت مالی قادر به تهیه کتاب نبود، به مدرسه که می‌رفت باید خوب می‌شنید که پایان سال امتحان دهد و از همان آغاز فهمید که آنچه می‌شنود و می‌بیند در خود نگه دارد بنابراین خود را تبدیل به یک کتابخانه کرد و یک کتابخانه متحرک بود.

وی گفت: مسئله خودباوری در نوجوانی می‌تواند درسی از زندگی ایشان برای هر کسی باشد که بداند هر چه كه به مثابه سرمایه جمع می‌کند سرمایه‌ای تا پایان عمر است و این خودباوری ایشان از برکات وجود و زندگی ایشان بود.

بهره‌گیری از مربی درونی برای شکوفایی استعداد

آیت‌الله ملك‌حسینی با بیان اینكه قدرت حفظ او به مرحوم آیت‌الله حائری کمک کرده بود که در عرصه ادب و شعر، قرآن و روایات بدرخشد، گفت: خداوند به او مدد کرده بود که انواع بهره‌گیری از عقل را داشت؛ هم تفهم داشت هم تفقه، هم تفکر، هم تعقل، هم تذکر و هر کدام از این مفاهیمی است که در قرآن آمده است، مفهومی متفاوت از دیگری دارد و تدبر ایشان بود با این مفاهیم متفاوت بود كه این هم از الطاف خداوند به ایشان بود.

نماینده رهبر معظم انقلاب در استان كهگیلوبه و بویراحمد با بیان اینکه بی‌شک نمی‌توان انسان ذواستعداد باشد اما مربی برای تربیت چنین استعدادی نداشته باشد، یادآور شد: آیت الله حائری از دو مربی بهره برده بود یک مربی در بیرون وجودش و یک مربی در درون وجودش؛ بی شک باید این ظرفیت‌ها و استعدادها با تربیت شکوفا شود و بدون تربیت تمامی ظرفیت‌ها به سمت خمودی و خاموشی می‌رود و شاید اولین مربی وی در حیات مادرش بود تشخیص اینکه در این زندگی چه باید کند مادرش بود؛ درسی که مادرش داد این بود که کار کردن تنبیه نبود بلکه تشویق بود یعنی تکلیف، تکریم بود نه تحقیر.

تکالیف انسان برای تکریم اوست

وی ادامه داد: اینکه افراد بسیاری تكلیف را پس می‌زنند یا به جهت اینکه نمی‌دانند تکلیف انسان تکریم است یا با آن‌ها تحقیرآمیز سخن گفته‌اند، اما هنر این است که تکلیف در هر عرصه را به تکریم تبدیل کنیم تا شخصیت فرد کرامت یابد چراکه تمردها ناشی از حقارت وجود انسان‌هاست.

آیت‌الله ملك‌حسینی با تأكید بر اینكه انسان دارای کرامت معصیت نمی‌کند، گفت: مادر آیت‌الله حائری به او یاد داده بود که کار کردن تکریم است و او تشخیص داد هر گاه از مبدأ فکری و علمی و وحیانی امری شود برای تكریم اوست.

وی، مربی بیرونی دیگر مرحوم آیت‌الله حائری را پدرش برشمرد كه معلم اخلاق بود و گفت: پدرش هم در وی بسیار مؤثر بود در عین حال او همواره به دنبال استادی بود كه اهل فكر باشد و در دورانی مرحوم آیت‌الله داماد را انتخاب می‌كند زیرا هم اندیشمند است و هم اندیشیدن را به شاگردش می‌آموزد و سعی می‌کرد با چنین استادانی مسیر حیات خود را دنبال کند.

عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار كرد: مگر می‌شود انسان از درون یک مربی نداشته باشد و به تأدیب نفسش ادب نشود و تادیب دیگری بر او اثر بگذارد لذا یکی از امتیازات مرحوم آیت‌الله حائری این بود که همیشه به خود نهیب می‌زد و همیشه خود را تأدیب می‌کرد و خود با الهام از مربیان بیرونی به مثابه مربی بود.

وی عناصر شكل‌دهنده به شخصیت مرحوم آیت‌الله حائری را استعداد و هوش ویژه، قدرت حفظ ایشان دانست و گفت: در كنار این‌ها كشف اساتید برای ادامه راه بود.

قدرت تمثیل مثال زدنی از آیت الله حائری یك متفكر جامع ساخته بود

آیت‌الله ملك‌حسینی ادامه داد: نکته‌ای در حیات او پس از اندیشه و اندیشیدن قرار داشت، حریت در ابراز اندیشه بود؛ گاه مطالبی که بیان می‌کرد مورد حمله و گاه تمسخر قرار می‌گرفت و تاوان آزاداندیشی خود را می‌داد.

وی با بیان اینكه آن مرحوم هم تفكر وهمی، هم منطقی و هم آیه‌ای داشت، گفت: قدرت تمثیل مثال زدنی از او یك متفكر جامع در سه حوزه تفكر ساخته بود؛ اگرچه حقیقت تفکر وهمی تفکر نیست مرور اندیشه‌ها و آغاز تفکر است اما قاعده‌های تفکر را دانستن مهم است.

عضو مجلس خبرگان رهبری یادآور شد: یک اتفاق مهم در حیاتش این بود که به عقل و تفکری بعد از وحی معتقد بود لذا از همان آغاز نوجوانی که با قرآن آشنا شده و آن را نسبتاً حفظ کرده بود بر اساس آنچه که از قرآن در آغاز فهمیده بود می‌اندیشد و به عقل مبتنی بر وحی معتقد بود.

وی با بیان اینكه همچنین آن عالم ربانی تلاش می‌كرد تا به آنچه كه می‌داند عمل كند، گفت: از عناصر تشکیل دهنده شخصیتش این بود که همیشه در پی تأثیر بود و می‌دانست انسان اگر در خود باشد و هضم شود کانه اثری بر او مرتب نیست لذا انسان فعال و موثر و طبیب دوار به طب بود، هم خود را نصحیت می‌کرد و هم دیگران و با قدرت ارتباط با دیگران در پی نصحیت دیگران بود.

آیت‌الله ملك‌حسینی تصریح کرد: دغدغه علمی مرحوم آیت‌الله حائری بیشتر در حوزه علوم عقلی بود نه سمعی و نقلی و جذابیت برای او معطوف به علوم عقلی بود.

قرآن و سنت زیباترین منبع برای تفکر

وی با بیان اینكه اگرچه فلسفه را می‌دانست و می‌فهمید اما هرگز مایل به این فلسفه‌های رایج نبود، گفت: جالب اینجا بود در مسیر اندیشه برخی این سیر را طی می‌کنند چه گفته‌اند، چه می‌شود گفت، چگونه بگویم اما احساس می‌کرد ممکن است اینک که او زیباترین منبع برای تفکر یعنی قرآن و سنت در اختیارش است چرا ذهن را در معرض اندیشه‌های دیگران قرار دهد تا بر او تأثیر بگذارند و در استناج او موثر باشند.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: او اول می‌اندیشید، فکر می‌کرد نتیجه می‌گرفت و آن وقت یا سوال می‌کرد یا مراجعه می‌کرد که دیگران چه گفته‌اند و مقایسه می‌كرد، بعضاً وقتی چیزی از قرآن کشف کرده بود در برابر اندیشه‌ها با صلابت می‌ایستاد.

آیت‌الله حائری، انسان را یك موجود فطرت‌گرای خدامحور می‌دانست

آیت‌الله ملك‌حسینی بیان كرد: در میان اندیشه‌های علوم عقلی به مسائل معطوف به انسان نگاه فراوان داشت تا جایی که اگر بگوییم تمامی عمر ایشان به توجه به مسائل انسانی گذشت که مدار فکرش بود گزاف نگفته‌ایم اما چون انسان را متفاوت با دیگران شرح می‌کرد و انسان را یک موجود فطرت‌گرای، خدامحور می‌دانست و با این سه مطلب موجودیت و هستی فطرت‌گرایی و خدامحوری وارد حوزه انسان می‌شد و انسان موحد نیاز داشت تا توحید را بفهمد لذا اندیشه توحیدی او گویا از انسان آغاز شده بود.

وی بیان كرد: در مباحث علوم انسانی ایشان به علوم انسانی که ساخته و پرداخته بیگانگان بوده، هم در مبادی، هم مصادیق و هم نتایج نقد داشت آن هم نقدهای اصیل برخاسته از عقل مبتنی بر وحی و به این سه عنوان وارد نشد.

شیوه‌های فقهی مرحوم آیت‌الله حائری

رئیس مدرسه علمیه خان شیراز در ادامه به شیوه‌های فقهی مرحوم آیت‌الله حائری اشاره كرد و گفت: او از تحلیل حیات انسان و جامع انسان شروع می‌کرد و بعد کلمه‌ای می‌گفت تا فقه، فقه انتزاعی و تجریدی نشود و بر حیات انسان تطبیق شود و بسیاری از آنچه که نگارش شده بر مبادی فقه و نگرش‌ها اشکال جدی نداشته اما بر شیوه‌های نگارش نقد اشکال جدی داشت.

وی با بیان اینكه آن عالم ربانی در تحلیل آیات مثال‌زدنی بود، می‌ایستاد، مفهوم را فکر می‌کرد و سپس تطبیق بر حیات انسان انجام می‌داد، گفت:‌ روایات را تفسیر آیات می‌دانست و بی عنایت به آن‌ها نبود اما به یک سیر مفهومی در روایات معتقد بود.

آیت‌الله ملك‌حسینی افزود: برخی آینده را به گذشته می‌برند و می‌فهمند و تطبیق می‌کنند، برخی گذشته را به آینده می‌آورند و می‌فهمند و تطیبق می‌کنند و این مرد مفهوم را در گذشته می‌دید اما در گذشته نمی‌ایستاد.

عضو مجلس خبرگان رهبری گفت: در حوزه فقه به یک درآمیختگی بین احکام معتقد بود؛ یعنی معاملات و عبادات و اینها بخشی احکام را مرتبط می‌دانست به گونه‌ای که وقتی سخن می‌گفت ارتباط می‌داد.

وی با بیان اینكه آن مرحوم در کشف اینکه احکام چگونه از احکام صیانت می‌کنند، ید داشت، گفت:‌ همه این‌ها باعث شد که نگاه جامع و جامع نگاهی داشته باشد.

انتهای پیام/