خشکی تالاب بختگان ورود کویر به فارس را رقم زد
این نقش برای مناطق شرقی فارس بسیار حائز اهمیت بود زیرا نه تنها از پیشروی کویر به استان جلوگیری می کرد بلکه با ایجاد آب و هوای مناسب شرایط را برای کشاورزی و باغداری و... نیز فراهم کرده بود.
اما از زمانیکه تالاب بختگان خشک شد در گام اول به مرور زمان، اقلیم منطقه به شرایط خشک تغییر کرد و در ادامه این روند اکنون کویر که سالها پشت مرزشهای شرقی فارس مانده بود اکنون به فارس وارد شده و کارشناسان نشانه های کویرزایی را در استان دیده اند.
یک کارشناس حوزه محیط زیست در خصوص دریاچه بختگان به خبرنگار مهر گفت: آب یکی از پایه های اساسی و مهم زندگی و حیات تالابهاست.
علمدار علمداری با اشاره به مزایای تالابها برای در حوزه طبیعی بیان کرد: طی چند سال اخیر با خشک شدن دریاچه ها و به وجود آمدن پدیده های ناشی از خشک شدن آنها، اهمیت تالابها درک شد در حالیکه در گذشته اینگونه نبود.
وی با اشاره به مزایای وجود تالابها عنوان کرد: تالابها به عنوان یک پدیده طبیعی عمل کرده و سیلابها را در خود ذخیره می کنند به گونه ای که همان مزایای سدها را دارند.
این کارشناس حوزه محیط زیست با بیان اینکه تالابها ذخیره گاه آب به شمار می روند، ادامه داد: از دیگر مزایای آن می توان به تغذیه سفره آبهای زیرزمینی از طریق تالابها اشاره کرد.
علمداری افزود: علاوه بر این وجود تالابها در امرار معاش و زندگی مردم تاثیر بسزایی دارد به گونه که خشک شدن آنها خطراتی را به همراه داشته است.
وی گفت: در حوزه توریسم و گردشگری نیز تالابها نقش مهمی ایفا می کنند همچنین در زمینه اقلیم منطقه از بعد آب و هوایی نیز موثر است.
این کارشناس حوزه محیط زیست با اشاره به اینکه غنی ترین موادغذایی در کف تالابها وجود دارد، افزود: متاسفانه زمانی که تالابها همگی خشک شدند و معضلات و خطرات ناشی از آن نمایان شد مسئولان و مردم به نقش مهم تالابها در زندگی پی بردند.
وی با تاکید تمام این معایب در خصوص دریاچه بختگان نیز صدق می کند، ادامه داد: این دریاچه در زمان پرآبی حدود 150 هزار هکتار وسعت داشت و بیش از 160 گونه پرنده مهاجر و بومی در آن زندگی می کردند.
علمداری با اشاره به اینکه ورودی بختگان آب شیرین بود، بیان کرد: از طرف دیگر بیش از ده ها روستا در اطراف تالاب از علوفه آن برای چرای دام استفاده می کردند و شرایط مهمی برای جذب توریسم به وجود آورده بود که با خشک شدن تالاب تمام این مزایا از بین رفت.
وی با اشاره به تاثیر مستقیم خشک شدن تالاب بختگان بر انجیرستانها استهبان ادامه داد: با خشک شدن این دریاچه انجیرستانها استهبان که بیش از هزاران سال قدمت داشتند از بین رفت.
این کارشناس حوزه محیط زیست در خصوص بروز مشکلاتی برای روستاهای اطراف دریاچه گفت: با خشک شدن دریاچه بیش از 50 تا 60 درصد روستائیان که زندگی شان با حیات دریاچه گره خورده بود مهاجرت کردند زیرا اراضی کشاورزی آنها دچار خشکی و بی آبی شد.
وی با بیان اینکه اراضی روستائیان اطراف دریاچه نیز دچار شوری شده، اظهار داشت: وجود ریزگردها و پراکنش آن در منطقه باعث شد که اراضی کشاورزی مردم شور شود و این امر نیز مشکلاتی را برای مردم به وجود آورد.
علمداری با بیان اینکه دریاچه بختگان در منطقه شرق استان وجود دارد، گفت: در واقع کویر سیرجان در 30 کیلومتری شهرستان نی ریز که دریاچه در آن واقع شده قرار دارد.
وی افزود: در زمان پرآبی دریاچه بختگان به عنوان سپر حفاظتی مانع از ورود اقلیم کویری به منطقه و استان فارس می شود اما در حال حاضر با خشک شدن دریاچه شرایط تغییر کرده است.
این کارشناس حوزه محیط زیست اظهار داشت: در گذشته مناطق اطراف بختگان شرجی بود اما در حال حاضر به دلیل خشکی دریاچه آب و هوای منطقه خشک شده است.
وی با اشاره به مشاهده برخی از نشانه های ورود کویر به استان فارس افزود: از زمانی که تالاب خشک شده شرایط برای اتصال کویر به داخل استان و پیشروی اقیلم کویری به فارس فراهم شده و هم اکنون نشانه هایی از آن نیز دیده شده است.
علمداری ادامه داد: ورود کویر به داخل استان باعث تعلیل پوشش گیاهی و کاهش اقلیم رطوبتی منطقه شده و در حال حاضر تاثیر آن بر روی انجیرستانهای استهبان و منطقه قابل مشاهده است.
این کارشناس حوزه محیط زیست گفت: در حال حاضر شرایط کویری و ورود بیابان به استان باعث شده که پوششهای گیاهی در منطقه رشد و تولید مثل کافی نداشته و مشکلاتی را به وجود آورده است.
وی با تاکید بر لزوم اقدامی سریع برای خروج بختگان از این وضعیت بیان کرد: در تاریخچه سدسازی در استان فارس اولین سد درودزن بوده که در استان برای تامین آب 43 هزار هکتار اراضی زده شده اما در حال حاضر بیش از 130 هزار هکتار اراضی زیر کشت در اطراف این سد وجود دارد که این امر در خشک شدن بختگان موثر بوده است.
علمداری با تاکید بر لزوم اختصاص حقابه دریاچه بختگان عنوان کرد: متاسفانه بیش از 95 درصد از آب های استان فارس صرف منابع کشاورزی می شود و دیگر آبی برای اختصاص حقابه دریاچه ها باقی نمی ماند.
نگرانی از ورود کویر به داخل فارس
معاون نظارت و پايش محيط زيست استان فارس در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: این استان با توجه به شرایطی که دارد و همجواری با استانهای هرمزگان، یزدو کرمان قابلیت ورود کویر را دارد.
محسن جعفری نژاد ادامه داد: از این رو دریاجه بختگان در زمان پرآبی به عنوان حائلی برای جلوگیری از ورود کویر به استان فارس به شمار می رفت اما در حال حاضر با خشک شدن این دریاچه شرایط تغییر کرده است.
وی ادامه داد: در حال حاضر پدیده ریزگردی که در منطقه وجود دارد نشاندهنده ورود کویر به استان و کویر زایی است که باید هر چه سریعتر با احیای تالاب از ادامه این روند جلوگیری شود.
معاون نظارت و پايش محيط زيست استان فارس افزود: در حال حاضر شرایط دریاچه و کویری شدن منطقه نگرانیهای را به همراه دارد.