به گزارش شیرازه استراتژی «تحت فشار» قرار دادن ايران با ابزار تحريم نیز روش غرب براي مقابله با ايران در طول تاریخ بوده است و در حال حاضر نیز با شدت بیشتر ادامه دارد.

اولین تجربه غرب برای اعمال این استراتژی در قبال ایران، به دوران حکومت مصدق در جریان ملی شدن صنعت نفت بر می گردد که هدفش از ابزار تحریم و فشار اقتصادی، مهار جریان ملی شدن صنعت نفت ایران بوده است. دولت مصدق با توسعه بازارهای خارجی و همچنین فروش نفت به قیمتی کمتر از بازارهای جهانی، توانست با موفقیت از مهلکه ایجاد شده توسط غرب، عبور نماید.

تجربه دوم استراتژی فوق، در سال 1357 و در پی پیروزی انقلاب اسلامی رخ داد که در آن، غرب و بویژه آمریکا، با فراخواندن کارشناسان خارجی و عدم تامین قطعات زیر ساخت صنعت نفت و نیز تخلیه کلیه اطلاعات کشف منابع جدید نفتی، باعث شد که صادرات روزانه 4 میلیون بشکه نفت قبل از انقلاب به یک باره به زیر 1 میلیون بشکه نفت برسد. در پی این اتفاق، قیمت نفت از 12 دلار به مرز 34 دلار افزایش یافت و با ابتکار عمل جمهوری اسلامی در فروش نفت 30 دلاری، بازارهای جدیدی را به روی خود گشود و در آن شرایط بسیار سخت از این بحران جان سالم به در برد.

استراتژی تحریم، با پیروزی انقلاب اسلامی هر روز تشدید شد و در سال های اخیر علاوه بر تحریم اقتصادی و سیستم بانکی ایران، در قطعنامه‌های شماره ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ شخصیت‌ها نیز تحریم شدند. در سال های اخیر نیز تعدادی از کشورهای جهان به رهبری آمریکا، به بهانه های واهی و با سوژه برنامه هسته‌ای ایران، نفت ایران را تحریم کردند تا به زعم خود، با محروم کردن ایران از درآمدهای نفتی، آن را وادار کنند که با جامعه جهانی برای بر طرف کردن ابهامات درباره برنامه احتمالی هسته‌ای نظامیش همکاری نماید؛ در حالیکه ایران خود داوطلبانه به پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای پیوست و با آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری گسترده ای داشت. تحریم‌های نفتی مواردی همچون تحریم خرید، تحریم بیمه‌ای کشتی‌های نفتکش، تحریم بانکی و ... شامل می شد تا بتوانند ایران اسلامی را در سلطه و تحت نفوذ خود نگه دارند.

در ادامه این سناریوی تحریم علیه ج. ا. ایران، باراک اوباما رییس جمهور امریکا، در 31 دسامبر 2011 قانون مصوب کنگره درباره تحریم بانک مرکزی ایران را امضا کرد. در پی این مصوبه، کشورهای مختلفی مخالفت خود را با اجرای این قانون اعلام کردند. نخستین کشور، ژاپن بود که وزیر امور خارجه این کشور با بیان احتمال افزایش قیمت نفت خام ایران به 200 دلار در هر بشکه به جای 100 دلار، اعلام کرد که: «توقف واردات نفت خام از ایران، تمام اقتصاد جهانی را با خطر آسیب پذیری مواجه خواهد نمود». در ادامه کشورهای هند، ایتالیا، ترکیه و کره جنوبی خواستار مستثنی شدن از تحریم های یک جانبه امریکا علیه ایران شدند و دو کشور روسیه و چین نیز اعلام کردند که اساسا برای این تحریم ها اعتباری قائل نیستند. این اقدام دسته جمعی کشورها، بحرانی بر سر راه راهبرد تحریمی امریکا علیه ایران بوجود آورد.

در ادامه، رفت و آمدهای آسیایی هیلاری کلینتون به آسیا هم نتوانست به اجرایی شدن نمایش تحریم‌ خرید نفت ایران کمک کند. به نقل از رجانیوز، آمریکا در روزهای اولیه سال 1391، 10 کشور اروپایی شامل انگلیس، بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، لهستان و اسپانیا و همچنین ژاپن را از تحریم نفتی ایران معاف نمود. همچنین، در 22 خرداد 1391، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که هفت کشور هند، مالزی، آفریقای جنوبی، کره جنوبی، سریلانکا، ترکیه و تایوان نیز از تحریم‌های آمریکا علیه ایران معاف شده‌اند. با معافیت این 18 کشور، سوال این بود که این تحریم‌ها، در قبال کدام یک از اقتصادهای مطرح و مشتری ایران اعمال می شود؟ نمودار زیر، سهم کشورهای مختلف از صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران در در نیمه اول 2011 نشان می دهد:

چند روز پیش نیز، مجلس سنای آمریکا در ادامه خصومت ورزی های خود علیه ایران و در مغایرت با اظهارات مقامات این کشور مبنی بر تمایل برای گفتگو، دور جدیدی از تحریم ها را علیه ایران به تصویب رساند. به نقل از شبکه نیوز، دیوید کوهن، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور مبارزه با تروریسم و اطلاعات مالی، روز پنجشنبه 16 آذر اعلام کرد که دولت واشنگتن قرار است در ماه فوریه سال ۲۰۱۳ میلادی، طرح جدیدی را با هدف تحمیل محدودیت های قابل توجه بر درآمدهای نفتی ایران که پیشتر نیز هدف تحریم قرار گرفته اند، اجرایی کند. یک روز بعد، وزیر خارجه آمریکا طی بیانیه‌ای اعلام کرد که کشورهای چین، هند، مالزی، کره جنوبی، سنگاپور، آفریقای جنوبی، سریلانکا، ترکیه و تایوان را به مدت 180 روز دیگر از تحریم نفتی ایران معاف می باشند.

تمدید معافیت خریداران عمده نفت ایران همزمان با تصویب سری جدید تحریم‌ها در سنا، این حقیقت استراتژیک را آشکار می کند که امریکا در کنار اقدامات نمایشی و تبلیغاتی علیه ایران، امروز دیگر آنقدر قدرتمند نیست که حتی نزدیکترین متحدان خود در اروپا و آسیا را مجاب کند که هزینه تصمیمات سیاسی و قدرت طلبانه او را بپردازند که به نوعی، این واقعیت یکی از بزرگترین شکست‌های استراتژیک امریکا در تقابل با ایران می باشد. در واقع، بسیاری از کشورهای منطقه به مبادله با ایران نیازمند هستند و آمریکا تحت فشار این کشورها مجبور می‌شود آنها را مستثنی کند و این نشان از این دارد که اقتصاد تجاری و انرژیک جمهوری اسلامی ایران، یک اقتصاد برتر منطقه ای می باشد که همانگونه که در گذشته نیزثابت شده است، تحریم ها نه تنها باعث عقبگرد آن نمی شود، بلکه باعث افزایش ظرفیت هایش نیز خواهد شد.

گفتنی است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در اولین روز از سال 1391 در اجتماع عظیم زائران و مجاوران حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (ع) ضمن تبیین موفقیتهای گوناگون ملت ایران در سال نود در مقابل رجزخوانی های سیاسی، اقتصادی، نظامی و امنیتی دشمن، حراست غیرتمندانه از منابع نفتی ایران را علت خصومت زورگویان جهانی با نظام اسلامی خواندند و فرمودند: «قدرت‌های استکباری به خاطر تامین منابع راهبردی‌شان می خواهند کشورهای دارای منابع نفت در دست آنها همچون موم باشند؛ اما جمهوری اسلامی در مقابل خواسته های نامشروع آنها همچون شیر ایستاده است و از حقوق ملت ایران دفاع می کند».

انتهای یادداشت/ص