«شهر گل و بلبل» در عطش آب
شيراز شهر گل و بلبل، شهر ارديبهشت‌هاي زيبا، شهري كه به هواي معتدل‌اش شهرت دارد و هر كه از زاير و گردشگر، قصد دارد به آن سفر كند، بهار و پاييزش را بيشتر مي‌پسندد، شهري كه باغ‌هاي قصرالدشت آن، دشت‌هاي سبز و خرمش و نارنج‌ها با شكوفه‌هايي كه عطر آنها آميخته با بوي سحرانگيز شب‌بوها، هر رهگذري را مسحور مي‌كند، حالا با مشكل كمبود آب آشاميدني مناسب مواجه است!
شيرازي‌هاي خونگرم كه تنها براي مدتي كوتاه، آبي با املاح سبك‌تر نوشيدند تا مزاج‌شان عادت كند، باز مجبور شده‌اند آب داراي انواع تركيبات بنوشند و شاهد ايجاد رسوب در لوله‌هاي آب و بدنه‌هاي كتري و سماورهايشان باشند. اگرچه در اين سال‌ها، خشكسالي هم زمينه كم‌آب‌تر شدن دشت شيراز را فراهم كرده تا هر روز يك مسوول هشداري جديد صادر كرده، درخصوص نبود يا كمبود آب سخن بگويد. اين روزها اگر از علت خشكي درختان باغ‌هاي قصرالدشت سوال مي‌كني، اگر مي‌پرسي چرا فشار آب شرب در جايي آنقدر كم است كه شهروندان را جان به سر مي‌كند و... در پاسخ همه تقصيرات بر گردن خشكسالي مي‌افتد و بس! اما مديرعامل سازمان پارك‌ها و فضاي سبز شهرداري شيراز در اين خصوص ابتدا وضعيت كلي شيراز را تشريح كرد و گفت: شيراز جلگه‌اي فروافتاده، طولي و داراي امتداد شمال‌غربي و جنوب‌شرقي بوده و انتهاي آن به درياچه مهارلو ختم مي‌شود، بنابراين مسير جريان آب‌هاي سطحي و زيرزميني اين دشت نيز در راستاي شمال‌غربي به جنوب‌شرقي است. «شهزاد رونق‌زاده» اضافه كرد: به‌دليل خصوصيات زمين‌شناسي، پايين‌ترين سطح آب‌هاي زيرزميني در شمال و بالاترين سطح آب‌هاي سطحي و زيرزميني در جنوب و جنوب شرقي اين دشت متمركز و وضعيت منابع آب‌هاي زيرزميني دشت شيراز اكنون بحراني است.
رونق‌زاده ادامه مي‌دهد: سطح آب‌هاي زيرزميني در دشت شيراز بين 15 تا 50 متر افت داشته و حدود 70 تا80 درصد چاه‌هاي دستي اين دشت خشكيده يا كميت و كيفيت آن با افت چشمگيري روبه‌رو است، در مورد چاه‌هاي عميق و نيمه‌عميق نيز علاوه بر كاهش آبدهي تغييرات كيفي تا عمق 150 تا 200 متري نيز مشاهده شده است. مديرعامل سازمان پارك‌ها و فضاي سبز شهرداري شيراز خاطرنشان كرد: مخازن آب‌هاي زيرزميني غني در اعماق بيشتر از 250 متري اين دشت وجود دارد، اما هزينه استحصال و استخراج اين ذخاير با عنايت به شرايط امروز، فوق‌العاده زياد است. وي مي‌افزايد: وضعيت قنات‌هاي تامين‌كننده آب باغ‌هاي قصرالدشت و حومه شيراز نيز بحراني بوده و 70 تا 80 درصد كاهش آبدهي دارد. رونق‌زاده در بيان عوامل موثر در بحران آب دشت شيراز تصريح كرد: خشكسالي چند سال اخير، طرح پايين انداختن سطح آب جنوب شيراز و انتقال آن به سروستان، احداث شبكه فاضلاب شهري و حذف چاه‌هاي جذبي منازل مسكوني شهر شيراز و پيامدهاي عوامل سه گانه در اين خصوص بايد مد‌نظر قرار گيرد.
اين كارشناس در توضيح خشكسالي چند سال اخير و تاثير آن بر بحران آب شيراز گفت: آثار خشكسالي در شيراز و استان فارس از سال 1385 نمود پيدا كرده و در سال جاري به اوج خود رسيده است. اين آثار بر منابع آب‌هاي سطحي شامل رود، چشمه و قنات‌ها حدود 70 تا 80 درصد و در منابع آب‌هاي زيرزميني حدود 20 تا 30 درصد موثر بوده است. رونق‌زاده اضافه كرد: باغ‌هاي شيراز و حومه كه 80 درصد آن به وسيله آب قنات مشروب مي‌شد، به‌دليل پايين افتادن سطح آب در مادر چاه‌هاي اين قنوات و كاهش 70 تا 80 درصدي باعث طولاني شدن دوره آبياري باغ‌ها شده و اين امر به‌شدت نگران‌كننده است. مديرعامل سازمان پارك‌ها و فضاي سبز شهرداري شيراز گفت: طبق بررسي‌هاي به‌عمل آمده ميزان ورودي آب 10 رشته قنات به باغ‌هاي قصرالدشت شيراز تغذيه شده از طريق نهر اعظم و قنات‌هاي غيرنهر اعظم در سال 1370، يك هزار و 900 ليتر در ثانيه به ثبت رسيده بود، اما اين ميزان اكنون به 225 ليتر در ثانيه كاهش پيدا كرده و از اين 10 رشته قنات‌هاي اشاره شده، چهار رشته كاملا خشك شده و تنها شش رشته باقي‌مانده است كه اين تعداد نيز بين 70 تا 80 درصد كاهش آبدهي دارد. با توجه به بررسي‌هاي فوق سرسبزي و شادابي باغ‌هاي قصرالدشت نامطلوب بوده، اما خشك نشده‌اند.
او ادامه داد: باغ‌هاي پشت‌مله، منصورآباد و چوگياه (سه منطقه از مناطق شيراز) كه از آب قنات مشروب مي‌شوند نيز وضعيت مشابهي دارند. اين مقام مسوول يادآور شد: براي مقابله با اين مشكل، سال گذشته سازمان پارك‌ها و فضاي سبز شهرداري شيراز تعداد 10 حلقه چاه عميق را در حوزه باغ‌هاي قصرالدشت با هدف جبران كمبود آب حفاري كرد، اما آب اين چاه‌ها تنها توانست حدود 30 تا 35 درصد كمبود آب اين باغ‌ها را جبران كند و هم‌اكنون بحران آب در اين محدوده بسيار جدي بوده و نيازمند توجهي ويژه است.
رونق‌زاده در تشريح عامل دوم موثر در بحران كم‌آبي شيراز، يعني عوامل طرح پايين انداختن سطح آب جنوب شيراز و انتقال آن به سروستان گفت: مطالعات اين طرح از سال 1386 توسط سازمان آب منطقه‌اي فارس شروع و عمليات اجرايي حدود شش تا هفت سال قبل آغاز شده و هنوز ادامه دارد. به‌طوري كه اكنون عمليات حفاري به روش زهكشي زير‌زمين تا عمق 25 تا 30 متري اين دشت از مبدا سهل‌آباد تا محدوده ميدان ارتش‌سوم به‌طول 15 كيلومتر اجرا شده و ميزان دبي خروجي اين زهكش تا اين مرحله پيشرفت 140 تا 160 ليتر در ثانيه اندازه‌گيري شده است.
ایسنا
