هیچ کس خاطره تلخ وادادگی پادشاهان قاجار و پهلوی را از یاد نخواهد برد. از آن زمان که این شاهان بی تدبیر و وابسته عزت و شرفت ایرانیان را در برابر عمال غربی به تاراج گذاشته اند و مدام این نکته را به ملت تلقین می کردند که ایرانیان توانایی انجام هیچ کاری را به تنهایی ندارند!علی الخصوص در دوره پهلوی رضاخان و محمدرضا شاه عملا در برابر خودباروی ملی ایرانیان قرار گرفتند و از هیچ اقدامی برای اخلال در نوآوری و شکوفایی علمی در ایران دریغ نکردند و این سیاست پهلوی ها در حقیقت ترجمه از فرامین قدرت های استعماری بود.کشورهایی مانند انگلیس و آمریکا هرگز علاقه ای نداشتند که ملتی قدرتمند و دارای علم و فناوری در ایران ، قلب خاورمیانه ، حاکم شود چرا که این استقلال علمی در نهایت به استقلال سیاسی ایران و در خطر افتادن منافع قدرت های بزرگ ختم می‌شد.

اما با پیروزی انقلاب اسلامی باردیگر ملت ایران در جهت تعالی و توسعه علمی و فناوری گام گذاشتند و تنها در ظرف سه دهه ضمن بر طرف کردن نیازهای داخلی در بسیاری از رشته های راهبردی صاحب تخصص شدند. ایرانیان پس از انقلاب اسلامی یکبار دیگر مفهوم خودباوری را به منصه ظهور نشاندند که ثمره آن در دهه چهارم از انقلاب اسلامی در عرصه های علمی مختلفی قابل مشاهده است. در سال های اخیر دانشمندان کشور ما در عرصه های متعدد و مختلفی به موفقیت های چشمگیری دست پیدا کرده اند و همین امر نیز خشم دشمنان ملت ایران را بر انگیخته است . کشورهایی که زمانی منافع ایران را درچنبره خود داشتند و تهران را حیاط خلوت خود می دانستند امروز در برابر یک قدرت مردمی به نام ایران قرار گرفته اند که دیگر اجازه سلطه و استعمار را به آنها نمی دهد و همین امر نیز موجب شده است تا دشمنان علی الخصوص آمریکا و رژیم صهیونیستی از هر طریق ممکن درصدد ایجاد مانع در برابر روند روبه رشد کشورمان بر آیند.

در جهان امروز توانایی های علمی یکی از مولفه های بسیار اساسی در استقلال و همچنین میزان قدرت جوامع محسوب می گردد.پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بخصوص در دو دهه اخیر کشورروند پرشتابی در دستیابی به علوم و دانش جدید را آغاز کرده که البته ثمرات بسیار امید بخشی نیز در پی داشته است. ایران طی سه دهه گذشته سرمایه گذاری های جدی برروی فناوریهای راهبردی و اولویت‌داری همچون زیست فناوری، فناوری میکروالکترونیک، هوافضا، سلول‌های بنیادی، انرژیهای نو، طب ایرانی، گیاهان دارویی و فناوری نانو و... انجام داده که در نهایت به بالندگی ایران در این علوم منتج شده و امروز نام ایران در بسیاری از علوم راهبردی در کنار 10 کشور اول قرار گرفته است .

بر اساس گزارش مجله «نیچر» که رشد کمی تولیدات علمی کشورها را در تمام گرایش‌های علوم در سال 2011 میلادی بررسی کرده، روند رشد تولیدات علمی ایران در سال 2011 نسبت به سال 2010 میلادی بیشترین رشد دنیا، یعنی 20 درصد بوده و این در حالی‌است که رشد تولید علم چین، 15 درصد، کره جنوبی 10 درصد، هند و اسپانیا کمتر از 10 درصد و ایالات متحده امریکا و انگلستان کمتر از 5 درصد بوده است. بر اساس گزارش این مجله ایران با حدود 75 میلیون نفر جمعیت و4/5هزار دلار سرانه تولید ناخالص ملی، با تولید 17 هزار و 598 مقاله، معادل 3/1 درصد مقالات دنیا در رتبه بیستم جهانی قرار دارد. رقیب سنتی ایران در منطقه یعنی کشور ترکیه با حدود 73 میلیون نفر جمعیت و 10هزار دلار سرانه تولید ناخالص ملی، 19 هزار و 753 مقاله معادل 4/1 درصد مقالات دنیا، رتبه هجدهم را دارد.

کشورهای آمریکا با 310 هزار و 206 مقاله (22/7 درصد)، چین با 142هزار و 645 مقاله (10/4درصد) و انگلستان با 90 هزار و 18 مقاله (6/6 درصد) رتبه‌های اول تا سوم تولید علم جهان در سال 2011میلادی را در اختیار دارند.همچنین بر اساس آمار پایگاه استنادی اسکوپوس، ایران در سال 2011 در همه گرایش‌های علوم، رتبه بیستم و در علوم پزشکی رتبه 23 دنیا را دارد. بر اساس همین آمار، رتبه ایران در تعداد ارجاعات در تمام گرایش‌های علوم، 29و در علوم پزشکی 37 است. همچنین رتبه کشورمان بر اساس شاخص H در تمام گرایش‌های علوم 54 و در علوم پزشکی 53 است.

موسسه ساینس متریکس چندی پیش در گزارشی تاکید کرد نرخ رشد تولیدات علمی ایران بیش از هر کشور دیگری در جهان است. گزارش تحلیلی این موسسه، پس از بررسی نرخ رشد تولیدات علمی جهان، به طور خاص به منطقه خاورمیانه می پردازد که رشد تولیدات علمی آن چهار برابر بیشتر از دیگر مناطق جهان بوده است. ساینس متریکس در تحلیل وضعیت علمی خاورمیانه می نویسد نکته قابل توجه در این منطقه آن است که رشد علمی آن، مدیون دو کشور ترکیه و ایران است که بیشترین نرخ تولیدات علمی را داشته اند. به طوری که نرخ رشد ترکیه 5/5 برابر و ایران 11 برابر بیشتر از متوسط دیگر کشورهای جهان بوده است.

در سال 1993 که استارت جهش علمی در ایران زده شد میزان مشارکت کشورمان در تولید علم تنها2./. درصد و معادل 300 مقاله علمی در نشریات معتبر جهانی بود.اما در پایان سال 2009 میلادی تعداد مقالات علمی کشور به حدود 17 هزار در سال رسیده و مشارکت ایران در تولید علم جهان به یک و یک صدم درصد ارتقا یافته است.از این روست که می توان گفت دانشمندان جوان کشورمان نشان داده اند که توان بسیار بالایی در پیشبرد اهداف علمی کشور حتی با وجود مشکلات و موانع دارند. مقایسه ای میان دستاوردهای علمی کشور با تحقیقات علمی سایر کشورهای منطقه نشان از این توانایی بسیار بالادارد.

دهه های چهارم و پنجم انقلاب اسلامی دهه های به ثمر رسیدن نتایج روند تولید علم و دانش در کشور است. وضعیت علمی در کشور هم اکنون در آستانه یک جهش بزرگ قرار دارد که می تواند نام ایران را بر بلندای افتخارات علمی و فناوری جهان ثبت کند.وجود فضای آرام در مراکز تحقیقاتی ، خودباوری ملی و تبلور خلوص و ایمان در محیطهای علمی ایران را به یکی از امیدهای فردای دانش جهانی بدل ساخته است پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بخصوص در دهه اخیر که به فرموده مقام معظم رهبری یک حرکت علمی در سراسر کشور شروع شده، پیشرفتهای بزرگی برای ایران به دست آمده است که حاصل خودباوری و اعتماد به نفس ملی جوانان این مرز و بوم است.

دانشمندان ایرانی در اوج مظلومیت و محرومیت از امکانات پیشرفته آزمایشگاهی و علمی به دستاوردهای بزرگی بخصوص در عرصه فناوری های جهشی و استراتژیک دست یافته اند که جهانیان را مبهوت کرده است.در یک کلام باید گفت که انقلاب اسلامی ایران با براندازی حکومت وابسته پهلوی راه را برای جوانان ایرانی باز کرد تا در عرصه علمی و فناوری بدرخشند و روحیه اسلامی این انقلاب باعث شد تا مجاهدت ها در این عرصه رنگ و بویی معنوی به خود بگیرد و هزاران جوان نخبه برای کسب رضای خدا قدم به وادی توسعه علمی ایران بگذارند.

 نویسنده : طهورا مهدوی

منبع : روزنامه رسالت  16/11/1390