فالوده شیرازی ثبت ملی می شود؟
در تایید این مطلب کافی است به تابلوی سر در اکثر بستنی و فالوده فروشیهای موجود در کشور نگاه کنیم، قرار گرفتن واژه شیرازی، پشت نام فالوده، برندی است که مغازهداران برای فروش بیشتر کالای خود استفاده کردهاند و البته گواهی بر این ادعا که زادگاه این دسر خوشمزه، شیراز است.
کمتر کسی را میتوان یافت که در مقابل تعارف یک ظرف فالوده شیرازی، از خوردن امتناع کند، آنهم در ماههای گرم سال، فالودهای که با اضافه شدن انواع افزودنیها، پاسخگوی هر ذائقهای است.
این دسر، برای خود تاریخچهای دارد و شیرازیهای کهنسال داستانها از آن برای تعریف دارند، خاطراتی به طعم و ماندگاری فالوده شیرازی!
یاد مغازههای کوچک که با سرامیکهای سفید مربعی، تا ارتفاع یک متری کاشی شده بود و پنکه سقفی، فضایی مطبوع به آن بخشیده بود.
خاطره نشستن روی صندلیهای لهستانی و پشت میزهای فلزی که تعادلش به سختی حفظ میشد و البته یاد فالودهبندها با پیشبندهای سفید و آستینهای تا آرنج بالا زده شده با آن بیلچه کوچک با انتهای خمیده و کاسههای ملامین پر از فالوده شیرازی.
فالودهبندهایی که آغاز کارشان، اول صبح بود و آغاز کاسبیشان، ظهر که خورشید به میانه آسمان رسیده بود و گرما رمق از رهگذران گرفته بود، مغازههایی در کوچه پس کوچهها و چهارراههای شلوغ شیراز که مدام پر و خالی میشد و بوی خوب فالوده را تا شعاعی، میپراکند!
هنوز همه این خاطرهها، در بایگانی ذهن بسیاری از مردم شیراز و سایر نقاط کشور، ثبت و ضبط شده و با هیچ پاککنی، پاک نخواهد شد.
و هنوز هم هستند مغازههای کوچک فالوده فروشی، کافههایی با صندلیهای اندک و مشتریانی زیاد، مغازههای که همیشه ذهن هر رهگذری را درگیر میکنند.
مشتری یکی از همین مغازههای کوچک می گوید: تعریف فالوده شیرازی را خیلی شنیده بودم، امروز فرصت دست داد تا خانوادگی طعم این دسر را بچشیم، البته فالودههای این مغازه هم تعریفیتر بوده است.
مشتری دیگری که ایستاده و فالوده را با اشتها میخورد، گفت: شیراز با فالودهاش شناخته میشود و نباید طعم فالودهای که در شیراز تولید میشود را حتی با دیگر شهرها قابل قیاس دانست، این مغازه هم که یکی از سنتیترین و قدیمیترین فالوده بندیهای شیراز است، خب یک حس خوب دارد فالوده خوردن اینجا!
طی ماههای اخیر حرف و حدیثهایی از ثبت ملی فالوده شیرازی نقل شده است، کارشناس ثبت معنوی میراث فرهنگی استان فارس در این خصوص به ایسنا گفت: فالوده شیرازی هنوز ثبت ملی نشده است ولی پرونده آن آماده شده و اطلاعاتی که برای ثبت شدن یک اثر معنوی نیاز باشد جمع آوری شده است. البته باید گفت که این فالوده شیرازی نیست که ثبت ملی میشود بلکه فناوری تولید این محصول ثبت میشود. ما غذا و مواد خوردنی را ثبت ملی نمیکنیم.
مژگان ثابتقدم افزود: فالوده شیرازی بیش از هشتاد سال قدمت دارد و از دیرباز در این شهر استفاده میشده است. البته کرمان و یزد نیز فالوده دارند، ولی فالوده شیراز نسبت به آن دو هم مشهورتر است و هم شیوه تهیه آن متفاوت است. فالوده شیراز و کرمان هر دو در استاندارد ثبت شدهاند ولی استاندارد ربطی به ثبت ملی ندارد. فالوده شیرازی نسبت به فالودههای دیگر خشک تر است، و همچنین با آبلیمو و عرقیات مصرف میشود.
ثابتقدم تاکید کرد: به محض اینکه از تهران به ما اعلام شود که پروندههای مربوط به ثبت ملی شدن این فناوری را بفرستیم، این کار را خواهیم کرد. هنوز از تهران خبری نشده و منتظر هستیم. به جز فالوده چند فناوری غذایی دیگر نیز که در استان وجود دارد ثبت ملی شدهاند. یکی از آنها سمنوی شیراز و دیگری رب انار ارسنجان است. شیوه سنتی آماده سازی این مواد متفاوت بوده است که به ثبت رسیدهاند.
کارشناس ثبت معنوی میراث فرهنگی فارس اضافه کرد: در حال حاضر برای تهیه فالوده از روش سنتی استفاده نمیشود، چرا که زحمت زیادی دارد. روش سنتی که برای تهیه فالوده در شیراز استفاده میشده است به گونهای بوده که نشاستهای که استفاده میشده برای عملآوری در مراحل بعد با دست روی آن کار میشده است. نشاسته در ظرفهای فلزی که حاوی یخ بوده است ریخته میشده و آنقدر آن را هم میزدند که نشاسته ببندد. در حالی که امروزه آن را در فریزر قرار میدهند و خیلی راحت آن را آماده میکنند.
وی ادامه داد: وقتی این فناوری ثبت ملی شود، تدبیری اندیشیده خواهد شد که از این به بعد در ایامی مانند نوروز که بازدید از شیراز زیاد است در قسمتهای خاصی از شهر فالوده به شیوه سنتی تهیه شود تا مردم با شیوه سنتی تهیه آن آشنا شوند.
رئیس اتحادیه بستنی و آبمیوه شیراز نیز گفت: چند سالی است که بستنی فالوده جزئی از سبد غذایی مردم شده است و بیشتر مردم آن را دوست دارند. هر مسافری هم که از خارج از شیراز میآید حتما از فالودههای شیرازی استفاده میکنند. فالوده در شیراز توانسته است اشتغالزایی کند و بسیاری از جوانان این استان با ایجاد یک مغازه کوچک توانستهاند برای خود شغلی دست و پا کنند و همچنین نیاز مردم را نیز رفع کنند.
جلیل معینی خاطرنشان کرد: در حال حاضر تولید فالوده در شیراز کاملا صنعتی نشده و نیمه صنعتی است. هنوز کاملا روش سنتی تولید این محصول از بین نرفته است.
معینی گفت: البته باید بیش از اینها به این ماده غذایی اهمیت داده شود و مسوولین استانی سعی کنند بیشتر این محصول را به کشور نشان دهند. اگر این محصول ثبت ملی شود میتواند تاثیر زیادی در رونق بازار کسب و کار هم داشته باشد و جوانان بیشتری به این شغل جذب شوند.
رئیس اتحادیه بستنی و آبمیوه شیراز تاکید کرد: خوشبختانه در زمینه فالوده در حال حاضر مشکلی در استان وجود ندارد و اماکن بهداشتی شکیلی در استان وجود دارد که مردم میتوانند از آنها استفاده کنند.
هنوز هم سرای مشیر، زیر سایه درختان همیشه سبز نارنج، یا پشت ارگ کریمخانی و حتی کوچه پس کوچههای محله سنگ سیاه و گذر سیدتاجالدین غریب، یک ظرف فالوده در گرما گرم ظهر این روزها، لذتبخشترین طعمها را برای هر رهگذری، ثبت میکند.