چراغی که نگین شهر شیراز است
نگين درخشان شهر شيراز که حرمش٬ ماوای دل شکستگان، تسلی دل های حاجتمندان و گشایش دهنده درهای رحمت و حکمت است.
شیرازه: به گزارش باشگاه خبرنگاران، حضرت سيد امير احمد (ع) ملقب به شاهچراغ و سيدالسادات الاعاظم، فرزند بزرگوار امام هفتم موسي كاظم(ع) است.
پسران امام هفتم (ع) بنا به آنچه مشهور است نوزده نفر هستند. حضرت احمد بن موسی(ع) و محمد بن موسی(ع) از یک مادر به نام "ام احمد" متولد شده اند.
در زمان خلافت مامون عباسی، مامون به منظور فرو نشاندن مبارزات انقلابی شیعیان و تحکیم خلافت متزلزل عباسی ولایتعهدی خود را به حضرت امام رضا(ع) واگذار می کند، وی را به طوس فرا خوانده و ولایتعهدی را به ایشان تحمیل می کند.
حضور امام رضا (ع) در خراسان باعث می شود که شیعیان و دوستداران اهل بیت برای زیارت این چهره امامت و ولایت به ایران حرکت کنند.
حضرت احمد بن موسی(ع) نیز در همین دوران سال 198 تا 203 ه.ق به همراه دو تن از برادرانش به نامهای محمد و حسین و گروه زیادی از یارانش برای دیدار امام رضا (ع) عازم خراسان شدند.
سرانجام مامون در سال 202 ه.ق امام معصوم را مسموم و به شهادت می رساند و سپس در سوگ ایشان، با ریا کاری به عزاداری می پردازد.
مامون با اطلاع از حرکت حضرت احمد بن موسی(ع) برادر بزرگوار امام رضا (ع) و یارانش به قصد خراسان، به همه حکام خود دستور داد هر کجا اولاد پیغمبر را بیابند به قتل برسانند.
خبر شهادت امام رضا (ع) در نزدیکی شیراز به برادرش حضرت احمد بن موسی(ع) می رسد.
حاکم شیراز قتلغ خان در برابر حضرت احمد بن موسی(ع) و یارانش جنگی نابرابر را آغاز می کند. در مقابل فداکاری یاران احمد بن موسی (ع) دشمن شکست می خورد و عقب نشینی می کند. این جنگ چند روز و در سه مرحله به طول می انجامد.در جدال سوم سپاهیان حاکم شیراز شکست می خورند و تا نزدیک برج و باروی شهر شیراز به مسافت سه فرسخ عقب نشینی می کنند و به درون حصار شهر پناه می برند و دروازه های شهر را محکم می بندند. احمد بن موسی (ع) به اردوگاه خویش، در قریه کُشن، بازمی گردد.
روز بعد، احمد بن موسی(ع) یاران خود را به پشت دروازه شهر شیراز منتقل می کند حاکم شیراز که خود را قادر به پیکار در مقابل وی و یارانش نمی بیند توطئه ای طراحی می کند جمعی از سپاهیان خود را با شیوه جنگ و گریز به جدال با یاران احمد بن موسی می فرستد و به آن ها دستور می دهد در اولین درگیری وانمود به عقب نشینی و شکست کنند و به طرف دروازه های شهر بازگردند یاران احمد بن موسی(ع) با این نیرنگ وارد شهر می شوند و دشمن دورازه های شهر را می بندد و سپاهیان دشمن که از قبل در گذرگاههای شهر کمین کرده بودند، یاران احمد بن موسی(ع) را به شهادت می رسانند.
احمد بن موسی(ع) نیز شجاعانه در مقابل دشمن پایداری می کند و به دفاع از خود می پردازد و به شهادت می رسد.
تا مدتها از مقبره اين امامزاده اطلاعي در دست نبود تا اينكه در طي حادثه اي در زمان امير مقرب الدين وزير اتابك ابوبكر جسد حضرت پيدا شد و با تشخيص صاحب جسد از روي نوشته انگشتري به دستور امير مقرب الدين بر روي آن بقعه و بارگاهي بر پا ساختند از اين زمان احياء و آباداني در اين بقعه صورت پذيرفت و بارها سرداران، امرا و پادشاهان اين مكان را مورد احياء و مرمت قرار دادند از جمله مرمت هاي اساسي در زمان نادر شاه صورت گرفت .
وي قبل از فتح شيراز و شكست دادن افاغنه نذر كرده بود كه در صورت پيروزي تعميراتي در شاهچراغ بنمايد . نادر پس از پيروزي بر دشمنان مقدار زيادي پول و نزديك به 3 كيلو زرناب را براي ساختمان قنديل در بالاي حرم هديه كرد اين قنديل تا سال 1239 هجري قمري در بقعه موجود بود و در آن سال به خاطر زلزله شديد و خرابي قسمتي از بقعه قنديل به مصرف تعميرات ضروري بقعه رسيد . در دوره قاجاريه نيز بقعه شاهچراغ بارها مورد مرمت قرار گرفت .
در منابع آمده است كه نخستين گنبد ساخته شده برروي بقعه به سال 623 هجري قمري و توسط همان امير مقرب الدين بوده است . در قرن هشتم هجري قمري به فرمان ملكه تاشي خاتون ( مادر شاه ابواسحاق اينجو ) گنبدي 72 تركي بر روي بقعه ساخته مي شود كه در نوع خود يكي از شاهكارهاي هنري و معماري قرن هشتم هجري در شيراز بوده است . زلزله سال 1239 هجري قمري اين گنبد را خراب كرد و يكي از شاهزادگان قاجاري گنبد را تعمير و تجديد بنا كرد كه طرح آن شبيه گنبد فعلي آستانه حضرت سيد علاالدين حسين بود ، درست سي سال بعد زلزله ديگري در گنبد شكاف ايجاد كرد و مجددا گنبد تعمير شد آخرين تعمير گنبد در سال 1336 شمسي بود كه با نصب اسكلت آهني گنبد جديدي ساخته شد .
بناي فعلي بقعه شامل ايوان اصلي در مشرق ، حرم وسيع و شاه نشين هايي از چهار جانب و مسجدي در قسمت غرب حرم و اتاقها و مقبره هاي متعدد متصل به بقعه است . از ديدنيهاي بقعه شاه چراغ آئينه كاري، نوشته هاي گچبري ، تزئينات و درهاي نقره و رواق و حرم وسيع اين بقعه است .
مرقد مطهر حضرت در شاه نشين بين محوطه زير گنبد و مسجد بالاي سر امام زاده قرار دارد. اين شيوه ساخت بقعه و مرقد كه درست در وسط محوطه زير گنبد نباشد در ديگر زيارتگاههاي معروف شيراز نيز ديده مي شود . در دو انتهاي ايوان دو مناره كوتاه مشاهده مي شود از ديگر ديدنيهاي بقعه شاهچراغ صحن وسيع آن مي باشد كه از سه جانب آن را احاطه كرده است . در طي دو دهه گذشته تعميرات زيادي در بقعه شاهچراغ انجام گرفته و در دو ضلع شمالي جنوبي صحن بقعه حجره هاي متعددي ساخته شده است .
در جوار حضرت شاهچراغ شخصيت هاي مشهور علمي و ادبي و روحانيون برجسته دفن شده اند . از جمله مكانهاي وابسته به بقعه شاهچراغ، كتابخانه احمدي وابسته به بقعه است كه با وجود كتابهاي خطي نفيس و باارزش از كتابخانه هاي قديمي و معروف شيراز به شمار مي رود.
پسران امام هفتم (ع) بنا به آنچه مشهور است نوزده نفر هستند. حضرت احمد بن موسی(ع) و محمد بن موسی(ع) از یک مادر به نام "ام احمد" متولد شده اند.
در زمان خلافت مامون عباسی، مامون به منظور فرو نشاندن مبارزات انقلابی شیعیان و تحکیم خلافت متزلزل عباسی ولایتعهدی خود را به حضرت امام رضا(ع) واگذار می کند، وی را به طوس فرا خوانده و ولایتعهدی را به ایشان تحمیل می کند.
حضور امام رضا (ع) در خراسان باعث می شود که شیعیان و دوستداران اهل بیت برای زیارت این چهره امامت و ولایت به ایران حرکت کنند.
حضرت احمد بن موسی(ع) نیز در همین دوران سال 198 تا 203 ه.ق به همراه دو تن از برادرانش به نامهای محمد و حسین و گروه زیادی از یارانش برای دیدار امام رضا (ع) عازم خراسان شدند.
سرانجام مامون در سال 202 ه.ق امام معصوم را مسموم و به شهادت می رساند و سپس در سوگ ایشان، با ریا کاری به عزاداری می پردازد.
مامون با اطلاع از حرکت حضرت احمد بن موسی(ع) برادر بزرگوار امام رضا (ع) و یارانش به قصد خراسان، به همه حکام خود دستور داد هر کجا اولاد پیغمبر را بیابند به قتل برسانند.
خبر شهادت امام رضا (ع) در نزدیکی شیراز به برادرش حضرت احمد بن موسی(ع) می رسد.
حاکم شیراز قتلغ خان در برابر حضرت احمد بن موسی(ع) و یارانش جنگی نابرابر را آغاز می کند. در مقابل فداکاری یاران احمد بن موسی (ع) دشمن شکست می خورد و عقب نشینی می کند. این جنگ چند روز و در سه مرحله به طول می انجامد.در جدال سوم سپاهیان حاکم شیراز شکست می خورند و تا نزدیک برج و باروی شهر شیراز به مسافت سه فرسخ عقب نشینی می کنند و به درون حصار شهر پناه می برند و دروازه های شهر را محکم می بندند. احمد بن موسی (ع) به اردوگاه خویش، در قریه کُشن، بازمی گردد.
روز بعد، احمد بن موسی(ع) یاران خود را به پشت دروازه شهر شیراز منتقل می کند حاکم شیراز که خود را قادر به پیکار در مقابل وی و یارانش نمی بیند توطئه ای طراحی می کند جمعی از سپاهیان خود را با شیوه جنگ و گریز به جدال با یاران احمد بن موسی می فرستد و به آن ها دستور می دهد در اولین درگیری وانمود به عقب نشینی و شکست کنند و به طرف دروازه های شهر بازگردند یاران احمد بن موسی(ع) با این نیرنگ وارد شهر می شوند و دشمن دورازه های شهر را می بندد و سپاهیان دشمن که از قبل در گذرگاههای شهر کمین کرده بودند، یاران احمد بن موسی(ع) را به شهادت می رسانند.
احمد بن موسی(ع) نیز شجاعانه در مقابل دشمن پایداری می کند و به دفاع از خود می پردازد و به شهادت می رسد.
تا مدتها از مقبره اين امامزاده اطلاعي در دست نبود تا اينكه در طي حادثه اي در زمان امير مقرب الدين وزير اتابك ابوبكر جسد حضرت پيدا شد و با تشخيص صاحب جسد از روي نوشته انگشتري به دستور امير مقرب الدين بر روي آن بقعه و بارگاهي بر پا ساختند از اين زمان احياء و آباداني در اين بقعه صورت پذيرفت و بارها سرداران، امرا و پادشاهان اين مكان را مورد احياء و مرمت قرار دادند از جمله مرمت هاي اساسي در زمان نادر شاه صورت گرفت .
وي قبل از فتح شيراز و شكست دادن افاغنه نذر كرده بود كه در صورت پيروزي تعميراتي در شاهچراغ بنمايد . نادر پس از پيروزي بر دشمنان مقدار زيادي پول و نزديك به 3 كيلو زرناب را براي ساختمان قنديل در بالاي حرم هديه كرد اين قنديل تا سال 1239 هجري قمري در بقعه موجود بود و در آن سال به خاطر زلزله شديد و خرابي قسمتي از بقعه قنديل به مصرف تعميرات ضروري بقعه رسيد . در دوره قاجاريه نيز بقعه شاهچراغ بارها مورد مرمت قرار گرفت .
در منابع آمده است كه نخستين گنبد ساخته شده برروي بقعه به سال 623 هجري قمري و توسط همان امير مقرب الدين بوده است . در قرن هشتم هجري قمري به فرمان ملكه تاشي خاتون ( مادر شاه ابواسحاق اينجو ) گنبدي 72 تركي بر روي بقعه ساخته مي شود كه در نوع خود يكي از شاهكارهاي هنري و معماري قرن هشتم هجري در شيراز بوده است . زلزله سال 1239 هجري قمري اين گنبد را خراب كرد و يكي از شاهزادگان قاجاري گنبد را تعمير و تجديد بنا كرد كه طرح آن شبيه گنبد فعلي آستانه حضرت سيد علاالدين حسين بود ، درست سي سال بعد زلزله ديگري در گنبد شكاف ايجاد كرد و مجددا گنبد تعمير شد آخرين تعمير گنبد در سال 1336 شمسي بود كه با نصب اسكلت آهني گنبد جديدي ساخته شد .
بناي فعلي بقعه شامل ايوان اصلي در مشرق ، حرم وسيع و شاه نشين هايي از چهار جانب و مسجدي در قسمت غرب حرم و اتاقها و مقبره هاي متعدد متصل به بقعه است . از ديدنيهاي بقعه شاه چراغ آئينه كاري، نوشته هاي گچبري ، تزئينات و درهاي نقره و رواق و حرم وسيع اين بقعه است .
مرقد مطهر حضرت در شاه نشين بين محوطه زير گنبد و مسجد بالاي سر امام زاده قرار دارد. اين شيوه ساخت بقعه و مرقد كه درست در وسط محوطه زير گنبد نباشد در ديگر زيارتگاههاي معروف شيراز نيز ديده مي شود . در دو انتهاي ايوان دو مناره كوتاه مشاهده مي شود از ديگر ديدنيهاي بقعه شاهچراغ صحن وسيع آن مي باشد كه از سه جانب آن را احاطه كرده است . در طي دو دهه گذشته تعميرات زيادي در بقعه شاهچراغ انجام گرفته و در دو ضلع شمالي جنوبي صحن بقعه حجره هاي متعددي ساخته شده است .
در جوار حضرت شاهچراغ شخصيت هاي مشهور علمي و ادبي و روحانيون برجسته دفن شده اند . از جمله مكانهاي وابسته به بقعه شاهچراغ، كتابخانه احمدي وابسته به بقعه است كه با وجود كتابهاي خطي نفيس و باارزش از كتابخانه هاي قديمي و معروف شيراز به شمار مي رود.
نظرات بینندگان
