در استانی که با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند چه می گذرد؟
افزایش دمای هوا
امسال
دمای هوا به شکل عجیبی در فارس بالا رفت. در سالهای اخیر دمای هوا هر سال
نسبت به سال گذشته بیشتر شده است. به گزارش «خبرجنوب»، مرکز مطالعات جوی و
اقیانوسی دانشگاه شیراز می گوید افزایش دمای هوا در فارس نه تنها به خاطر
گرمایش جهانی بلکه به خاطر خشکیدن تالاب هاست.
به این ترتیب هوا در
فارس نه تنها نسبت به گرمایش جهانی افزایش دما را تجربه کرده بلکه در خود
این استان هم شرایطی وجود داشته که دما بین نیم تا یک و نیم درجه نسبت به
گرمایش جهانی گرم تر شود. احتمالا اصلی ترین عامل در افزایش دمای هوا
خشکیدن تالابها بوده است؛ منابع آبی که گرمای هوا را تعدیل می کنند. گرم
ترین ماه سال، تیرماه است و سردترین ماه سال، دی ماه. آن طور که مدیرکل
هواشناسی فارس به گزارشگر «خبرجنوب» می گوید، گرم ترین روز تیرماه امسال
40.6 درجه سانتی گراد بوده است. عبدالکریم جامع ادامه می دهد: «گرم ترین
روز پارسال 40.4 بوده است که امسال دو دهم درجه دمای هوا بیشتر شده است.»
شاید
دو دهم درجه افزایش دمای قابل توجهی نباشد ولی آنچه مشخص می کند شیراز
امسال روزهای گرم تری را پشت سر گذاشته است. آن طور که جامع می گوید
میانگین دمای هوای تیرماه امسال 39.2 درجه سانتی گراد بوده است.
در حالی که میانگین دمای پارسال 38.3 بود؛ این به معنای افزایش یک درجه ای میانگین دمای هوا از پارسال تا امسال است.
به این ترتیب تیرماه امسال شیراز روزهای به مراتب گرم تری را در مقایسه با پارسال تجربه کرده است.
آنچه افزایش دما را بیشتر نمایان می کند، روزهای سرد تر در زمستان است. دی
ماه سردترین ماه سال به شمار می رود و در سال 94 حداقل دما منفی 2.4 بوده
است. حال آنکه حداقل دما در سال 93 منفی 4.4 بود. میانگین دما البته تغییر
چندانی نکرده و بین یک تا یک و یک دهم درجه در نوسان بوده است؛ و این ها
همه نشانه شروع یک پدیده در فارس است؛ بیابانیشدن اقلیم استان.
افزایش دما و آب رسانی با تانکر به شهروندان شیرازی
هر
چه دمای هوا در شیراز بیشتر شده است، مصرف آب هم بالاتر رفته. آن طور که
ا... کرم نظر پور، مدیرعامل آبفای شیراز به خبرنگار سرویس گزارش «خبرجنوب»
می گوید امسال مردم شیراز 700 لیتر در ثانیه بیشتر از پارسال آب مصرف کرده
اند. او ادامه می دهد: «در سال گذشته نزدیک به 5 هزار لیتر در ثانیه در
شیراز آب مصرف می شد. امسال در زمان بالای مصرف این میزان به 5 هزار و 700
لیتر در ثانیه رسید.»
او ادامه می دهد: «به خاطر افزایش مصرف ناچار شدیم
در نقاط جنوبی و همچنین نقاط مرتفع شیراز با استفاده از تانکر آب رسانی
کنیم. اگر مردم مصرف آب خود را مدیریت کنند با افزایش مصرف روبرو نخواهیم
شد و مشکلی پیش نمی آید. با این شرایط تنها شهروندانی که در طبقات بالای
آپارتمان ها زندگی می کنند به مشکل بر می خورند که اگر مردم اقدام به خرید
مخزن آب کرده و آن را در زمان وجود آب، آبگیری کنند به مشکل بر نمی خوریم.»
البته
این بدان معنا نیست که مردم می توانند هرچقدر که میخواهند آب مصرف کنند.
هم اکنون سد درود زن به عنوان سدی که 30 درصد آب مصرفی شیراز را تامین می
کند تنها اندکی بیش از 300 میلیون مترمکعب آب دارد که البته این 300 میلیون
مترمکعب را به خاطر پایداری سد نمی توان مورد استفاده قرار داد. افزون بر
این در سال های اخیر شماری چاه عمیق برای تامین آب شرب شهروندان حفر شده
است. همه این عوامل نشان می دهد که اگر مسئولان و مردم به فکر مدیریت منابع
آبی نباشند شاید روزی که ناچار شویم آب شرب را هم از استان های دیگر وارد
کنیم دور نباشد.
افزایش دما، کمبود آب و بیابانزایی
افزایش دما و
بیابانزایی مشترکا عامل یک پدیده است؛ افزایش بیابان زایی در فارس و تغییر
اقلیم این استان از اقلیمی متنوع به اقلیمی سراسر کویری كم كم قابل مشاهده
است. چند سالی است که مسئولان میگویند مدتی است جلوه های بیابانی در فارس
خود را نشان می دهد.
این طور که آمارها نشان می دهد بیابانزایی در این
استان روند رو به گسترشی داشته است. به گونه ای که طی 3 دهه گذشته تا سال
85 بیش از 13 درصد از مساحت فارس تبدیل به بیابان شده است. این روند با
شروع خشکسالی در سال 85 شدت قابل توجهی پیدا کرده است.
در فارس دست کم
سالانه بین 15 تا 20 تن در هکتار فرسایش خاک اتفاق می افتد. کارشناسان می
گویند که روند رو به رشد بیابانزایی در فارس نتیجه یک عامل است؛ دخالت
انسانی. به باور آنان دخالت انسان ها کار را به جایی رسانده که خشکسالی از
یک بحران طبیعی به یک تهدید حیاتي تبدیل شده است.
محمد جعفر ناظم
السادات، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز و رئیس مرکز مطالعات جوی و اقیانوسی
این دانشگاه هشدار میدهد چنانچه این روند ادامه یابد مشکلات اجتماعی و
اقتصادی گسترده ای گریبان فارس را میگیرد. او بر این باور است که موضوع
«آب» حتی باید در گزینش مدیران استان یک معیار تعیین کننده باشد. با این
حال و این طور که به نظر می رسد بحران آب نه تنها هنوز به عنوان یکی از
اولویت های استان مطرح نشده بلکه طرح هایی در این استان در دست اجراست که
بسیاری از کارشناسان نسبت به پیامدهای اجرای آن ابراز نگرانی می کنند. حال
اگر شرایط طبیعی را در کنار مصرف بی رویه آب در بخش کشاورزی و رویکردهای
توسعه ای ناپایدار همچون گسترش فعالیت های پتروشیمی که صنایعی آب بر محسوب
می شود بگذاریم آن وقت افزایش بی وقفه دمای هوا پدیده غریبی نخواهد بود.
منبع: خبرجنوب
