تسنیم نوشت: براساس آمار موجود نخستین قبری که در دارالسلم شیراز قرار گرفته به سال 24 هجری در زمان حیات پیامبراکرم(ص) باز می‌گردد و این قبرستان جزء سه قبرستان‌ قدیمی جهان محسوب می‌شود حتی برخی بر این معتقدند که سابقه این مکان به قبل از اسلام می‌رسد. 

دارالسلام؛ آرامگاه بزرگان استان فارس و شیراز 

مقبره‌های قدیمی با خط‌های ممتاز رقاع، کوفی، بنایی، ثلث، نسخ و نستعلیق کنده‌کاری شده و تصاویری از قیچی، شانه، آینه و ابزار شغل‌های در گور خفتگان بر این سنگ‌ها حک شده‌ است.مقبره‌ای با رنگ سبز در این گورستان به چشم می‌خورد که معروف به مقبره سرباز امام زمان است.

برخی از علما و شهدای قیام 16 خرداد 1342 مردم شیراز نیز در این آرامستان دفن شده‌اند. آرامگاه شاه داعی‌الی‌الله و پسرش، از سادات حسینی که نسبتشان با 19 پشت به زید بن علی بن حسین (ع) می‌رسد، آرامگاه محمود دهدار ریاضی‌دان اوایل قرن نهم هجری، آرامگاه ابوسائب، مشهور به شهره‌النبی و مقبره مشیر از وزرای فارس در اوایل قاجاریه در این محل قرار دارد.

بسیاری از ائمه جمعه شیراز از زمان زندیه تا قاجاریه نیز در این گورستان به خاک سپرده شده‌اند و گفته می‌شود شخصیت‌هایی مانند عبدالغفار خوی شبستری و نیز شیخ ابوصاحب که از یاران حضرت رسول (ص) است، در این قبرستان دفن هستند.

علاوه بر وجود سنگ مزار فضلا، عرفا، ادبا و دانشمندان قرن‌های پیشین، نقش‌های منقور و خوش‌نویسی ممتاز و تراش مرغوب سنگ‌‌ قبرها این گورستان را از دیگر گورستان‌ها متمایز می‌کند.

مرحوم آیت‌الله ایمانی، امام جمعه فقید شیراز بارها درباره ساماندهی این قبرستان به مسئولان شهری تذکر داده بود. وی گفته بود: « این قبرستان بعد از قبرستان بقیع و ابطح یکی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های اسلامی بوده که بلاتکلیف رها شده است». مرحوم ایمانی با بیان اینکه این قبرستان بیش از یک‌هزار و 300‌سال قدمت دارد، گفته بود « متاسفانه دارالسلام شیراز مورد بی‌مهری، کم توجهی و بی‌رغبتی همگان قرار گرفته در حالی که این یک سند تاریخی پر اهمیت است و باید در ساماندهی آن تسریع شود».

تخریب یا سرقت کتبیه قدیمی دارالسلام 

پس از آن شهرداری و شورای شهر دوره پیشین شیراز خبرهایی در راستای ساماندهی این قبرستان اعلام کردند و اقداماتی نیز انجام شد اما این قبرستان آنچنان که شایسته آن است، ساماندهی نشده است. به گونه‌ای که هنوز بازدید از این قبرستان به تنهایی خطراتی را برای بازدیدکنندگان و خبرنگاران به همراه دارد. 

این موضوع در حالی است که در یکی دو روز اخیر خبر سرقت کتبیه قدیمی این قبرستان در رسانه‌ها منتشر شد که علیرضا چراغی، مدیرعامل سازمان مدیریت آرامستان‌های شهرداری شیراز به این خبر واکنش نشان داد و گفت: کتیبه گورستان تاریخی دارالسلام شیراز به سرقت نرفته است، بلکه افرادی  آن را تخریب کرده‌اند و بقایای این کتیبه تخریب شده در محل وجود دارد. 

هرچند چراغی از مرمت و بهسازی این کتبیه با استفاده از ظرفیت استادکاران و حکاکان استان خبر داده است اما این موضوع مانع از این امر نیست که عدم مراقبت و حفاظت از این قبرستان قدیمی عامل این تخریب بوده است. حفاظت میراث فرهنگی استان فارس نیز با این دلیل که شهرداری متولی قبرستان است، خود را از بحث حفاظت کنار کشیده است. 

در کنار همه این اتفاقات عده‌ای از پژوهشگران و فعالان گردشگری اقدام به برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی «دارالسلام»کردند تا ظرفیت‌های این قبرستان قدیمی بیشتر شناسانده شود. علی نیری، سرپرست گردشگری و امور زیارتی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز از برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی با موضوع کورستان تاریخی «دارالسلام» با حضور متخصصان و علاقه‌مندان خبر داد.

شناسنامه‌دار کردن تمام قبور دارالسلام 

وی که شیراز را یک شهر موزه‌ای بزرگ می‌داند، درباره این قبرستان قدیمی معتقد است که یک سایت گردشگری پنهان به نام «دارالسلام» در شیراز وجود دارد که ضروری است تا به آن پرداخته شود، گورستان تاریخی «دارالسلام» به دلیل داشتن پیشینه تاریخی می‌تواند به ظرفیتی قوی در صنعت گردشگری تبدیل شود.

به گفته نیری این گورستان سراسر دانش، فرهنگ و آموزش در حوزه هنر و تاریخ است که نقوش، سنگ قبرها، معماری تراشه‌ها، ادبیات نوشتاری در قبرها و دیگر قسمت‌های این گورستان هرکدام دارای ارزش است.

وی از برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی در این زمینه خبر می‌دهد و می‌گوید: مشاهیر بزرگی و چهره‌های شاخصی در این قبرستان دفن هستند که علاوه بر سایر جاذبه‌های این گورستان، می‌تواند سبب جذب گردشگر شود.

سرپرست گردشگری و امور زیارتی سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شیراز  هدف این نشست‌ها را دریافت نظرات، پیشنهادات و تجمیع آنها و دستیابی به برنامه جامع اعلام می‌کند تا اقدامات بر اساس آن برنامه صورت گیرد. نیری می‌گوید: تاکنون برنامه‌هایی تدوین شده و در حال اجرا است که این نظرسنجی  و برگزاری نشست‌ها برای جذب مشارکت‌ها برای رسیدن به برنامه‌های عملیاتی متنوع است.

وی خبری خوش در زمینه توسعه گردشگری این قبرستان قدیمی دارد و می‌افزاید: به سمت گردشگری الکترونیک در این گورستان در حال حرکت هستیم تا سیستم‌های «VR» و «AR» (واقعیت افزوده و واقعیت مجازی) را به این سیستم اضافه کنیم تا گردشگر بتواند به صورت مجازی، این سایت را بازدید کرده و با مشاهیر آشنا شود.

نیری از شناسنامه‌دار کردن تمام قبور این قبرستان خبر داد که مردم می‌توانند با مراجعه به این وبسایت اطلاعات را تکمیل کنند. وی همچنین از سفارش مقالات تخصصی در این حوزه به متخصصان، پژوهشگران، اساتید و اندیشمندان خبر داد تا اطلاعات جامعی از این قبرستان قدیمی تهیه شود. 

وسعت این قبرستان در حدود 10 هکتار است و حدود 10 هزار سنگ قبر در آن وجود دارد و تا سال 1357 در آن مرده دفن می‌شده است.در کتاب تذکره هزار مزار از 27 شخصیت مهم که جزء مشایخ و بزرگان تاریخ ایران بوده‌اند، نام برده شده است که در این خاکستان آرمیده‌اند.البته بعد از فوت نویسنده کتاب، نیز شخصیت‌های مهم دیگری نیز در این قبرستان دفن شده‌اند که نام آن‌ها در این کتاب ذکر نشده است.

در ساخت سنگ قبرها از نمادهای گوناگونی استفاده شده است که 4 نماد آن بیشتر از سایر نمادها در این خاکستان دیده می‌شود که بیانگر فرهنگ و پیشینه فکری مردم شیراز است و احیای این قبرستان یک دایره‌المعارف از فرهنگ این شهر است. 

انتهای پیام/