واژه «استکبار» از مهم‌ترین واژگان کلیدی در قرآن است و نقش برجسته‌ای در نظام اخلاقی قرآن با بار معنایی منفی دارد و برای نشان دادن یکی از صفات بارز کافران و منکران به کار می‌رود. استکبار دقیقا نقطه مقابل «ایمان» و از عوامل عدم ایمان به خدا و پیامبران است. خداوند می‌فرماید: «قَالَ‌الْمَلأُ الَذِینَ اسْتَکْبَرُواْ مِن قَوْمِهِ لِلذِینَ اسْتُضْعِفُواْ لِمَنْ آمَنَ مِنْهُمْ أَتَعْلَمُونَ أَنَّ صَالِحًا مُّرْسَلٌ مِّن رَّبِّهِ قَالُواْ إِنا بِمَا أُرْسِلَ بِهِ مُؤْمِنُونَ قَالَ الذِینَ اسْتَکْبَرُواْ إِنا بِالَذِیَ آمَنتُمْ بِهِ کَافِرُونَ؛ سران قوم او (حضرت صالح) که استکبار مى‏ورزیدند به مستضعفانى که ایمان آورده بودند، گفتند آیا مى‏دانید صالح از طرف پروردگارش فرستاده شده است، گفتند بى‏تردید ما به آنچه وى بدان رسالت ‏یافته است مومنیم، کسانى که استکبار مى‏ورزیدند گفتند (ولی) ما به آنچه شما بدان ایمان آورده‏اید، کافریم!» (سوره اعراف، 75 و76) از سوی دیگر واژه استکبار را خداوند درباره ابلیس هم به کار برده است، آنجا که می‌فرماید: «فَسَجَدَ الْمَلَائِکَةُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ، إِلا إِبْلِیسَ اسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنْ الْکَافِرِینَ؛ پس همه فرشتگان یکسره سجده کردند، مگر ابلیس (که) تکبر کرد و از کافران شد». (سوره ص73 و 74) بنابراین مفهوم استکبار در مقابل ایمان به کار رفته است و از ابتدای خلقت آدم تا پایان جهان به ابلیس و پیروان کافر و مشرک او از جن و انس اطلاق می‌شود.

استکبار در ادبیات انقلابی

در طول مبارزات قبل از انقلاب با رژیم ستمشاهی و نیز بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) به عنوان رهبر فرزانه و هوشمند انقلاب این واژه یعنی استکبار را به جای واژه «امپریالیسم» به کار گرفته و در صدر شعارهای انقلابی به جامعه تلقین فرمودند و دلیل آن هم این است که امپریالیسم مفهوم و الزامات خاص خود را دارد که با مفهوم استکبار مدنظر قرآن و ائمه معصومین(ع) متفاوت است.

مقصود از امپریالیسم، نظامی است که به دلیل مقاصد اقتصادی یا سیاسی می‌خواهد از مرزهای ملی و قومی خود تجاوز کند و سرزمین‌ها، ملت‌ها و اقوام دیگر را زیر سلطه خود درآورد (دانشنامه سیاسی، ص27) در حالی که بر اساس گفتمان انقلاب اسلامی، «استکبار» برگرفته از قرآن و روایات است که معنایی بس عمیق‌تر و بسیط‌تری دارد که ریشه آن شیطانی و ناشی از رذایل اخلاقی و بلکه کفر و شرک و عناد با ذات اقدس احدیت است و بر این اساس مبارزه با استکبار نیز در گفتمان انقلاب اسلامی، مبارزه با مستکبرانی است که به خاطر داشتن قدرت و ثروت نامشروع و کبر و غرور برآمده از کفر و عصیان در مقابل حق، خود را برتر از همه می‌دانند و برای همین به دیگر کشورها و جوامع مستضعف ظلم و ستم روا داشته و در پی چپاول اموال و غارت منابع آنها هستند.

امام خمینی(ره)، رهبر مبارزه با استکبار جهانی

حضرت امام(ره) بنا بر ویژگی‌های منحصر به فرد اسلامی و انقلابی خود که برگرفته از تهذیب نفس، خودسازی و طی مراحل بالای علمی و عملی عرفانی و دینی است، درست در دورانی که استکبار جهانی به رهبری آمریکا با تکیه بر قدرت و ثروت شیطانی خود مشغول چپاول و غارت کشورهای تحت سلطه بویژه ایران بود، به پا خاست و با تکیه بر ایمان و اتکا به ذات اقدس الهی و ائمه معصومین(علیهم‌السلام) و نیز پشتوانه مردم، علم مبارزه با رژیم طاغوت را برافراشت و بنیانگذار حرکتی عظیم در مبارزه با استکبار جهانی در قالب برپایی حکومت انقلاب اسلامی ایران شد.

مبارزه امام(ره) با استکبار از دوران نوجوانی و جوانی ایشان شروع شد ولی به طور جدی این مبارزه قریب به 3 دهه قبل از انقلاب بازمی‌گردد، آنچنان که ایشان در قضیه کودتای ننگین 28 مرداد 1332 که با هدایت آمریکا و پیاده‌نظام آن در داخل کشور منجر به بازگشت محمدرضا پهلوی به قدرت شد، بشدت واکنش نشان داده و در پیام‌ها و سخنانی آن توطئه را برای مردم روشن کردند. این مبارزات و روشنگری‌های ایشان در طی دهه‌های 30 و 40 و 50 ادامه داشت و فشارهای مختلفی را نیز از سوی استکبار و رژیم دست‌نشانده آنها یعنی رژیم ستمشاهی متحمل شدند و حتی منجر به تبعید 15 ساله ایشان شد تا در نهایت در 22 بهمن 1357 به ثمر نشست و انقلاب شکوهمند اسلامی به پیروزی رسید.

مبارزه با استکبار جهانی، دکترین جمهوری اسلامی

پس از انقلاب، استکبار جهانی که عملا از اقتدار و ابهت انقلاب اسلامی بویژه شخصیت بی‌نظیر حضرت امام(ره) به رعب و وحشت افتاده بود، رژیم بعث عراق و صدام را تحریک به جنگ با نظام نوپای اسلامی کرد و بر این اساس، 8 سال جنگ را به ایران اسلامی تحمیل کرد. در واقع می‌توان گفت دفاع مقدس ما در این 8 سال، دفاع تمام‌عیار یک نظام مقدس و نورانی برآمده از اراده الهی و ملت عاشورایی در مقابل استکبار جهانی، متشکل از تجمیع نظام‌های سلطه، ابرقدرت و مستکبر جهان بود لذا مبارزه با استکبار جهانی پس از انقلاب جزو دکترین نظام شد.

پس از ارتحال ملکوتی آن رهبر کبیر و عالم ربانی، پرچم مبارزه با استکبار جهانی بر دوش خلف صالح آن بزرگمرد، یعنی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای(مدظله‌العالی) است و همچنان بدن مستکبران عالم را از وحشت این مبارزه الهی و مقدس می‌لرزاند. روزهای 13 آبان، روز قدس، 22 بهمن، هفته دفاع مقدس، دهه فجر و... به عنوان نماد روزهای مبارزه با استکبار جهانی هستند و در طول هر سال، زمان‌های زیادی برای حضور پرشکوه مردم انقلابی ایران اسلامی در صحنه و دفاع از دستاوردهای انقلاب و اعلام استمرار مبارزه با استکبار جهانی است.

مبارزه با استکبار، عامل صدور انقلاب اسلامی

امروز اکثر انقلاب‌هایی که در منطقه بویژه کشورهای مسلمان برای سرنگونی نظام‌های دیکتاتور و دست‌نشانده‌ مستکبران صورت گرفته است، برگرفته از دکترین «مبارزه با استکبار جهانی جمهوری اسلامی ایران» است. آنچه امروز به عنوان «بیداری اسلامی» شکل گرفته و به فرموده رهبر فرزانه انقلاب در نهایت به پیروزی منجر خواهد شد، استمرار و جوشش شعارها و رویکرد مردم انقلابی ایران اسلامی است. در واقع می‌توان گفت یکی از عوامل صدور انقلاب اسلامی، نتایج پرثمر و عظیم مبارزه مردم ایران اسلامی با استکبار جهانی است.

وقتی مردم کشورهای تحت سلطه به وضوح می‌بینند ایران اسلامی به‌رغم بیش از 30 سال تهدید و فشار و تحریم از سوی مستکبران جهان، همچنان پرطراوت و مستحکم پیش می‌رود و قله‌های پیشرفت، ترقی و عزت را درنوردیده و حتی پوزه ابرقدرت‌های عالم را مقتدرانه به خاک مالیده و همچنان آزاد، مستقل و پرنشاط در حال ادامه این راه است، مسلما تاثیر می‌پذیرند و با الگوبرداری از این نظام مقدس و مردم انقلابی ایران، پرچم مبارزه خود را علیه حکومت‌های مستبد و دست‌نشانده خود بلند می‌کنند.

مبارزه با استکبار تا انقلاب جهانی مهدی(عج)

این کشور به حول و قوه الهی و با عنایت خاص حضرت ولی‌عصر(عج) و رهبری فرزانه و هوشمندانه مقام معظم رهبری همچنان شاداب و پرانرژی، همان شعارها، آرمان‌ها و ارزش‌های اول انقلاب را بلکه مستحکم‌تر، دنبال می‌کند، ‌آنچنان که شاهدیم به‌رغم تلاش 33 ساله دشمنان بیگانه و پیاده‌نظام آنها در داخل و رسانه‌های استکبار، مردم متدین و عاشورایی هر سال و هر مناسبت، پرشورتر و محکم‌تر در صحنه‌ها حاضر می‌شوند و روز به روز انتظار مقدس منجی عالم در دل‌های آنها قوی‌تر و شدیدتر می‌شود تا با همراهی ولی‌امر مسلمین، این پرچم مقدس انقلاب را به صاحب اصلی مملکت، حضرت‌ ولی‌عصر ارواحنا فداه تقدیم کنند. ان‌شاءالله

مصطفی بخشی

منبع : روزنامه وطن امروز  19/11/1390