مردم شیراز در سال گذشته چه مقدار صدقه دادند؟

26 میلیارد ریال از صدقات مردم شیراز در سال گذشته توسط کمیته امداد جمع‌آوری شد که البته برخی دیگر از صدقات مردم نیز توسط خیریه‌ها یا خود مردم به نیازمندان داده ‌می‌شود. در سال91 مجموع صدقات جمع‌آوری شده در سطح استان فارس 100 میلیارد ریال بود. در 9 ماهه اول سال جاری هم در استان فارس مردم مجموعا 87 میلیارد ریال کمک کردند.

صدقات جمع‌آوری شده برای چه کارهایی مصرف می‌شود؟

به طور کلی صدقات برای رفع نیازهای مختلف خانواده‌های نیازمند مصرف می‌شود. درمان بیماران، خرید جهیزیه، کمک هزینه ازدواج، تامین و تعمیر مسکن، کمک‌های معیشتی، مسائل فرهنگی و تامین هزینه‌های تحصیلی فرزندان خانواده‌های نیازمند از جمله موارد مصرف صدقات است. در مصرف صدقات، نیازمندترین خانواده‌ها که توسط مددکاران کمیته امداد شناسایی شده‌اند در اولویت می‌باشند و میزان کمک به خانواده‌ها از محل صدقات، از خانواده‌های فقیرتر تا داراتر متفاوت است.

هزینه‌های جاری ادارات و کارمندان کمیته از چه محلی تامین می‌شود؟

تمام حقوق و مزایای کارکنان از محل اعتبارات دولتی مشخص پرداخت می‌شود و ما از صدقات، حق پرداخت یک ریال به کارمندان را نداریم.

چرا با پول‌های جمع‌آوری شده مهمانسرای لوکس برای کارمندان درست می‌کنید؟

هر سازمانی برای پیشبرد اهداف کاری خود نیاز به امکانات دارد؛ کارمند کمیته امداد هم مانند سایر ادارات در ماموریت‌های کاری خود به شهرهای دیگر نیاز به اسکان دارد؛ در این راستا در شیراز یک ساختمان دو طبقه با 20 اتاق معمولی که لوکس هم نیست و می‌توانید از آن بازدید کنید، جهت اسکان کارکنان اختصاص داده‌ایم.

چرا با وجود صدقات روزانه مردم از تعداد نیازمندان کم نشده است و نقش کمیته امداد در فقرزدایی چیست؟

کمیته امداد در تولید فقر نقشی ندارد. همانطور که اگر بیمار زیاد می‌شود، تقصیر پزشک و بیمارستان نیست؛ اگر هم در جامعه فقیر زیاد می‌شود، تقصیر امداد نیست چراکه مولدهای فقر در اختیار ما نیست. بیکاری، اعتیاد و طلاق ریشه‌های فقر است؛ وقتی ساختار فرهنگی و اقتصادی دچار مشکل شود، نتیجه آن فقر است.

همانطور که هیچ‌کس دلش نمی‌خواهد بیمار شود و به دکتر مراجعه کند؛ هیچ کس هم دلش نمی‌خواهد به کمیته امداد مراجعه کند. کمیته امداد خانه آخر نیازمند است و ما اعتراف می‌کنیم که با وجود کمک‌های دولتی و مردمی، نتوانسته‌ایم خدمات کافی را به نیازمندان تقدیم کنیم زیرا نیاز نیازمندان بیش از اعتبارات و توان ما است. میزان نیاز خانواده‌ها به مراتب فراتر از میزان مبلغی است که مردم کمک می‌کنند. 10 میلیارد تومان صدقات سال گذشته، شهریه تحصیلی 10 هزار دانشجوی تحت پوشش امداد هم نمی‌شود چه رسد به سایر هزینه‌ها.

از بین دانشجویان تحت پوشش چه تعداد نخبه هستند؟

حدود 200 چهره نخبه علمی و فرهنگی داریم که سالانه از محل کمک‌های مردمی تعداد زیادی از دانش‌آموزان تحت پوشش در رشته‌های پزشکی و مهندسی امکان ادامه تحصیل پیدا می‌کنند.

نسبت به نحوه توزیع مبالغ جمع‌آوری شده در جشن عاطفه‌ها و نیکوکاری انتقاداتی وجود دارد، نظر شما چیست؟

بنده به این موضوع واقف هستم مدارسی که تعداد فقیر بیشتری دارد مبالغ کمتر و مدارسی که داراتر هستند مبالغ بیشتری جمع‌آوری می کنند و نسبت به اینکه کمک‌های جمع‌آوری شده در هر مدرسه در همان مدرسه مصرف می‌شود انتقادات به جایی وجود دارد که آن را می‌پذیریم. برای برقراری عدالت نیاز به مراقبت بیشتری داریم بنابراین با هماهنگی با آموزش و پرورش قرار بر این شد که در صورت نبود دانش‌آموز نیازمند در مدرسه‌ای، کمک‌های مردمی به مدارس دیگر داده شود اما باید توجه داشت که اگر مصرف کمک‌های مردمی در اختیار مدیر مدرسه برای نیازمندان همان مدرسه نباشد، ممکن است نسبت به جمع‌آوری کمک راغب نشوند.

آمار افراد تحت پوشش کمیته امداد فارس چه تعدادی است و به هر نفر چقدر مستمری می‌دهید؟

132هزار خانوار نیازمند تحت حمایت کمیته امداد فارس است که از این تعداد 125 هزار خانوار مستمری‌بگیر هستند. مستمری به سرپرست خانواده داده می‌شود که باید حداقل 70درصد حقوق تامین اجتماعی به یک زن سرپرست خانوار داده شود اما با توجه به محدودیت در اعتبارات و بودجه‌های دولتی این رقم بسیار اندک و مانند نخود آش یک خانواده است. مقدار مستمری در خانوار یک تا 5 نفره بین 40 تا 75 هزار تومان در ماه متفاوت است.

قبلا به اعضای زیرپوشش کمیته خدماتی ارائه می‌دادید اما بعد از پرداخت یارانه‌ها این خدمات قطع شد، این هزینه را کجا مصرف می‌کنید؟

پرداخت مستمری بر اساس نظر مددکار است. سالی یک‌بار وضعیت خانواده توسط مددکار ارزیابی می‌شود و اگر خانواده به حدی برسد که بتواند نیازهای معیشتی خود را تامین کند، مستمری او قطع می‌شود و دادن یارانه‌ها در پرداخت یا عدم پرداخت مستمری تاثیری ندارد. قبل از هدفمندی یارانه‌ها دولت به خانواده‌های نیازمند، بن کالا می‌داد که از سه سال قبل تا کنون دولت بن کالا نمی‌دهد. در دوسال اخیر هم ارائه برخی خدمات مانند جهیزیه و مسکن نیز به دلیل کاهش اعتبارات، کاهش یافته است. اعتقادی به دادن کمک‌های بلاعوض نداریم و با کاهش آن، منابع قرض‌الحسنه و تسهیلات اشتغال را افزایش داده‌ایم.

برخی معتقدند که کمیته امداد به جای یاد دادن ماهیگیری به نیازمندان ماهی می‌دهد، نظر شما چیست و در طرح خودکفایی، معیار و ملاک برای خودکفایی یک خانواده چیست که آن‌را از زیر پوشش خارج می‌کنید؟

این ایراد به سنوات گذشته برمی‌گردد اما اکنون در کمیته امداد با ارائه آموزش‌ها و مهارت‌های شغلی و همچنین پرداخت تسهیلات بانکی شخص دانش و سرمایه برای کسب درآمد را پیدا می‌کند. در راستای خودکفایی خانواده مهم‌ترین اصل، همکاری خود خانواده است. همانطور که بیمار پس از مراجعه به پزشک اگر به نسخه‌های دکتر عمل نکند، بهبود نمی‌یابد. نیازمندان نیز باید راهنمایی و نظارت ما را قبول داشته باشند تا طرح آن‌ها به نتیجه برسد. ما به دنبال ترویج فرهنگ کار و تلاش هستیم و معتقدیم هر خانواده‌ای که اهل کار باشد با دانش و سرمایه اندک هم می‌تواند ماهانه حداقل 500 هزار تومان درآمد داشته باشد اما متاسفانه برخی خانواده‌ها خوشان زمینه شکست خود را فراهم می‌کنند.

تعبیر خودکفایی این نیست که خانواده از تحت حمایت کمیته امداد خارج می‌شود بلکه ممکن است فقط مستمری او قطع شود ولی سایر حمایت‌ها را دریافت کند. ملاک خارج کردن خانواده از زیرپوشش، درآمد داشتن خانواده نیست، ممکن است خانواده‌ای مدت زیادی وام گرفته و مشغول به کار شده است اما درآمد او هنوز کفاف هزینه‌های زندگی‌اش را نمی‌دهد؛ بنابراین ملاک خارج کردن خانواده از تحت پوشش، توانایی خانواده در تامین هزینه‌های زندگی است نه داشتن درآمد.

آیا طرح‌های خودکفایی آسیب‌شناسی شده‌اند و چند درصد از آن‌ها موفق بوده است؟

تحقیقات نشان می‌دهد که طرح‌های اشتغالزایی کمیته امداد، ثبات و پایداری بیشتری دارد. در ایجاد اشتغال صرفا به دنبال خودکفایی نیستیم بلکه می‌خواهیم درآمدی به درآمد خانوار اضافه شود و اعضای خانواده با ایجاد مشاغل کوچک، کسب درآمد کنند. با نظارتی که روی طرح‌های اشتغالزایی وجود دارد، شکست این طرح‌ها کاهش یافته است به گونه‌ای که در مشاغل خانگی 85 درصد از افراد در مشاغل تعریف شده، مشغول به کار هستند. همچنین 95 درصد طرح‌های اشتغالزایی نیز به نتیجه رسیده است. دلیل عدم موفقیت درصد باقیمانده نیز عدم همکاری خانواده‌ها یا وجود حوادث قهری نظیر خشکسالی و غیره بوده است.

به زوج‌های جوان تحت پوشش کمیته چقدر کمک می‌کنید؟

سرانه کمک برای ازدواج به دخترخانم‌ها برای خرید جهیزیه مبلغ 2میلیون تومان کمک بلاعوض یا وام قرض‌الحسنه است و به آقایان نیز مبلغ اندکی هدیه ازدواج پرداخت می‌شود که به خاطر محدودیت اعتبارات خانواده ایتام در اولویت هستند.

برای درمان نیازمندان و افرادی که به صورت موردی مراجعه می‌کنند چه اقداماتی انجام می‌دهید؟

کمیته امداد به عنوان اولین دستگاهی است که 12 سال قبل به نوعی طرح پزشک خانواده را اجرا کرد. به مددجویان برای درمان، کارتی داده می‌شود که با مراجعه بیمار به مراکز دولتی و طرف قرارداد، حکم همان دفترچه‌های بیمه را دارد. گرچه سیستم کارتی کار مردم را پیچیده کرده و ساده و روان نیست اما خدمات خوبی ارائه می‌شود.

تامین بخشی از هزینه‌های درمان مراجعان موردی نیز از منابع دولتی و بخشی از کمک‌های مردمی است که با توجه به میزان و نوع نیاز بیمار و همچنین توان سازمان، بین 100هزار تومان تا 2میلیون تومان کمک بلاعوض یا وام قرض‌الحسنه اعطا می‌شود.

خط فقر را چه میزانی تعریف می‌کنید؟

اساتید علوم اجتماعی و اقتصاد هم مقدار مشخصی برای خط فقر تعیین نمی‌کنند زیرا خط فقر با توجه به عوامل مختلف از جمله محل زندگی افراد و تعداد افراد خانوار متفاوت است. اگر خانواده‌ای در تامین تغدیه و معیشت خود دچار مشکل باشد، فقیر است. در شیراز معمولا درآمد کمتر از 700 هزار تومان و در روستاها درآمد کمتر از 500 هزار تومان به عنوان خط فقر در نظر گرفته می‌شود.

جهت تحت پوشش قرار دادن مردم کم بضاعت از سوی کمیته امداد چه تلاشی صورت گرفته و چند درصد از نیازمندان جامعه تحت پوشش نیستند؟

گروهی که مشمول خدمات حمایتی کمیته امداد می‌شوند، زنان سرپرست خانواده و مردان از کار افتاده به شرط داشتن شرایط نیازمندی هستند که از طریق دفاتر نیکوکاری و معتمدین محلی شناسایی می‌شوند و تا کنون 132هزار خانوار در فارس تحت پوشش قرار گرفته‌اند. باز هم نیازمند و فقیر در جامعه وجود دارد اما شرایط حمایتی کمیته امداد را ندارند.

حدود 100 خانوار پشت میانرود در منطقه ای تحت عنوان شهرک ترافیکی در کپر زندگی می‌کنند آیا کمیته وظیفه‌ای در اسکان این افراد دارد؟

قطعا وجود این گروه از خانواده‌ها زیبنده شهر شیراز و جامعه اسلامی ما نیست. در این خصوص با حضور مسئولین شهرداری، کمیته امداد و سایر دستگاه‌ها بارها جلسه گرفته شده است. بنده دو مرتبه از شهرک ترافیکی بازدید کردم. مشکل این خانواده‌ها فقر مادی نیست بلکه فقر فرهنگی است. فقر آن‌ها خودخواسته است و به نیات مختلف از جمله تملک زمین‌های آن منطقه در آنجا زندگی می‌کنند. مردی در آنجا زندگی می‌کند که 100 میلیون سرمایه دارد. در بین این خانوارها دو خانواده هستند که تحت پوشش کمیته امداد قرار گرفتند و اگر بخواهند کمیته امداد شرایط زندگی در روستا را برای آن‌ها فراهم می‌کند اما متاسفانه خانوارهایی که در این منطقه زندگی می‌کنند، احساس تملک دارند درصورتی که تملک آن‌ها غیرقانونی است. نمونه این اقدام که به قصد تصرف در منطقه‌ای کپر بزنند در برخی شهرستان‌ها مانند قیر و کارزین هم وجود دارد.

چرا با وجود مشكلات عديده مردم كشور كميته امداد در ساير كشورها شعبه دارد و کمک‌های مردمي را صرف مردم ساير كشورها مي‌نمايد؟

اعتبار دولتی کمیته امداد در کشورهای خارجی صرف نمی‌شود. دفاتر کمیته امداد در سایر کشورها مانند یک خیریه بزرگ عمل می‌کند و به جهت آموزش و انتقال تجربه ایران در امر فقر زدایی است؛ در دفاتر خارجی بیش از یک یا دو کارمند ایرانی هم وجود ندارد و توسط نیروهای داخلی اداره می‌شود. در این دفاتر کمک‌های مردم هر کشوری جمع‌آوری و برای مردم همان کشور هزینه می‌شود. برخی افراد هم در ایران به نیت مردم کشورهای دیگر به عنوان مثال شیعیان عراق، اموالشان را در اختیار کمیته امداد قرار می‌دهند که امداد، نقش یک واسط را دارد و وظیفه داریم اصل امانت را رعایت کرده و به نیت نیکوکار عمل نماییم.

شما یکی از اعضای اصلی حزب موتلفه هستید؛ آیا فعالیت سیاسی هم دارید؟

من عضو اصلی حزب موتلفه نیستم ولی عضو عادی هستم و فعالیت سیاسی هم دارم اما فعالیت سیاسی من ارتباطی با کارم ندارد.

شنیده شده برخی مدیران کمیته امداد در برخی شهرستان‌ها با عناصر اقتصادی زد و بند دارند، آیا این‌گونه است؟

مدیران کمیته امداد با فعالان اقتصادی ارتباط دارند ولی زد و بند ندارند زیرا کمیته امداد هیچ امتیازی ندارد که بخواهد به پولداران بدهد. مدیران کمیته امداد برای اینکه بتوانند کمک‌های فعالان اقتصادی را به سمت نیازمندان هدایت کنند با آن‌ها ارتباطات تعریف شده‌ای دارند.

مجتمع آفتاب و ستاره متعلق به کمیته امداد است و نسبت به وضعیت فرهنگی آن انتقاداتی وجود دارد. آیا این وضعیت شایسته مکانی که زیر نظر این نهاد اداره می شود، هست؟

کمیته امداد دو بخش حمایتی و اقتصادی دارد که مدیریت این دو بخش جداگانه است. بخش اقتصادی کار تولیدی مانند کشاورزی و صنایع مختلف و همچنین تجارت را برعهده دارد و از محل درآمد بخش اقتصادی، اعتباراتی به بخش حمایتی تعلق می‌گیرد و منافع آن‌ها برای نیازمندان صرف می‌شود. مجتمع ستاره متعلق به کمیته نیست. مجتمع آفتاب هم توسط کمیته امداد مدیریت نمی‌شود و اکثر مغازه‌های آن به افراد واگذار شده و به شکل هئیت امنایی اداره می‌شود. مشکل بدحجابی و مشکلات فرهنگی در همه مجتمع‌های تجاری ما وجود دارد؛ بی‌حجابی خروجی فرهنگ جامعه ما است و ساختمان و آجر و بلوک در ایجاد آن نقشی ندارد. در فرهنگ‌سازی اجبار تاثیر ندارد بلکه باید کار اغنایی انجام شود.

حدیثی از پیامبر اسلام، حضرت محمد(ص): «هر گاه صاحب مقام و مسئولیتی هستید، در حالی که می‌دانید برادری از شما هست که لایق‌تر و اصلح‌تر در اجرای آن کار است، ماندن شما در آن جایگاه حرام است و بر شما واجب است که مقامتان را تسلیم او کنید

شما به سر و وضع بنده نگاه نکنید؛ من متولد سال 1351 هستم. برای این پست هم هیچ پیراهنی ندوخته‌ام. شهروند همین استان فارس هم هستم. سه سال و چند ماه از خدمت من در این سمت می‌گذرد. جهت خوشحالی این شهروند حاضر هستم استعفا بنویسم و به این شهروند تقدیم کنم تا به مسئولین بالادست ما برساند شاید با آن موافقت شد. در خصوص حدیثی هم که نقل کرده اند باید بگویم در مسئولیتی که برعهده‌ام گذاشته شده تاکنون هیچ کم‌فروشی نکرده‌ام و تا زمانی که مسئولیت برعهده‌ام است در این راه تمام توان خود را به کار خواهم گرفت. هز زمانی هم احساس کنم مشمول حدیث حضرت پیامبر اکرم(ص) هستم به آن عمل خواهم کرد.

معتقدم باید بیش از دو برابر کارمندان یک نهاد یا اداره از مدیر آن ارگان راضی باشند و اگر روزی بیش از 30 درصد کارمندان کمیته بگویند که من به درد مدیریت کمیته امداد نمی‌خورم و از عملکرد من ناراضی باشند، بنده باید استعفا بدهم و به زور استغفا را بقبولانم.

و سخن پایانی؟

یکی از کارهای خوب رسانه‌ها این است که پل ارتباطی بین مردم و مسئولین باشند. رسانه‌ای که انتقادات سازنده دارد هم مخاطبان بیشتری را جذب می‌کند و هم به رسالت خود عمل نموده است. افتخار ما مسئولین این است که از جنس خود مردم هستیم و تافته جدابافته نیستیم. دوست داریم مردم نه تنها از طریق سایت شیرازه بلکه از طرق دیگر از جمله سایت کمیته امداد، سامانه پیامکی و یا مراجعه حضوری نیز با ما در ارتباط باشند و انتقادات و پیشنهادات خود را مطرح کنند.

ما از اینکه نتوانسته‌ایم آن خدمت کاملی که در شان خانواده‌های نیازمند هست را ارائه دهیم، احساس شرمندگی داریم اما این از بی‌قیدی ما نیست بلکه از قیود و تنگناهای موجود است.

امروز فقر جامعه تنها توسط یک نهاد مثل کمیته امداد مدیریت نخواهد شد. نزدیک به 70 درصد کمک‌های خیر مردم توسط سایر موسسات خیریه هدایت می‌شود و علیرغم اعتبارات دولتی اما باز هم مشکلات مردم پابرجاست. بیشترین مشکلی که بنده را نگران کرده و شاید لحظه‌ای نیست که در فکر آن نباشم، هزینه‌های سنگین درمان است که برخی خانوارها به همین دلیل به جرگه فقرا اضافه می‌شوند.