کد خبر: ۱۳۶۰۴۶
تاریخ انتشار: ۱۲:۴۴ - ۲۰ بهمن ۱۳۹۸
میزگرد شیرازه؛ دهه فجر در اسارت چگونه بود؟

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

به مناسبت دهه مبارک فجر، شیرازه میزگردی با موضوع "دهه فجر در اسارت" را با حضور دو آزاده سرافراز برگزار کرد.

به گزارش شیرازه، در بیشتر تاریخ بشر، بسته به فرهنگ و خلق و خوی فاتحین نبرد، طرف بازنده که خود را تسلیم می‌کردند و به عنوان اسیر جنگی گرفته می‌شدند همواره انتظار داشتند که یا به قتل برسند یا به بردگی گرفته شوند. و اسیر جنگی به شخصی نظامی یا غیرنظامی می‌گویند که در طول یک جنگ یا بلافاصله پس از پایان یک جنگ توسط نیروهای طرف مقابل دستگیر و به اسارت گرفته می‌شود.

اما جنگی را به یاد داریم که اسرا در آن، آزادتر از زندانبان بودند و زندانیان خسته از شکنجه آنان. آری! دفاعی که مقدس شد برای حفاظت از خاک میهن و اعتقادات مردمش، اسرایش هم با دیگر اسرای جنگی، متفاوت می شوند.

در دهه مبارک فجر امسال، شیرازه میزبان دو تن از آزادگان سرافرازی بود که سالها در خاک غربت، سختی اسارت را با عشق به امام و رهبر و با اقتدا به مولایشان حسین(ع) تحمل کردند و به فرموده مقام معظم رهبری، سفیران ایران اسلامی بودند میان بعثیانی که کینه ها از شیعیان علی و ایرانیان بر دل داشتند.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

کرامت الله یزدانی، متولد 1350 در نیریز و بزرگ شده یزد که هم اکنون علاوه بر مدیریت انتشارات نویسندگان پارس، کارمند و مشاور در امور ایثارگران اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و دستی هم بر قلم دارد و خودش هم کتاب هایی با موضوع دفاع مقدس و اسرا چاپ کرده است یکی از مهمانان شیرازه است.

دکتر صادق کریمی که متولد نورآبادممسنی و هم اکنون فرماندار خرمبید است، از دیگر مهمانان این میزگرد است.

حرفهای این دو مهمان و مهمانان دیگر از آزادگان در مناسبت های دیگر، بسیار شبیه به هم است و چند جمله ای مشترک را با آه و حسرت، همگی بیان می کنند.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

با نزدیک شدن ایام دهه فجر شور و هیجان خاصی در میان اسرا به چشم می خورد. همه برای استقبال از این روزها آماده می شدند. گروه هنری و فرهنگی تشکیل می شد و تلاش چشمگیری داشت. آماده ساختن تئاتر و سرود برای اجرای متناوب در آسایشگاه ها و آماده ساختن گروهی برای رژه رفتن در مقابل تمثال حضرت امام(ره)، نقاشی دو پرتره از حضرت امام(ره) آن هم بدون امکانات و دور از چشم نگهبانان عراقی، کاری بسیار خطرناک و دشوار بود؛ زیرا دشمن به خاطر سالگرد انقلاب مراقبت های خود را افزایش می داد.

چند گروه، مشغول تمرین برای اجرای نمایش ورزشی جودو و... می شدند. مسابقات فوتبال و والیبال و کشتی در بعضی سال ها به طور منظم برگزار می شد و برنامه طوری تنظیم می شد که فینال در روز ۲۲ بهمن برگزار گردد.

شعرا و اهل ذوق نیز برای خود مجلسی داشتند که بسیار مورد استقبال واقع می شد.

و در کنار همه این فعالیت ها، مسابقه حفظ و قرائت قرآن و نهج البلاغه گل سرسبد مراسم این ایام بود. برای نفرات اول این مسابقات جوایزی که گاه از یک مهر و جانماز تجاوز نمی کرد تدارک دیده می شد. آشپزخانه هم به طور مخفی با آرد و شکر شیرینی می پخت و بین آسایشگاه ها توزیع می کرد. همه این فعالیت ها در دنیای باطنی اسارت جریان داشت و در دنیای ظاهری آن؛ یعنی در دید عراقی ها، اسرا آرام و خسته در گوشه ای خواب یا در حال مطالعه بودند.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

اینها، از خاطرات مشترک بیشتر اسرا در دهه فجر است. اما کرامت الله یزدانی، که در تاریخ 23 اسفندماه 63 در شرق دجله به اسارت درآمده و در اول شهریور سال 69 هم آزاد شده است، با یادآوری اینکه در سالهای اول هنوز به آن پختگی خاص نرسیده بودند و خلاقیت ها هنوز گل نکرده بود، اظهار داشت: رمز ماندگاری اسرا، فعالیت های فرهنگی بود. در اردوگاه ما، منافق، شیطان پرست و الحقی و قاچاقچی هم بودند و درگیری زیادی با شیطان پرستان داشتیم. اینها بر اساس عقیده نیامده بودند و به واسطه های مختلف دستگیر شده و به اردوگاه اسرا آورده بودند؛ اما در میان این همه اختلاط، انسجام بچه حزب اللهی ها در آن فضای خاص قابل تقدیر بود.

وی هدف از برگزاری مناسبت های مذهبی و ملی و عقیدتی، مخصوصا دهه فجر، همسویی و مشارکتی با هموطنانمان در ایران دانست و افزود: هدف ،دیگر ایجاد سرور و تنوع و طیب خاطر میان اسرا بود. این برنامه ها، شور و حالی وصف ناشدنی به ما می داد و تنها دلخوشی ما در اسارت و فرار از زندگی تکراری و خارج شدن از رخوت و روزمرگی اسارت بود. از طرفی هم برگزاری این برنامه ها، بیعتی مجدد با آرمان های امام بود.

دکتر صادق کریمی که در سال 65 در سن 15 سالگی در عملیات کربلای 4 در منطقه شلمچه به اسارت درآمد، با بیان اینکه بیش از یک ماه اول اسارت را در زندان استخبارات عراق جهت بازرسی و کشف اطلاعات گذرانده است گفت: اولین دهه فجر اسارت اصلا برای ما معنی نداشت و آنقدر شکنجه ها سخت و طاقت فرسا بود که بسیاری از دوستان و همرزمان ما در این مدت به شهادت رسیدند و از آنجا که ما جزء مفقودین جنگ بودیم و در آمار صلیب سرخ هم وارد نشده بودیم، وضعیت ما نسبت به بقیه اسرا بدتر بود.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

وی با تصریح بر اینکه پس از خروج از سلولهای استخبارات و انتقال به اردوگاه تکریت، نمی گذاشتیم دهه فجر به فراموشی سپرده شود و حتی با وجود امکانات کم، سعی می کریم جشن در خوری داشته باشیم، تأکید کرد: دهه فجر، قطعا از ایامی بود که از مدتها قبل و با حفظ احتیاط فراوان، گرامی می داشتیم؛ اگرچه به هر دلیلی عراقی ها می فهمیدند که برنامه ای داریم، شدت شکنجه آنقدر زیاد می شد که مجروح زیاد و گاهی حتی کشته می دادیم.

کریمی گفت: ما حتی در دهه فجر، شیرینی پخش می کردیم. این شیرینی ها را با خمیرنان و مقدار کمی شکر که سهمیه روزانه مان بود، خمیرهای دایره ای کوچک درست می کردیم و بین بچه ها پخش می کردیم.

یزدانی هم با یادآوری اینکه فعالیت های فرهنگی ورزشی اسرا از دو سه ماه قبل از دهه فجر با تشکیل 4کمیته با وجود کمبود امکانات و رعایت احتیاطات کافی برای مخفی کردن برنامه ها از دید عراقی ها آغاز می شد، برنامه های دهه فجر در اسارت را به جشنواره ای تشبیه کرد که برنامه های فرهنگی، هنری، مذهبی، ورزشی و حتی علمی را شامل می شد.

وی ادامه داد: برنامه های ورزشی، تاتر با متن های معناگرا و کمدی و مفهومی، نمایشگاه عکس با عکس های ارسالی خانواده ها که از طریق صلیب سرخ به دست ما می رسید که عراقی ها متوجه نمی شدند که مثلا در یک عکس دسته جمعی، تصویر امام را سانسور کنند و این عکس ها باعث تقویت روحیه بچه ها می شد، از برنامه های اجرایی این ایام بود.

مدیر انتشارات نویسندگان پارس با بیان اینکه تاتر نقش مهمی در اسارت، بخصوص در ایام دهه فجر داشت افزود: تمرین ها کاملا محرمانه بود و شب اجرا نگهبان می گذاشتیم و تا متوجه آمدن عراقی ها می شدیم، در چند دقیقه همه چیز را به حالت اول برمی گرداندیم.

این آزاده سرافراز دفاع مقدس تأکید کرد: ما با کمبود امکانات همه کاری می کردیم و این سخت گیری عراقی ها و کمبود امکانات، خلاقیت بچه ها را پرورش می داد.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

یزدانی با یادآوری اینکه در دهه فجر عراقی ها به دنبال عصبی کردن بچه ها بودند و وقتی بچه ها عصبی می شدند و درگیری بوجود می آمد، آب را قطع می کردند، شکنجه ها و تفتیش های روزانه را بیشتر می کردند و درکل بیشتر ما را اذیت می کردند تا این ایام را تلخ کنند گفت: پس از یکی دوسال بچه ها فهمیده بودند که چگونه خود را کنترل کنند تا این اتفاقات کمتر بیفتد. برنامه های دهه فجر واقعا در روحیه بچه ها تاثیر به سزایی داشت. ما فکر می کردیم در ایران هستیم و کمتر دلتنگ می شدیم.

وی ضمن تأکید بر این نکته که برنامه هایی با اینچنین کیفیت و محتوا را پس از آزادی در ایران ندیده است، از کیفیت پایین جشنواره های مختلف گفت که گاهی حتی به سختی باید روند اجرایی آن را تحمل کنی.

این جانباز دفاع مقدس از دیگر برنامه های اجرایی اسرا در دهه فجر را خاطره گویی بزرگ ترها دانست و اظهار داشت: افراد مسن تر از خاطرات انقلابشان می گفتند و این باعث می شد ما بفهمیم چرا همه آنها که در قطار انقلاب بودند، نماندند و در هر برهه ای از زمان، عده ای از این قطار پیاده می شوند.

مدیر انتشارات نویسندگان پارس تأکید کرد: ایامی که عراقی ها از ما می ترسیدند و بیشتر ما را اذیت و تفتیش می کردند، ایام محرم و دهه فجر بود. شکنجه ها در ایام محرم خیلی وحشتناک بود.

وی با تأکید بر اینکه رمز ماندگاری و دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود، تصریح کرد: تا وقتی فرهنگ ضعیف باشد، نمی توانیم پیشرفت کنیم. اینکه مقام معظم رهبری می فرمایند حتی در برنامه های عمرانی، یک پکیج فرهنگی داشته باشید به همین دلیل است. اگر واقعا فرهنگ و هنر را خوب بفمیم، خیلی موفق تر خواهیم بود.

کریمی در تکمیل صحبت های یزدانی، با اشاره به فرموده حضرت امام راحل که "اسرای ما سفیران ما هستند"؛ تصریح کرد: ما هم با یک اصولی به جبهه رفته بودیم و می جنگیدیم. آنچه انتخاب کرده بودیم را باید تا آخر ادامه می دادیم و این نهضتی که مردم ایران داشتند، باعث تحمیل شدن جنگ به ما بود و نیاز بود که دنیا این موضوع را بفهمد. پس اگر ما آنجا ساکت می نشستیم و از آرمان های جمهوری اسلامی دفاع نمی کردیم، یا به هر نحوی در مقابل خواسته های دشمن کوتاه می آمدیم، خیانت به خودمان و آرمان هایمان بود.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

فرماندار خرمبید گفت: اگرچه تعداد محدودی هم در مقابل شکنجه ها و سختی اسارت طاقت نیاوردند و پناهنده شدند، اما در کل، اسرای ما در این مسیری که سیاست های نظام بود، به پای سربلندی نظام ایستادند و حتی حاضر نشدند زیر سخت ترین شکنجه ها، توهینی به رهبر و مسئولین نظام داشته باشند.

وی یادآور شد: عراقی ها از شکنجه اسرای ایرانی خسته می شدند و می گفتند: " شما حتی از خر هم سفت تر هستید." موضوع شکنجه های زیاد به گوش امام هم رسیده بود و ایشان پیغام دادند به اسرا با این مضمون که اگر عراقیها می خواهند توهین کنید تا شکنجه نشوید، اشکالی ندارد توهین کنید؛ اما با این تفاسیر، اسرا برای هدفی مقدس رفته بودند، پس کوتاه نمی آمدند و در این راه بعضا زیر شکنجه شهید می شدند.

این آزاده سرافراز با تأکید بر اینکه باید قدر این 22 بهمن ها را بدانیم، ادامه داد: در اسارت با سختی و مشقت بسیار سعی در برگزاری دهه فجر داشتیم و احساس می کنم آن روزها خیلی لذت بخش بود. آنجا بدون هیچ امکاناتی، و با شیردلی و شجاعت فراوان دهه فجر را برگزار می کردیم و حتی اگر شکنجه هم می شدیم، لذت بخش بود؛ اما پس از آزادی دیگر آن شیرینی را تجربه نکردم. اینجا با همه امکانات، برنامه های متنوعی برگزار می شود، مسئولین باید بیدارتر و هشیارتر باشند.

در ادامه یزدانی با یادآوری اینکه در دهه فجر سرود هم داشتیم، آن هم غیر از سرودهای انقلابی که همه حفظ بودند، بچه ها شعر می گفتند و آهنگ گذاری و اجرا می کردند، تصریح کرد: بچه ها در اسارت پای آن بیعتی که با آرمان های انقلاب، امام و بچه های جنگ داشتند، ایستادند و واقعا مقاومت می کردند و این فعالیت های فرهنگی بخصوص در دهه فجر، باعث می شد بچه ها در مقابل توطئه های بعثی ها و منافقین بیمه شوند.

رمز دوام آوردن و پایداری اسرا در اسارت، فعالیت های فرهنگی بود/ اسارت، نعمتی که قدر آن را ندانستیم

کریمی در پایان صحبت های خود با بیان اینکه این انقلاب به راحتی به دست نیامده است، افزود: خون ها ریخته شد و خون دلها خورده شد تا امروز به اینجا رسیده ایم. پس باید قدردان این انقلاب باشیم که ما را از زیر یوغ طاغوت نجات داد.

وی با بیان اینکه بعد از جنگ جهانی دوم تا کنون، هیچ کشوری جرأت شلیک حتی یک گلوله به سمت آمریکا یا پایگاه های آنان را نداشته است؛ تصریح کرد: اما ایران اسلامی مقتدر امروز، وقتی احساس کرد که لازم است و باید جوابی درخور به دشمن بدهد، پایگاه نظامی آمریکا در عین الاسد با موشک های ساخت خودش زیرورو کرد که باعث افتخار هر ایرانی و برکت کشور عزیزمان است.

یزدانی هم به عنوان حسن ختام بحث، با تأکید بر اینکه همدلی که میان بچه ها در اسارت وجود داشت، خیلی خاص بود، گفت: بچه های جنگ مثل خود جنگ مظلوم شدند. شعر و داستان و ادبیات جنگ هم مثل خود جنگ مظلوم است.

وی گفت: بعد از اسارت اینکه چقدر توانستیم آرمان ها را نگه داریم خیلی مهم است. قطار انقلاب در حال حرکت است. بعضی خودشان پیاده می شوند و عده ای هم به زور پیاده می شوند.


نویسنده :
فاطمه اسدزاده
نظرات بینندگان