ثبت نام برخی برای رد صلاحیت شدن/ وعده های کاندیداها در احراز صلاحیت موثر است
اگرچه مردم در فرآیند انتخابات، اصلح را از جمع صالحین انتخاب میکنند اما احراز شرایط اولیه کاندیداها برای ورود به جمع صالحین، فعالیتی تخصصی است که از عهده عموم مردم خارج است و باید بررسی تخصصی صورت گیرد. از جمله مهمترین وظایف شورای نگهبان قانون اساسی و به تبع آن دفاتر استانی متبوعش، بررسی صلاحیت افرادی است که خود را در معرض انتخاب مردم قرار میدهند؛ موضوعی که بسیاری از بدخواهان انقلاب اسلامی بدان انتقاد داشته و بررسی صلاحیت و نظارت استصوابی شورای نگهبان را دستمایه حملات شدیدی به این نهاد میکنند.
گه گاه شنيده مي شود فلان داوطلب، تبلیغات و نشستهای محفلی خود را یکسال پیش از انتخابات آغاز کرده است، یا اینکه در قبال حمایت مادی يا وعده واگذاری مسئولیتها به حامیان خود یا برای جلب نظر قشر خاکستری خودزنی و یا دیگرزنی میکند، در فرآیند انتخابات و برای جلب آرا به جای جلب قلب و ذهن مردم و ارائه توانمندي و برنامه هاي خود، با تكيه بر مسايل مالي و مادي آرای بخشی از مردم را به سمت خود جلب میکنند و یا ...
در بیان تخلّفات انتخاباتی شاید بتوان بازهای گسترده را باز کرد؛ اما آنچه مهم است اینکه قانون مصادیق تخلف و نهادي که باید تخطی از قانون را بررسی کند، مشخص کرده است. شوراي نگهبان به عنوان نهادی قانوني که به جز امر ولایت، ارزش هاي انقلاب و مُرِّ قانون نمي انديشد و براي تضمین اسلامیت و جمهوریت نظام با احدی از افراد مسامحه و تعارف ندارد، يكي از اين نهادهاست.
شیرازه در قسمت اول گفتوگوی خود با احمد رنجبر، سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان فارس به کند و کاو بخشی از انتقاداتی پرداخت که بدخواهان و غرضورزان به شورای نگهبان و بهویژه دفاتر استانی این نهاد وارد میکنند. در قسمت دوم این گفتوگو نیز به فعالیتهای دفتر فارس در بررسی احراز صلاحیتها از زبان سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان پرداخته میشود.
رنجبر در پاسخ به شرایط احراز صلاحیتها و عدم آن به قانون انتخابات اشاره میکند و میگوید: بر اساس قانون، بررسی احراز صلاحیتها وظيفهي هیئت اجرایی که متشکل از معتمدین مردم است، قرار دارد كه بر اساس تحقيقات محلي و استعلامات به دست آمده از منابع چهارگانه، اقدام به بررسی صلاحیت افراد و داوطلبان ورود به انتخابات میکند. هیئت نظارت بهعنوان ناظر بر بررسی صلاحیتها نظارت میکند تا حقی از كسي پایمال نشود. در برخی از موارد، کاندیداها برای بررسی دقیق صلاحیتها طبق قانون از هیئت اجرایی به هیئت نظارت شورای نگهبان شكايت ميكنند.
وی میافزاید: در مورد دلایل عدم احراز شرایط در بررسی صلاحیتها، نمیتوان بهطور سلیقهای کسی را تایید و یا رد کرد؛ قانون تکلیفی را مشخص کرده و از جمله این شرایط که احراز صلاحیت بسیاری افراد بر اساس آن احراز نمیشود، بند یک ماده 28 قانون انتخابات است و آن "اعتقاد و التزم عملی به اسلام و نظام مقدس جمهوري اسلامي است".
کسی که شعار جمهوری ایرانی میدهد به جمهوری اسلامی اعتقاد دارد؟
رنجبر که از تجربه یک دههای در نظارت بر انتخابات در استان فارس برخوردار است، به تشریح این بند از قانون انتخابات میپردازد و تصریح میکند: برخی داوطلبان برای توجیه اعتقاد و التزام عملی به بند یک ماده 28، گواهی پرداخت خمس یا گواهی از مسجد محل خود را میآوردند، که ما مسلمان هستیم و ... حال آنکه این موارد کافی نیست. مثلاً شعار مردم در انقلاب اسلامي چه بود؟ استقلال آزادي جمهوري اسلامي و در فتنه سال 88 چه شعاري شنيده شد؟ "استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی"، یا "مرگ بر اصل ولایت فقیه" . آیا کسی که معقتد به جمهوری ایرانی است، نظام مقدس جمهوري اسلامي را قبول دارد ؟
نماینده شورای نگهبان در استان فارس با طرح این پرسش که "ساختارشکنی به چه معناست؟"، میگوید: ملت شریف ایران در روز 12 فروردین سال 58 با 98.2 درصد آرا نظام جمهوری اسلامی را برای کشور انتخاب کردند و آیا کسانی که شعار جمهوری ایرانی میدهند به قانون اساسی اعتقاد دارند؟
رنجبر بار دیگر به اتفاقات سال 88 اشاره و خاطرنشان میکند: در سال 88، تقلب بهانه و فتنه برای براندازی بود. فتنه بر اساس فرمایشات مقام معظم رهبری خط قرمز قرار میگیرد، چه اینکه ایشان در جمع دانشجویان بر عدم بهکارگیری اساتیدی که در فتنه فعال بودند، تاکید فرمودند، چرا که چنین شخصی در صورت ورود به مجلس به همه اسرار و اطلاعات محرمانه کشور دسترسی مییابد.
وی با بیان اینکه امکان و توانایی بررسی دقیق سوابق افراد در يك بازه زماني وجود ندارند، تصریح میکند: مردم عادی نگاه ظاهر افراد میکنند حال آنکه اگر قرار است این فرد در جاتي حساسي مثل مجلس شوراي اسلامي قرار بگیرد همه دستگاههای اطلاعاتی، نظارتی و امنیتی مکلّف هستند سوابق و عملكرد اين فرد را بررسي و نتيجه را در اختيار شوراي نگهبان قرار دهند.
رنجبر میافزاید: علاوه بر دستگاههای اطلاعاتی، نظارتی و امنیتی همه ي متدینین هم موظف هستند دقت و بررسي نمايند و درخواست ما از مردم نیز اینست که هيات هاي نظارت را ياري و از شورا بخواهند با دقت و چشمهای باز سوابق افراد را بررسی کنند و مسامحه اي صورت نپذيرد.
وی با تاکید مجدد از مردم برای مطالبهگری در زمینه بررسی دقیق صلاحیتها، خاطرنشان میکند: درخواست ما از مردم اینست که از ما بخواهند تا هرچه دقیقتر برسی کنیم چرا که امام خمینی (ره) فرموردند که: "من در میان شما باشم یا نباشم، نگذارید انقلاب به دست نا اهلان بیفتد".
رنجبر به تبیین معنای "نااهل" میپردازد و با طرح این پرسش که نااهل کیست؟، میگوید: نااهل کسی است که دل در گرو نظام و انقلاب ندارد و زمانیکه به مجلس راه پيدا میکند، براي اظهاراتش آمریکا و اسرائیل کف میزنند و دلش در گرو استکبار است. مگر جز اینست که چالش هستهای ما از سخنرانی یک نماینده مجلس آغاز شد.
وی تصریح میکند: مشروعیت کار شورای نگهبان و دفاتر استانی نظارت و بازرسی بر انتخابات به قانون و نظر ولي امر مسلمين است و همه تلاش ها برای اینست که تابع امر ولایت باشيم.
مدعیان وجود پولهای کثیف، مستندات ارائه کنند
سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان فارس در پاسخ به پرسشی در مورد ردگیری پولهای کثیف در انتخابات میگوید: بارها مسئولان شورای نگهبان اعلام کردهاند که اگر مدعیان مستنداتی دارند، ارائه دهند و اگر مستنداتی ارائه شود، شورا مورد توجه قرار میدهد. در زمینه ردیابی پولهای کثیف، ما نمي توانيم ردیابی کنیم چرا که نه امکانات و نه توان اجرایی كار را داریم و از اختیار ما خارج است.
رنجبر میافزاید: البته در مورد هزینه انتخاباتی در کشورهای مختلف، پیشبینیهایی صورت گرفته است و هماکنون هم طرح کلی انتخابات در مجمع تشخیص مصلحت در حال بررسی است و راهکارهایی پیشبینی میشود که داوطلبان حسابی را تعریف کنند که کمک احزاب و افراد را در یک حساب وارد کنند. تاکنون چنین چیزی بهصورت رسمی نبوده است.
توالی در تحقق وعده واگذاری مسئولیت به حامیان کاندیداها در عدم احراز صلاحیت موثر است
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر تاثیر وعده کاندیداها به افراد و حامیان برای واگذاری مسئولیتها و مدیریتها به افراد در احراز صلاحیتها نیز میگوید: اگر توالی این کار ثابت شود در ارزیابی موثر است.
هدف برخی افراد در اعلام کاندیداتوری، رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان است
رنجبر در پاسخ به استراتژی برخی گروههای سیاسی برای ثبتنام و افزایش تعداد کاندیداهای مسئلهدار و رد صلاحیت شده و فشار بر نهاد شورای نگهبان برای تایید دیگر کاندیداهای مطلوبشان، میگوید: در صحبت های برخی آقایان این موضوع وجود دارد اما ملاك شوراي نگهبان در بررسي صلاحيت فقط قانون است و قانون و رويه ي شوراي نگهبان تغيير نكرده است.
وی به روند بررسی صلاحیتها اشاره میکند و میافزاید: براساس ماده 50 انتخابات، بررسی صلاحیت به عهده هیئت اجرایی است که متشکل از معتمدین مردم میباشد. این روند نیز از آنجا ناشی میشود که انتخابات کشور ما مردمی است و آنگونه که از امام فرمودند، مردم ولی نعمت ما هستند، پيروزي انقلاب با حضور مردم صورت گرفت و تداومش نیز باید به دست مردم باشد.
رنجبر خاطرنشان میکند: فرآیند انتخابات، جنبه مردمی دارد و در قانون نیز پیشبینی کردند که انتخابات باید توسط هیئت اجرایی منتخب از بين معتمدين مردم برگزار گردد و وظیفه وزارت کشور تدارک انتخابات است نه اجرای انتخابات.
وی تصریح میکند: در ماده 50 قانون انتخابات، هیئت اجرایی موظف است با تحقیقات محلی و استعلاماتی که از منابع چهارگانه بهدست میآید، بررسی صلاحیتها را انجام برساند.
برخی برای رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان در فرآیند انتخابات ثبتنام میکنند
رنجبر از وجود افراد و داوطلبانی معلومالحال خبر میدهد که صرفا برای رد صلاحیت ثبتنام میکنند تا با این اقدام شورا را با چالش مواجه سازند و خاطرنشان میکند: برخی افراد با وجود احتمال و حتی قطعیت ردصلاحیت، میگویند عمدا ثبتنام میکنیم تا رد صلاحیت شويم.
او میافزاید: این برنامههای سیاسی برای ما اهمیّت ندارد. مگر هزینه انقلاب کم بوده است؟ آیا 15 هزار شهید استان هزینه انقلاب نشده است؟ شورا اماده هزینه دادن است و ما موظفیم تا این گلوگاهی که بهدست شورا داده شده است، با هر قیمتی محافظت کنیم.
رنجبر وظیفه دفاتر استانی در بررسی صلاحیت داوطلبان را وظیفه رزمندگان صدر اسلام در حفاظت از تنگه احد مقایسه و تصریح میکند: در انجام تکلیف خود برای پذیرش هر تیری که از سوی بدخواهان و غرضورزان پرتاب شود، آمادگی داریم.
وی با بیان اینکه اگر کسی که واجد شرایط نباشد، رد صلاحیت میشود، تصریح میکند: مرحوم آقاي زوارهای قائم مقام دبير شوراي نگهبان، داوطلب ریاست جمهوری بود و ردصلاحیت شد. معیار قانون است و اگر کسی واجد شرط باشد تایید می شود و اگر نباشد رد می شود.
رنجبر با بیان اینکه در دور گذشته عدم احراز صلاحیتها با کاهش همراه بوده است، خاطرنشان میکند: اعلام عدم احراز صلاحیت با نامه به خود شخص اعلام می شود.
مخالف استانی شدن انتخابات هستم/ استانی شدن انتخابات سبب کاهش مشارکت مردم میشود
سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان فارس در پاسخ به تحلیلی از استانی شدن انتخابات میگوید: مخالف استانی شدن انتخابات هستم.
رنجبر با بیان اینکه یکی از اهرمهای قدرت برای تثبيت و تداوم نظام، مردمی بودن آن است، خاطرنشان میکند: دشمن هم و غم خود را به کار بسته تا بلکه مردم از انقلاب ناامید شوند و حضورشان کم شود و اگر این مهم محقق شود، آب به آسیاب دشمن ریخته میشود.
وی معتقد است که با استانی شدن انتخابات، با ریزش آرای مردم روبرو میشویم و انتخابات تحت تاثیر مسائلی به جز انتخابات مردم قرار میگیرد.
رنجبر میافزاید: میانگین مشاركت مردم در انتخابات مجلس استان، 60 تا 65 درصد است و برخی مواقع در برخی نقاط استان، مشارکت بیش از 100 درصد است و افراد با با توجه به تعصبات محلی، از خارج از حوزه انتخابیه وارد میشوند و رای خود را به صندوق میریزند. دلخوشی مردم اینست که فاصله ای بین خود و نماینده منتخبشان وجود ندارد و اگر کسی نتواند با نماینده خود تماس بگیرد، آن نماینده، نماینده مردم نخواهد بود.
وی با بیان اینکه الگوی پیشنهادی برای انتخابات استاني، الگوی عراق بود و با تغییراتی بومی شده است، تصریح میکند: حزبی بودن و يا حزبي شدن در انتخابات در صورتی مطلوب است که حزب از پایین به بالا شكل گرفته باشد و نه از بالا به پایین؛ حزب اگر دستوری و دولتی باشد به بدنه جامعه نمی چسبد.
رنجبر میافزاید: اگر مردم به حدي از رشد برسند که خودشان استراتژی و برنامه داشته باشند، حزب مناسب است که تمرینش را باید در شورای شهر انجام داد. اگر به برنامهها رای داده شود که بتوانیم در قبال آن، از افراد مطالبه کنیم، مناسب است اما هنوز فرهنگ سازي و زیرساخت فکری براي كار كافي نيست.
رنجبر خاطرنشان میکند: بهجز حزب جمهوری اسلامی، بعضي از احزاب در زمان انتخابات ظهور میکنند و پس از انتخابات افول میکنند و بیشتر به دنبال منافع شخصی خود هستند و حزب به معنای اینکه از سطح پایین بهوجود آمده باشد، كم است.
تعدد شعب برای تسریع در فرآیند انتخابات و جلوگیری از ازدحام جمعیت است
سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان فارس در پاسخ به ادعای برخی افراد مبنی بر تعدد شعب سیار در انتخابات، میگوید: تعیین شعب اخذ رای به عهده هیئت اجرایی است و هیئت نظارت نیز بر اين امر نظارت دارد.
رنجبر میافزاید: در هيئت هاي اجرايي مکانهایی مثل پادگان، بیمارستان و .. که امکان رها کردن کار و خروج برای شرکت در انتخابات وجود ندارد، مشخص شده اند و براي آنها صندوق سيار پيش بيني مي شود.
وی با بیان اینکه صندوق بر اساس آماری که وجود دارد تعریف می شود، خاطرنشان میکند: برای تسریع در شمارش آرا و ازدحام کمتر در شعب، صندوق هایی که زیر 200 رای به آن ریخته میشد حذف مي گردد، چرا که اشتغال 25 نفر در 24 ساعت برای تعداد کمتر از 200 رای منطقی و توجیهپذیر نیست.
رنجبر ادامه میدهد: از سویی صندوقهایی وجود دارد که از رأی بالایی برخوردار است و و باید در یک شعبه، دو صندق به کار گرفته شود؛ در دور اول انتخابات نمی توان افراد را در مکان معینی مثل حرم مطهر شاهچراغ (ع) پیش بینی کرد ممکن است در روز رایگیری، دو، سه و حتی بیشتر کاروان هاي زيارتي در آنجا حضور داشته باشند و رأی خود را به صندوق بیندازند. كمتر صندوقي وجود دارد كه بيش از 2000 رأي دهنده داشته باشد.
وی با بیان اینکه تعیین میزان تعرفه بر اساس آرای ریخته شده به صندوقها در دور قبل است، خاطرنشان میکند: با لحاظ رشد جمعیت، تعرفه به شعب اختصاص می یابد.
رنجبر میافزاید: اینکه وضعیت و تعریف مکان، اتفاقی و جای سؤال باشد، بههیچ وجه اینگونه نبوده است.
ضرورت فرهنگسازی برای رفع عادت ناپسند شرکت مردم در انتخابات در واپسین زمان فرآیند رایگیری
وی به برخی عادتهای ناپسند از جمله شرکت در انتخابات در آخرین ساعات تعيين شده اشاره و اظهار میکند: یک سری عادت های اجتماعی است که مسئولیت رفع آن به رسانه ها برمیگردد و از جمله آنها دیر رأی دادن است.
رنجبر با اشاره به سیرهي مقام معظم رهبری برای شرکت در انتخابات که در آغازین ساعات روز اتفاق میافتد، میگوید: مردم باید از این اقدام مقام معظم رهبری الگوبرداری کنند.
وی خاطرنشان میکند: یک سری معذوریتها بهخصوص در صندوقهای سیار وجود دارد چرا که از ساعت هشت صبح آغاز میشود و فرد ساکن روستا، سپیدهدم به محل کار خود مراجعه کرده است و رای خود را به صندوق نریخته است ، هنگام مراجعت صندوق هم از محل رفته است. این موضوع مشکلی است که باید چاره اندیشی شود تا مردم تکلیف خود را بدانند و رای خود را به صندوق بریزند. البته این عمل مردم به عملکرد نمایندگان و مسئولان اجرایی نیز بازمیگردد که انگيزه شرکت در انتخابات را داشته باشند.
رنجبر در عین حال به عملکرد برخی از مردم برای شرکت در انتخابات اشاره میکند که گوششان به حرف رسانههای داخلی نیست و بر اساس فرمان رسانههای بیگانه تصمیم به شرکت در انتخابات میگیرند و میگوید: این افراد از آنجا که تصميم خود را با رسانه هاي بيگانه تنظیم میکنند، در وقت معین حضور پیدا نمیکنند، زمانی تحریم میکنند و زمانی دیگر در انتخابات شرکت میکنند.
احتمال خدشه در مخفی بودن آرای مردم با صندوقهای شیشهای میرود
سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان فارس در پاسخ به پرسشی در خصوص ادعای بهکارگیری صندوقهای شیشهای از سوی وزارت کشور و خدشه در مخفی بودن انتخابات بر اساس قانون نیز میگوید: صندوق های شیشهای باید در شورای نگهبان تایید شود و فعلاً قطعی نیست.
رنجبر میافزاید: اگر صندوقهای شیشهای را تهيه كردند كه در مخفی بودن آرای مردم خدشه ای وارد نشود، امکان بهکارگیری این صندوقها وجود دارد.
ناظران حق الزحمه ي دریافتی شورای نگهبان را بهعنوان تبرک میپذیرند
وی از پرداخت حق الزحمهي ناظران شورای نگهبان در روز بعد از انتخابات خبر میدهد و میگوید: شورای نگهبان حق الزحمه کلیهي عوامل خود را پرداخت کرده است.
رنجبر که تجربه برگزاری انتخابات در دولت اصلاحات را نیز در کارنامه دارد و از محدودیتهای اعمال شده از سوی وزیر کشور وقت دولت برای دفاتر استانی خبر میدهد، تصریح میکند: در دولت اصلاحات که همکاری با دفاتر استانی شورای نگهبان از سوی وزارت کشور محدود شده بود، عوامل نظارتي برای رضای خدا و بدون دریافت حقوقی فعالیت کردند.
وی تصریح میند: هماکنون نیز ناظران شورای نگهبان حق الزحمهي دریافتی را صرفاً بهعنوان تبرک از شورای نگهبان منصوب از سوی ولایت دریافت میکنند.
اطلاعات دقیق، مزیت شورای نگهبان در بررسی صلاحیتها
رنجبر در پاسخ به پرسشی در خصوص اطلاعات دقیق جمعآوری شده در دفاتر استانی شورای نگهبان در بررسی صلاحیتها که گاها در سخنان برخی کاندیدای رد صلاحیت شده دیده میشود، میگوید: علاوه بر منابع چهارگانه، مردم با انگیزههای الهی اطلاعات خود را در اختیار شورا قرار میدهند.
وی میافزاید: اطلاعات باید بسیار دقیق باشد چرا که از یک سو با آینده نظام روبرو هستیم و در قبال خون شهدا مسئولیت داریم و از سوی دیگر آبروی فرد و حقالناس است که در صورت بررسی ناقص و ارزیابی نادرست بر عهده شورا خواهد بود.
بیاطلاعی از سرانجام صندوق آرا سبب شایعهسازی در سال 88 شد
رنجبر در پاسخ به پرسشی در خصوص سرانجام تعرفههای انتخاباتی ریخته شده در صندوقهای رای نیز میگوید: حدود یک ماه بعد از تایید انتخابات و تصویب اعتبارنامه نمایندگان، صندوقها با حضور نمایندگان هیئت اجرایی و بوسيله وزارت كشور امحا میشود و یک یا دو صندوق را بهعنوان اسناد تاریخی در کتابخانه ملی نگهداری میکنند.
وی با اشاره به شایعاتی که در سال 88 پس از مشاهده صندوقی از آرا در کتابخانه ملی ایجاد شده بود، خاطرنشان میکند: متاسفانه بعد از انتخابات سال 88 شایعاتی پس از دیده شدن صندوق آرا در کتابخانه ملی در شیراز بهراه افتاد، حال آنکه این صندوق پس از تايید نتیجه انتخابات به استناد قانون و به عنوان سند تاریخی در آن مرکز نگهداری میشد.
رنجبر در تشریح فرآیند نظارت در انتخابات نیز میگوید: در انتخابات مجلس تعرفه سه تکه است و یک تکه از این تعرفه پس از جداسازی در صندوق نظارت که جدای از صندوق آرا میباشد، ریخته میشود و نماینده نظارت پس از پایان زمان رای گیری، تعداد تعرفههای داخل صندوق را میشمارد و اگر تعداد آراء ريخته شده داخل صندوق با تعداد تعره صندوق نظارت برابر بود ، نتیجه مورد تایید قرار میگیرد. البته گگاه اختلاف پیش میید اما به هر حال رای داخل صندوق رای نمیتواند بیشتر از تعرفه داخل صندوق نظارت باشد.
وی با اشاره به اتفاقاتی که در سال 88 و پس از اعلام نتایج بهوجود آمد، میگوید: در فتنه 88 آقایان اذعان داشتند که تقلب نشده است اما اظهار مي داشتند داوطلبي خاص بههیچ وجه نمیبایست تاییدصلاحیت مي شد.
وی میافزاید: پس از بازشماري آرا در انتخابات سال 1388 اختلافي مشاهده نشد.
سرپرست دفتر نظارت و بازرسی انتخابات در استان فارس همچنین از برگزاری انتخابات الکترونیکی مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری در سال جاری خبر میدهد كه اگر زير ساخت و برنامه وزارت كشور مورد تأييد شوراي نگهبان قرار گيرد، انتخابات رايانه اي خواهد بود.